STADSNIEUWS.
Examen.
Het muziekfeest
Maatschappij der Oud-Pompiers.
Koninklijk besluit.
Rechterlijke benoeming.
Wedrennen op het Polygone-veld.
mingen door het oud bestuurinjrevoerd wer
den, hervormingen die door het b lang der
Ypersche bevolking gevergd waren. Nader
hand zullen wij zien of bet oogenblik niet
gekozen is een weinig meer de aandacht van
het publiek te roepen op de ware verkwis
ting der stadskas en op de misbruiken die de
minst klaarzienden alle dagen in den dienst
der openbare werken aanduiden.
Men tracht den geest van 't publiek slechts
met de scholen bezig te houden, opdat het
niet zou bemerken cp welke ellendige wijze
men de financiën der stad bestuurt en hoe
men het geld der lastenbetalers verkwist om
alle slach van begeerten te voldoen en de
zaken der partij te bevoordeeligen. Maar
wat men ook doe, wij zullen er bij zijnotn
die kuiperijen te ontsluieren.
Spreken wij eerst van bet stadskollegie.
Dit gesticht bestaat sedert meer dan eene
eeuw, en behalve de noodige wijzigingen in
het programma der studiën gebracht, zelfs
opgedrongen door al de Staatsbesturen die
malkaar hebben opgevolgd, katholieke zoo
wel als liberale, bestaat het kollegie nu ge
lijk eertijds. Het is ondersteund door den
Staat, en diensvolgens onderwoi pen aan de
voorwaarden waaraan die ondersteuning on
dergeschikt is. Zijne begrootingen en reke
ningen, na door den Gemeenteraad nagezien
en gesloten te zijn geweest, moeten door de
hoogere overheid nagezien en goedgekeurd
worden. Waar is de verkwisting? Welke
zijnde artikels der begrooting van 'tkollegie
die men kart hekelen Waarom bepaalt
men zich met schreeuwen Wie beschul
digt moet kunnen bewijzen, en tot
heden toe heeft men niets dan zeer onbepaal
de beschuldigingen gehoord. Niet één gepast
feit; niet ééne uitgave is als verkeerd aange
stipt geweest. Wij zouden met vermaak het
vraagstuk op die wijze in de bespreking ge
steld zien. Waar is die verkwisting? Waartoe
al dit gerucht
Gemeenteschool voor knechtjes de
Looie. Nog eene eeuwenoude instelling.
Waar is de verkwisting Waarin heeft
hot gewezen stadsbestuur de palen van een
wijs beheer te buiten gegatn? Het program
ma dier school is dit door de Regeering op
gelegd het onderwijzen i personneel is altijd
in evenredigheid geweest met het getal leer
lingen, en indien do jaar wedden, in vergelij
king met een verwijderd tijdstip van meer
dan eene halve eeuw, eeae lichte verhooging
ondergaan hebben, is er ééne die het onbe-
twistelijk noodig cijfer overtreft om den on
derwijzer in staat te stellen aan do eischen 1
des levens te voldoen De begroolingen ge
lijk deze van 't kollegie, zijn, na overzicht
door den Gemeenteraad, aan de goedkeuring
der hoogere overheid onderworpen geweest.
Waar en wanneer heeft men het geld der
lastenbetalers verkwist? 't Is aan de beschul
digers hierop te antwoorden; maar wanneer
zij tegen den muur gesteld worden, villen
zij wegsluipen. Doch wij zullen hen er aan
vastspijkeren en wij zullen hen niet los laten
zoolang zij onae vraag niet zullen beantwoord
hebbenLasteraarsbepaalt, toont ons
welke arlikelen der begrooting overtollige
uitgaven hebben bekrachtigd
Meisjesschool. Vóór 1870, bestond er in
de' stad niet ééne school voor het onderwijs
der meisjes. Iedereen herinnert zich in welke
jammerlijke voorwaarden de meisjes der
werkènde klas uitgebuit waren. Het kant
werk, niets dan het kantwerk en altijd het
kantwerk. Schoolvrouwen èn kooplieden
verrijkten zich met de vrucht van hunnen
arbeid. Die ongelukkige, van hunne teeder-
ste kindsheid af over hun kussen gebogen,
in ongezonde lokalen en in de ellendigste ge-
zondheidsvoorwaarden opgesloten, waren
meestal in de volkomenste onwetendheid ge
laten. Het Staatsbestuur wilde een einde aan
dien toestand stellen en, spyts de moeilijk
beden van allen aard, stichtte het eene lagere
school voor de meisjes die niet vertoefde eene
onverhoopte uitbreiding te nemen en door al
de schoolopzieners, zelfs door den huidigen
katholieken opziener, als eene modelschool
aangewezen te worden.
