VAN IJPEKEN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Het prins-bisdom Luik.
Chemin de fer
Tiende jaar
Zaterdag 23" Maart 1895.
Nummer 12. 1
De priesters in de kamers.
Invloed vau 't Onderwijs.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen» 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer.Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bek» udmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen ioor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussei. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij oa
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Heures de départ, a partir du ler Janvier
d'YPRES pour
Foperinghe, 5-20 6-54 8-52 9-039-43
TRAM YPRES-FÜRNES.
4.40 7-22 9-46 1-00 3-40 - 6 30
10-36 (le samedi seulesaent).
FURNES-YPRES.
Wij weten niet of onze lezers zeke
re artikels der klerikale pers onthou-
de hebben voor de verrassingen
van het algemeen stemrecht eene
komedie in een bedrijf en verscheide
ne herstemmingen,
Men hield erin de noodzakelijk
heid staande dat er priesters in het
Parlement, Kamer en Senaat moesten
gebracht worden. Men rekende op
hunnen invloed voor de bevrediging
der wetgevende twisten en op hunne
wetenschap voor de oplossingen der
sociale kwestiën.
Men had de oude tactiek daarge
laten die bestond in de Kerk te doen
doorgaan als zonder eigenbelang in
de politiek te hebben en de oude
formule er is geen klerikale partij
in Belgie meerherinnerde men zich
niet meer.
Men beriep zich op het voorbeeld
van Frankrijk dat afgevaardigde
abten, afgevaardigde - bisschoppen
telt en dat van Duitschland, waar
vele behoudsgezinde dagbladen door
geestelijken opgesteld en bestuurd
worden.
Die veldtocht mislukte eensklaps.
De hoogere geestelijkheid oordeelde
misschien dat de tactiek wat roeke
loos was; misschien dacht zij ook,
niet zonder reden, dat de tegenwoor
digheid van den priester in het
Parlement overbodig was, vermits al
de afgevaardigden en senateurs der
rechterzijde de zeer ootmoedige die
naars des üisdoms zijn.
Tiiarts, heeft het algemeen stem
recht gesproken. Twee priesters zijn
gekozen geworden de abt Keesen,
in den Senaat' de abt Daens, iu de
Kamer.
Wij herinnereu ons nog dat een
dagblad altijd ter gelegenheid van
van dezen strijd voor de verkiezing
der priesters als afgevaardigden
het aantal priesters dat men moest
kiezen op twee bepaalde, doch het ge
tal tweenaar zijn dunken, was het
juiste minimum waarbij men zich
moest houden; onder dit cijfer schenen
hem het heil des lands en de goede
wetgevende besprekingen niet meer
verzekerd.
Laat ons wedden dat heden hetzelf
de dagblad, ten ander t' akkoord met
(34® Vervolg).
Dinant, eene stad van rond de veertig dui
zend inwoners, in gansch Europa, wegens
hare koperslagerijen (dinanderies) (1) be
kend, bleef van dezen vrede uitgesloten.
Hare inwoners waren in dezen strijd, bij
zonder hardnekkig geweest en hadden den
zoon van Filips de Goede, voor eenen bas
taard van Jan van Heinsberg uitgescholden.
Dien bloedigen hoon wilde hij den inwoners
van Dinant, duur doen betalen, en daarom
zakte Karei de Stoute, aan het hoofd van
40,000 wel geoefende krijgers, naar de stad
af. De oude hertog, door dejaren ontzenuwd,
door zijn liederlijk leven uitgeput, kon den
weg niet meer te paard afleggen, en liet
zich daarom in eenen draagstoel naar Bou-
vignes overvoerenvandaar kon hij in het
betrachten zijner wraak, zich den boezem
verlustigen....
Voornamelijk de Dinantenaren hadden op
de krachtige medewerking des franschen
konings gerekend en overlaadden daarom
den Burgondiër, van boven hunne hooge en
sterke wallen, met bitteren spot en bloedi
gen hoon.
