Lettre ouverfce
aux Libéraux Wallons.
STADSNIEUWS.
Willems-Fonds.
Betooging Vandevelde.
Jubelfeest.
Wie zal men kiezen?
Schoone Kunsten.
Een onzer beste vrienden, medewerker
van een franschblad, was over eenige jaren
van zin gemelden Manuel des Confesseurs
wat naderbij aan zijne lezers te doen kennen
en desnoods eenige uittreksels mede te dee-
len, met ze uit bet Latijn in 't Franscb te ver
talen. Doch deze vuilpotterij uit eene doode
taal over te zetten in eene levende taal, en
zulks aan een groot getal lieden te openbaren
scheen zoo gewaagd, dat onze vriend hier
over da zienswijze van den prokureur des
konings zijner stad inriep. De magistraat, te
recht meenende dat de openbare zeden door
dergelijke publicatie kondeu lijden, ontraad
de onzen vriend zijn ontwerp.
Moet het een hutsepot zijn, opdat de over
zetting in eene levende taal tot vervolging
door het parket zou kunnen aanleiding ge
ven? 't Is daarom dat al die smerige boeken,
welke in seminaristen- en papenhanden te
vinden zijn, in de doode talen geschreven
worden, opdat het volk, door Rome onder
den hiel gehouden, er niets van begrijpe en
er zich ook niet om bekommere. Daarbij zij
zeggen het klaar in de 4e catechismusles,'
sprekende van den Bijbel, die in de oorspron
kelijke talen een lekker broksken isIs
het iemand verboden den Bijbel te lezen? Ja,
het is aan gemeene lieden verboden zonder
oorlof dien te lezen in de moederlijke taal.
Is de Schriftuur heel klaar en kan ze een-
iegelijk wel verstaan? Neen, maar zij is zeer
duister in vele plaatsen, en daarom is het
zeer zorgelijk voor ongeleerde mensclien die
te lezen.
Compris! Zulke kost is goed voor papen
en biechtvadersmaar niet voor eerlijke
menschen
Ziehier eene onvolledige lijst der werken,
die kunnen gebezigd worden door de jonge
abbeeljes om te leeren biecht hooren
1° Les Diaconalestraité de toutes les
questions d'impureté, par Mgr Bouvier,
évêque du Mans.
2° (Den titel dezes werks geven wij niet op,
uit eerbied voor de lezers en lezeressen) zelf
den schrijver
3° Compendiumsolution, d'après lescon-
ciles, de tous les cas intimes, relatifs a la
manière dontles époux doivent se comporter
entre eux.
4° La clé d'or, pieuses exhortations a
l'usage des confesseurs qui ont a faire a des
pénitentes rebelles, par Mgr Claret, arche-
vèque et confesseur de la reine Isabelle d'Es-
pagne.
5° Questionnaire pour interroger les jeu-
nes falies qui n'osent pas faire l'aveu de leurs
péchés d'impureté, par le même.
68 Examen de cerlains péchés délicals,
par le R. P. Bauny, jésuite.
7° Traité de chasleié, par leR P. Louvel,
vicaire général de l'évêché d'Evreux.
8° Règlement secret des grands sémi-
naires.
9° Moschialogie ou cours de luxure,
pour l'instruction des jeu nes confesseurs,
traité détaillé de tous les cas d'impureté et des
questions inatrimoniales, par le R. P. De-
breyne, religieux trappiste.
10° Manuel du Prêtre, (den ondertitel
dezes werks laten wij achter, om dezelfde
reden als voor nr 2°) par le même.
110 Examen de conscience, destiné aux
petils gat-Qons et aux petites lil les, qui ne
comprennent pas bien le sens du VIe et du
IXe commandements intordisant l'oeuvre de
chair, par l'abbé Lenfant, curé do Villiers-le-
Gambon.
12° Pratique du confesseur, par Alplion-
se de Liguori.
13° Traité minutieuss du Mariage et de
toutes les questions qui s'y ratlachent, par le
mème.
