VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
J
Het prins-bisdom Luik,
Tiende jaar
Zaterdag 31" Augusti 1895.
Nummer 35.
De schoolwet gestemd.
Een kaakslag voor het ministerie.
Het sluiten der herbergen van de
kantonniers
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Anaoacaa 15 cent.
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 £rr per 100.
Yjle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoneen voor België, ter uitzondering der bci.le Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de PublicitéMagdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle lioegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrii
en onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Zooals te verwachten was, hebben
MM. Schollaert en De Burlet van
hunne slaafsehe meerderheid verkre
gen wat zij wilden. De schoolwet
opgemaakt door Woeste, aan de re
geering opgedrongen, werd door de
Kamer gestemd.
In den beginne, en wel omdat zij
niet geraadpleegd werden over de
plannen der regeering toonden eeni-
ge deputes der meerderheid veel on
tevredenheid en wisten niet of zij do
regering, in dit geval, niet een lesje
van wellevendheid zouden geven met
zich vijandig aan de wet te toonen.
Doch wanneer Woeste aan zijne
poedelhonden eenige zweepslagen
had uitgedeel, hen gedwongen had
de hand te kussen die hen afram
melde, geraakte alles in zijne plooien.
Het ontwerp, om ditmaal het kabinet
dat zooveel verachting aan den dag
legde, neer te werpen werd ingetrok
ken.
Het was ditmaal juist de verdeeld
heid der klerikale meerderheid die de
stemming der wet verzekerde. Het
heldhaftig gedrag van M. Beer-
naert, die voor den strijd op de
vlucht ging, heeft tot het welgeluk-
ken veel bijgedragen.
Het was plicht voor hem op post
te blijven en het wetsvoorstel dat hij
eene monstruositeit noemde, te be
kampen, desnoods te doen verwer
pen.
Vele leden der rechterzijde waren
vijandig aan deze wet; doch zonder
aanvoerder, zonder stem, durfden zij
niet openlijk de regeering bekampen.
Ware Beernaert hier gebleven en
hadde hij die verspreide krachten
(52® Vervolg).
Naast deze officieele strooperij bestond
er op het platteland nog eene andere, Eame-
lijk die der Voetbranders. Deze schuimers
drongen des nachts de afgelegene hoeven,
ja zelfs de dorpen binnen, en ontwrongen
onder de wreedste folteringen aan de arm
zalige boeren, hunne laatste penningen (1).
De bloem der luiksche jeugd wierd, tot over
daad van ramp, in de fransche legers inge
lijfd, en ging in verre streken haar bloed
voor den vreemde slengen. Ook heerschte
er eene ijzingwekkende ellende in het land,
en was in 1806 de bevolking van Luik op
38,000, die van Hoei op 4,000 en die van
Verviers op 7,000 inwoners gevallen.
Ziedaar wat de fransche Qverheersching
in een tijdverloop van ettelijke jaren had
teweeg gebracht. De groote fransche ge
schiedschrijver Michelet zegt:
De geschiedenis van het Luikerland
rond zich vergaderd, zij zouden het
kabinet tweemaal hebben doen na
denken.
Op de poedelhonden van Woeste,
de Spillebouts, Raemdonck s Ullens,
en andere Visarts was niet te reke
nen.
Die weten niet eens wat onafhan
kelijk zijn is en gehoorzamen, ge
drild au doigt et a ïoeil, aan den groot
Yizir.
Vele stemmingen werden dan ook
om beterswille, ten voordeele der wet
uitgebracht en verzekerden de zege
praal der regeering.
Hebben allen wel grondig nage
dacht over de gevolgen dier stem
ming om beters wille
Deze kan zeer streng beoordeeld
worden, want niet alleen hebben zij
zich medeplichtig gemaakt aan de
verkrachting der grondwet, maar
deze gebonden en geboeid in handen
der fanatieke ministers geleverd, die
deze arme sloore niet eerbidigen zul
len, daaraan mag men zich verwach
ten.
Hebben zij wel nagedacht over den
toestand waarin de Koning zal ge
plaatst worden, indien de Senaat de
wet op zijne beurt goedkeurt
Weten zij wel dat die toestand de
hachelijkste zal zijn, waarin zich ooit
een grondwettelijke vorst heeft be
vonden.
Het ontwerp Schollaert is eene uit
daging, een kaakslag voor 't gansche
land geweest.
Hopen wij dat het land die uitda
ging, dien kaakslag bij de eerste
kiezing zal beantwoorden zooals het
behoort.
strekt Frankrijk niet tot eere. Drie
v maal heeft zich het Sticht voor ons op-
geofferd, en drie maal hebben onze
koningen hun eerewoord miskend, hun-
ne heiligste eden verbroken, en het land
lot op den boord des afgronds gevoerd.
Met droefheid moeten wij beslatigen
dat de Republiek met even min recht-
schapenheid, als het koningdom ge-
handeld heeft.
Wat wij hier nog aanstippen maakt eigent-
lijk van de geschiedenis des prinsbis doms
geen deel meer. Het was een fransch depar
tement, en deelde beurtelings onder het
Consultaat, en het Keizerrijk de Moedige
lotgevallen onzer naburen. Zijnd zonen volg
den napoleons krijgsvanen, en toonden op
de menigvuldige slagvelden van Italië, Oos
tenrijk, Duitschland en Egypte dat zij den
moed hunner vaderen waardig gebleven wa
ren.