De belegeraars dreven ondertusschen hun
ne insluiting met meerdere haast voort. Het
grof geschut dreunde onophoudend door de
ruimte en maakte bres in de wallen. Geene
hulp daagde echter op. Het wierd den Di
nantenaren benauwdde Grooten die voor
het meest naar Bourbons zijde overhelden,
verhieven het hoofd en spraken van over
gave. In den beginne wierd dit voorstel met
misprijzen verworpen doch wanneer de
volksaanleiders eenige dagen later, de ver
zekering bekwamen, dat eedbreker Lode-
wijk XI hen in den steek had gelaten, moes
ten zij wel aan de eischen van het grootste
gedeelte der bevolking gehoor geven. De
afgevaardigden, onder de Rijken gekozen,
stelden Filips den Goeden voor hem de stad
in handen te leveren, en vroegen hem als
eenige voorwaarde, dat het leven der inge
zetenen zou gespaard blijven.
al zijne katholieke konfraters groote-
j lijks de verkiezing der twee aange-
I haalde abten betreurt.
Juist gesproken, is het abt Keesen
niet laetig; hij spreekt weinig of niet
in den Senaat. Maar tegen zich heeft
hij oude beleedigende schriften jegens
den Koning, die weinig overeenkomen
met de behoudsgezinde aanspraken
der partij, die hij vertegenwoordigt.
Abt Daens heeft men aan 't werk
gezien. Edelmoedige geest, inge
nomen voor rechtvaardigheid de kris-
telijke gemeenschappelijke verricht
ingen, heett hij het ongeluk het hoofd
der klerikale partij, M. Woeste, voor
tegenstrever te hebben, die in zake
van rechtgeloovigheid, gezaghebben
der en bedrevener aan de Paus zelve,
den armeu abt behandelt als den
ergsten der ketters en hem aan de
gestrenge afKeuring en aan de aan
vallen van de godvreezende en kris Ge
lijke drukpers aanduidt.
Er moesten maar twee priesters in
onze wetgevende vergaderingen zijn.
Thans bekleedt abt Daens alleen
plaats genoeg in de Kamer, om soms
aan degenen, die hem niet liefhebben
te doen gelooven dat zij er een gansch
legioen uitmaken.
Algemeen stemrecht, ziedaar wel
van uwe verassingen!
In deze tijden van clericale onder
drukking en achteruitwerking, ter
wijl onze vijanden met alle mogelijke
middelen trachten het volksonderwijs
in te krimpen of het zelfs geheel te
De Burgondiër stemde in deze bede toe.
Te vergeefs herinnerde burgemeester
Guérin aan zijne stadgenoten, dat zij in de
beloften des trouweloozen hertogen niet het
minste vertrouwen konden stellen. De moe
deloosheid was te groot! Niemand luisterde
naar de aanmaning desstedevoogds, en deze,
door bijna allen verlaten, maakte van de
duisternis des nachts gebruik om, met een
deel zijner partijgangers, zijne ongelukkige
moederstad te ontvluchten.
's Anderendaags trokken de hertogelijke
wapenlieden de beangstigde gemeente bin
nen. Ieder woning herbergde een zeker aan
tal wapenknechten. Wanneer al de huizen
bezet waren, begon de slachtingAchthon
derd inwoners, zonder onderscheid van kun
ne nog ouderdom, wierden aan elkander ge
bonden en in de Maas versmoord. Na deze
schandelijke, wraakroepende uitvoering,
wierden de andere vrouwen en kinderen en
geestelijken zonder dat men hun toeliet het
minste voedsel met zich mede te nemen, op
en uur afstands buiten de stad gevoerd, en
hopeloos aan hun lot overgelaten. Bij het
verlaten der ongelukkige gemeenten, waarin
zij hunne weerlooze echtgenoten, vaders,
broeders en zonen achterlieten, vervulden
vernietigen, is het belangwekkend te
lezen wat groote mannen van het
onderwijs verwachten en welke uit
slagen men daarmede in den vreemde
reeds; bekomen heeft.
De geleerde John Lubbock, kanse
lier der Universiteit van Londen, gaf
onlangs te Parijs eene voordracht
waarin hij met cijfers bewees hoe
doelmatig het onderwijs werkt op de
verbetering der volksmassa's.
