VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en het Arrondissement.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Vijftiende jaar
Zaterdag 17" Augusti 1901.
Nummer 33.
20 Millioen nieuwe lasten
Caritate a. u. b.
Het Ylaamsche land gefopt
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea buiten. 2.50 fir. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
Sper drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der bei !o Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
un onderteekend toe te zenden. Artikelen ongcteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Bij elke kiezing schreeuwen de
katholieke paljassen tegen de krijgs
lasten. In 1884 kwamen zij aan 't
hoofd onder den kreet van: Geen
man, geen cent, geen kanon meer!
Bij elke volgende kiezing zag men
aan 't hoofd van hun programma
prijken:
Vermindering der krijgslasten.
Wilt gij weten, geëerde Lezers,
hoe de katholieken die vermindering
in practiek stellen?
Over eenige dagen legden zij een
wetsontwerp neêr, dat zal voor ge
volg hebben de krijgslasten met
20,000,000 te vermeerderen. En toch
beweren de katholieken waarheid
gesproken te hebben. En inderdaad,
het is geen cent méér, dat ze vra
gen, maar twintig millioen méér!!
Begrijpt ge 't verschil?
Ziehier wat de Etoile Beige daar
over kortelings schreef:
De afgevaardigde van Namen,
M. Defnet, heeft het geraadzaam ge
oordeeld aan de regeering de vraag
te stellen, strekkende om te verne
men welke de finantiëele gevolgen
zouden zijn der nieuwe krijgswet.
Deze zoo natuurlijke vraag ont
hutste zichtbaar de meerderheid der
Kamercommissie. MM. Helleputteen
Delbeke teekenden protest aan tegen
die driestheid en de afloop van het
gesprek was, dat die vraag aan de
regeering niet zou gesteld worden.
Nu, dan zal zij niettemin opge
worpen worden tijdens de bespre
king in de Kamers. Wij zien nu
maar al te wel, door de handelingen
van MM. Helleputte en Delbeke, dat
die vraag uiterst lastig te beantwoor
den is door Minister Desmet.
Het geldt hier enkel te weten
wat het vrijwilligersstelsel, door de
klerikalen voorgesteld, aan 's lands
schatkist zal kosten. De inkorting
van den diensttijd zal het legerbe-
drag met 4,000 man verminderen.
Hoe zullen die vervangen worden?
Door vrijwilligers antwoordt de re
geering.
Doch, om vrijwilligers aan te
werven, moet men uitgaven doen.
De regeering voorspelt aan die sol-
dateniers een benijdenswaardig lot
premie, soldij, schadevergoeding en
pensioen.
Op hoeveel zouden die kostelijke
krijgers 'sjaars aan de schatkist te
staan komen?
Niet minder dan vijftien tot,
twintig millioen frank, zeggen som
migen.
Zoo wij dit cijfer voor echt aan
zien, zal de oorlogsbegrooting met
twintig millioen moeten vermeer
derd worden en dan zullen de anti
militaristen de eersten zijn om te
schreeuwen en te huilen.
Wat!... Sedert twintig jaar heb
ben de klerikale voorvechters over
haag en heg uitgekraaid dat de mili
taire slokop 't land naar den onder
gang zou voeren; sedert twintig jaar
hebben zij de belgische patriotten
verweten België te ruïneeren met
hun soldalenstelselin meetingen en
vergaderingen werd uitgekraamd
Geen man, geen cent, geen kanon
méér voor den oorlogsgoden
nu zij hun zoogenaamd democra
tisch stelsel in voege brengen, is
het eerste gevolg daarvan de ver
meerdering van 't oorlogsbudjet met
twintig millioen.
Maar als dat waar is, dan zou
het antimilitarisme meer kosten aan
België dan het militarisme
En ware 's lands weerbaarheid
dan maar verzekerdmaar, wij be
talen twintig millioen méér en heb
ben nog minder zekerheid.
Nu begrijpen wij maar al te goed
dat de vraag van M. Defnet zeer las
tig te beantwoorden was door de re
geering en daarom ook moet zij bij de
bespreking gesteld worden.
Dat kan zoo niet blijven duren.
