STADN1EUWS.
Iepereu de gezondste stad van
België.
Poperinghe
Burgerstand der Stad Poperinghe.
van den 20 tot den 27 dezer maand.
Een schandaal in de kerk te Crombeke
Een klerikale notaris op de vlucht.
De krach van 2 1/2 millioen
gezegepraald, dank aan de schaamtelooste
uitkooping, zij heeft insgelijks de kiezing van
Dixmude en deze van YPEREN goedgekeurd.
De minister, voor wat de kiezing en de
slemperijen van Alst betreft, heeft verklaard
deze kiezingen niet te kunnen verbreken,
omdat de verleidingsmiddelen geen beslisien-
den invloed konden uitoefenen op den uitslag
der kiezing. Nu zullen wij zien of hij het be
sluit onzer Deputatie zal durven goedkeuren,
dat onze kiezing verbreekt, thans dat er niet
ééne omkooping is gedaan geweest, zich al
leen steunende op gewaande feiten van be
stuurlijke drukking, feiten die niet van aard
waren eene verplaatsing van 20 stemmen te
veroorzaken.
Wij hopen te mogen rekenen op de onder
steuning der gansche liberale pers, het is
noodig met verontwaardiging te protesteeren,
het gouvernement moet verplicht worden
zich op zijne beurt uit te drukken
De liberale bevolking van Oostende, eenige
liberale stad der Vlaanderen (1) doet eenen
oproep aan de medewerking van al de libe
ralen des lands, zij heeft altijd het vaandel
der vrijheid opgesteken en uwe plicht is haar
hulpe te bieden op het oogenblik dat onze
tegenstrevers eene uiterste poging zullen
aanwenden om het ons te ontrukken.
Aanvaard, Mijnheer, onze groetenissen.
R. VAN LOO. A. PIETERS.
Ieperen, die, nog over korten tijd, een
middenrang bekleedde onder opzicht van den
gezondheidstoestand, is nu de slechtste, on
gezondste stad geworden van België.
Het sterfte cijfer voor 1895 is 29.8 per
duizend geweest. Dat is 7,8 meer dan het
midden cijfer die 21 is. Men mag dus zeg
gen dat er te leper in 1895 17.000 X 7.8 >=-
132 menschen meer gestorven zijn dan er
hadden moeten sterven, indien de gezond
heidstoestanden middelmatig hadden ge
weest. De schuld daarvan ligt grootendeels
in het slecht moeraswater van Dickebusch
verroest en bedorven in de ijzeren buizen
dan ook nog in den slechten reinigings
dienst die nu toevertrouwd is aan patrona-
giëmannen, ook nog in den slechten toe
stand van riolen en straten, die nu ware
halsbrekers en vuildijken zijn geworden.
En dit gebeurd dewijl er steden zijn als
Brussel en zijn voorsteden, Antwerpen, Me-
chelen, Luik, Charleroi, Verviers, enz. die
hun sterftecijfer hebben doen dalen beneden
het middencijfer, niettegenstaande hunne
dicht bewoonde volkswijken en hunne tal
rijke nijverbeidsgestichteD.
leper is niet alleen dood geworden voor
handel en voor nijverheid, maar het is doo-
dend geworden voor zijne inwoners, bijna
zoo erg als de Congo en de Sénégal.
Het sterftecijfer in de bijzonderste steden
van ons land voor 1895, per 1000 inwo
ners, was de volgende
Brussel 21,0, de acht voorsteden van Brus
sel 19,0, Antwerpen 18,4, Luik 17,2, Gent
23,1, Mechelen 18,6, Verviers 16,0, Brugge
19.0, Leuven 21,0, Seraing 18,0, Doornijk
20,7, Kortrijk 25,3, Namen 21,5, Borger-
hout 21,4, St-Niklaas 26,0, Aalst 22,9, Ber
gen 21,1, Charleroi 17,8, Jumet 14,8, Gilly
18,7, Rousselare 27,7, Lier 18,8, Lokeren
24,4, Turnhout 19,9, Yperen 29,8, Monti-
gny-sur-Sambre 18.6, Meenen 29,1, Ukkel
20.6, Boom 20,0, Hasselt .17,5, Wetteten
26.1, Hamme 25,8, Vilvoorde 18,7, St-
Amandsberg 26,7, Nijvel 16,7, Poperingbe
28.7, Willebroeck 18,2, Diest 17,3, Spa 12.3
Jette23,l, Dinant 15,0, Aarlen 20,6, Koekel-
berg 21,1, Forest 18,9, Watermael-Boitsfort
14,1, Blankenbergbe 17,8, Diksmuide 25,8.
