VAN IJPIREN EN HIT ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Het prins-bisdom Luik.
Chemin de fer
Tiende jaar
Zaterdag 16n?Maart 1895.
Nummer 11.
Volksvrienden.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncent 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer.Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekeudmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. Deannoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen ioor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alia hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden." niet opgenomen.
Heures de départ a partir du lor Janvier
d'YPRES pour
Poperinghe, 5-20 6-54 8-52 9-03 9-43
TRAM YPRBS-FURNES.
4-40 7-22 9-46 1-00 3-40 6 30
10-36 (le samedi seulesaent).
PURNES-YPRES.
't Zijn benijdenswaardige geluk-
vogels, de werkleiden
Over enkele jaren waren zij nog
als het uitschot der maatschappij
beschouwd en behandeld.
Zij leefden als gescheiden van de
tusschen- en hoogere standen.
Een werkman was als een soort
melaatsche geschuwd door fijne men-
heeren, doch niettemin door hen heel
propertjes uitgezogen,
Hij was niet veel meer dan een
lastdier; van 's morgens tot 's avonds
aan den arbeid gebonden, om wat
karig voedsel te gebruiken.
(33e Vervolg).
Zulke gedachten waren voorzeker niet
geschikt om het gemoed der Luikenaren te
vervroolijken, en, hadden zij de inborst des
Gekozenen gekend, dan hadden zij voorzeker
tranen gestort, tranen van rouw en woede/
Aan het fransche Hof, waar Bourbon te mid
den der algemeene verdorvenheid, was op
gegroeid, had hij reeds op achtienjarigen
leeftijd al de verfoeilijkste neigingen en ge
woonten zijner omgeving aangeleerd en aan
genomen. Al wat ziDgenot kon streelen was
voor hem lief! Zijne lust naar vermaken
eischte groot verteer, en om zich daartoe het
noodige geld te verschaffen deinsde hij zelfs
voor eene schelmerij, voor muntvervalsching
niet achteruit. O neenhet volk kon niet
veel goeds verwachten van dezen verwaten
vroeg verbasterden vorst, die zijn opgedron
gen vaderland niet beminde, waarvan hij
overigens noch de wetten, noch de zeden
kende. Ook zien wij hem weldra alle wette
lijk gezag onder de voeten trappen in het
bestuur van 's lands zaken, en in zijnen da-
gelijkschen omgang, het grootste misprijzen
voor zyne onderhoorigen toonen, in één
Was hij wel mensch
Behoorde hij wek tot 't edel soort
waaruit de werkgever, de bankier,
de wettenmaker, de minister, de
koning en, last not least, den
priester, voortgesproten waren
Men mocht het betwijfelen.
Millioenen en millioenen gingen
gebukt onder het juk, als zoovele
ossen en ezels, gehoorzamende aan
den veehoeder of ezeldrijver,
De werkgever gaf het loon dat hij
wilde kwijt zijn de bankier specu
leerde zooveel hij kon den werkman
dit loon uit de hand de wetgever
maakte wetten tegen den kleinen,
welke de minister deed handhaven,
nadat de koning dezelve uitvoerbaar
had veiklaard.
En de priester was de natuurlijke
steun van werkgever en overheden,
zoo zeer dat een Kamerlid zeggen
kon dat een priester meer macht
had op het volk dan een brigade gen
darmen.
De priester zegende. Hij zegende
het volk. dat hij hielp uitzuigen. Hij
zegende de grooten, die hem zijn aan
deel gaven in den roof op den rug des
volks gepleegd. Hij zegende den
armen, wie de aarde een tranendal
was een oord van beproeving een
voorbereiding tot de eeuwige geluk
zaligheid... hiernamaals.
En gedurende lange eeuwen leefde
de mindere man in eenen staat van
zedelijke, verstandelijke en stoffelijke
ondergeschiktheid, zonder klagen,
in de overtuiging dat het zoo wezen
moest en niet anders kan.
woord, da Luikenaren aanzien als niets
waardige laten, die men ongestoord de
duur gewonnen penningen mocht afpersen.
