VAK IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT. Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad. Vierde jaar. Zaterdag 19" October 1889. Nummer 42. Iets voor kalote vuilbladjes Willems—Fonds Eene vergelijking. STADSNIEUWS. Welsprekend. Liberale Yereeniging. Exam. Abonnementsprijs voorop betaalbaars 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen.- 15 cent. per drukregel. Rechter lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor ariikels, enz. 8 fr. per 100. Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en ouderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen. in vragen en antwoorden. V. Wat verstaat gij door klerikalis mus? A. ik versta door klerikalismus de loo chening van al wat verstandig en recht is van al wat tot beschaving en welzijn van het menschdom strekt. Het klerikalismus zoekt twist en tweedracht in de huisgezin nen; het wil oppermeester zijn, want het wil de kerk in stede van den Staat op de wereld zien regeeren. V. Wat is een paap ot clericaal? A. Een soort van tweevoetig ongediert, dat immer gereed is om menschen te bedrie gen, dat onder het juk van zwartgerokte driestekkers gebogen gaat, dat zich steeds bezig houdt met venijn op het aanzicht van eerbare lieden te spuwendat slaafs en krui pend, als een gehoorzaam trekdier, het licht verwijdert, omdat het hem bevolen wordt, en ook wel uit vrees dat liet hem zou ver blinden. V. Zijn er vele papen? A. Zooveel als er langoorigen op de wereld bestaan; dit is te zeggen, zooveel als er professors van collegiën zijn, zooveel als er luie vlegels zijn die eenen zwarten rok aan een paard en eenen ploeg verkozen hebben, in een woord, zooveel als er lompe domme rikken, verwaande kwakzalvers en men- scbenfoppcrs zijn. V. Gij zijt vandaag wel verachtend! A. 't Is waar, maar ik heb eenen af schrik voor deugnieten, die strikken spannen om onnoozelaars te vangen, onnoozeiaars die het naderhand maar ai te dikwijls beklagen. V. Wat zoudt ge antwoorden aan de kalote vuilbladjes, die de ofïiciëele opvoeding slecht, of ten minste nutteloos vinden, om reden, zeggen ze, dat er soms ook liberalen door de rechtbank veroordeeld worden en dat er zelfs slechte onderwijzers zijn. A. Ik zou antwoorden dat, ingezien het somtijds, doch zeldzaam, gebeurt dat man nen, in wien de Staat zijn vertrouwen ge steld heeft, zich dit vertrouwen onwaardig maken, het nog veel slechter zou zijn indien de kalote scholen alleen bestonden Dadr is er geen programma voorgeschre- T*n, daar is de enderwijzer alléén bezig met bidden, kerkgezangen aan te leeren en zoo doende, de geestesontwikkeling in te toornen,-dr hnf: n en voor doel, van de kinderen slaven te maken, die later verplicht zuden zijn het ongeluk der maatschappij te betrachten. Indien nu de onderwijzers de getrouwheid T»i'geten die ze aan Koning, wet en vader land gezworen hebben, wie anders dan kalo- I®n durven ze toejuichen en met opene ar- men in hunne gelederen aanvaarden Wie leeft de verlopene onderwijzers van 1819 toegejuicht, ze tot ongehoorzaamheid ®n muiterij aangespoord, wie anders ten zij de bedorvene geestelijkheid. Er'zijn meineedige onderwijzers, doch zoo veel nog niet ais er slechte priesters zijn ^ant de zoogezegde goede herders, zou men a s Diogenes, in klaren dage, met den lan- aarn moeten opzoeken, en wie weet of men er éea duizend zou vinden Meermaais gebeurde het dat de ijverige er>ls~Fondsers door zekere heeren, die van de Vlaamsche beweging zoo vervoerd zijn als mondje-pek van een wijwaterkwis- pel, uitgemaakt of minstens aanzien werden als een koop knorrepotten, misnoegden, ra dicalen en wat weet ik al. Daaraan stoorden die moedige volksbeschavers zich bitter wei nig enzetteden hun onlvoogdings werk moedig koen en onverdroten voort. Zij hebben reeds een reuzenwerk verricht en eindelijk begin nen de oogen open te gaanmen begint die heilzame pogingen naar waarde te schatten. Tot staving van ons gezegde geven wij hier een paar uittreksels uit twee fransch- belgische bladen, die verre zijn van de vlaam sche beweging in het hart te dragen. De Flandre Libérale, Nr van 1 November 1888 zegt, na een beknopt overzicht der ver slagen van het bestuurjaar 1888 Ziedaar eene vluchtige schets van het ge bied waarop de verkleefde en belanglooze mannen werkzaam zijn, die hetzij als leden van het Algemeen Bestuur, hetzij als be stuurleden der Afdeelingenaan het hoofd van het Willems-Fonds staan. Onder die werk zaamheden zijn er twee, waarop wij bijzon der de aandacht onzer lezers vestigen wij bedoelen de volksboekerijen en de volksvoor drachten. 