VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Het prins-bisdom Luik.
Ghemin de fer
Tiende jaar
Zaterdag 4" Mei 1895.
Nummer 18.
Vroeger en thans.
Wet op de personeele belasting.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 ft*. 75. Annoncent 15 oent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen por nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekeudmakingen ten bureele dezer gedrukt -worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanaeren, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen ioor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteek end toe te zenden. Artikelen on ge teekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Heures de depart a partir du ler Janvier
d'VPRES pour
TRAM YPRES-FÜRNES.
4-40 7-22 9-46 1-00 3 40 6 30
10-36 (le saraedi seuleaaent).
FURNES-YPRES.
Destijds lazen wij in een vlaamsch
weekblad, waarvan de naam ons
ontvlogen is, een artikel onder bo
venstaande titel dat verdient eens
herhaald te worden en dat luide als
volgt:
Tenjare 1837 schreef Mgr. Sterkx,
gewezen aartsbisschop van Meche-
len: «De priesters mogen zich in den
bicht- en predikstoel niet bezig hou
den met al het gene in staat is, hetzij
wie te beleedigen of te tergen, maar
wel de zuivere leering ,van Christus
in alles en voor alles volgen.
Wat is hieruit te leeren'? Dat de
priester eene verhevene zending be-
(39° Vervolg).
Op liet einde zijns levens verviel de prins
in eene onbegrijpelijke, koddige godsvrucht.
Bouille zegt: dat Everaert ieder jaar zijnen
lijkdienst deed vieren, opdat zijne onder-
danen immer de heilzame herinnering
hunner dood zouden voor oogen hebben.
De prins was de voorname acteur dezer
sombere en tevens kluchtige plechtigheid.
Van uit de doodkist, waar hij in uitge-
strekt lag, antwoordde de bisschop, met
akelige stem, aan het eentoonig geprevel
en gepsalm der lijkbidders.
Op 15 Januari 1538 bij het eindigen eens
feestmaals, wierd hij door eene beroerte
getroflen, aan de gevolgen derwelke hij de
volgende maand (16 Februari) overleed.
Aldus stierf de man, waarop de luiksche
natie in den beginne zooveel hoop had ge
bouwd, maar die later de algemeene ver
wachting bitter te leur stelde. In dezen
kleinzoon des Evers had het volk eenen vu-
rigen verdediger meenen te bekomen, en
helaas slechts eenen hartstochtelijken dwin
geland gevonden. De hardnekkigheid, die
zijn geslacht kenmerkte, had hij der dweep-
kleed welke hij niet mag ten buiten
stappen zonder zijnen staat te misken
nen. De wave, oude, goede pastoors
wisten dat maar al te wel. Vroeger
zijn er vele pogingen moeten aange
wend worden om hen naar de stembus
te krijgen. Zij zagen met schrik in de
verte, welke stroomen van boosheden
vijandschap en twisten er gingen
uit voortspruiten. Dikwijls genoeg
moesten zij hunne jonge onderpastoors
zonder ondervinding en vol persoon
lijkedriften, vermanen hun voorbeeld
tweedracht te zaaien. Zij gingen zoo
zachtmoedig te werk en hadden eene
wijde mouw, Niet alleen verkeerden
zij met pilaarbijters en intriganten,
maar al hunne parochianen waren
hun even lief. De burgemeester de
eerste, gewoonlijk een liberaal, was
hem een vriend aan wien de pastoor
zelf meer dan eens zegde
Gij op het stadhuis
En ik in mijn kerk,
Zoo heeft ieder zijn werk.
Dan, onder 't drinken van een goed
glazeken wijn of bier, koutte men
van vrouw en kinderen, in een woord
van al die dingen waarvan brave en
deugdzame vrienden ondereen klap
pen en handelen. En wat was er het
gevolg van Alle man kweet zich
van zijne christelijke plichten de
godsdienst was toen niet als nu, een
dekmantel van schijnheiligheid noch
geene geldkloperij, maar eene diepe
overtuiging die recht uit het hart en
de ziel kwam.
De priesters werden geëerd en
bemind van klein en tot groot kwa
men zij zelfs in een liberaal huisgezin
de steenen waren te koud voor hunne
zucht ten dienste gesteld: zijn doel had hij
nochtans niet volkomen kunnen bereiken;
want, indien hij de algemeene inplanting
des Protestantismus heeft verijdeld, zoo is
hij er toch niet in gelukt om den Hervor
mingsgeest in zijne Staten volkomen te
verdempen.
