VAN ÏJPERBN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Bericht aan de Kiezers,
Tiende jaar.
Zaterdag 14" September 1895.
Nummer 37.
Kiezerslijsten voor de Wetgevende
Kamers 1896-1897.
Onderwijs, godsdienst, zedeleer en
rechtbanken
Hoe de schoolwet
dient uitgevoerd te worden.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen 15 cent.
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4fr. per 100.
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen,, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamd» artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
en onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Gelijkvormig de voorschriften van
art.73,titel li!, der nieuwe stemmings-
vvet, moeten al de reklamatiën,
waartoe de herziene kiezerslijsten voor
de Wetgevende Kamers 1896-1897
ter inzage van het publiek neergelegd
sedert 311 September laatst (art. 69)
zouden kunnen aanleiding geven, aan
het Coilegie van Burgmeester en Sche
penen besteld worden uiterlijk
eten 31en der maand
October naast.
Bede dan aan al de kiezers, die zou
den vermeenen eenig recht op rekia-
matie te hebben zich zonder uiistel
aan te bieden hetzij ten stadhuize,
hetzij ten bureele der liberale Asso
ciatie, Seminariestraat, open van 9 tot
12 ure 's morgens en van 2 tot 5 ure
's namiddags, ('s Zondags uitgenomen).
Elk zegge het voort.
Gedurende de bespreking der nieu
we schoolwet hebben de klerikale re
presentanten ons op alle tonen gezon
gen, dat het godsdienstonderwijs het
eenige middel is om de bevolking te
behoeden tegen zedeloosheid en ver
val. De heer Woeste is zelfs met sta
tistieken gekomen om den graad van
verval duidelijker te maken.
Ziehier eenige zijner opgegeven
cijfers
1878. Zaken naar de assisen
verzonden 138
Misdaden waarvan dc daders
onbekend bleven 1537
Zaken voor de correctioneele
rechtbank 25400
O vertredingen waarvan de da
ders onbekend bleven 6612
Totaal 33,637
1893, Zaken naar de assisen
verzonden 122
Misdaden waarvan de daders
onbekend bleven 3617
Zaken voor de correctioneele
rechtbank 36702
Overtredingen waarvan de da
ders onbekend bleven 13770
Totaal 54,211
Ook het getal zelfmoorden en on
wettige geboorten groeide buitenmate
aan.
De klerikalen wijten dien toestand
aan het onzijdig onderwijs; doch niets
is min juist. Die vermeerdering van
misdrijven volgt eerst en vooral uit
genhuizen.
eene
dan komen we tot
globale som van 8.337.260
Vergelijken wij die cij
fers met de uitgaven voor
bet volksonderwijs. In de
begrooting voor 1895 tref
fen we an
Gemeente-aangenomen-
adulten- en bewaarscholen 8.847.000
Aanneembare scholen 300.000
Schoolgebouwen 600.000
Meubeleering
100.000
Totaal 9.847.000
of slechts 1 millioen en half
meer dan voor het gerecht
Van eenen anderen kant
bevat de begrooting van
justicie voor 1896 onder
andere
Hoogere katholieke gees
telijkheid 281.400
Lagere 4388.000
Totaal 4,669,400
De katholieke geestelijkheid jaar
lijks meer dan 4 millioen en half uit
de Staatskas trekkendeonder geene
regeering in hare werking belem
merd geweest zijnde met buiten
gewone hevigheid beeft ze bet vroe
ger liberaal ministerie tot zelfs in
den predikstoel bevochten, hebben
de vermeerdering van bevolking,
maar is volgens ons grootelij ks toe
te schrijven aan de houding der kle
rikale partij en der geestelijkheid,
die van 1S79 tot 1884 die zonderlinge
leerstelling ontwikkelde dat het be
ter was de kinderen te laten op straat
loopen dan ze aan de Staatsscholen
toe te vertrouwen.
De straat, waar de jeugd de kie
men van alle ondeugden en misda
den opgaart, was te verkiezen boven
de schoolMen leerde aan ouders en
kinderen bet wettig gezag misken
nen, opstaan tegen de wetten van 't
land, de onwetendheid en straatloo-
perij aanmoedigen en dezelfde per
sonen die dergelijke fouten op 't ge
weten hebben, durven het toenemen
der misdrijven en zedeloosheid op
den rug van het onzijdig onderwijs
schuiven't Is waarlijk ongehoord
en vermetel
Ja, de misdrijven nemen toe en 't
gerecht kost veel in België Volgens
de begrooting voor 1896 kosten
Het verbrekingshof fr. 282.820
De hoven van beroep 1.145.390
De rechtbanken van eersten
aanleg en koophandel 2.652.850
De vredegerechten 1.881.600
Totaal 5.962.660
Voegen we daarbij de uit
gaven voor de gevan-
2.374.600
wij het recht te vragen, waar haar
weldoende invloed zich heeft doen
gevoelen en of de godsdienst dan bij
machte geweest is de volksmassa in
toom te houden, de misdrijven uit
te roeien en de zedelijkheid te be
vorderen
De godsdienst maakt thans officieel
deel der schoolprogramma'sde pries
ter treedt op als heer en meester en
op vele plaatsen als despoot en mou-
chard in de school maar nu niet meer
dan vroeger, wanneer de kinderen
naar de kerk en de katholieke school
gingen, zal de godsdienst een dam
zijn tegen de driften des volks.