Onze priesters loopen letterlijk op hun
tandvleesck. Geen wijn in de kelder, geen
brood in de schapraai.
Ik heb een dag lang tranen van een halven
kilo geweend, na de lezing van het jammer
lijk artikel der pastoorsgazetten; mijn hart
breekt er nog van, als ik er aan denk...
En daar ik ook een van die liberalen ben
die denken dat pastoor zijn, hedendaags 't
gemakkelijkste en 't beste postje is, dat er
in ons Belgika bestaat, kan ik niet nalaten
eens de rekeningen van dien gerokten op
steller na te zien.
Budget der Eerediensten 6,500,000
Aalmoezeniers van 't leger 300,000
Leeraars van godsdienst enz. 300,000
Toelagen der gemeenten 4,700,000
Toelagen der provinciën 800,000
Totaal 9 miljoen en half.
Negen millioen en half franken voor
5200 pastoors dat maakt zoo wat 1830 frank
voor ieder.
Voegt daarbij dat al die pastoors op wei
nige uitzonderingen na, dagelijks een bui
tenkansje hebben dat zoet binnenkomt: een
doop, een huwelijk en dan begrafenissen,
diensten en missenverkoop van was, dat
gebruikt wordt en weer wordt verkocht aan
anderen enz.
Dan komt men tot het belangrijk cijfer
van 35 A 40 xnillioen.
Voegt daarbij nog de opbrengst van offer
blokken, offeranden, schalen, omhalingen
ten huize voor bijzondere diensten. Is het
te verwonderen dat het volksliedeken
klinkt:
Pastoor zijn,
Dat is fijn,
Alle dagen lekkere wijn!
Voegt daarbij nog dat er ongeveer 5 mil
lioen frank subsidie wordt geschonken aan
de katholieke scholen, dat die subsidien aan
de pastoors worden betaald en de katholieke
schoolmeesters er niet veel van krijgen.
Terwijl burger, boer en werkman wroe
ten voor het brood van vrouw en kinderen,
zit de pastoor te denken aan den dienst van
eerste klas.
Wij ontvangen wegens het zoogenaamd
Nationaal Komiteit van Groeninghe een
mededeeling waarin het beweert dat het
u geenszins de kleingeestige aanvallen ver
dient. in sommige nieuwsbladen versche
nen en de besluiten kenbaar maakt, ge
nomen op die algemeene vergadering,
De 26-personen die te Kortrijk heel het
Vlaamsche volk vertegenwoordigden, zijn
het erover eens dat
1. de heer G. De Vreese onmiddellijk
zal gelast worden met de uitvoering van
zijn werk
2. de eeuwfeesten toekomende jaar in het
begin van Augustus zullen gevierd worden
3. dat er, op den dag der onthulling van
het beeld, een burgerlijke stoet zal iDgericht
worden, waartoe alle Vlaamsche maatschap
pijen zullen worden uitgenoodigd
4. dat Karei Mestdagh de feestkantate
zal schrijven op een gedicht van Theodoor
Sevens
5. dat, met de medewerking van Gent,
Antwerpen, Brugge, Thielt, Yperen en an
dere steden, eene historische stoet zal inge
richt worden, verbeeldende de gebeurtenis
van 1302 en de grootheid van Vlaanderen in
de middeleeuwen
6. dat het uitvoerend Komiteit zoo spoedig
mogelijk de verschillende feestkomiteiten zal
helpen samenstellen.
Het meest belangwekkende echter van
wat op die zitting werd gezegd, heelt het
Komiteit in zijn mededeeling vergetenDaar
Godvried De Vreese nog minstens vier jaren
noodig heelt om het gedenkteeken te vol
tooien, zal aanstaande jaar te Kortrijk en
kel een model ervan in uitgezaagd en ge
schilderd hout worden onthuld
Dus De 600° verjaring van den Gulden
sporenslag gevierd in Augustus, een plank
instede van een gedenkteeken en die plank
dan nog niet eens geplaatst op den Kouter,
maar op de Groote Markt van Kortrijk.