XVII.
In de XVI® eeuw, van bloedige gedachte
nis, verkeerde ons land in eenen netelachti
gen, somberen toestand, die twee eeuwen
onophoudend voortduurde. De prachtige ge
meenten verloren hunne bevolking, hunnen
rijkdom, hunne wilskracht. Alle letterkun
dige of wetenschappelijke herleving wierd
onmeedoogend ter neer gedrukt, verdempt!
Handel en nijverheid, tot de landbouw toe
kwijnden; alleen de kloosters vermenigvul
digden en verrijkten zich op eens verbazende
wijze. Het sticht, verraden, verkocht, door
de geestelijkheid en den adel, verviel vol
komen onder het spaansche juk, en zoo
kwam het, dat Karei V een onbetwist gezag
i'a het bisdom uitoefende, en beurtelings den
bisschopstaf aan twee nietswaatdige gun
stelingen, Cornells van Berg (1538) en
Joris van Oostenrijk (1544), zonder
iemands tusschenkomst, non overhandigen.
voeten en kregen zij alles wat zij
begeerden mijnheer de deken mijn
heer de pastoor langs hier en langs
daar. En dat was verdiend; ten waren
geen oproermakers tegen 's land's
wetten en instellingen als heden
daags. Als men dat welwillend wezen
bezag, daarop las men vriendschap
en liefde den troost en d' onverschil
ligheid in politieke zaken.
Dan was het voor hen een leven ,-
zij telden geene vijanden, en liberaal
en katholiek was hun een vriend.
'tWas pleizierig voor hen, zoo geacht
en bemind te worden, en nooit een
gemoed te hebben, dat verbitterd was
door het verdriet anderen aangedaan,
en, om rechtuit te klappen: dronken
de priesters toen niet zoo gaarn den
liberalen- als den kwezelwijn, en was
het voor hen ook niet echt aangenaam
op tijd en stond te mogen verkeeren
met geleerden en verstandige lieden
Wie heeft dien toestand veranderd?
Het gedrag der geestelijkheid zelf,
hun ban en geldreligie, hun opstand
tegen de schoolwet, hun haat en nijd
tegen al wie niet gedwee het hoofd
buigt voor al hunnne grillen. En als
men 'tschoolenkwest leest, watzooal
in den naam van altaar en kerk is
geschied, als men de huidige pastoors
voor de tribunalen rekening ziet
voor slagen of wonden aan de leer
lingen der gemeentescholen toege
bracht, voor laster of aanslag op de
zeden, voor diefte of schriftverval-
sching; als mende kanunniken ziet
wegloopen met de miljoentjes der
zuurgewonnen afgetroggelde penin
gen van burger en boer, kan men dan
nog voor zulke kerels- den minsten
De laatste kreeg voor opvolger Robrecht
van Berg (1557) dia zes jaren later den
troon aan Geeraert van Groesbeek
(1563) afstond. Al deze vorsten volgden
trouw het voorbeeld, hun door Everaert ge
geven, en toonden zich in hunne vervolgin
gen tegen de Luthers gezinden onverbidde
lijk. Op eenen enkelen dag wierden te Has
selt tien mannen levend verbrand, en tien
vrouwen in den Demer verdronken. Een be
sluit van Groesbeek bepaalde dat al degene,
die de nieuwe leer omhelsden, aanzien wa
ren als muiters en landverraders. Deze maat
regels hitsten de gemoederen meer en meer
op, en maakten dat het grootste deel der
bevolking van Hasselt, Tongeren, Sint-Trui
den, Maestricht, Stockheim en Maeseyk
openlijk de Hervorming bijtrad.
De inwoners verbrijzelden de heilige va
ten en beelden, en herschiepen de roomsche
kerken in protestantsche tempels. Aan het
hoofd eener sterke krijgsmacht, onderwierp
de bisschop deze verschillende steden, deed
kerken en kapellen op kosten der burgers
herstellen, legde deze laatsten zware krijgs
lasten op, en deed een groot getal der aan-
leiders hunne vrijheidsmin met den dood
bekoopen. t
eerbied gevoelen? Neen, want
'tZijn geen christenen meer of
schoon zij het heeten. Die met den
vloek van 'tVaticaan, hun mede-
mensch tegen 'tvoorhoofd slaan, zulke
lieden verdienen de achting der libe
ralen niet meer. Wat dient er gedaan
te worden Dat zij op hunne beurs
worden geklopt, deeenigste gevoelige
plaats waar ze men nog treffen kan.
