VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
I
Derde jaar.
Zaterdag 18" Februari 1888.
Nummer 7.
Politiek overzicht.
Binnenlandsch nieuws.
De werkhuizen der geestelijkheid.
Hoe het Nieuwsblad zich zelveri
afschildert.
Burgerwacht of kaloot.
De werkende klassen en de
Roomsche geestelijken.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 50 voor den buiten. Per 6 maanden: i fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers vo m arlikels, enz. 8 fr. per 100.Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office cle PublicitéMagdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle lioegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdagmiddag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De zaak Wilson is nog niet effen. Hij moet
voor den rechtbank verschijnen den 17
Februari
Nauwelijks heeft Duitschland eenige
honderden millioenen marks gestemd voor
het leger of Prins Bismarck vraagt opnieuw
100 millioenen om krijgskundige ijzer wegen
te leggen.
De redevoering van Prins Bismarck
heeft de gemoederen wat gestild. Er is nog
weinig spraak van oorlog, te meer dat de
duitsche kroonprins erg ziek is. Men heeft
hem de luchtpijp opengesneden omdat hij
langs den mond en den neus niet meer zou
ademen. Hij zal het zeker niet lang meer
uithouden.
De gendarmerie van Steenvoorde bij
Cassel heeft Xbroeder van liefde,
aangehouden, beschuldigd van aanslag op de
zeden.
Maandag, 27 Februari, zal er te Brugge
gestemd worden voor een kamerlid. De
liberale vereeniging had met eenparigheid
van stemmen De Maere de Limnander als
kandidaat uitgeroepen, maar het schijnt dat
hij niet aanvaardt.
De Burgemeester van Londen, die een
Belg is, was deze week te Brussel. Hij was
tegenwoordig in het bal dat het Hof gaf en
nam het ontbijt in het stadhuis te Brussel
met den heer Buis en eenige andere aanzien
lijke personen. Alvorens naar Londen terug
te keeren heeft hij aan M. Buis 2000 franks
gegeven voor den arme en wereldscbe lief
dadigheidsgestichten.
Een koninklijk besluit van den 8 Fe
bruari verbreekt de beslissing van de besten
dige Deputatie van Brabant, die de kiezing
van Merchtem goedgekeurd had. De liberalen
hadden eene schoone zegepraal behaald,
maar juist daarom moest de kiezing verbro
ken worden. Het verslag van den minister
Devolder is eene liaarklieverij en de verbre
king eene partijdige daad. Ha die goede
kalotjes
Men zal te Dinant een gedenkteeken
oprichten ter gedachtenis van den schilder
Wiertz. 't Is de zegepraal van het licht,
een van Wiertz' meesterstukken. Die groep
zal 40 nieters hoog zijn en zal 175,000 fr.
kosten. Het voetstuk zal eene oppervlakte
van 100 vierkante meters beslaan en zal
30,000 fr. kosten. Het is het eerste monu
ment van die soort dat men in Europa zal
aantreffen.
Vandersmissen, gewezen kalote Kamer
lid, die zijne vrouw vermoordde, is Zaterdag
jl. uit het gevang gekomen. De kalote mi
nisters hebben zijne straf kwijtgescholden.
Ziedaar hoe de kaioten zorgen om liet gerecht
in de oogen van het volk gezag bij te zetten.
De rechtbank van Brussel komt Nestor
Pierard, gewezen trappist, tot 7 maanden
gevang te veroordeelen voor schriftvervalsch-
ing.
Donderdag avond, rond 7 ure, richtte
zich een priester naar de zuiderstatie te
Gent. Hij liep zoo scheef dat hij in den bassin
van de fonteine viel. De koetsiers liepen en
trokken den heiligen man er uit. JuLi ging
er een andere priester voorbij, die in alier-
haast een rijtuig nam en den dronken pries
ter naar zijn huis deed voeren. Niettemin is
er proces-verbaal tegen hem opgemaakt
geweest.
Het is een priester van de voorsteden van
Gent. O! grendelt hem niet! smeekte zijn
vriend de priester tot cle policie.