Eu welke scholen bestonden voor de bur
gersklas Niet eene. De vaders waren ver
plicht, nisttegensïaaude den grooteu afkeer
van een groot getal, hunne dochters aan
kloosterscholen toe te vertrouwen, waar het
onderwijs volstrekt ontoereikend was. Er
werd dus eene betalende school gesticht, en
indien zij al den voorspoed niet had der kos-
telooze school, zij beantwoordde niet te min
aan eene noodwendigheid.
De bewaarscholen zijn de kweekerijen der
lagere scholen; met dezelve te stichten ver
vulde het bestuur slechts zijnen plicht. Er
bestond eene onder het namelijk bestuur van
Dames, maar wezentlijk onder het hooge
bestuur der geestelijkheid. In bet begin ga
ven de betrekkingen tusschen de stad en die
Commissie van Dames geene aanleiding tot
tweedracht. Maar de veranderingen in het
pers mneel dezer commissie ontstaan wijzig
den er volkomen de strekkingen van,- het ge
meentebestuur moest zijne voorrechten ver
dedigen en wilde niet langer dulden dat zijne
rol zich bepaalde i-ij liet storten eener jaar-
lijkscbe som in de kas der commissie, 't Is
alzoo dat de offlcieele bewaarscholen tot
stand kwamen om de jonge kinderen door
de volmaakste leerstelsels tot het volgen der
aanvankelijke leerkoersen der lagere school
voor te bereiden.
Nog eens waar is die verkwisting
Al hunne begrootingen en rekeningen
werden jaarlijks door de bevoegde overheid
goedgekeurd.
Deze verschillende instellingen konden
niet ingericht worden zonder dat men de
noodige gebouwen oprichtte om dezelve te
schuilen. De kosten van leinrichting moesten
daarenboven gedaan worden. Daaruit sproot
natuurlijk de vergrooting van het algemeen
budjet van openbaar onderwijs.
Maar waar is de verkwisting
Men stichtte daarenboven een werkhuis
en eene school voor huishoudkunde, eene
ware voorbeeldige inrichting, eu die het uit
gangspunt werd van een groot getal gelijk
slachtige scholen in ons land. Maar dit alles
kan niet zonder kosten gedaan worden
en het oud bestuur door zijn wijs beheer
heeft er in kunnen voorzien en terzelfder
tijde aanzienlijke sommen aan openbare
werken besteden, een schoons boni in de kas
latende.
Nog eens waar is de verkwisting
De oude bestuurders, wij vreezen niet het
te zeggen, zijn fier over hun werk en vol
gens ons gedacht is het schooner en moeilij
ker te stichten dan af te breken. Tusschen
hen en de nieuw gekomene zullen onze na
komelingen gemakkelijk onderscheiden wie
de ware volksvrienden waren.
Maar, zegt men, de geldmiddelen der stad
laten niet toe een zoo groot deel aan het
openbaar onderwijs te geven. Er bestaan in
de stad vrije scholen die aan de noodwendig
heden der bevolking voldoen. Het officieel
onderwijs mag verdwijnen.
Het is de eeuwige kwestie der vrijheid
van ouderwijs zij is te dikwijls behandeld
geweest oplat wij op die bespreking nog
zouden terugkeeren. Wij zullen ons bepalen
er op te antwoorden met het ar-tikel 17 der
Grondwet aan te halen dat nog niet herzien
is. Dit artikel, verre van het gouvernement
buiten het gemeene recht te stellen, van hem
het vermogen te ontzeggen- instellingen te
bezitten en te besturen die- door de openbare
schatkist ondersteund zijn, legt het hem als
eene plicht op.
- De constitueerende Vergadering van 1830
verstond dat de werking van den Staat on
ontbeerlijk is om tegen de gevolgen der on
beperkte vrijheid van het onderwijs op te
wegen. De instellingen door het Gouverne
ment gesticht en bestuurd met de medehulp
der wetgevende macht, zijn geschikt om
een edelen naïever te doen ontstaan, het
monopoliwn te voorkomen, den oadèij,:
slentèr af te weren, gestadig hel onïïër-
wijs op de hoogte van den vooruitgang
der wetenschap te houden en eindelijk hel
nationaal gevoel te versterken. Dit volgt
klaarblijkelijk uit de besprekingen van het
Congres.