Hoe bitter leerrijk zijn die cijfersals
men nagaat welke wonderen de gezondheids
leer (riiygiène), gesteund op uitvinding en
wetenschap overal verricht, mag men het
niet misdadig noemen van zijne medebur
gers zoo verschrikkelijk te laten uitmoor
den Populo.
BURGERSTAND
van den 21 tot den 28 Februari 1896.
Geboorten.
Mannelijk geslacht, 8. Vrouwelijk id. 4.
Overlij (lens.
Duprsz Charles, 71 jaar, dekker, echtge
noot van Guller Eudoxie, St Maartens nieuw-
weg.
Decreton Emile, 21 jaar, soldaat bij het 3d*
lignie, ongehuwd, Vleeschhouwerstraat.
Vandensteen Frederic, 22 jaar, soldaat bij
de 2de jagers te paard, ongehuwd, Vleesch
houwerstraat.
Decherf Séraphin, 45 jaar, zonder beroep,
weduwenaar van Deseure Anne, Lange
Thouroutstraat.
Kinderen beneden de 7 jaar.
Mannelijk geslacht, 1. Vrouwelijk id. 2.
Vrijdag namiddag, ten 5 j-i ure, viel de ge
naamde Jan Ouzeel, 56 jaar oud boerenwerk
man, geboortig van Poperinghe, in de Yper-
straat levenloos op den grond. De policie
bracht het lijk naar het gasthuis, waar dok-
toor Dewulf bestatigde dat de man door ver
stikking gestorven was.
Vrijdag nacht is er een begin van brand
ontstaan in den werkwinkel van M. Justin
Minebosch, meubelmaker, te Poperinghe.
Het vuur werd spoedig gebluscht. De schade
is onbeduidend. Men kent de oorzaak van den
brand niet.
GE BOORT EN.
Mannelijk 4. Vrouwelijk 0.
Sterfgevallen.
Ozeel Joannes, 56 jaar, werkman, echtge
noot van Marie Milleville, Sectie C. Bor-
tier Juliana, 15 jaren, kantwerkster, Cas-
selstraat. Sonneville Louis, 76 jaren, on
gehuwd, zonder beroep, Sectie A.
Kinderen beneden de 7 jaren.
Mannelijk 0. Vrouwelijk 0.
Mijnheer den uitgever,
René Bailleu, wonende tusschen Roesten
en Elverdinghe, ging verledene week gaan
dienen voor den heiligen Blasius, alwaar er
eenen grooten toeloop van voik was. Gedu
rende den dienst kwam de stoelman René
Rycke, kleermaker, wonende te Crombeke,
rond, om stoelgeld. René Bailleu gaf een cent,
maar den stoelman wilde dat niet aanveer-
den zeggende het is hier 5 centiemen
voor 'nen stoel of zoo gij niet betaald neem ik
u deh stoel af. Bailleu was natuurlijk ver
wonderd, van alzoo in het huis Gods behan
deld te worden. Hij wilde de reden vragen,
maar de stoelman schreeuwde overluid, en
had Bailleu niet gauw moeten betalen, hij
was de kerk uit.
Zou men nu nog zeggen dat al die bede
vaarden, geene geldspeculatien zijn, om het
geld uit de beurs van den armen werkman
te kloppen en dat de geestelijken zelf van
de religie een comediespel maken.
Men zou wel zeggen waarom gaat hij er
naartoe Ja, gij zijt er wel mede, de pastoor
maakt appel, en de parochianen die er niet
naartoe tre< ken, werden vervolgd tot dat zij
geen stoel meer hebben om er op te zitten.
Ziedaar hoe de paap de religie eerbiedigd.
R. B.
Te Crombeke, een dorpje op 5 kilometers
noord van Poperinghe, heeft de boerenge-
meenteraad de hatelijkste der broodroove-
rijen gepleegd. In zitting van Zaterdag 8 de
zer werd de gemeente-onderwijzer P. Holle
voet in de beschikbaarheid gesteld en zijne
school afgeschaft. Die bekwame opvoeder
telt 18 jaren goeden en trouwen dienst en
mag een der bekwaamste schoolmannen der
omstreek heeten.
Hij is vader van familie en ziet zich nu
met al de zijnen op straat gezet uit dank
baarheid voor al de bewezene diensten, 't Is
hemeltergend en 't roept Gode om wraak.
En zeggen dat er maar een raadslid het wa
gen durtde tegen die snoode daad op te komen
en al het hatelijke ervan te doen uitschijnen.
Er is dus maar een mensch onder al die
boeren, slaven van een haatdragenden pas
toor. Wij beklagen dien nieuwen onderwij
zer-martelaar zeer.
Kolossaal deficit. 200 slachtoffers.
