TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en het Arrondissement.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Aan onze liberale vrienden van het arrondissement.
Wij raden vurig al onze liberale vrienden aan zonder vertoeven de
kiezerslijsten hunner gemeente na te zien en al de misslagen die zij
er in zouden vinden aan liet Bureel der Associatie bekend te maken.
Een eerste onderzoek van eenige lijsten heeft talrijke onregel
matigheden doen ontdekken.
Vijftiende jaar Zaterdag 5" October 1901. N Nummer 40.
Het Onderwijs.
De kleinhandels
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maandon 1 fr. Annoncen: 15 cent
$er drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 ft*, per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
un onderteekend toe te zenden. Artikelen ongoteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
i-
Het vraagstuk van het onderwijs
blijft onopgelost en zal, naar allen
schijn, nog lang op de dagorde staan
der partijen.
En onoplosbaar is het echter niet.
Hot is voldoende dat de geestelijkheid
redelijk ware.
Wij weten wel dat het veel vragen
is van een korps, dat gehoorzaamt
aan eene vreemde macht, zoodat het
de redelijkste opmerkingen met een
non possumus beantwoorden kan.
En wij nemen de gelegenheid te baat
om er op te wijzen hoe gemakkelijk
men zich meteen beetje latijn in de
moeilijkste omstandigheden uit den
slag kan trekken.
üe stichters der grondwet hebben
ons de vrijheid van onderwijs ge
schonken.
We moeten er hun dankbaar voor
zijn op voorwaarde dat die vrijheid
geene bandeloosheid weze en dat de
noodige beperkingen worden ge
maakt.
Zoo verstaan de heeren behouders
niet: zij willen de onvoorwaardelijke
vrijheid van onderwijs met denzelf
den ijver als waarmede zij de vrij
heid van het geweten bestrijden.
Waarom? Omdat de eerste hun voor
deel bijbrengt en de tweede hun na-
deelig is. ITetis de politiekderdubbele
zedeleer, waarmede men de eenvoudi-
gen van geest beheerscht en bedriegt.
Met de volstrekte vrijheid van on
derwijs komt men echter tot dezen
uitslag: De onwetende mag school
meester spelen.
Er zullen geene bewijsredenen
noodig zijn om aan te toonen dat de
vaders der grondwet niet gewild heb
ben dat de eerste de beste het onder
wijs zou mogen geven; dan zou het
artikel over het ernstig vraagstuk
eene belachelijke domigheid zijn.
Ander ambten dan die van onder
wijzers werden door de wet belem
merd.
Een advokaat. eer geneesheer, een
apotheker, een notaris mogen zonder
diploma niet handelend optreden. De
wetgevers hebben de vrijheid beperkt
zeggend dat men in sommige vakken,
waarin ernstige belangen op het spel
staan, de noodige wetenschap hoeft te
bezitten.
Tegen die waarheid kan men geene
gezonde redeneering plaatsen't is
zoo klaar als filterwater.
De wetgever heeft onze stoffelijke
goederen beschermd; hij heeft voor
waarden gesteld om het publiek te
verzekeren tegen de mogelijke tus-
schenkomst van bedriegers en onwe
tenden in zaken van leven of dood,
ondergang of fortuin.
Denkt gij niet dat de verstandelijke
goederen hetzelfde recht op bescher
ming hebben?
Zoo men een diploma vergt van
den geneesheer, heeler van het li
chaam, is het dan te veel eene waar
borg te eischen van den onderwijzer,
den ontginner van den geest?
Voelt men geene schaamte als men
verplicht is zulke vragen te stellen?
Waarom aanvaarden de behouders
dien gewettigden dwang niet?
Wij ontwaren eene enkele reden.
Talrijke geestelijke onderwijzeres
sen en onderwijzers zouden onbe
kwaam zijn een wetenschappelijk on
derzoek te ondergaan; daarom verde
digen zij do onwetendheid en bedienen
er zich van als grondslag van 't on
derwijs!
Is 't erg genoeg?
Het algemeen diploma zou het
vraagstuk van het onderwijs reeds
eenen grooten stap laten doen.
Zoo alle onderwijzeressen en on
derwijzers een diploma hadden zou
het programma der regeering zonder
moeilijkheden in alle scholen aan
vaard kunnen worden; in officieele en
vrije scholen zou hetzelfde onderwijs
worden genoten, en wij vragen ons
in gemoede af welke inbreuk op de
vrijheid van onderwijs zou worden
gemaakt, daar elke bekwame burger
zou schoolmeester mogen spelen.