't Is door het boek en door het woord, en met zich tot haar in hunne moe dertaal te richten, dat men er in lukken zal onze bevolkingen vrij te maken, het natio naal gevoel bij haar op te wekken, en haar eindelijk te ontrukken aan de priesterheer schappij, die zoo loodzwaar op haar drukt. De Vlaamsche liberalen begrijpen in 'tal- gemeen niet genoeg hunne plichten tegenover eene instelling als het Willems-Fonds, wiens gansche streven tot de verstandelijke opbeu ring van ons volk strekt. In de meeste ar rondissementen op kiesterrein tot onmacht gebracht, beelden zij zich al te licht in dat er hun niets anders overblijft dan met gelaten heid betere tijden af te wachten. Zij moesten integendeel, door inrichting van openbare voordrachten en volksboekerijen, overal de rustelooze propaganda der geestelijkheid door eene niet minder werkzame propaganda der vrijzinnige gedachten bestrijden en aldus, met taaie volharding, het aanbreken van een nieuw tijdvak voorbereiden. Om dat oogmerk te bereiken kunnen de liberalen niets beters dan het Willems-Fonds mild te helpen zijne taak volledig en doel treffend te vervullen. Daarover lezen wij nog in La Nation, Nr van 30 December 1888 Zelfs maakt men de liberalen, die aan hun ne moedertaal gehecht zijn, uit voor schijn heilige papen. Maar herinnert toch aan die verblinden dat het werkzame liberalism in Vlaanderen dat der flaminganten is. Het schoonste wat de Vlaamsche beweging heeft gesticht is wel het Willems-Fonds, dat, dooi de liberalen naar verdienste ondersteund, eenen overgrooten beschavenden invloed zou kunnen hebben het is de eenige instelling, die eene werkzame en vruchtbare liberale propaganda doen kan. Herinnert toch aan die blinden en dooven dat de woeste flamin- ten van het Willems-Fonds te Gent ieder jaar aan het volk 78000 boekdeelen in lezing geven (1), dat zij jaarlijks 74 openbare voor drachten geven, waar men het volk onder- wijst, beschaaft en vrijzinnig maakt; herin nert hun dat het flaminganten zijn die, apos tels van den vooruitgang, iederen zondag, in alle hoeken der Vlaamsche gewesten, in de Afdeelingen van het Willems-Fonds de ge zonde vrijzinnige gedachten gaan versprei den. Daaraan besteden zij, na den arbeid eener gansche week, hunne vrije uren: heb ben zij daaraan de dwaze spotternijen van sommige dagbladen te danken En wat ver richt, daarbuiten, het niet Vlaamsch libera lism in Vlaanderen Niets, niets, niets, vol strekt niets. Die antivlaamsche vooroordee- len doen ons kwaad, onmetelijk veel kwaad. Zij verdeelen onsmeer nogzij ontmoedigen en verlammen het werkzame bestanddeel van het liberalism in Vlaanderen. Onder de verschillige beweegredens door de liberale bladen aangehaald tegen het ontwerp der nieuwe kieswet, is er eene die de klerikale pers ontstelt, want tot nu toe heeft zij er niet op geantwoord; deze be weegreden is de volgende. In welkdanig nieuw wetsontwerp hetgeen waarover de wetgever zich meest bekom merde, was over de reeds verworvene en toegekende rechten. Zelfs wanneer zekere voorrechten onuitlegbaar zijn, wacht hij zich ze te ontnemen aan dezen die er reeds lang van genoten hebben. Dusdoende is de wet gever in 't algemeen met goede inzichten bezield. Hij vermijdt misnoegdheden en wanorders die voor de maatschappelijke rust kunnen gevaarlijk zijn. Daarom is het dat de wetten nooit eene terugwerkende uitwerking hebben ton ware de openbare belangen het hoofdzakelijk vereischen. De voorstaanders van het ontwerp Devol- der beweren dat de