Notaris Verhaegen
werd geboren te Campenhout in 1863. Zijn
vader die later notaris te Brussel werd, zelf-
moordde zich. Een der ooms van den vluch
teling pleegde insgelijks zelfmoord.
De vluchteling had voor 150.000 fr. de stu
die overgenomen van notaris De Haese. Per
soonlijk niet zeer rijk zijnde, huwde hij over
eenige jaren een twintigjarig meisje, Mej.
Walravens, dochter van een notaris, wees
geworden, die hem bijna een millioen als
bruidschat aanbracnt.
De familie der bruid had het goed voor
uitzicht dit huwelijk te sluiten onder beding
van scheiding der goederen, zoodat de jonge
vrouw haren bruidschat zal bewaren.
De studie van Molenbeek moest aan nota
ris Verhaegen zoo wat 150,000 fr. 'sjaars
opbrengen. Gevoegd bij de inkomsten zijner
fortuin en die zijner vrouw, maakte zulks
eene kolossale som waarover hij jaarlijks te
beschikken had.
Zeer vrijgevig zijnde, had men hem tot
eerevoorzitter van de bijzonderste maat
schappijen der gemeente gekozen, als de
Melomanen, de Phalange Artistique, de
Harmonie en andere.
Het was M. Verhaegen die de kosten op
zich nam wanneer een dezer maatschappijen
naar een prijskamp toog. De laatste prijs
kamp waaraan een dezer deelnam, kostte aan
notaris Verhaegen de som van 11,000 fr.
Klerikaal van kop tot teen.
Bij alle pastoors en kwezels in de ronde,
lag notaris Verhaegen in de bovenste lade
aan iedereen werd geraden, zijne duiten bij
dien braven man te dragen, want een ka
tholiek van zijne soort zou met de duiten
niet durven opsteken.
Hoeveel lichtzinnige boeren en oude pas
toorsmeiden moeten heden den raad van M.
pastoor beklagen.
Men heeft in de laatste kiezing genoeg
aangedrongen bij notaris Verhaegen om zich
aan 't hootd van de klerikale partij te plaat
sen en., katholieken burgemeester van Mo
lenbeek te worden.
De man die zijnen ondergang te gemoet
zag, spaarde die schande aan zijne partij.
De buitensporige uitgaven die hij deed en
die, niet overeenkomend met zijne inkomsten
hoe groot ook, deden door zijne collegas
zijnen ondergang voorspellen.
Daarbij speculeerde de man ter beurs, hij
was beheerder der Maatschappij van Quare-
gnon en had groote kapitalen in die kool
mijn gestoken.
Hoe de zaak aan 't licht kwam.
Het is ter gelegenheid van de vereffening
der erfenis De Bremaecker, 600.000 fr. be
dragend, en die niet verwezentlijkt konden
worden, dat de zaak aan 't licht kwam.
Vele klanten die fondsen kwamen op-
eischen, werden voor eenige dagen uitgesteld
en met schoone woorden buiten geleid.
Geen uitweg meer vindend, nam Verhae
gen de vlucht.... Eenigen beweren dat hij
reeds van den Zaterdag avond vertrokken
was en naar Athene in Griekenland is ge
vlucht, waar hij volkomen in vrijheid zal zijn
daar er met dit land geen traktaak van uitle
vering bestaat. De ongelukkige echtgenoote,
mevr Vanderhaegen is twee dagen daarna
insgelijks bij hare familie te Thienen gegaan.
Men zegt dat de familie vergaderd is ge
weest om den toestand te onderzoeken, doch
dat men, gezien het kolossaal deficit, de on
mogelijkheid van eene tusschenkomst inzag.
De slachtoffers.
Men spreekt van een tekort, 2 1/2 millioen
bedragend. Zeker is bet dat vooraleer het
onderzoek der boeken geëindigd zij, men
slechts op veronderstellingen voort kan gaan.
Niemand immers kan weten welke beurs-
speculatiën notaris Verhaegen te Parijs deed.
Onder de eerste en belangrijkste slachtof
fers noemt men de erven De Bremacker, die
misschien 400,000 fr. zullen verliezen, eene
oude dame, wed. van een beambte der ge
meente die 90,000 fr. verliest; weduwe Huys-
mans, Kolomstraat, 60,000 fr. de kinderen
Coeckx, van St. Agatha Berchem, 15000 fr.,
eene oude dame van Brugge die al hare
spaarcentjes aan den ontrouwen notaris had
toevertrouwd, een handelaar der Beenhou
wersstraat, 35,000 fr. enz. enz.
Vóór het huis.
Het was dan ook Vrijdag avond op de ge
meenteplaats van Molenbeek eene kleine re
volutie vóór het huis van den vluchteling.
De opgewonden menigte en de bedrogen
schuldeischers wilden het huis bestormen. De
politie had een bijzonderen dienst ingericht.