Alleen de vrijheid der onwetend
heid zou den genaden slag krijgen.
Met het verplicht diploma zou 't
verplicht onderwijs niet meer ernstig
bekampt kunnen worden.
Welke huisvader zal beweeren dat
het kind geschikt is om te werken
voor de veertien jaren te hebben be
reikt?
In sommige nijverheden is het
reeds verboden werklieden onder de
veertien jaren te aanvaarden. Om bil
lijk en redelijk te zijn zou men moeten
besluiten dat niemand onder veertien
jaren op het ambacht gaan mag.
En eens dit verbod gedaan zou men
de kinderen moeten belietten strat-
loopers te worden en zich voor te be
reiden voor het gevang.
Voegt bij de beperkingen en ver
plichtingen de algemeene inrichting
van het vakonderwijs en in korten
tijd schenk gij aan België een jong
geslacht, waarop het vaderland zal
fier mogen zijn.
Maar mogen we zoo wel gezond
verstand van de klerikalen verwach
ten
Te Namen is er een Kongres geopend ge
weest, waarop de belangen van de kleine
burgerij besproken werden, 't Ding is eigen
lijk eer een klerikaal machieu, op touw ge
zet tot meerdere glorie en profijt van de
vrome bekoudene partij, maar die omstan
digheid willen wij hier voorloopig ter zijde
laten
Een Kongres, wat beteekent zoo iels? Over
't algemeen een vrij ontschuldig tijdverdrijf.
Eenige voorname heeren, in zwart habijt
en witte das, komen op zekeren dag met el
kaar kennis maken en gaan, na het gebrui
kelijke: Wel vereerd...heel ernstig rond
een groene tafel zitten. Dan worden er ver
slagen afgelezen, ellelange redevoeringen
uitgesproken, en als dan de stortvloed van
welsprekendheid eindelijk opgedroogd is,
wordt het partijtje besloten met een eerste
klas banket en de daarbij behoorende tocht
jes per boot ol rijtuig.
Er valt nog bij te voegen, dat gewoonlijk
de hoogstgewichtige debatten vervat worden
in een lijvig boekdeel, waarvan 99 maal op
de 100 nooit de bladzijden worden openge
sneden.
Zoo zagen we 't gebeuren van in Deeze-
kens tijd, zoo gaat het nog op onze dagen.
In de laatste 25 jaar hebben wij met kon
derde kongressen, op al de punten van de
beschaafde wereld en over alle mogelijke
onderwerpen beleefd. Kongressen over den
wereldvrede, kongressen tegen het alkolism
en tegen de volksarmoede, kongressen over
kunst, over politiek, over letterkunde, kon
gressen over sociale hervormingen, over mu
tualiteit, over geneeskunde, over handel- en
scheepvaart, ja, tot zelfs kongressen van
jachtliefhebbers en pompiers.
Al die hoogst gewichtige en vaak belang
rijke bijeenkomsten hebben weinig aarde aan
den dijk gebracht. Het aanschijn van onze
planeet is er Diets door veranderd. Alleen
lijk mag men zeggen dat de lokaalhouders,
hotelbazen en drukkers er een schoon centje
aan verdiend hebben.
En dat is al iets.
Die inleiding wil volstrekt niet zeggen dat
het lot der kleine burgerij ons niet aan het
hart ligt. Al wie het behoud der maatschap
pij liefheeft en uit dit behoud zelfs de traps
gewijze en duurzame evolutie onztr samen
leving verwacht, moet aan den voorspoed
der kleine burgerij houden. Zij immers is
de krachtigste steun onzer hedendaagsche
instellingen'zij verbindt do nederige klas
aan de rijke. Zij is het sprekend en tast
baar bewijs dat men zich met oppassend
heid, vernuft en werkzaamheid in de wereld
omhoog kan werken.
Moesteens wat de socialisten wel wen-
schen de geringe burgerij verdwijnen, dan
ware het algemeen evenwicht verbroken, dan
bevonden zich in noodlottige vijandschap
slechts twee standen tegenover elkaar, de
machtigen en do zwakken, dan zou de we
reld een terugsprong naar de feodaliteit ge
maakt hebben en voor een moorddadige om
wenteling staan.
Het valt stellig niet te ontkennen dat de
kleinhandel, ten gevolge van velerlei om-
HET WEEKBLAD"