Bourbons onopiioudende geldafpersingen
deden weldra de lang verkropte volkswoede
losbarsten. De Gekozene nam de wijk naar
Hoei, en sprak den banvloek der Luikena
ren, die zich over dit besluit weinig bekreun
den, uiteen groot gedeelte der geestelijk
heid had zich overigens aan de zijden des
volks geschaard zoodat in weerwil der ban
bliksems, de gewone diensten in kerken en
kloosters gevierd werden. De Staten noodig-
den den prins uit om naar de bisschoppelijke
zetelplaats terug te keeren, en stemden op
zijne weigering eenvoudig zijne afzetting.
Het was hun niet onbewust dat deze handel
wijze hun de vijandschap van Filips den
Goede op den hals zou halen! Maar zij re
kenden op de machtige hulp van Lobewijk
XI, koning van Frankrijk, die hen, tot het
nemen van dit besluit, onderhands had op
gehitst, doch die helaasde verwachting
zijner bondgenooten bi iter moest te leur
stellen. De fransche vorst was inderdaad een
man van buitengewone sluwheid, van twij
felachtige zedelykhrid, die in zijnen handel
niet de minste kusehheid, niet de minste
Van geslacht tot geslacht had hij
hard gewerkt opdat de grooten in
weelde mochten baden.
Dat was zijn lotsbestemming, zijn
roeping op aarde, de wil Gods.
Er moesten immers armen en
rijken zijn.
Waren er geen rijken, wie zou den
armen arbeid geven
Waren er geen rijken, dan stierven
de armen van gebrek.
Dat was heel duidelijk. De armen
begrepen dat zeer goed, en zij werk
ten zich krom en vergingen van el
lende, hopende op de hemelsche rijst-
pap hiernamaals.
't Was de goede tijd van: Gods
dienst, familie en eigendom,
Doch er kwam verandering.
Uit den arbeidersstand en uit de
burgerij stonden mannen op, met
nieuwe denkbeelden bezield.
Zij hadden-zich gewaagd achter de
formule en bevonden dat de drie
stopwoorden een afschuwelijk stelsel
van gaafzuigerij verborgen. Zij von
den het niet goed, in strijd met na
tuur en recht, dat enkelen een klein
getal, op den rug leefden van de groo-
te massa en zij begonnen het volk
op te wekken tot verzet.
Heiligschennis
Wat/'Verzet tegen den Godsdienst?
Had Ge niet gezegd. Gij zult mijn
volk hoeden en kweten de
priesters zich niet in geweten van
hunne taakWerd het volk, door hen
en hunne vrienden, niet zoo kaal
t geschoren dat de huid er meê af ging.
rechtschapenheid kende. Om zijne vijanden
in het nauw te brengen, spaarde hij nog geld
noch beloften, ging hij de heiligste verbin
tenissen aan, zwoer hij de duurzaamste ee-
den, welke hij 's anderendaags, indien zijn
belang zulks vereischte, met eene ongehoor
de losheid verloochende. Wee dengene die
zich op de goede trouw dezes schijnheiligen
vromen verlietenZij bekochten doorgaans
hun vertrouwen door de zwartste ondank
baarheden! Door zijne loensche gangen rui
de hij vooreerst Gent, later Dinant en Luik,
tegen de Burgondische hertogen met wie hij
in oorlog was, op, en deed op die wijze, het
ontzettend orkaan, waarin het bisdom bijna
spoorloos verdween, losbreken.
't Was op zijn aanraden dat de luiksche
staten Bourbons afzetting stemden, en Mar
cus van Baden, schoonbroeder des duit-
schen keizers Frederik III, in zijne plaats
benoemden. De nieuwe bisschop deed zijne
Blijde Intrede op 22 April 1465, en wierd
door de uitbundige toejuichingen der menigte
begroet. Beurtelings bezocht hij Dinant,
Tongeren, Sint-Truiden, Hasselt en Mae-
seyck; overal viel hem dezelfde prachtige
ontvangst ten deel. Ondertusschen hadden
de Luikenaren het beleg voor Valkenburg
en zondigen mensch uit het Paradijs
wegjaagde niet gezegdGij zult het
brood in het zweet uws aanschijns
eten! Niets billijker en natuurlijker
bij gevolg dan dat de vader, de moe
der en de kinderen uit de volksklas
niet aan maagziekten bezweek., door
overdaad.