'k Wed dat die voorbeeldige priester,
moest hij in eene gemeenteschool catechis-
musles geven, ook schietgebedens uitdeden
•zou om in de klassen te doen geven. Immers
een vader ons enz. is niet goed genoeg meer.
De vrije onderwijzer van Slijpe (Nieuw-
poort) is aangehoudenbeschuldigd van
aanslag op de zeden op 15 kleine kinders
van zijne school gepleegd te hebben. Die
vrije onderwijzer was ook koster en het
schijnt dat hij lucht aan zijne onzedelijke
gevoelens gaf in de sakristij.op het hoogzaal,
in de klas tot op den klokzolder toe! En dat
heeft jaren en jaren geduurd, ja, van in den
tijd dat de kaioten zongenZij zullen de
schoone ziel van 't hind niet hebben! En
zij gaven de schoone ziel van 't kind in de
handen van zulk een monster.
De Burgemeester van Oostende heeft,
om redens van gezonheid zijn ontslag aan
den Koning ingediend.
Staatsblad.
12 Februari. Bergerem, kandidaat-no
taris, is notaris benoemd te Passchendaele.
De Coninck is Burgemeester van Waas
ten benoemd.
Onder voorwendsel den kinderen eenig
praktisch handwerk aan te leeren, heeft de
geestelijkheid schier overal (doch meest op
den buiten) scholen gesticht, waar het lezen,
schrijven en rekenen zeer gebrekkig onder
wezen worden, waar men alle stellige we
tenschap van kant laat, waar men uren lang
katechismuslessen aframmelt of paternosters
knabbelt, en waar de kinderen naai- en
kantwerk vervaardigen ten profijte der pas
toors of eener klerikale firma.
Onnoodig te doen uitschijnen, dat dergelij
ke ontoereikende geestesontwikkeling eerder
een negatief dan positief uitwerksel mede
brengt, als men ondervindt dat de jonge
meisjes dier scholen schier allen de uit
zonderingen zijn schaarsch tot kwezelarij
en dweepzucht overslaan. Deze reden ware
reeds voldoende om de kantwerkscholen te
veroordeelen; doch er zijn nog andere be
weegredenen, van stofïelijken aard, waarom
wij met die werkhuizen geen vrede hebben.
De kinderen dier scholen leveren, wel is
waar, een onvolmaakt en soms gebrekkig
werk; maar, langs eenen anderen kant,
wordt dit produkt tegen eenen spotprijs be
taald. Het kind (of liever zijne ouders) ont
vangen enkel eenige centiemen per week,
terwijl de moeder-non of de schoolbestuur
ster het grootste deel van het verdiende loon
afhoudt, onder voorwendsel van aankoop
der matières premières Wij overdrij
ven niets met te beweren, dat de zust'erkens
goed weten hoe gemakkelijk het is te snijden
in andermans leder, en dat zij spelden, naal
den, garen, saaiet, enz. gewoonlijk tiendub
bel doen betalen. En nochtans: Achter
houding van het loon der werklieden
is eene wraakroepende zonde Doch, ze be
kommeren zich daar niet mede, want de
jezuieten hebben geleerd, dat liet toegelaten
is te zondigen in liet belang van den Gods
dienst en daarmede staat liet verrijken
der kloosters in rechtstreeksch verband.
Zulke scholen zijn eene schandelijke ex
ploitatie of uitbuiting der werkende klas,
dewijl zij tegen verminderden prijs werken
en zoo al de bestellingen tot zich trekken.
Zij dooden de private nijverheid en mogen
echte stielbcdervers genoemd worden,
omdat zij het dagloon ten laagste mogelijk
doen dalen. Hebben wij niet gezien, tijdens
de feesten van Karei den Goede en de kleri
kale Breidelfeesten, te Brugge, dat schier al
de kost urnen welke in den stoet gedragen
werden, door de kloosters of in dezer liand-
werkscholen vervaardigd geweest waren?
Ilewel, men zou dan meenen. dat het inrich
ten zulker feestelijkhedeu veel profijt mede
brengt aan naaisters, kleermaaksters en
anderen: de ondervinding leert ons het
tegenovergestelde.