bekwaamheidskiezers van rechtswege een overmatig voorrecht genieten, en stellen het examen als alge- meenen regel voor. Zij ontnemen aldus aan 60.000 burgers het kiesrecht dat deze sinds 1883 bezitten. Waarom eerbiedigt het ontwerp Devolder de toegekende rechten niet? Zijn de burgers die door dit ontwerp bedreigd zijn geene eerlijke burgers? Hebben zij van hun kies recht een zulkdanig misbruik gemaakt dat zij er onwaardig van geworden zijn? Hebben zij den regelmatigen gang onzer instellingen in gevaar gebracht Deze vragen stellen is er op antwoorden. Maar dan, waarom vergenoegd zich onze klerikale regeering niet met te beletten dat er voortaan nog nieuwe bekwaamheidskie zers ingeschreven worden? Wanneer er zaak was de lasten op de uit venters van sterke dranken te vermeerderen, heeft de regeering de vroegere rechten ge ëerbiedigd. Het waren slechts de nieuwe herbergen die onder de toepassing der nieuwe lasten vielen; aan de reeds bestaande herber gen werd er niet geraakt. Waarom is de regeering zoo teeder jegens de herbergiers en zoo wreed jegens de be kwaamheidskiezers? De rekeningen van ons stadsbestuur over het jaar 1888 sluiten met een overschot van ruim 40 duizend franks. Onze uitgelezene bestuurders doen tal van kostelijke maar nuttige openbare werken, waaraan duizen den besteed worden, die wel geplaatst zijn, omdat zij onze bevolking gemak en welzijn aanschaffen, en toch worden de lasten hier niet verhoogd, noch leeningen aangegaan. Zoo zuinig en zoo goed weten de liberale bestuurders met het geld der lastenbetaal- ders om te springen, dat zij nog immer de stadskas vol klinkende schijven hebben. Wat een verschil met de omliggende ste den, waar de japneuzen den baas spelen, de lasten gestadig verhoogen, nieuwe leeningen op nieuwe leeningen aangaan en nooit iets noemenswaardig ten voordeele der ingezete nen uitvoeren En de kerkfabriekraden? Twee staan, de eene met een tekort van 2 duizend honderd en 42 fr., zonder de gekwetste, en de andere met een tekort van 8 honderd en 21 fr., zonder de gekwetste. En zeggen dat de heeren van die kerkfa briekraden, die zulke geringe begrooting niet in ovenwicht houden kunnen, zich aan de IJperlingen durven aanbieden om dezes be langen ter harte te nemen en over hunne centen te beschikken. Meenen ze misschien dat de IJperlingon te dom zijn om voor den duivel te dansen en het mes slijpen zullen waarmede men hun dan de keel afsnijden zou? Als die heeren pagadders zulken dunk van het IJpersch volk hebben, dan zijn zij er nevens en ze zullen mogen wachten tot dat de kiekens tanden hebben, vooraleer zij zich de gekozenen van ons volk zullen zien. BERICHT. De leden der Liberale en Grondwettelijke Vereeniging van het arrondissement IJperen worden verzocht de algemeene vergadering bij te wonen, welke plaats zal hebben op Zondag 20 October 1889. in de zaal van den Gouden Arend, Groole Markt, te IJperen, ten 8 ure 's avonds. Dagorde-. Onderzoek van het wetsontwerp op de afschaffing der bekwaamheidskiezers van rechtswege. Gedeeltelijke vernieuwing van het Comi- teit. Het tegenwoordig bericht dient tot bijeen roeping. IJperen, den 15 October 1889. Voor het Gomiteit De Voorzitter De dd. SecretarisTh.Cornette. Em. Verschaeve. Zooals men ziet, aan de dagorde komt eene der belangrijkste kwesties, die ooit te berde kwamen. Dat alwie liberaal is er naartoe ga en eens toone dat hij van geene wetten wil, die het kiesrecht onmemen aan het verstandigste deel der Belgische bevolking. De heer Cgriel Janssens, van Pervysie, oud-leerling van het stadskollegie van IJpe ren, heeft met onderscheiding het exaam van kondukteur van Bruggen en Wegen, voor den Jury van Gent, afgelegd. Hij was de 2e gerangschikt. Wij sturen hem onze rechtzinnigste geluk- wenschen. HET WEEKBLAD (1) Dit cijfer is dat der boekdeelen, welke in de vier boekerijen der Afdeeling Gent uitgedeeld wer den; daarbuiten bestaan in de andere Afdeelingen nog 42 boekerijen. m-nÜT- SrSHfc-SieM- ■niiimiJiHMi

HISTORISCHE KRANTEN

Het weekblad van Ijperen (1886-1906) | 1889 | | pagina 1