Wat zegt ge nu, vaders en moeders, van
ces livres infames au moyen desquels les
jeunes prètres qui se destinent au métier
de confesseurs, s'inslruisent do tous les
secrets de l'alcöve»? Zult ge nog houden
staan of onverschillig antwoordenDe biecht
is maar lachspelMaar ge zouut alle eer
gevoel moeten verloren hebben, indien gij er
zelf nog gingt! Ge zoudt nog honderden ma
len schuldiger zijn, indien gij van uw ouder
lijk gezag misbruik maaktet, met uwe kin
deren derwaarts te sturen. Gij hebt het recht
niet uw kroost ongelukkig te maken, en wie
zal ons de slachtoffers tellen, die gevallen zijn
en steeds dieper gezonken, omdat zij den
eersten misstap deden na eene biecht, waar
een onkiesch personaadje hun onvoorzichtig
eene nieuwe wereld leerde kennen, en hun
eenen slechten weg aanwees door zijne
vreemdsoortige vragen.
Hoe zouden wij dan beter eindigen dan
met de veroordeeling der biecht door eene
verstandige huismoeder! Ik vraag het aan
de getrouwde vrouwen welksoortig hunne
laatste biechten waren die het huwelijk
voorafgingen, en de eerste biechten die er
op volgden?... Indien gij deze gesprekken
noodzakelijk vindt tusschen twee personen,
die van elkander noch vriend noch maag zijn,
gelief het mij te bewijzen. Integendeel, zoo
deze geheimzinnige bijeenkomsten gevaarlijk
zijn, derwijze dat men ze slechts in schuch
tere en bedekte bewoordingen kunne vertel
len, in naam der goede zaden, eerlijkheid en
waardigheid, zendt uwe kinderen daar niet
meer, spaart vooral uwe zedige en kui-
sche dochters van dit bestendig en schier
niet te ontwijken gevaar
Dat de ouders dan hunnen plicht begrijpen
en dat de karaktersterke echtgenoot en vader
zijnen heilzamen invloed doe gelden, om
zijne gade en kinderen tegen het zwarte ge
vaar te waarschuwen en ze er aan te ont
trekken. D. N. T.
[Suite et fin).
Notre libéralisme est h l'épreuve, notre
patriotisme aussi. Mais nous sommes atta
chés par des liens indissolubles a ia langue
de nos aïeux, qui est la nótre, et que nous
lèguerons a nos descendants. Nous la cul-
tivons avec amour et avee respect. Ce culte
est notre devoir. Quand il dégénéré, la race
dégénéré aussi. -
Nous sommes Beiges et libéraux, voila
nos titres. Nous sommes flamands, voila nos
droits. La patrie beige ne peut grandir que
par le développement rationnel des deux
groupes qui la composent. L'entente de ces
deux groupes ne peut reposer que sur le
plein épanouissement des droits de chacun,
C'est le patriotisme dans son expression la
plus sereine.
Le mouvement flamand n'est pas un fait
isolé. Partout en Europe nous voyons re-
fleurir des langues qu'on croyait tombées
dans l'oubli. Ce qui se passé sur les bords
de la Lys et de l'Escaut, n'est que le pendant
de mouvements analogues sur les rives de la
Save et du Danube. En Finlande, en Croatie,
en Danemarck la population entière réclame
droit et respect pour la langue populaire.
En Pologne, dans ia Petite Russie des gou-
vernements despotiques s'évertuent a com-
piitner toute manifestation de la langue
maternelle. On la prohibe a l'école, au
thétttre, dans le livre, le journal et jusque
dans la chanson Des savants, des professeurs
des poètes se sont vus exiler pour leur refus
d'obtempérer. Mais en vain, car c'est tout
le peuple qu'il faudrait exiler, et encore
irait-il, comme les Boers au Cap, fonder
ailleurs une patrie nouvelle oh la langue
maternelle lui cunserverait, sous un autre
climat, les verlus de la race et l'esprit des
aïeux.
