Yperlingen,
De Vrijheid van den Huisvader.
De Vrijheid van den Werkman.
De proef op de som!
De stad in gevaar
STADSNIEUWS.
De tekort's der Hospicen.
Buurtspoorweg
van Yper naar Belle.
gazetten het met veel reden weten uiteen
te doen.
Pastoor. Zooals gij wilt; maar gij
zult wel op uw besluit terug komen?
De ouderling. Ik, mijnheer de pas
toor; ik, voor de katholieken stemmen?
Nooit, nooit, nooit, krijgen die lafaards
mijne stemMaar ik zal stemmen voor de
liberalen, die ten minste 1 frank pensioen
per dag zullen geven, en dit zonder de
minste moeite!.... Dag, mijnheer de pas
toor; doe de complementen aan uwen katho
lieken minister de Smet de Naeyer en zeg
hem dat een ouderling van 65 jaar hem
zijne almoes van 65 frank cadeau doet.
Spreken wij over de katholieke scholen;
bewijzen wij met de proef op de som dat ze
totaal nutteloos zijn; heeten wij het eene
schandalige geldverspilling, de duizenden,
die jaarlijks met volle handen er naartoe
geworpen worden, dan gaan onze klerikale
tegenstrevers als echte duivels te werk en
in hunne dolle woede worden ons dan ook
de lieflijkste scheldnamen uit het klerikale
woordenboek naar het hoofd geworpen. Dan
heet het dat wij de vrijheid van den huis
vader niet eerbiedigen.
Waarlijk, het is kostelijk om zien en
hooren hoe onze tjeven met die vrijheid in
alle omstandigheden weten te schermen. Die
vrijheid is het Kruidje roer mij niet.
Ze loopen zoo hoog op met die vrijheid,
ze babbelen er zooveel over, dat we op den
duur moeten denken, dat hunne zoo groote
liefde voor die zoo hooggeroemde vrijheid
enkel maar in schijn bestaat.
Immers, meer dan eens hebben wij gezien,
dat die zoo groote vereerders der vrijheid
van den huisvaderwanneer het past en
hunne partij er profijt in ziet, die zelfde
vrijheid eenvoudig weg den nek omwringen.
De huisvader moet volkomen vrij zijn in
de keuze der school voor zijne kinderen,
zoo zeggen de tjeven, maar zij dolen want,
zij zijn de eersten om tegen dit schoone
princiep, tegen die vrijheid te zondigen.
Want, zouden ze, met de hand op het
hart, er durven op zweeren, dat al de kinde
ren, de katholieke scholen bijwonende, er
met de volle goesting der ouders naartoe
gaan?
Zouden zij, als kristene menschen, die
het als eene doodzonde aanzien te liegen,
durven beweeren,dat al die ouders uit vrijen
wil, de katholieke scholen, als de beste voor
de opvoeding hunner kinderen hebben ver
kozen.
Misschien welwant, we hebben maar al
te dikwijls de ondervinding opgedaan, dat de
klerikalen alles durven en dus voor eene
simpele leugen hoegenaamd niet verlegen
zijn.
Wij weten, en iedereen weet het, dat de
tjeven in naam der vrijheid van den huis
vader, een tal van dwangmiddeltjes weten
te gebruiken om het getal leerlingen der ka
tholieke scholen ten nadeele der offlciëele
scholen te doen stijgen.
De vrijheid van den huisvader? Waar
blijft ze inderdaad, die vrijheid, wanneer de
vader,nochtans liberaal zijnde,maar bij eenen
katholieken baas werkende, door dezen
gedwongen wordt, op straf zijne broodwin
ning te verliezen, tegen zijne goesting en met
wroeging in het hart, zijne kinderen aan de
broerkes toe te vertrouwen?