Verplichtend, degelijk onderwijs,
verdubbeling der uitgaven voor de
volksscholen zullen enkel de gerechts
kosten en gevangenhuizen doen ver
minderen en ons volk, hooger, beter
en zedelijker maken.
Wat meer is, sedert het getal ka
tholieke scholen met hunne... schoo-
ne roomsche zedeleer toenamen is
ook het getal veroordeelingen van
allen aard, onder dit tienjarig kleri
kaal bestuur van 33,687 geklommen
tot 54,211 veroordeelingen
Schoone mirakuleuze zedeleer
De katholieke, leugenpapiertjes
moesten eens goed uitleggen, hoe het
komt dat onder een katholiek be
stuur met een nieuw leger budget-
vretende hemeldragonders ons volk
slechter om slechter wordt en er
jaarlijks 22,009 personen meer ver
oordeeld worden dan onder een libe
raal bestuur!
De vakantie is bijna ten einde en
overal worden de scholen heropend.
Het is nu vooral dat de gemeente
besturen, de onderwijzers en de
ouders uit de oogen moeten zien.
De gemeentebesturen hoeven niets
aan het programma der school te
veranderen. Enkel zullen zij 's mor
gens of 's namiddags, voor of na de
klas, eene halve uur aanduiden om
de catechismusles te laten geven.
Voor het geven dezer les, hoeft de
onderwijzer noch de gemeente zich
het minst te bekreunen. De bisschop
moet hierin voorzien. De taak van
den onderwijzer is geëindigd, wan
neer de pastoor binnenkomt. Hij is
gelast de orde onder de kleuters te
handhaven gedurende zijne les.
De gemeentebesturen hebben den
priester in de school niet geroepen,
men heeft hem opgedrongen, hij
trekke zich dus maar uit den slag zoo
goed hij kan.
Indien de pastoor de lijst vraagt
der kinderen die de catechismusles
niet bijwonen, moet die hem gewei
gerd worden.
Hij heeft, met die vraag te doen,
enkel voor doel zedelijke drukking
uit te oefenen of wraak te nemen.
Onderwijzers, op uwe hoede!
Het is reeds geweten, dat niets of
niemand de onderwijzers dwingen
kan de les van catechismus te geven
en de onderwijzer hoeft geene reden
zijner weigering op te geven.
Zoo men hem hiervoor ruzie zoekt
heeft hij het recht bij den minister
in beroep te gaan.
Overigens de onderwijzer die zou
aannemen de les te geven, stelt zich
aan talrijke ongemakken bloot. Voor
eerst haalt hij zich een werk op den
hals voor hetwelk hij niet betaald
wordt.
Verder vernedert hij zich tot den
knecht van den pastoor die de lessen
van catechismus mag bijwonen, de
leerlingen ondervragen en desnoods
den onderwijzer voor een domkop
doen doorgaan.
Eens dat hij aangenomen heeft de
les te geven, kan hij er niet meer uit.
Hij is de slaaf van den pastoor. En
hoe bitter deze hem ook het leven
maakt, hij kan nergens klagen want
noch regeering, noch gemeente heb
ben iets te zien in het geven van cate
chismusles.
Een schoon leventje voor'u school
vos!
De briefes van ontslaging.
De wijze waarop de ouders hunne
kinderen ontslaan moeten van naar
den dauwen prietpraat van den pas
toor te luisteren, die komt uitleggen
hoe de vrouw van Loth in een zout
vat veranderde en hoe Jonas uit tijd
verdrijf, cigaretten rookte inden buik
van den walvisch, zou door de ge
meentebesturen moeten bekend ge
maakt worden met plakbrieven en
formulen.
De onderwijzers mogen de ouders
in het vervullen van dien plicht be
hulpzaam zijn.
Noteert dat wanneer al de leerlin
gen de catechismusles volgen, de
school veranderd wordt in eene beg-
gijntjesklas, waar de scholieren al de
litaniën der heiligen van buiten lee-
ren en op slot van rekening nog
geene optelling kunnen maken of hun
naam op behoorlijke wijze op 'tp'apicr
zetten.
Zoodra echter slechts één leerling
den catechismus niet volgt, blijft de
school wat zij was en zal men er blij
ven onderwijzen zooals in 't verle
den.
HET WEEKBLAD