In 1803 verscheen de Eerste Consul Bo
naparte in de muren van Luik. Hij had ons
land nauwkeurig willen onderzoeken, want
op strategisch gebied was hem Belgiës lig
ging in zijnen strijd tegen Europa, van het
hoogste belang. In zijne beeldrijke taal
I)e heer Willems, klerikale sena
tor van Leuven, heeft zijn ontslag
ingediend omdat hij het gouverne
ment niet meer kon noch wilde vol
gen in de politiek die het aangenomen
heeft, voornamelijk voor de school
kwestie.
Die wet moet wel bijzonder wraak
roepend zijn wanneer de hoofden der
klerikale partij ze zelve veroordeelen.
Hetgeen toch niet zal nalaten dat het
Senaat op zijne beurt de wet zal
stemmen en de koning ze ondertee
kenen.
Onze bazen en hun aanhangsel
loopen recht tot hun verderf.
Onze ieverige volksvertegenwoordi
ger M. Magnette sprekende over
Brugge zeehaven, drukte den wensch
uit dat deze werken, welke millioe-
nen aan het land kosten, aan Brugge
een deel zijner vorige bedrijvigheid
zou teruggeven en dat zoodoende deze
Vlaamsche stad zou ophouden van
een zoo groot papenkot te blijven.
De Heer Magnette had groot gelijk
wanneer hij deze gedachten opperde.
Men kan inderdaad bestatigen dat
overal waar nijverheid, handel, werk
is, men ook eene vrijheidsminnende
bevolking vindt.
Waar armoede heerscht daar zijn
immer de klerikalen baas. Te Brugge
en te Sint-Truiden bij voorbeeld zijn
de helft der bevolking op het arrnbu-
reel ingeschreven. Ook zijn de papen
er de onbetwiste meesters. In de
Kempen en in Vlaanderenland waar
de arme boeren voor een slavenloön
moeten arbeiden, en met het zweet
huns aanschijns, de groote eigenaren
noemde hij Antwerpen eene gèladene pis
tool, welke immer Engelands borst bedreig
de van Luik wilde hij eene stapelplaats,
welke hem toeliet zijne machtige hand over
Noord-Duitschland uit te strekken, maken.
Daarom besloot hij het graven eener vaart
welke den Rijn met Maas en Schelde zou
verbinden, een grootsch ontwerp, waarvan
de verwezenlijking door de toenmalige tijds
omstandigheden verhinderd wierd, en dat
misschien binnen kort zal voltrokken wor
den.
De wapenmakerij trok bijzonder zijne
aandacht. Geen oord was inderdaad beter
voor eene kanonnengieterij geschikt dan
Luik de bakermat der wapenmakerij. Hare
ligging in de nabijheid van talrijke smelt-
hovens en ijzerfabrieken, te midden eener
rijke koltnlaag op de boorden der Maas
welke met de bevaarbare rivieren van
Noord Frankrijk verbonden was, alles
werkte mede om de aandacht des Consuls
op de oude bisschoppelijke stad te trekken.
Daarom stichtte hij die vermaarde Ka
nonnengieterij, welke hem gedurende ver
scheidene jaren duizende vuurmonden op
leverde; later zette zij hare werkdadigheden
verrijken daar is de geestelijkheid
ook baas.
Welstand sleept vrijheid van ge
weten met zich.
Armoede vkidt men alleen onder
papendominatie. Dit vindt men ove
rigens nog beter bewezen in Spanje
en Ifalie waarde priesters zoolang
het volk gedrild hebben.
Bedroevend nieuwsOns dom
persministerie heeft een ontwerp op
den tabak neergelegd, dat voor uit
werksel zal hebben den prijs van den
tabak te doen verhoogen.
Werklieden denkt eraan in den
aanstaanden kiestijd.
Eet schijnt dat het in den Congo
niet pluis is. Overal geruchten van
oorlog! Het is dus nog niet genoeg
dat men ons onze millioenen aftroe-
telt. De Belgen moeten daar ook nog
hun leven gaan opofferen. En ten
profijte van wie
Wat kraam
1
Een ministerieele brief beveelt het
sluiten der herbergen van kanton
niers op 1 October. Geen enkel kan
tonnier kan van het klein trahtement,
wat aan zijne functie verbonden is,
bestaan.
Vele kantonniers zullen hun ont
slag geven. Anderen zullen de her
berg op een ander persoon doen over
schrijven, doch dan stuiten zij op ze
kere strenge punten van den ministe-
rieelen omzendbrief. Anderzijds ver
liezen zij het vergunningsrecht dat
hun huis verbonden is.
voor Holland en België voort, en zij behield
het monopool dezes vaks, tot dat nieuwe
technische behandelingen deze nijverheid
naar Duitschland (Krupp) en naar Frankrijk
(Creusot) overplantten.
't Is insgelijks onder Napoleons regeering
dat de wereldberoemde Maatschappij La
Vieille Montague, waar men het metaal
achtig zink uit den kalamij asteen tiekt, tot
stand is gekomen.
De grootsche, huiveringswekkende ge
beurtenissen, welke Europa in vuur en vlam
zetteden, gingen onderwijl bunnen gang
voort. Beurtelings treffen wij Austerlitz,
Wagram, Iena, Eylau, de Moskowa, den
terugtocht uit Rusland en Leipzich aan. In
1813 togen de Vereenigde Mogendheden
Parijs binnen.
Op 22 Januari 1814 verschonen de Ko
zakken te Luik. Een zucht van verlichting
ontsnapte aan aller borst. Na een zeventien
jarige brutale, rampvolle overheersching,
verdwenen de Franschen, beladen met eenen
algemeenen haat, achtervolgd door eenen
algemeenen vloek....
(wordt voortgezet.)
HET WEEKBLAD
(1) Zonder te overdrijven, mag men liet beloop
der sommen (geld en goederen) door de Republiek
aan het bisdom afgeperst, op minstens een half
millard gulden schatten.