En de eigendom Is 't niet billijk
en was 't alweer geen beschikking
Gods dat deze grooten alles in 't bezit
hadden genomen, grond en werktui
gen, en voortbrengst van den arbeid
en arbeiders op den hoop toe om
bestwil, tot handhaving der goede
maatschappelijke orde, die anders een
afschuwelijk anarchie waren gewor
den?
't Was schande, en misdadig
De ontevredenen werden aan de
kaak gesteld. Overal vervolgd en,
waar 't kon doodgeschoten, zou er
kort spel meegemaakt worden
Op dit punt waren alle ingezetenen
burgers, deftige bankiers, schrandere
wetgevers, groote staatslieden en
majestatische majesteiten eensgezind.
Men moest den kop der revolutie
indrukken.
En de familie? Had God, toen hij
Want het waren revolutionnairen
die betere levensvoorwaarden voor
hen en hunne standgênooten durfden
vragen hooger loon, regeling van
den arbeid de man aan 't werk, de
vrouw in het huishouden, het kind
in de schoolgezonde woningen voor
den arbeider; geen kinderen nog
vrouwen in de fabrieken en de mijnen
enz. enz.
geslagen. Doch bij het vernemen dat een
korps van drie duizend Burgondiërs Haspe-
gouwen was binnengedrongen, en St-Trui-
den bedreigde, wierd de Badensche prins
door eene onbeschrijfelijke vrees aangegre
pen en spoedde zich naar zijn markgraaf
schap terug.
Deze afval ontmoedigde het gemeentele-
ger. Opvolgend riepen Hoei, Dinant, Loon,
St-Truiden enz. hunne mannen naar hunne
haardsteden terug. De beruchte Karei de
Stoute had inmiddels den veldslag van
Montlhéry gewonnen, en met den trouwe-
loozen Lodewijk XI te Conflans een ver-
drog geteekend, waarin van de Luikenaren
zelfs geene melding werd gemaakt. Verlaten
op eene laaghartige wijze door den man op
wiens bijstand zij volstrekt gerekend had
den, bleef er de bedrogene slichtbewoners
niet anders over dan den vrede af le smee-
ken. Hij kwam hun duur te staan. De Bur
gondier eischte: Ist2 Herstelling van Bour
bon in zijne vorige waardigheid; 2de Be
noeming der burgondische hertogen tot
levenslange voogden des bisdoms: 3e Uitbe
taling eener krijgsbelasting van 17 miilioenen
franken.
Wordt voortgezet.)
HET WEEKBLAD
11-45 2-43 3-43 6-24 8-10 9-41.
Poperinghe-Hazebrouck, 6'54 8-52 9-03
11-45 3-43 6-24 8-10.
Houthsm, 5-13 8-00 10-59 5-02 7-38
üominas 5-13 7-44 8-00 —9-41 9-46 10-59
2-29 2-S5 5-02 7-38 8-40
Oomines-Armentières, 5-13 7-4410-592-29
5-02 8-40.
Roulers, 5-58 6-45 7-46 10-20 12-03
2-3 S 3-47 6-23.
Langhemarek-Ostende, 6-56 9-45 11-57 3-39
6-03.
Oourtrai, 5-13 8-00 9-41 - 10-59 2-29
5-02 7-38.
Courtrai-Bruxelles, 5-13 9-41 10-59 2-29
5.02.
Courtrai-Gand, 5-13 8 00 10-59 2-29 5-02
7-38.
De Poperinghe vers Hazebrouck, 7-11 9-19
12-03— 4 01 —6-38 8-27.
4-15 7-26 9-50 1-05 3-45 6-22.
