VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Alexander Hannotiau
Veertiende jaar
Zaterdag 9" September 1899.
Nummer 37.
Het Onderwijs.
Scholen en Gevangenissen.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of por maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenaslraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamdo artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
on onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende u orden niet-opgenomen.
Onderstaande artikel knippen wij uit
Het Recht het orgaan der ehristene
Volkspartij
Verplichtend Onderwijs.
Een der grootste hinderpalen wel
ke dienen uit den weg geruimd te
worden om gemakkelijker te komen
tot de volksverheffing is: de onwe
tendheid eruit bannen met het van
jongs af te leiden op de ladder der
wetenschap, opdat het op tijd zijne
eigenweerde zou kunnen schatten en
op gekomen stond zijne rechten als
mensch zou kunnen eischen.
Dit edel gedacht voert de Christene
Volkspartij in zich en wou het uitvoe
ren door toepassing van het verplich
tend onderwijs, hetwelk gedeeltelijk
dien onmetelijk diepen afgrond zou
vullen, welke), nu bestaat tusschen
arme en rijke. De arme, die veelal
nooit eenig onderwijs heeft genoten,
dient meestendeels tot slaaf van den
rijke die door eene grondige studie
(lank aan zijn geld) ten volle het
weinig begrip van den ongeleerde
heeft beseft en er daardoor een zeker
werktuig van maakt hetwelk veelal
voor gevolg heeft nen vurigen haat
tusschen den arme en den bezitter.
Daarom zeggen we in volle overtui
ging dat het onderwijs zoo noodig ge
geven is aan den mensch als bezorgd
heid aan nen teederen boom waarvan
men later de vruchten wil genieten
zonder bezorgdheid zal hij voor vol
wassen te zijn: krom groeien, vallen
tot niets vergaan, zonder ooit eenig
goed of voordeel aan de natuur weer
gegeven te hebben.
Zoo mag in vergelijking gesteld
worden een volk, bij wie 't onderwijs
on zijn work.
3de Vervolg.
Diestukken zijn uiterst keurig afgewerkt en
hun archaïsch karakter schenkt aan het ge
heel eene bijzondere aantrekkelijkheid, zelfs
geschiedkundige of folkloristische waarde,
waarover Hannotiau zich ter dege ver-
hoovaardigen mag. Ook was het een
wensch van wijlen den Baron de Hauleville
die werken in Ingelmunstersche tapijten te
zien uitvoeren en deze op te hangen in de
provinciale vergaderzaal van West-Vlaande-
renjdoch gebrek aan middelen schijnt de
eeni'ge oorzaak te zijn, waarom tot heden
nog geen begin van uitvoering aan dit ver
leidend ontwerp gemaakt werdkon echter
dit gelukkig oogenblik welhaast aanbreken,
onze stad zou een nieuw pronksieraad van
Ylaamsche kunst rijker worden.
Het ware evenwel verkeerd, uit hetgeen
voorafgaat te willen opmaken, dat Hannotiau
uitsluitend zijne onderwerpen te Brugge
zoekt en vindt. Wel neen I daarvoor is hij
een te veelzijdig kunstenaar,en,{al gaat zijne
voorkeur tot het droornerige en het vrome,
soort van stillevens met personen, hoezeer
verwaarloosd wordt, 't mag nog in
geboren gaven bezitten, 't zal op het
einde de weerkaatsing zijn van het
laatste der veelvuldige afgietsels van
een beeld, dat op het einde nen niet-
deugende domme plaasterklomp is
geworden.
Voor een onwetend volkwelvarend
zijn is zoo onmogelijk als nen blinde
een tweegevecht opdringen met nen
scherpzienden persoon, hij zal u ant
woorden: onmogelijk,'k moet eerst
't daglicht hebben; dat zoo een volk
werke en zwoege, altijd zullen er
eenige slimme jannen op uit zijn het
door dwang of looze trekken de eer
ste vruchten van zijnen arbeid af te
persen. Opstaan zal het niet zoo lang
zijn geest verstompt is en het onwe
tend blijft.
