YAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Tierde jaar.
Zaterdag 7n September 1889.
Nummer 36.
Vlamingen en Transvalers.
Kamerkiezing van 1890.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter-
eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100.Alle
t achten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
lie voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle lioegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
nderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Een vooruitzicht van toekomst.
(Vervolg.)
Thans alweer, op zijne tweede reis onder
ons, wordt hij. en terecht, met opene armen
ontvangen.
M. du Toit heeft reeds een zeer belangrijk
onderhoud gehad met den belgischen minister
ran buitenlandsche zaken en met den ge-
waardeerden burgemeester Buis.
Koning Leopold II heeft den Transvaal-
schen minister insgelijks een warm en be
langvol onthaal voorbehouden.
Wat tusschen deze twee mannen werd
afgehandeld, is van het grootste belang voor
België en om het groote rijke continent van
Afrika te openen voor onze overbevolking,
voor den handel, voor de nijverheid! Onze
Koning zegde: Ik zie niet graag mijn volk
vertrekken, maar als het toch naar andere
streken zijn bestaan moet gaan zoeken,
dan zie ik het nog liever naar Zuid-Afrika,
naar uw land gaan, dan naar het doodend
Argentina.
Wij hebben alle reden te gelooven, dat
zoo het gesprokene tusschen zulke twee
talentvolle mannen, gedurende eene uur,
moest bekend zijn, iedereen ze eene gebeur
tenis van het grootste gewicht zoude noemen.
M. du Toit heeft verzocht om die zaak
voor het oogenblik niet verder te doorpeilen.
De Congo langs eene zijde, de Zuid-Afri-
kaansche, Nederlandsche Boers langs den
anderen kant, die meer en meer opwaarts
naar den Congo trekken, zijn bestemd om
eens een Nederlandsch Afrika te vormen,
zooals Amerika Engelsch geworden is.
M. du Toit handelt in alles met veel om
zichtigheid en echten diplomatischen tact.
Hij houdt zich in stilte bezig met op practi-
sche wijze de broederbanden tusschen beide
landen nog nauwer toe te halen.
Eene andere gewichtige samenkomst is
hier nog voor M. du Toit te verwachten.
Wij lazen onlangs in een brusselsch blad
dat ook de aartsbisschop van Mechelen den
Transvaalschenminister had laten ontbieden.
Wat daar verhandeld moet worden is klaar
en gewichtig. Zonder de instemming onzer
katholieke geestelijkheid, zou alle propa
ganda tot uitwijking naar Transvaal op
onzen buiten mislukken.
Transvaal is hoofdzakelijk door protestan
ten bewoond. Niets natuurlijker dan dat het
hoofd der katholieke kerk in Belgie zijne
waarborgen name over de godsdienstige
toestanden in Zuid-Afrika, en de godsdien
stige belangen behartige dei1 Belgen die
daarheen uitwijken zouden.
Ook hier zal geen bezwaar zijn.
In 't openbaar en aan een opsteller van het
klerikale Land heeft minister du Toit daar
omtrent alle te wenschen inlichtingen gege
ven. In Transvaal heerscht volkomene gods
dienstvrijheid en de eerlijkste verdraagzaam
heid. 't Is er dus veel beter dan hier onder
dit opzicht, zelfs voor de katholieken.
Tot dus verre over de godsdienstige aan
gelegenheden.
Wat nu de stoffelijke en maatschappelijke
verhoudingen aangaat, ook daarover heeft
M. du Toit de volledigste en de meest be
vredigende inlichtingen gegeven.
Hij was laatst te Kortrijk in den Vlaam-
schen Landdag, opzettelijk daarheengegaan
om de Vlamingen van naderbij te leeren
kennen. Er werd hem eene ongehoorde ova
tie gebracht door een duizendtallig publiek.
Reeds daar en onder oorverdoovenden
bijral drukte du Toit zijne gedachten uit,
maar nergens zoo aangrijpend en zoo volle
dig als op het vrienden banket dat hem
laatst te Antwerpen werd aangeboden door
eenige Vlaamsche vrienden en vereerders.
De redevoering die hij daar uitsprak is een
waar manifest.
Wij geven ze geheel zooals wij ze vinden
in het Laatste Nieuws.
Hij drukte zich nagenoeg uit op de vol
gende wijze
In de XV* eeuw werd Amerika door de
Portugeezen ontdekt en vervolgens Nieuw
Amsterdam door Noordnederlanders gesticht
dat later door de Engelschen New-York
werd gedoopt.
In Transvaal zouden wij ook, vroeg of
laat, hetzelfde lot kunnen ondergaan en door
de engelsche emigratie kunnen overstroomd
worden.
Thans leeft en bloeit in Zuid-Afrika een
nederlandsche stam, een volk van nederland-
schen bloede, met eene nederlandsche taal.