Een fiasco dus volgens al de regels van
de kunst
We gelooven dat het oogenblik gekomen
is, om hier eens duidelijk de verantwoorde
lijkheden vast te stellen, 't Is noodig dat
alle Vlamingen weten wie er de schuld van
zijn zal, wanneer het zesde eeuwfeest van
den Sporenslag op een sisser uitdraait.
Ziehier de geschiedenis
Eenige jaren geleden stichtten eenige in
woners van Kortrijk, waarvan tot dan toe
nooit iemand den naam had gehoord, een
komiteit om in 1902 de 600° verjaring van
den slag van Groeninghe te vieren. Dit
komiteit vond het geheel onnoodig, zich met
het overige van het Vlaamsche land in te
laten on richtte, op eigen handje, verzoek
schriften tot de Regeering en het provin-
tiaal bestuur van West-Vlaanderen, om toe
lagen voor het gedenkteeken dat zij besloten
hadden te doen oprichten.
Zoolang dit komiteit geld inzamelde bij
vrienden en bekenden, lieten de Vlaamsch-
gezinden van andere steden het naar harte
lust betijen, 't Is maar, wanneer het de
openbare kassen aan ging spreken, dat krin
gen uit Antwerpen, Gent, Brugge en Brussel
een plaats voor hun afgevaardigden in dat
komiteit kwamen opeischen.
In den beginne wilden de heeren van
Kortrijk daar hoegenaamd niet van hooren.
Zij beweerden dat het komiteit niet natio
naal behoefde te zijn en dat zij niemands
hulp of bemoeiing noodig hadden. Wie
lid wil worden, zegden ze, kan het.... mits
500 frank te storten
Later is uitgelekt dat die heeren zinnens
waren, de toelagen van Regeering en an
dere openbare besturen met al wat zij nog
krijgen konden, binnen te rijven en daarmee
een.... kapel te bouwen op het slagveld van
Groeninghe I
Dit plannetje ontmoette echter een zoo
geweldig verzet, zelis bij een groot aantal
zeer invoedrijke katholieken, dat de man
nen van Kortrijk op slot van rekening wel
gedwongen waren, in de vorming van een
Nationaal Komiteit toe te stemmen. Hun
komiteit bleef echter op zichzelf bestaan.
Het zou zijn werkzaamheden voortzetten
en, als 't pas gaf, het Nationaal Komiteit
te Kortrijk bijeen roepen.
Twee jaren geleden werd een prijskamp
uitgeschreven voor hec gedenkteeken. Het
ontwerp van den heer Godfried De Vreese,
werd bekroond. De uitvoering ervan moet
zoowat 140.000 trank kosten, waarin de
Staat voor 70.000 fr. zal tusschenkomen.
In Juli 1900 keurde de kommissie van
Openbare Monumenten het ontwerp De
Vreese goed en was nog enkel het hand-
teeken van den minister noodig om met de
uitvoering ervan te beginnen.
Om dat handteeken te plaatsen heeft de
minister een vol jaar noodig gehad Een
man heeft gedurende dien tijd het onmoge
lijke gedaan om het ontwerp De Vreese toch
te doen verwerpen, al was het bekroond
door het komiteit en goedgekeurd door de
Kommissie der Monumenten.
De onderduimsche kuiperijen van dien
kerel deden een heel jaar verloren gaan.
Het kon hem echter maar niet gelukken, de
katholieke Vlamingen op zijn hand te krij
gen. Overal antwoordden zij hem dat aan
de viering van dit bij uitstek nationaal feest
alle Vlamingen moesten kunnen deelnemen,
tot welk godsdienstige of Staatkundige denk
wijze zij ook mogen behooren.
Helleputte gaf echter den strijd niet op,
hij week alleen maar wat achteruit. Hij zou
zich met eenige veranderingen aan het mo
nument tevreden hebben gesteld. Eenige
weken geleden deed hij den Oud Hoogstu-
dentenbond van West-Vlaanderen aan het
Komiteit voorstellen, de groepen Het Af
scheid en De Terugkeer terzij van het
voetstuk, te doen vervangen door twee gods
dienstige onderwerpen.
Op dit voorstel werd echter afgeketst en
de heer minister gaf eindelijk zijn toestem
ming om de hand aan 't werk te slaan.
Wordt voortgezel).
HET WEEKBLAD