Zie in België, wat is de groote oor
zaak van het stoffelijk en zedelijk
verval van het volk, wie is er de
schuld van dat de kinderen tot over
korten tijd van 10-11 jaar op 't ge
touw wierden gezet, en nu nog van
aan dezen ouderdom aan egge of rol
worden gespannen, om daar van
jongs af hunne geesten te verstompen
en hunne ledematen aan de verkwij
ning bloot testellen? D'onwetendheid.
Wat is de oorzaak van den vrou
wenarbeid in de fabrieken waarvan
de kindersterfte het ijselijkkenteeken
en de aanhoudende werkeloosheid
der manspersonen het treurig gevolg
is? Altijd d'onwetendheid.
En hoe dat
Omdat hunne voorkomenden te
weinig hunnen geest zijn ontwikkeld
geweest die nooit vastbaar was voor
eenig gedacht van kopverheffing,
omdat ze te slaafsch bogen voor eeni-
die woorden ook tegen elkander botsen
toch wijdt hij wel zijne opmerkzaamheid aan
andere onderwerpen, welke hij met evenveel
brio behandelt en elders gaat opzoeken. Dit
getuigen zijne acht teekeniQgen De Hoeve,
afgenomen op de hofstede - De zeven Toren
tjes», te Assebrouck; zijne schilderijen: Maal
tijdtoebereidselen; Gerritje, Kaatje (i) en
Jeitje (drie eerste stuks van eene geheele
reeks herinneringen aan Zeeland), Oud ge
sticht en Eene Antwerpsche vrouw (her
inneringen aan de Scheldestad); Oud Brus
sel; De Kalvarieberg{üitL\Qr medegebracht),
De drie Zustersteden (oog onafgewerkt),
zonder eene lange reeks teekeningen te ver
geten voor Chs De Coster'3 Uilenspiegel,
Baudelaire'8 Flew s du mal, Flaubert'8 Ten-
tation de Sl Anloine en andere, verspreid
bij Edmond Picard te Brussel, kunstliefheb
bers te Parijs, te Brugge, te Lyon en elders.
Onder Hannotiau's werken is er echter een
waarbij de Bruggeling een oogenblik hoeft te
verwijlen: het geldt zijn album, Villes mor-
tes, aan Brugge opgedragen en in 1894, met
een voorwoord van Emile Verliaeren, ver-
ge mannen, zooals de belgische be
waarders, die er alle belang bij had
den het volk onwetend te houden om
des te gemakkelijker te kunnen uit
buiten.
Laat ons het onderwijs verplich
tend maken en een goede stap zal
voorwaarts gedaan worden tot ver
mindering der klienteel van verbete-
ringscholen, rasphuizen en gevange
nissen waar meest de kostgangers
ervan binst hunne kinderjaren op de
straat het begin van luiheid hebben
opgedaan en den verpestenden stank
van onthucht en zedeloosheid hebben
ingeademd; bloemen die ontluiken
moesten voor de zon eener lieve maat
schappij, maar die door gemis aan
opvoeding van het beschaafd wereld-
tooneel zijn weggerukt geworden.
Door het verplichtend schoolgang
zou men dwang opleggen aan d'ouders
zegt Woeste; aan de slechte ouders
die zich onverschillig houden aan de
toekomst hunner kinderen, ja; goede
ouders dienen niet gedwongen te
worden deze doen al het mogelijke
om hunne kinders zooalshet betaamt
op te voeden.
Met vrijen keus van school, want
alle gedachten moeten in vollen eer
bied gehouden wordendat d'ouders
hunne kinderen geven in d'handen
van meesters naar hun gedacht, en
ze zullen opgebracht worden zooals de
natuur het vraagt volgens 's ouders
wil.
Dat we maar korte jaren meer van
dergelijke wetten meer af zijn blijkt
uit de machtige volksbeweging die
sedert eenige jaren is tot stand ge
komen tot groot spijt der oü bewaar
ders die het gewaagd hebben door
schenen. Het werk dat nooit meer zal her
drukt worden, wijl de steenen doorstreept
werden, bevat elf steendrukplaten en werd
slechts op 70 exemplaren,thans bijna alle uit
verkocht, getrokken. Daarin treft men aan
Verdwenen luister (titelplaat), Godshuis,
CalvariebergJeruzalemkracht, O.-L.-
V.- herk. De hamer van den klokkenist,
DeWoensdagmarkt, Gruulhuuse,Het Be
gijnenhof, Oude rei en Binnenplaats der
Malle.