Waar blijft de vrijheid van den huis
vader, wanneer deze, maar al te zwak zijn
de van karakter, en geen hel willende ma
ken van zijn huishouden, toegeeft aan de
eischen zijner vrouw, wier hoofd op hol is
gebracht door haren biechtvader
Waar blijft de vrijheid van den huis
vader, wanneer deze, ongelukkiglijk ge
noeg, gedwongen is hulp te gaan vragen
aan het Bureel van Weldadigheid en zich
door de katholieke beheerders allen onder
stand ziet weigeren in geval hij zijne kinde
ren naar de katholieke scholen niet zendt?
Ja, waar blijft de vrijheid van den huis
vader, in zoo menige andere gevallen, dat
hij om de eene of andere reden, zedelijk en
stoffelijk verplicht wordt door de klerikalen
om tegen zijne eigene princiepen te moeten
handelen?
De vrijheid van den huisvader is waar
lijk een schoon ding, iudien zij ia werke
lijkheid aldus bestoDdt; doch, dit is het geval
niet. De klerikalen, gelijk ze het ten andere
met alles doen, spelen er komedie mede,
en misbruiken die vrijheid om de zoo slechte
als hatelijke klerikale zaak te dienen.
Onlangs heeft M. Loubet, Voorzitter der
Pransche Republiek, toen hij de afgevaar
digden van den ouderlingen bijstand ontving,
in grondbeginsel vastgesteld dat het maat
schappelijk vraagstuk moet opgelost worden
door de vrijheid. Hij heeft de verplichtende
verzekering tegen ziekte bestreden, zeggende
dat de Onderlinge Bijstand meer gelukki
ge uitslagen zal geven dan de verplichting
zich te doen verzekeren.
M. Loubet, die de Pransche Republiek
hielp vormen en die klaar ziet in de politieke
zaken, verklaart zich tegen dwang en ver
plichting; hij blijft voorstander van de per
soonlijke vrijheid, zoowel voor wat de werk
uren aangaat als op elk ander gebied.
De verplichting of regeling door den Staat
kan inbreuk maken op de vrijheid van den
werkmanzij kan zelfs aan den werkman
noodlottig worden.
Wat gebeurt er thans in Duitschland in de
werkhuizen Krupp, te Essen, waar alles zoo
voorbeeldig ingericht was? Het acht uren-
werk wierd aan het bestier opgedrongen, en
het bestier heeft dus moeten besluiten het
dagloon met 20 ten honderd te verminde
ren, vermits het nuttig uitwerksel van het
werk des werkmans ook van een vijfde ver
minderd is.
De inbreuk op het grondbeginsel der vrij
heid heeft daar dus eene vermindering van
werkloon voor gevolg gehad. Zulks bewijst
dat dezen, die alles willen verplichtend ge
regeld zien door den Staat, de ware vrienden
niet zijn van den werkman.
M. Loubet heeft de grootste waarheid der
eeuw afgekondigd, toen hij zegde dat het
maatschappelijk vraagstuk moet opgelost
worden door de vrijheid, gesteund op den
Ouderlingen Bijstand, het is te zeggen: op
de broederlijkheid der menschen, maar aan
elkeen zijne krachten en bijzondere geschikt
heden latende.
Indien België eens die grondbeginselen
moest verloochenen, het zou er de zware en
erge gevolgen van te ondergaan hebben.
Uit de Brugsche Beiaard.
Dezer dagen verloochenden de heeren
Renkin en Levie hunne verklaringen van
voor eenige maanden als zou de klerikale
partij een Confessioneelen stempel hebben.
Die casuistische uitlegging uit noodzakelijk
heid des gebods zal niemand overtuigd heb
ben. Jammer is het, dat een der leden van
de linkerzij geen kennis gehad heeft van het
volgend vertrouwelijk schrijven van den
vicaris-generaal van Brugge, den heer
Houttave
Brugge, 5 Mei, 1902.