Veronderstellen wij een oogenblik dat men
bij ons de knechtjes-gemeenteschool afschaf
te. Wie zegt ons dat de bestaande vrije scho
len, die de prikkeling der mededinging niet
meer zouden hebben, niet zouden verdwijnen
om plaats te maken voor broertjesscholen
Hebben wij dergelijk klooster in onze stad
niet zien tot stand komen over een twintig
tal jaren, op een tijdstip dat de gemeente
school nog onderworpen was aan het bestuur
der wet van 1842
Maar wie zou de verantwoordelijkheid
durven nemen de ouders te verplichten, bij
gebrek eener offlcieele gemeenteschool, hunne
jonge knechtjes in dergelijke scholen van
onzedelijkheid te plaatsen Gedurende de
weinige jaren die zij in onze stad hebben
overgebracht, hebben zij niet de treurigste
herinneringen gelaten
Is het hunne terugkomst dat gij droomt,
heeren van het stadhuis
En indien de studiën blijven verzwakken
in uw duurbaar bisschoppelijk kollegie (ge
lijk men er sedert verscheidene jaren zoo ge
weldig over klaagt) zouden wij niet blootge
steld zijn, bij gebrek aan een officieel gesticht,
voor onze kinderen de deur van alle loopba
nen te zien sluiten en de stad in de schande
lijkste domheid te zien vervallen
Dat men niet zegge dat dit veronderstel
lingen zijn dieniet zullen verwezenlijkt wor
den, dat het eene hersenschimmige vrees is.
De geschiedenis antwoordt in onze plaats.
Na de uitroeping, door het dekreet van 12
October 1830, van de vrijheid van onderwijs,
verviel het land onder het opzicht van on
derwijs in eene volledige wanorde. Offlcieele
gestichten verdwenen in een groot getal ste
den en gemeenten. Men hoopte dat het vrije
onderwijs voldoende zou zijn, maar het Gou
vernement zag zich genoodzaakt tusschen te
komen om de offlcieele gestichten te herstel
len om het zoo ernstig bedreigde onderwijs
te redden. Luistert naar den noodkreet van
een uwer vrienden, van M. Nothomb; leest
den ministerieelen omzendbrief van 25 Ja
nuari 1831. Daaruit zult gij leeren boe nood
zakelijk het is dat de offlcieele scholen overal
hersteld worden om te beletten dat de ver
standelijke toekomst van het volk niet over
geleverd zij aan de zoo veranderlijke kansen
en aan de somwijlen zoo gevaarlijke proef
nemingen der spekulatie.
Indien het goede water en de Waterloo pen
noodzakelijk zijn voor de gezondheid des
lichaams, de goede scholen zijn noodzakelijk
voor de gezondheid der ziel. Dezelve vernie
tigen, is de bronnen der algemeene bescha
ving uitputten.
Mijnheer LEOPOLD MERGHELYNCK,
zoon van onzen sympatischen en ge-
achten Arrondissemeni-Kommissaris,
oud-teerling van ons Gemeente Kollegie
komt MET ONDERSCHEIDING zijn 2de
exaam af te leggen van kandidaat in
wijsbegeerte en letteren voor de jury
van de Universiteit van Brussel.
Mijnheer GEORGES SOENEN, oud
leerling van ons Gemeente Kollegie,
komt met GOEDEN UITSLAG, zijn exa
men van kandidaat in de RECHTEN af
te leggen voor de Jury van de Univer
siteit van Leuven.
Wij bieden de moedige jongelingen
onze beste gelukwenschen aan.
dat de jappers op 13 Oogst inrichten, schijnt
in een oudewijfskerkgang te willen ontaar
den. Er zijn zoo bilter weinig bijtredende
maatschappijen, dat onze kadodders zich lee-
lijk in het haar te krabben staan. Buiten
een half dozijn boerenmuziekjes uit Voorme-
zeele, Wytschaete en andere Zoutenaaien,
is er tot nu toe niet eeae enkele ordentelijke
maatschappij, die zich liet inschrijven. Dat
van God gezegend festival zal wat gaan zijn
als 't wat is.
Het is morgen dat de Harmonie dezer maat
schappij naar Dixmude gaat, waar zij eenige
weken geleden, zooveel bijval genoten heeft.
Rondborstig gesproken is het muziek dat
zij maken geen kelel-muziek gelijk van de
blauwe. De kaloten zelf waren eens om het
te bekennen, en daarom het is dat zij bij de
eersie gelegenheid terug gevraagd worden.
Vertrek van den Café du Commerce,
Hondstraat, om S ure juist.
Zondag, 23n wederom een uitstapje naar
Thourout. Vertrek van den Café du Com
merce om 11 1/2 ure juist.
De leden die begeeren aan dit uitstapje
deel te nemen, ft orden verzocht zich te laten
inschrijven bij den heer A. Salomé, Café du
Saumon, waar de lijst berustend is.
Prijs van gaan en keeren is gesteld op 1-40
3de klas en 2-10, 2ie klas.