Hierin, meer dan in een zijner andere wer
ken, heeft Hannotiau alles neergelegd wat
hij voor onze stad gevoelt. Ik herhaal hier
gedeeltelijk, wat er L'arl moderne bij zijne
verschijning over schreef:
Le peintre Hannotiau, épris des cités
mortes et des rêves du passé, a retracé en
lithographie quelques sites caractéristiques
de cette ville de songe, Bruges, et le poète
Emile Verhaeren s'est chargé de présenter
l'ouvrage aux artistes. Librement choisies,
les planches du peiatre sontplutót une éyo-
cation,une impression recueillie, aucharnae
"presque douloureux, qu'un recueil docu-
mentaire. L'artiste a exprimó, sou vent avec
justesse, l'intimité des cloitres, la mélanco- i
allerhande loensche middelen die be
weging tegen te houdenmaar dwaas
hebben ze gehandeld, want wee
hem die zich voor den volksstroom
plaatsen durft, reeds zijn ze mee
gesleurd en in de diepte zullen ze
verdwijnen; iedere kiezing komen
ze nog eens naar adem snakkend bo
ven (de laatste onverwachte provin
ciale kiezingen gaven er ons de
schoonste bewijzen van) om dan die
per en diepers te zinken; eens g'heel
ten gronde, zullen de goudhoopen
hen toelaten een laatste sparteling te
geven, waarna de kreet der veront-
weerdigde volksmenigte de verpes
tende geur zal zijn hunner rottende
beenderen. G. Vandevoorde.
Hoe onderwijs en vermindering van ellen
de, ook vermindering van misdrijven mede
brengen, daar levert Engeland ons een spre
kend bewijs van.
In het jaar 1869 werden 9,4 per duizend
inwoners in 't gevang gestoken.
In 1879 nog slechts 6,9 per duizend inwo
ners.
In 1890, 3,3 per duizend.
In 1898, 2,4 per duizend.
In Engeland kost een gevangene 39,16
pond sterling s'jaars of 995 fr.
Een kind dat ter school gaat kost er
slechts 2,6 pond of 57.50 fr.
Zeker John Knox schreef dus overtijds
met veel gelijk iedere nieuwe leerling in
onze scholen gebracht is een vermeedering
van den algemeenen rijkdom van het land.
Duitschland ook is een sprekend bewijs
van de vruchten die een degelijk onderwijs
voor een land voortbrengen. Over 30 jaren
werd Duitschland als een arm land gerekend.
Jaarlijks verlieten er 200 a 300,000 Duit-
schers hun land omdat zij er geen bestaan
konden vinden, 't Is zoo niet meer tegen
woordig.
lh des öanaux ourlés de solitude, la paix
mystiquedes béguinages tapissés de silence.
Et la ferveur des fimes simples, que ca-
chent les mantes aux plis hiératiques, ap-
paralt, dans une poignante intensité, en
cette planche qui montre les prostrations
devant le Saint-Sépulcre en la mystérieuse
église de Jèrusalem.
En Emile Verhaeren zelf in zijne voorrede
Et telle est la hantise toujours despotique
de Bruges, que de toutes parts, commes
jadis au temps des splendeurs, comme ja-
dis au temps des agonies, les artistesaccou-
rent vers elle, la regardant et l'aimant
h maintenant a l'heure dela mort,jusquedar,s
le cercueil. Dites les belles priöres dart,
les beaux cantiques funèbres qu'iis lui dé-
dient! Dites les bourdons tanguants et les
cassantes volóes d'airain, qui s'entremêient
dans la tourLe carrillouneur légendaire
mourrait, que les poètes et les peintres hé-
riteraient de tout son devoir et de tout son
orgueil, a célébrer la ville unique éter-
nellement.
Medard Verkest,
(Wordt voortgezet).
HET WEEKBLAD
(1) Onlangs verkocht, op de Bolgiache tentoon
stelling, te S' Petersburg.