De kloosters en hunne hand'werkscholen
maken zich van alles meester wat zij kun-
nenzij ontvangen gedurig bestellingen,
welke zij niet onmiddellijk zouden kunnen
leveren en toch aanvaarden, om het werk
aan de private nijverheid te onttrekken. De
ongelukkige meisjes, die eenmaal ten pro
fijte des kloosters gewrocht hebben, kunnen
deze soms moeilijk verlaten om voor eigene
rekening te werken, dewijl zij onvermijde
lijk tot broodnood zouden veroordeeld zijn.
De invloed der kloosters en der geestelijken
zou zich uitoefenen op al degenen, die aan
deze ongelukkigen eenig werk zouden ver
schaffen en welhaast zouden bestellingen en
dagloon achterblijven!... Immers de Kerk
kent de kneep, om de meisjes der werkende
klassen aan zich te rijgen, en aldus gaat zij
altijd voort, met haren invloed en macht te
doen gelden op de vrouw, te midden der
vrije natiën.
In onze eeuw is de verstandelijke en zede
lijke scheiding tusschen man en vrouw bijna
volledig en tamelijk algemeen. In de katho
lieke huisgezinnen gaan man en vrouw
samen en zijn in alles te akkoord; maar in
het grootste getal der liberale famieljen zijn
er twee hoofden en twee zinnen: Mijnheer is
vrijdenker, Mevrouw is een kwezel of iets
minder; Mijnheer gaat niet ter kerk, Madam
loopt er zoo dikwijls als ze tijd heeft; Mijn
heer spot, tusschen pijp en glazen, met biecht
en kommunie, terwijl de vrouw en kinderen
alle maanden gaan biechten, God inzweigen
en al de apentrekken verrichtten welke de
H. Kerk van tiare Schapen verlangt 1
In die voorwaarden bestaat er tusschen de
echtgenooten een bloot samenwonen, en voor
de rest aanziet de vrouw haren man als 's
duivels zendeling, een brandstok der helDe
gedachten van vader worden als laakbaar
aanzien, en de moeder wendt alle middelen
aan, om de kinderen aan hunnen invloed te
onttrekken. De klove, welke reeds, op zede
lijk gebied, tusschen de echtgenooten be
stond,wordt nu ook tusschen vader en kroost
gedolven, en uit dien gedungeii strijd in den
schoot der meeste huisgezinnen wordt een
toestand geboren, die het bekomen en het
behouden van den vooruitgang zoo moeilijk
en traag maakt.
Zóó gaat het in de welstellende famieljen,
die aan het hoofd eens vermogens staan en
niemand hoeven te vreezen. Wat moet het
dan zijn in de arme huisgezinnen, die in alles
der geestelijkheid overgeleverd zijn?
Het is dan tijd dat de liberalen, wanneer
zij terug aan 't roer komen, zich met het
oprichten van wereldlijke werkhuizen of
handwerkscholen bezig houden. Deze soort
van nijverheidschoiea, voor de meisjes der
werkende klassen, zullen moeten volstrekt
onzijdig zijn onder wijsgeerig en godsdienstig
oogpunt. Het beste ware dan liet godsdienstig
onderricht over boord te werpen, en zich te
bepalen bij een wetenschappelijk en zedelijk
onderwijs, van elk dogma onafhankelijk.
Eindelijk zal de inrichting derwijze moe
ten geschikt zijn, dat de wereldlijke hand
werkscholen geene onrechtvaardige mede
dinging voor het vrije werk uitmaken, gelijk
de geestelijke werkhuizenmaar dat zij
integendeel liet privaat werk ter hulp
komen, door het leveren van goede werk
vrouwen. D. N. T.