De nombreux écrivains francais se sont
occupés récemment de ce mouvement lin-
guistique, qui est une des plus caractérisliques
de notre époque, et ils le saluent de leu^s
plus vives symphaties. Elisée Reclus lui rend
hommage. Ernest Renan, dans son Histoire
du peuple Juif, appelle ia langue: La forme
même de la pensée d'une race, un moule
plus étroit encore que la religion, la législa-
tion, los moeurs, les coutumes. L'ai t fla
mand, cette pure gioire qui place la Belgique
parmi les grands peuples artistiques, subirait
certainement le contre-coup du uéclin de
notre langue. Mais ce n'est pas ici le lieu
de traitor toutes ces questions. D'ailleurs
nóus ne soupQonnons personne de vouloir
de parti pris arrêter l'essor du peuple fla
mand, Nous demandons seulement qu'en
inalière d'admioistration, d'enseignement et
de justice, flamands et wallons soient traités
en Belgique, comme la Suisse traite ses en
fant.;, qui sont aussi de langue différente.
A laveille des elections de juin, nous con-
vious nos frères wallons a ne pas persévérer
dans une entreprise qui no répond a aucun
besoin, a aucun grief Comme propagande
électorale, le mouvement wallon est au moins
inutile en Wallonië; en Flandre il serait la
défaite du parti libéral.
Car il n'v a pas a se le dissimuler: dans
nos provinces la défense de la langue est pour
les cléricaux la meiileure plate-forme élec
torale. C'est par la qu'ils parviennent a
detacher de la cause libérale eet élément
flottant qui fait et défait les majorités. Ils
saisissent avec empressement la moindre
occasion d'exploiter contre les libéraux les
griefs Jes flamands, et il fuut bien Ie dire,
les occasions ne manquent pas. Plus la cause
flamande est juste et nous croyons avoir
déinontré quelle lest mieux cette mance-
vre leur réussit.
Nous qui no séparons pas dans nos coeurs
nos sentiments flamands de nos convictions
libérales, carles unset les au tres procêde'nt
des mêmes aspirations démocratiques, nous
savons bien que le libéralisme n'est pas, dans
son essence,hostile anotre cause. Les torts de
cerlains libéraux envers nous ne nous feront
pas changer d'avis.
Nous vous conjurons done de ne pas en
gager la lulte électorale par des attaques
inconsidérées contre la cause que nous dé-
fendons. Non seulement elles blesseraient
nos convictions les plus chères, mais elles
paralyseraient tout effort que nous pourrions
tenter contre l'ennerni commun. Si les clé
ricaux, donnant le change a l'opinion publi-
que, Iui font accroire que la question flamande
n'a rien a espérer du libéralisme, ils empor-
teront dans tous nos arrondissements fla
mands la majorité des suffrages. A ce point
de vue encore notre cause est la vótre, Places
auxavant-postes, décidésci faire notre devoir,
nous vous disons: ne fournissez pas au parti
catholique cette arme dangeureuse qu'il
dirigera contra nous. A vous de décider.
Het publiek zal met genoegen vernemen
dat, ten gevolge der pogingen door den
Koophandelskring aangewend, de trein van
IJperen naar Kortrijk, van 7 u. 30 's avonds,
voor het aanstaande zomerseizoen weder zal
in voege gebracht worden.
Zaterdag laatst woonden we eene verga
dering bij der stedelijke Afdeeling van het
Willems-Fonds. De zaal was vol damen en
heeren en we gelooven dat ze hunnen avond
niet beklagen zullen, want we hebben getuige
geweest van een mooi avondfeest, dat ter
eere strekt aan het Bestuur der Afdeeling.
Gedurende de bespreking der punten van
liet dagorde, werd den tegenwoordige leden
eene lijst aangeboden, ter inschrijving voor
het Betoog Vande Velde.
De heer Voorzitter Vermeulen, verklaarde
dat het doel dier betooging is een borstbeeld
van kapitein Vande Velde, dood in den
Congo, te schenken aan zijnen ouden vader.
Met genoegen mogen wij zeggen dat menigeen
zich haastte, 't zij voor veel of weinig, in te
teekenen voor dat schoone werk.
Na de dagorde kwam muziek. De jonge
heer K. Gesquiere, trad op met een liedje
Vergeet ze niet, die armen. Dat waren
schoone woorden, en de zanger wist door
zijne stem de aandacht en het gevoel bij
zijne aanhoorders op te wekken. Vooruit
jonge heer Gesquiere, laat uwe keel niet
roeslen door rusten. Vooruiten wij, wij
zullen ze niet vergeten, die armen die gij
ons zoo roerend afgeschetst hebt.