Deze maatregel zou door het gan-
sche land met vreugde onthaald
worden en tot de gematigde katho
lieken toe, zouden er hunne goedkeu
ring aan schenken en zeggen: zij
krijgen nu maar wat zij sinds langen
tijd hebben gezocht.
Het Staatsblad bevat de wet, waardoor er
wijzingen gebracht worden aan de wetgeving
op de personeele pelasting. Wij laten er hier
de voornaamste bepalingen van volgen
Vrijdom der personeele belasting wordt
verleend wegens huurwaarde, deuren, ven
sters on meubelen, aan degenen die eene
woning betrekken eoner jaarlijksche huur
waarde van 42 fr. 40 tot 106 fr. te weten:
In de gemeenten van 10,000 lot 25,000
inwoners
Van 42 fr. 40 c. tot 53 fr. uitsluilelijk ge
heel vrijdom
Van 53 fr. tot 74 fr. 20 c. uitsluitelijk,
vrijdom voor de helft.
In de gemeenten van 25,000 tot 50,000
inwoners.
Van 42 fr. 40 c. tot 63 fr. 60 c. uitsluite
lijk, geheele vrijdom
Van 63 fr. 60 c. tot 84 fr. 80 c. uitsluite
lijk, vrijdom voor de helft.
In de gemeenten van 50,000 lot 75,000
inwoners
Van 42 fr. 40 c. tot 74 fr. 20 c. uitsluite
lijk, geheele vrijdom
Van 74 fr. 20 c. tot 95 fr. 40 c. uitsluite-
In 1568 drong Willem van OraDje het bis
dom binnen; hij had op eene algemeene,
vrijwillige bijtreding der steden gerekend;
verscheidene openden hem inderdaad hunne
poorten. Doch zijne benden, meestal uit
woeste, vreemde huurlingen samengesteld,
pleegden zulke buitenspoorigheden, dat de
verontwaardigde burgers de wapens opvat-
teden, en Oranje tot eenen schandelijken af
tocht dwongen.
Datzelfde jaar wierd de heerlijkheid van
Hoorn bepaald bij het bisdom ingelijfd. Da
voorlaatste graaf had, uit zijnen echt met
Anna van Egmont, Joost van Montmorency's
weduwe, geene kinderen gekregen; hij droeg
bij zijn afsterven, in 1544, zijne bezittingen
aan Filips van Montmorency, eenen zoon
uit het eerste huwelijk zijner vrouw ge
sproten, over. Men weet dat deze laatste in
1568 door Alva's Bloedraad ter dood veroor
deeld, en met zijnen vriend, den graaf van
Egmont, op de Groote Markt te Brussel ont
hoofd wierd. De ongelukkige Hoorn stierf
zonder nakomelingschap, en zijn graafschap
keerde, bij gebrek aan bevoegde erfgena
men, tot zijnen wettigen leenheer, den
prins, bisschop van Luik terug. (W. V.)
HET WEEKBLAD
Poperinghe, 5-20 6-54 8-52 9-03 9-43
11-45 2-43 3-43 6-24 8-10 9-41.
Poperinghe-Hazebrouck, 6'54 8-52 9-03
11-45 3-43 6-24 8-10.
Houthem, 5-13 8-00 10-59 5-02 7-38
Comines 5-13 7-44 8-00 —9-41 9-46 10-59
2-29 2-35 5-02 7-38 8-40
Uomines-Armentières, 5-13 7-44 10-592-29
5 02 8-40.
Roulers, 5-58 6-45 - 7-46 - 10-20 - 12-03
2-38 3-47 6-23.
Langhemarck-Ostende, 6-56 9-45 11-573-39
6-03.
Oourtrai, 5-13 8-00 9-41 - 10-59 2-29
5-02 7-38.
Oourtrai-Bruxelles, 5-13 9-41 10-59 2-29
5.02.
Courtrai-Gand, 5-13 8-00 10-59 2-29 5-02
7-38.
De Poperinghe vers Hazebrouck, 7-11 9-19
12-03 4 01 —6-38 8-27.
4-15 7-26 9-50 1 05 3 45 -6-22.