Eene poëzie, gelezen door M. X..., is ons
door den afstand gansch ontvlogen. Wij
weten evenlwel, door eene deskundige mond
(d'une bouche autorisée dat zijn WERK
(hel werk van den mond?!) zeer mooi
AFGEWERKT was, en wij wenschen er hem
(den mond?!) geluk over. Nieuwsblad
nr 1153, 2" blz.)
alleenlijk moeten wij zeggen dat de
heeren X, Y en Z, door hunne behendige
uitoefening en hun geestig gespel zooveel
bijval gevonden hebben, dat de ruiten daver
den van 't handgeklak telkens dat zij [de
ruiten?!) tevoorschijn kwamen. Nieuios-
blad, nr 1153, 2e blz.)
Wat zegt gij daarvan, lezer, indien zulke
gasljes te S' Anne of le Gheel zaten, zouden
zij, ons dunkens, wel op hunne plaatse zit
ten. [Nieuwsblad, nr 1153, 2e blz.)
X.
De tijden zijn wel veranderd. De ijpersche
kaioten toondehi zich steeds onzer burger
wacht vijandig. Toen Minister en Gouver
neur onze stad kwamen bezoeken, weigerden
verscheidene klerikale burgerwachten onder
de wapens te komen en lieten zich veroor
deelen. In hunne blaadjes gekscheerden zij
menigmaal op deze vaderlandsche instelling,
spotteden met kapitein Mars of heknibbelden
de wapenschouwingen, voor die wachten
welke hun geweer niet bij den korporaal
tamboer laten opkuischen
Nu is de wind gekeerd. Eenige kaioten
hebben in de maatschappij der ondorofficie-
len van de Burgerwacht kunnen binnendrin
gen, dank zij de toegevendheid van de meer
derheid der liberale leden.
In het korps der officieren zien wij het
zeilde schouwspel, on in 't kort zullen de
klerikalen hernel en aarde veroeren, om hun
ne mannen in liet officieren kader te krijgen,
in de kalotegazetten werd er geboft en gestoft
op het laatste fee^t der onderofficieren en zij
durven hopen nog zulke aangename avond
feestjes te mogen bijwonen.
Te mogen bijwonen, zeggen ze. Men zou
zeggen dat ze er trek en smaak in vinden?
Nu toonen ze zich vriendelijk gezind jegens
eene instelling, waarop zij altijd haro! ge
roepen hebben. Ze toonen patte develours
en ze zijn meegaande, meenende dat de vlie
gen eerder met honig dan met azijn te van
gen zijn.
Dat de liberale burgerwachten, die tot
heden toe nog de meerderheid in het batal
jon uitmaken, een oog ia 't zeil houden; want
er zou kunnen een tijd komen, dat de officie
ren, die in de oefeningen den sabel hantee-
ren, op andere zondagen in de processie eene
waskaars dragenEn dit ware voor ons en
voor IJperen eene schandeX.
Iedereen is overtuigd dat, in onze huidige
tijden, de arbeidende klas en de landbouwer
moeilijk in hunne dringendste levensbehoef
ten kunnen voorzien. Armoede en ellende
zijn het aandeel van velen dier ongelukkigen.
Ook zijn allo staatkundige partijen het eens
om naar middelen uit te zien ten einde dien
erbarinelijkea toestand te bestrijden en te
doen ophouden. Alleen verschilt men m den
keus der reddingsmiddelen welke diesaan-
gaande dienen aangewend te worden. Ter
wijl de liberale partij, thans van het Staats
bestuur verwijderd, de grondslagen van de
lotsverbetering der werklieden en landbou
wers zoowel op stoffelijken als op zedelijken
grond wil vastleggen, komen al de klerika
len wonderwel overeen om te preêken, te
schrijven en voor te houden dat de eenigste
smartleniging voor die arme lieden te vinden
is in hunne volle onderwerping aan den
verzedelijken invloed der Kerk 't is te
zeggen aan den wil en den gril der geeste
lijkheid.
De zwartrokken, men weet het, willen
den werkman met gelatenheid zijne ellende
op de wereld doen dragen met hem den
hemel te beloven: Zalig zijn zij die honger
en dorst lijden. Jamaar, de tijden van
geesteslamheid waarin de Kerk de eenvoudi-
HET WEEKBLAD
-»
y-
A) TWEE SNUIFJES.
B) BEOORDEELING.
c^~»2<5i3S^-r-^o»