Zaterdag 11. heeft de onderzoeksrechter
Van den Borre, met die zaak gelast, tal
rijke vrienden, beambten en schuldeischers
ondervraagd ten einde eenig licht in die zaak
ie werpen.
Wat schuilt daaronder
Men verzekert dat eene klacht tegen no-
teris Verhaegen, reeds bij den prokureur-
generaal is toegekomen.
Het gerucht loopt ook dat het deficit niet
zoo groot zal zijn als gemeld werd; het zijn
vooral de beursspeculatiën ondernomen op
aanraden van een oud-klerikalen volksver
tegenwoordiger van Brussel en de kolos
sale uitgaven te Brussel en te Nieuwpoort
welke de notaris deed, die den krach voor
gevolg hadden...
In de zaak van de koolmijn van Quare-
gnon-Zuid had notaris Verhaegen over een
paar jaren, 400,000 fr. verloren.
De laatste bijzonderheden.
De magistraten gelast met het onderzoek
van den klerikalen Krach, zijn Zaterdag
morgend een nieuw bezcek komen afleggen
in de studie van notaris Verhaegen Gemeen
teplaats te Molenbeek.
Het was dan ook een echte défilé slacht
offers die zich kwamen overtuigen of de
ramp wel echt was.
Een brave dorpspastoor
kwam rond tien uren insgelijks aanbellen. De
man had zijne spaarcentjes, een lO.OOOtal
franken aan den katholieken notaris toe
vertrouwd en kwam eens zien of't nieuws
door de bladen medegedeeld serieus was.
Wanneer men hem de waarheid bekend
maakte moest de man eenen traan wegpinken j
Eene jonge wees, mejuffer V... die on
langs hare moeder verloor en wiens fortuin
tje, 30,000 fr. bij den notaris berustte, is
bijna in bezwijming gevallen, en barstte luid
in tranen los
Het arm kind vernam dat zij alles verlo
ren had... Wat moet ze gaan beginnen?...
De Wed. Toulet
zal er ook het klein kapitaaltje bij inschie
ten, vergaard tijdens het feest Capazza ia
Venise te Laken. De sommen waren ins
gelijks bij den notaris neergelegd.
Een inwoner van den steenweg van Ber
gen, mijnheer Jacqmotte, is komen nieuws
vragen van eene som van 100.000 fr. bedra
gend, die hem als zijn deel in eene erfenis
moest uitbetaald worden.
Men oordeele over de verbazing en de droef
heid van den... erfgenaam.
Dubbel verlies.
Een kleine handelaar van de St-Martens-
straat, te Molenbeek, had het huis gekocht
door hem bewoond. Hiertoe had hij in han
den van notaris Verhaegen eene som van
14.000 fr. gestort, die hem wel hiervan kwijt
schrift had gegeven, doch de eigendomstitels
niet overhandigd had.
De notaris had die som in handen van den
eigenaar afgegeven en kon dus de titels niet
bekomen. De arme man heeft een groot ge
deelte dezer som moeten leenen, zoodat hij
door den krach, zijn huis verliest, zijn geld
kwijt is en nog 't geleend geld op den hoop
moet wedergeven
Deze mag zeggen dat hij niet onder eene
geluksstar is geboren.
De bel der woning staat niet stil... Aan al
de vragers, antwoordt de klerk hetzelfde
Binnen eene maand, wanneer de boeken na
gezien zijn, zal men weten hoeveel het ver
lies bedraagt....
Gferuchten van zelfmoord.
Vrienden van den notaris en lieden die
hem goed kenden, laten veronderstellen dat
de vluchteling, die reeds in de laatste dagen
met muizennesten in het hoofd liep, wel door
zelfmoord een einde aan zijn leven zou heb
ben gesteld....
Wat hiervan is weet men niet, en velen
denken de notaris in Griekenland verscholen
zooals wij meldden.
De Secretaris, De Voorzitter,
(1) Men vergeet klaarlijk de stad Yperen, die on
danks alles in meerderheid liberaal is gebleven, en
die maar onder het klerikaal juk gevallen is, dank
aan de omkooping van den eenen kant, en aan de
meervoudige stemmen eener menigte zwervende
kiezers, vreemd aan de stad, van den anderen kant
het zijn de ware Yperlingen niet die, op vijftien
kandidaten er aeht zouden genomen hebben van
uitheemschen oorsprong. En welke typen vind men
nog in den hoop I t
s{M58g>8'
Zfjt zoo goed deze weinige reken op te nemen om
aan uwe lezers te laten kennen hoe men op de paro
chiën de religie eerbiedigd. Zulks is waar gebeurt
in de kerk te Crombeke.