Geen twijfel of het zal aan geen volk ont
breken.
Door koninklijk besluit van 5 Juli 1893, is
M. Alfred Dumon tot den graad van Ls adj'
Majoor, en M. Henri Vantholl, tot L' Kwar
tiermeester der Burgerwacht van Yperen be
noemd.
Deze week heeft de benoeming plaats gehad
van Deurwaarder, in vervanging van wijlen
M. Costenoble. De le en 2e voorgestelde kan
didaten de heeren L. en D., die reeds sedert
meer dan 8 jar~n hun exaam hebben afgelegd
zijn van kant gezet, om een zekeren L....,
vanMeener. te noemen, die slechts sedert
korten tijd zij diploma bezit en maar als 3*
kandidaat was aangeduid, 't Is waar, dezen
is klerikaal en dat is voldoende voor onze
meesters
Hoe lang zullen die onrechtvaardigheden
nog duren
J.l. Zondag gaven de heeren officieren en
Onderofficieren onzer Rijschool op het Poly-
gone-veld hun jaarlijks ruiterfeest, opgeluis
terd door de uitgelezene Harmonie van Zon-
nebeke, besluurd door den heer E. Iweins.
Het weder was goed en eene ontelbare me
nigte volk, waaronder veel van het puik
onzer bevolking, was daar aanwezig om van
die aanlokkelijke vermakelijkheden te ge
nieten. De loopstrijden werden geopend met
den Openingsprijs (Tally-ho). De afstand
bestond uit 400 m. op stap, 800 m. in draf-
loop en 800 m. in galop (renloop). Het waren
17 heeren officieren, die er deel aan namen
en hun eigen paard bestegen. De prijzen
werden wel betwist en de heele menigte zag
met belang naar den uitslag, die op een
daverend bravogeroep onthaald werd.
De 2e loopstrijd was voor den prijs der
beginnelingen. De afstand bedroeg 1200 m.
Namen er deel aan 12 heeren Onderofficieren
die paarden bestegen aan den Staat toebe-
hoorende. Zij ook wedijverden duchtig voor
de onderscheidingen en zij hadden niet min
bijval dan de vorigen.
De 4e loopstrijd, prijs der Hoogte, be
droeg eenen afstand van 1400 m. 7 heeren
Officieren namen er deel aan en bereden
paarden aan den Staat of aan hen toebehoo-
rende. Het gemeen gewicht beliep tot 70
kilos, vvederem hevigen strijd om de onder
scheidingen.
De 5e wedren, prijs van 't Arsenaal (ha
gen) bedroeg eenen afstand van 1800 m. Een
twaalftal heeren Onderofficieren namen er
deel en bestegen paarden die aan den Staat
toebehoorden. Dat was gewis een der be
langwekkendste van al de loopstrijden. Ook
had hij het meest bijval.
Aan de 6® en laatste loopstrijd, prijs van
den Polygone (veelhoek) bedragende eenen
afstand van 1800 m., mochten al de krijgs
paarden deelnemen, die van geen zuiver ras
waren en toebehoorende aan de Officieren
der Rijschool en door hen bestegen. Gemeen
gewicht 70 kilogr. met 10 kilogr. overlast
voor de paarden van half ras. Hier waren
er ook hagen over te springen. Elf heeren
officieren namen er deel aan en wedijverden
om de onderscheidingen.
I" M. Vandenpeereboom. 2n M. Comyn.
Die zes belangrijke wedrennen wisselden
af met een zevental heel puike muziekstuk
ken, uitgevoerd door de uitmuntende Har-
monie van Zonnebeke. De heer bestuurder
Iweins baalt eere van zijn werk. Hij weet
zijne muzikanten goed vooruit te helpen op
den weg der echte kunst. De moeilijkste
w
1" Prijs: M. Mercier. 2n M. ridder deMoreau,
3n M. Fraiicq. 4» M. Hoton. 5n M. Henrion.
1" M. Graff. 2" M. de Houst. 3" M. Bernard.
De 3" wedren voor den prijs der School
meesters bedroeg eenen afstand van 1400 m.
Namen er deel aan paarden aan den Staat
of aan heeren Officieren behoorende en door
hen bestegen. Gemeen gewicht 75 kilogr.
Zes heeren officieren streden om de prijzen
en wisten die groote volksmassa derwijze
aau te lokken, dat een donder van toejui
chingen de overwinnaren onthaalde.
1" M. Leeoeq. 2n M. Hageman. 3U M. Note-
baert.
ln M. Mees. 2» M. Mercier. 3n M. Van den
Peereboom.
1" M. Lapiere, 2" M. de Houst. 3" M. Ber
nard.