Seder de groote uitbreiding van het
onderwijs te Londen is het personeel
der gevangenissen van meer dan de
helft verminderd. Waar men vroeger
14,000 veroordeelde jongelingen telde
vindt men er tegenwoordig maar
5000eertijds wierden er aldaar
jaarlijks 3,000 personen veroordeeld
voor zware overtredingen of misda
den, nu nog enkel 800 's jaars.
Ook op de armoede schijnt het
onderwijs zijnen weldoenden invloed
uit te oefenen. Waar zich vroeger
47,000 armen bevonden, daar telt
men er hedendaags slechts 22,000.
In Belgie heeft juist het tegenover
gestelde plaats Het onderwijs valt
dagelijks lager onder de drukking en
de noodlottige werking van ons volks
onderwijs. En intusschen groeien de
misdaden en overtredingen gedurig
aan; jaarlijks wordt hier het getal
veroordeelden grooter, bij zoover dat
de gestichsen en gevangenissen te
klein worden en dat het gouvernement
zich veplicht ziet de gendarmerie te
vergrooten en het personeel der recht
banken te verhoogen.
Hoelang zal ons arm België nog
zuchten ondeo den hiel van een
deze rampzaligen de lucht met hunne hart
verscheurende kreten. Ieder ander dan deze
beulen ware door zulk tooneel vermurwd
geweest. Niet het minste medelijden legden
zij in het volvoeren hunner taak aan den
dag. Hopeloos zwierven de arme bannelingen
rond; velen stierven van honger en gebrek;
en de geschiedschrijvers van dien tijd ver
halen, dat, langs den boord der wegen vele
moeders hunne bevalligheid te koop aan
boden, ten einde aan hun kroost eene bete
broods te verschaffen.
Na deze uitdrijving begon de verwoesting.
De mannelijke bevolking wierd onmeedoo-
gend afgemaakt. Wat eenige waarde had
voerde men naar Burgondië over. ('t Is alzoo
dat de klok der dinantsche domkerk de ei
gendom werd van Beaune, eene burgondische
stad, waar zij zich ten huidige dagen nog
bevindt). Na eene driedaagsche plundering
staken de roovers het vuur aan de stad. En
wanneer alles tot gruis vernietigd was, riep
de hertog de inwoners der omligging op, om
hetgeen noch recht stond neer te halen, en
zout over de rookende puinen te strooien
(30 Augustus 1466).
Wordt voortgezet.)
HET WEEKBLAD
11-45 2-43 3-43 6-24 8-10 9-41.
Poperinghe-Hazebrouck, 6'54 8-52 9-03
11-45 3-43 6-24 8-10.
Houthem, 5-13 8-00 10-59 5-02 7-38
Gonaines 5-13 7-44 8-00 9-41 9-46 10-59
2-29 2-35 5-02 7-38 8-40
Oomines-Armantières, 5-13 - 7-44 10-592-29
5 02 8-40.
Roulers, 5-58 6-45 7-46 10-20 12-03
2-3 S 3-47 6-23.
Langhemarck-Osstende, 6-56 9-45 11-57 3-39
6-03.
Oourtrai, 5-13 8-00 9-41 10-59 2-29
5-02 7-38.
Courtrai-Bruxelles, 5-13 9-41 10-59 2-29
5.02.
Courtrai-Gand, 5-13 8-00 10-59 2-29 5-02
7-38.
De Poperinghe vers Hazebrouck, 7-11 9-19
12-03 4 01 -6-38 8-27.
4-15 —7-26 9-50 1-05 3-45 6-22.
(1) De nijverheid van Dinant bestond niet enkel
in het maken van geslagen of gegoten koperen
huiselijke voorwerpenzij bracht insgelijks kunst
gewrochten voort. Het standbeeld van Karei den
Groote (1359) en de doopvont der St-Bartelskerk te
Luik (1109), waar men ze heden nog kan bewon
deren, wierden te Dinant gemaakt.
De koperslagers noemde men copèrcs, eene ver
bastering van het vlaamsehe woord koper.