Na hem trad de heer Deweerdt op met
zijn kluchtlied. Over hem uitweiden is
gansch onnoodig, hopen wij, iedereen kent
hem en zijne kluchten.
Het voornaamste der vergadering was
nochtans de voordracht Van den heer Cor-
denier: Een kijkje in Rome, Neer-Egypte
en Athenen, bij middel van zichten, met
oxyhydrisch licht.
Spreker begon met eene verrassing; de
schets van den heer Van Alleynnes, sedert
eenige maanden gestorven.
Alhoewel de heer Van Alleynnes door ieder
gekend is, spiegelde de heer spreker in korte
woorden, den overleden Bestuurheer af, als
Clauwaert en geus. liet luide handgeklap
dat de woorden van den heer Cordenier be
antwoordde, toont genoeg wie en wat de
overledene was.
Na hem kwamen de portretten van den
Congolaanschen prins Sakala en diens twee
den vader, dm kapitein Vande Velde.
Nu leidde de heer Cordenier ons naar die
verre streken van Neer-Egypte, Rome en
Athenen. Spreker toonde ons al het merk
waardige wat die plaatsen opleveren.
Wat we al gezien hebben, zult gij vragen?
Maar dat is ons gansch onmogelijk te be
schrijven.
Wat vooral de aandacht van het talrijke
publiek op zich getrokken heeft, dat is het
portret van het Valikaan te Rome. Dat
groote gebouw, met zijne duizende kamers,
omringd van uitgestrekte hovingen, waar
alle pracht en weelde ten toon gesteld worden.
En wie woont daar in dat prachtige paleis?
Een arme man, zeggen onze zwartjes, een
mau die slaapt op strooi, die, even als de
zaligmaker, geen steen heeft om zijn heilig
hoofd te laten rusten. Gelukkig krijgt die
arme man alle jaren eenige miljoentjes
franken ten geschenke van kwezeltjes en
pillaarbijters, om zijn strooi te ververschen,
en hem in staat te stellen, zijne heerschappij
over de wereld staande te houden.
Bij het uitleggen der verschenen zichten
wist de heer Cordenier de aandacht zijner
toehoorders staande te houden. Hij sprak
eene verstaanbare, ware vlaamsche taal.
Onvermoeid is spreker een gansch uur bezig
geweest, en voor het weetgierige publiek
was het nog niet te veel.
Wij drukken hier onzen besten dank uit,
aan den heer Cordenier, die getoond heeft
dat er te IJperen ook mannen zijn die het
woord durven gebruiken voor het edele
doel, dat het Willems-Fonds beoogt: de
vereffing der vlaamsche zaak, de opbeuring
van ons vlaamsche volk dat reeds veel te
lang onder den gouden voet ligt van den
man uit het Valikaan. X.
Toen de treurige nieuwsmare van het over
lijden des iieeren kapitein Vandevelde ons
uit het verre Congoland toegekomen was,
vatteden eenige zijner vrienden het gedacht
op den ouden, blinden vader van den te vroeg
gestorven apostel der beschaving een her
denken van zijnen geliefden zoon aan te
bieden. Dat gedacht genoot zooveel bijval
dat, om zoo te zeggen, het gansche Vlaam
sche land er deel aan nemen wil.
De kringen en maatschappijen, waar die
edelmoedige voordelver van het grootsche
beschavingswerk in het verre Zuiden voor
drachten gegeven had, stuurden inschrij-
vingslijsten naar de leden, die zich verhaast
ten hunne bijtreding te geven met de eene
voor meer, de andere voor min, in te schrij
ven.
In den schoot van onze Willems-Fonds
afdeeling hebben die inschrijvingslijsten het
gulste onthaal genoten. Allen, om zoo te zeg
gen, hebben het hunne willen bijdragen om
hulde te brengen aan de nagedachtenis van
dien waren apostel der beschaving, die gin
der verre in den strijd voor licht en weten
schap gevallen is. Maar dat is niet genoeg,
Gansch onze vlaamschsprekende bevolknig,
alle Belgen moeten en zullen er deel aan
nemen. Dat zij, die ook iets, hop gering ook,
willen jonnen om die betooging een nog
grootscher karakter bij te zetten, zich onbe
schroomd tot den heer Voorzitter onzer Wil
lems-Fonds afdeeling, Diksmuidestraat, 78,
wenden hunne bijtreding, hoe onbeduidend
ook, zal er met veel liefde en dankbaarheid
aanvaard worden.