Die nationale eigenschappen moeten wij uit
al onze krachten handhaven en Holland en
België, die twee broederlanden, kunnen hier
toe veel bijdragen.
Van Holland hebben we reeds de drie
kleur als vlag, en van België voeren wij in
ons schild de spreukEendracht maakt
macht 1
Vergeet het niet, van Nieuw-Holland,
ook eene nederlandsche bezetting, hebben de
Engelschen het engelsch Australië gemaakt.
Die afrikaansche beweging tegen het
engelsch is dezelfde als de Vlaamsche bewe
ging tegen het fransch, en meermalen nam
ik uit uwe manifesten vele gedachten die ik
ook in Afrika, in de Kaap en overal verspreid
de, ter verheerlijking onzer gemeenzame
moedertaal.
I)e engelsche landverhuizing, sedert het
exploiteeren onzer rijke goudmijnen, heeft
derwijze toegenomen, dat vroeger waaruit
Londen maar eene maalboot per maand ver
trok er thans twee stoombooten met land
verhuizers naar den Transvaal per week
vertrekken met honderden emigranten
Reeds 100,000 personen zijn ons toege
komen en Transvaal telt slechts 80 a 90,000
Nederlanders.
Het engelsch kapitaal maakt zich bij
ons van alles meester, want meer dan 100
financiëele engelsche maatschappijen kwa
men tot stand om onze minerale rijkdommen
te exploiteeren.
Onze 800,000 kaffers zijn doorgaans
slechte mijnwerkers, daarom moeten vlaam
sche mannen bij voorkeur naar ons land
komen.
- Ieder ambachtsman vindt er werk in
overvloed en wint ten minste een pond per
dag (25 frank).
Landbouwers zijn er in overvloed noodig
want de kweek van aardappelen, vruchten,
enz. is eene wezenlijke goudbron, daar de
aardappelen, die hier 6 of 10 frank kosten,
bij ons 75 fr. worden betaald.
De luchtgesteltenis is er wonderlijk en
alles groeit er als bij tooverslag.
Ambachtsliegen van alle slach kunnen
er 25 tot 35 fr. per dag verdienen.
Voor 3 jaar was Johannesberg b. v. eene
kale vlakte en thans bevindt zich daar eene
prachtige europeesche stad, met 25,000 in
woners. Al wat daar verbruikt wordt als
eetwaren komt uit Engeland, terwijl Trans
vaal te weinig landbouwers telt om alles
voort te kunnen brengen.
Overal in België vraagt men mij in
lichtingen en eerlang zal ik die menig
vuldige vragen door een werkje weten te
beantwoorden.
Ook zal er alhier een emigranten co-
miteit worden ingericht.
Bij ons is toekomst voor al die werken
wil, en eens dat onze spoortrein, Pretoria
met de Delogoabaai zal verbinden, zal de
gansche trafiek door ons land moeten komen.
Door te Antwerpen eene lijn aan te leg
gen die te Marseille en te Brindisi zou aan
landen, zou de nieuwe zeedienst als tijd,
eene volle week winnen.
Ik heb nog zooveel te vertellen doch laat
ons eindigen en eerst drinken op uwen ge
achte vorst koning Leopold II, die in Afrika
het grootste en belangrijkste werk dezer
eeuw ondernam
Dadelijk werd een telegram aan onzen
Koning gezonden.
Dit feestmaal, ingericht door Julius De
Geyter en den vriend Van Maanen, zal weer
klank hebben.
De pers was er vertegenwoordigd door de
Heeren Jul. Hoste, van het Laalste Nieuws,
Victor Arnould, van La Nation, Dr Kahn,
van het Journal de Bruxelles, die er allen
zonder twijfel herhaaldelijk op terug zullen
komen.
M. Gittens verzocht de talentvollen M. du
Toit, dezelfde woorden als aan 't banket te
willen voordragen in een groot volksfeest,
dat eerlang te zijner eer, in het Nijverheids
paleis te Antwerpen, zou gegeven worden.
Ons volk, zegde M. Giltens moet
weten hoe en wat Transvaal is 1
M. J. Hoste wees op de noodzakelijkheid
om, met Willems-Fonds en Davids-Fonds,
de Vlaamsche landverhuizers, die in Argen
tina van honger en gebrek sterven, in te
lichten en liever den weg te zien nemen naar
den Transvaal.
Men ziet dat wij niets overdreven, toen
wij verklaarden dat de komst van M. du
Toit onder ons eene gebeurtenis mag lieeten
van het hoogste belang.
Laat ons nu besluiten met de hoop dat zij
de vruchten moge dragen, die zij verdient,
voor Vlaanderen en voor Transvaal.
Dan zal het woord van den heer Cuperus
waarheid zijn: De Engelschen hebben wel
de Kaap genomen, maar zij hebben de
goede hoop aan de Transvalere gelaten.