Mijnheer de Pastoor,
Ingezien het groot belang der aanstaan
de Kamerkiezingen, zoo voor godsdienst als
voor Vaderland, ik kom u vertrouwelijk en
volgens begeerte van het middenbestuur der
katholieke kiesvereeniging uitnoodigen alle
pogingen aan te wenden, om de kiezers
uwer parochie hunne plichten te leeren ken
nen en te doen vervullen.
Ongetwijfeld, een der beste middels
daarvoor is de kiezers persoonlijk te spre
ken en te bezoeken, en het is zulk een be
zoek dat wij u komen vragen bij al uwe
kiezers waarbij het eenigszins nuttig is.
Al die bezoeken kunt gij zekerlijk alleen
niet afleggen. Daar voren zouden wij u willen
aanraden dat werk te verdeelen meten
met eenige welpeizende en invloedhebbende
ingezetenen uwer parochie.
Wij zouden u ook willen vragen aan al
de kiezers waarvan gij niet geheel zeker
zijtofzij wel weten hoe zij moeten stemmen,
van hun dit aan te leeren, en ze daarvoor
naar de eene of de andere plaats te doen ko
men wanneer gij het model der kiesbulle-
tijns zult ontvangen hebben. Dat model zal
u maar kunnen toegezonden worden na het
vaststellen van het officieel kiesbulletijn,d.i.
de voorlaatste week voor de kiezing.
Aanvaard, Eerwaarde Heer Pastoor, de
verzekering mijner diepe achting.
E. Houttave, Vic.-Gen.
Die aanbevelingen stonden gelijk met
orders waaraan zich geen enkel pastoor zou
durven onttrekken hebben. In elke parochie
hebben de pastoors hunne schapen in een van
de pastorij afhangend lokaal bijeengedreven
om hen te leeren stemmen tegen liberalen
en socialisten.
Die mijnheer Houttave is aangeduid om
eens zijnen bisschop op te volgen.
Na Rutten, Houttave en na Houttave
andere politiekers als bisschopZiedaar wat
ons te wachten staat.
Leest wat er gebeurt in de katholieke
stad Lokeren. Dit is een vlugbriefje dat wij
ontvangen hebben en dat wij in Eet Week
blad doen verschijnen om u wel te doen zien
hoe de katholieken goed besturen.
Moesten wij eens weten al heigeen er ge
beurt op het stadhuis van Yper, wij zouden
waarschijnlijk verbaasd staan. De katholie
ken zijn overal dezelfde.
Opschorsing van betaling
Inwoners van Lokeren,
Een feit eenig in zijnen aard niet alléén
in onze stad maar zelfs in geheel het land,
heeft zich alhier voorgedaan.
Onderstaande omzendbrief is door den bur
gemeester aan zijne stadsbedienden poli-
tie-agenten, onderwijzers, enz. gestuurd
Mrwordt bericht dat de betaling der
jaarwedden over de maand April uitgesteld
is tot eenen later te bepalen datum.
Voor de Schepene,
(Get.) Pr. Thuysbaert.
Lokeren, 17 April 1903.
Ziedaar het gevolg van twaalf jaren kle
rikaal bestuur 1 Ziedaar de maatstaf van de
bekwaamheid onzer stadhuismannenDe
kas is ledig
Aan het bewind geraakt onder den kreet
van Gij moet sparen hebben deze man
nen blindelings, als waanzinnigen, de zuur
gewonnen centen der lastenbetalers ver
spild, verkwist, als weggegooid
En wie wordt door hunnen onwettigen en
onmenschelijken maatregel eerst getroffen
De bedienden, de onderwijzers, de poli
tieagentenveelal kleine burgers die het
met hunne armzalige jaarwedde reeds niet
te bont hebben, vaders van familie die naar
hunnen welverdienden loon wachten om
vrouw en kinderen te onderhouden 1
Wat zou er gezegd worden van een n ij ve
raar, van een baas die zijne knechten niet
betaalt? En wat dan van een stadsbestuur
dat aan de ingezetenen het goede voorbeeld
hoeft te geven, van een katholiek bestuur
dat vergeet dat: achterhouden van het
loon der werklieden eene wraakroepende
zonde is
Zwart op wit, onloochenbaar wordt dus
de doorslechte flnantieele toestand der stad
bekend, bekrachtigd door het handteeken
des burgemeesters, daar de schepen van fi-
nantiën, beschaamd over zijn beheer, niet
teekenen durft of wil.