Men zegge het voort 1
Maandag aanstaande, 2n April, viert onze
dappere tooneelmaatschappij de Vlaamsche
Ster haar jubelfeest van dertigjarig bestaan.
Twee harer stichters de heeren Karei
Deweerdt en Hendrik Creus, maken er nog
deel van en hebben sinds dertig jaren onver
poosd opgetreden, zoowel op letterkundig als
op tooneelkundig gebied, om ons volk te
beschaven, om het te verzedelijken en om het
zijne schoone moedertaal te leeren liefheb
ben. Met een vieren die heeren ook hun
dertigjarig lidmaatschap.
Te dier gelegenheid hebben onze ijvervolle,
onvermoeibare en talentvolle Sterrelingen,
in hun lokaal, het Bronzen Hoofd, voor
Maandag een luisterlijk en mooi feest inge
richt.
Wij, die de echte vriendschap, de vol
strekte eensgezindheid en de hartelijke broe
derlijkheid kennen, die gestadig onder de
leden dier nuttige maatschappij heerschen,
wij kunnen volop verzekeren dat het er
vroolijk en vreugdevol zal toegaan.
Nu, des te beter!
Verlustigt u maar goed, moedige volks-
beschavers
Het Comiteit van den K. K. van het ar
rondissement heeft, ter gelegenheid van de
goede week, eene bijeenkomst gehad om te
beraadslagen over de benoeming van eenen
Voorzitter,, in vervanging van M. Spillebout,
overleden.
Men is niet kunnen overeenkomen over
den keus.
M. Surmont, die gaarne de bediening zou
bekleeden, heeft geene voorstanders gevon
den immers zijne prestige is gansch geval
len, bij de laatste kiezing, waar hij aan den
staart kwam.
Henritje Iepenhout heeft te veel werk; hij
zoekt gedurig naar middelen om al de belof
ten te volbrengen, welke hij aan de kiezers
gedaan heeft. Hij kan het dus niet aanvaar
den.
M. Fraeys? Ook niet: hij heeft nu de
bank van Kortrijk te bestieren.
Louitje is reeds tevreden met zijne hoeda
nigheid van provinciaal lid.
M. Colaert heeft de controle op 't stadhuis;
op hem mag men dus niet rekenen.
Men zegt dat er nogal kans is voor Napo
leon; zooals de overledene voorzitter, is hij
wel voorzien in zijne kassen en dit is van
hoog belang, te meer daar er geene of wei
nig nabestaanden zijn.
Op 18 Maart 11. kozen 1803 kunstschilders
te Parijs de leden van den Jury voor den
aanstaanden Salon van 1888. Die Jury telt
40 leden on is gelast met het onderzoek der
schilderijen en de uitreiking der belooningcn.
Onnoodig te zeggen dat al de leden ervan
tot de vermaardste en bevoegste kunstken
ners van Parijs behooren.
Het getal schilderijen dit jaar voor de ten
toonstelling aangeboden, beloopt tot '7.640.
Doch er zijn er maar 2,500 die mogen aan
vaard zijn. Het is dus noodig een meester
stuk voortgebracht te hebben om in den
Salon te kunnen flgureeren.
Welnu, dat geluk is aan onze jonge stads
genoot©, Mej. Louisa Dehem, te beurt ge
vallen. Zij is door die groote en bevoegde
kunstkenners waardig gekeurd om een der
beste plaatsen in te nemen. Zij is met onder
scheiding aanvaard en heeft het nummer 2
bekomen en heeft dus het recht aan de zij
wanden te flgureereen.
Dat is het klaarste bewijs dat Mej. Dehem
eene ware kunstenares is en dat zij op den
weg der kunst met rasse schreden vooruit
gaat.
Voor haar een hartelijk proficiatZij is
een kind, waarop IJperen terecht tier zijn
mag en zij strekt haren leeraar, den heer
ill. Ceriez, volop ter eere. Hij ook mag
trotsch zijn op zijne leerlinge.
>-«_■i i