Het moet ons heil worden die goede hoop
te helpen verwezenlijken.
Wij vernemen dat de belgische minister
van buitenlandsche zaken besloten heeft een
bijzonderen gezant naar Transvaal te sturen,
even als hij nu gedaan heeft naar Canada,
ten einde ginder officieel en nauwkeurig alle
inlichtingen te nemen voor 't richten der
belgische uitwijking naar die twee streken
van onberekenbare toekomst.
Heerlijk en practisch gedacht.
Transvaal en Canada zijn jonge, rijke lan
den, waar schatten te slapen liggen bij
gebrek aan kapitaal en armen, wat België in
eenen overvloed bezit die er ook het gebruik
van stremt.
Transvaal met zijne nederlandsche bevol
king, Canada met zijne franschsprekende
zouden juist ook de beste voldoening geven
aan de zoo gewichtige taalbelangen van Vla
mingen en Walen, en in de beide Nieuwe
Werelden, Afrika en Amerika, zou België
zich aldus uitwehen en markten openmaken
en houden, die onzen rijkdom en weelde voor
de toekomst zouden verzekeren.
Den tweeden Dinsdag van de maand Juni
1890, moeten er 69 Volksvertegenwoordigers
herkozen worden: 37 liberalen en 32 cleri-
calen.
Ziehier hunne verdeeling
Provincies. Liberalen Clericalen
Henegouw 23 2
Limburg0 5
Luik14 3
Oost-Vlaanderen 0 22
Een klein onderzoek der provincie zal hier
wel stellig niet van onpas komen.
Henegouwen.
In deze door en door liberale provincie
zijn maar 2 klerikalen weg te kegelen: Drion
en Noël te Charleroi. De kiezing van den
wakkeren Giroulmet eene liberale meer
derheid van 600 stemmen moet deze twee
kadodders reeds het kiekenvleesch op het
lijf geworpen hebben.
Te Zoningen, Thuin en Doornik zullen
de katholieken misschien? opkomen.
TeZoningen zijn ze in 1886 met 175 en te
Thuin met 250 stemmen geklopt geworden.
In Mei van dees jaar hebben de klerikalen
eene monsterbuis van 300 ellen te Doornik
behaald en pas eenige dagen geleden hebben
ze in datzelfde arrondissement den strijd niet
durven aangaan.
Voor het behoud onzer zetels in Hene
gouw is er dus niets te vreezen.
Limburg.
De vijf clericale kandidaten mogen daar
hunne zetels behouden, tot schande van alle
liberalen zal hunne herkiezing door onze
flauwhartige vrienden uit Limburg misschien
niet bestreden worden.
Wij hopen het tegendeel en wij rekenen
vooral op de wakkere strijders van Tonne
ren.
Hasselt en Maeseijck zullen maar hunnen
plicht doen met de Roornsche ratten in hun
geliefkoosd nest aan te randen.
Luik.
In de stad Luik is er voor de jappers nie-
mendalle te verhapzakken.
Onze vrienden zijn daar te voren, zonder
strijd of anders met verpletterende meerder
heid gekozen.
Te Hoei hebben de kerkuilen nog minder
kans en te Verviers zal Loslever met klank
zijn pasport krijgen.
Wat Borgworm (Waremme) betreft, daar
hebben de liberalen altijd getriomfeerd.
Zijn onze partijgangers in 1886 gevallen,
zoo moeten zij in 1890 toonen, dat er nog
wakker geuzenbloed in hunne aderen vloeit.
Eene nijdige propaganda alleen kan dat vrij
zinnige arrondissement voor onze zaak terug
winnen. Liberalen van Borgworm, zonder
dralen aan 't werk.
Blijft
Oost-Vlaanderen
Daar moet de groote slag geslagen wor
den daar wordt het lot van onze partij be
slist en onwederroepelijk uitgesproken.
Niet te Aalst, Audenaerde, Dender-
monde, Leckloo of Sint Niklaas, maar te
Gent.
In de vijf eerste arrondissementen zullen
onze vrienden den strijd aangaan, ze moeten
hem aangaan.
Op allo plaatsen, overal te gelijk moet er
gelutteerd worden.
De uittredende kandidaten niet bevechten,
is hunne stemmingen en daden goedkeuren]
en geen liberaal kan met de schandalige wet
ten instemmen, welke door de ultramontanen
in hunne blinde woede tegen allen vooruit
gang zijn gericht.
Te Gent dan, moeten acht clericalen her
kozen worden. In 1882 triomfeerden de
liberalen met 60 stemmen; vier jaar later, te
midden der vreeselijkste reactie, welke ooit
over ons land heeft gewoed, verloren ze
slechts met 140 stemmen.
Wie zou het durven ontkennen, dat sinds
dit rampvol oogenblik de kieswind van rich.-
WEEKBLAD
37 32