Ziedaar waarom de heer burgemeester
uitverkoren was 1
Nieuwe leeningen, nieuwe lasten
staan voor de deur; nog niet genoeg zijn
uwe belastingbrieven bezwaard, burgers van
Lokeren, herbergiers of neringdoenden.
Waar zijn de gelden der leening van
1.100.000 franken
Hoogbekwame katholieke financiers l Gij
beschikt nochtans over duizende en duizende
franken jaarlijkscbe inkomsten meer dan het
door u zoo vaak belasterd liberaal bestuur.
En toch lieten deze u eenen overschot van
35.690.56 franken En gij, gij kunt uw
werkvolk niet betalen
Schande, driedubbele schande
Eu uwe andere schulden Wie zal op ln
Mei de intrestkoepons uwer fameuze leening
van i.100.000 frank betalen? Of zal er mis
schien geld gevonden worden, wanneer het
er op aankomt renteniers te betalen Als het
maar bedienden of arme politieagenten betreft
die mogen wachtenzij kunnen er tegen II
Waar zal men intusschen geld halen voor
den arme wien de stad omtrent 3000 fr. per
maand moet geven Waar zal men omtrent
gelijke som vinden voor den dienst der gods
huizen? Wat zal er intusschen gebeuren met
onze ouderlingen, weezen en zieken? Daar
hebt ge niet op gepeinsd, katholieke men-
schenvrienden als ge uwen eersten stui
ver verteerdet aan nuttelooze parken e
praalwerken of aan bekalseiding van p0st
straten die nergens naartoe leiden!
Oordeelt, inwoners van Lokeren, en ver
oordeelt uwe onbekwame bestuurders I g"
moet kontrool komen op het stadhuisai
waart gij nog zoo katholiek, gij moet uw
stad van de bankroet helpen redden, eQ 6
October bekwamer mannen kiezen
Met recht mogen wij allen het katholiek
bestuur toeroepen
Grij moest sparen
Weg met de geldverkwisters
In zijne zitting van lln April heeft de ge
meenteraad de rekening der Hospicen van
het dienstjaar 1901 vastgesteld, welke op
den gewonen dienst een tekort aanbood
van 48.502 fr. 21 ct. Niet meer dan dat l
Merken wij hier op dat het tekort
in 1896 van 14.430 fr. 92 c. was
in 1897 van 1.083 fr. 36 c.
in 1898 van 15.683 fr. 44 c.
in 1899 van 22 995 fr. 09 c.
in 1900 van 30.098 fr. 13 c.
De bevolking bijgestaan
op 31 December 1896 was van 1887
1897 1853
1898 1749
1899 1684
1900 1730
1901 1707
Gelijk men ziet, terwijl het getal bijge
stane vermindert, groeit het tekort van
jaar tot jaar aan, en dat door het betreu
renswaardig beheer der politiekers die in de
godshuizen zetelen en wier vurigste verde
digers aanzagen als bekwame en verstandige
rentmeesters, zooniet als wijze en voorzich
tige staathuishoudkundigen.
Helaas! Wij moeten er heden veel van
laten vallen
Vooraleer over te gaan tot de stemming
over het budj6t voor 1903 van gezegd be
stuur, heeft de heer burgemeestsr gezegd
dat het toegelaten is te hopen dat het tijdstip
der tekort's bijna uit is.
Het zij ons toegelaten te vragen aan on
zen Burgemeester waarop hij die hope steunt?
Is het misschien op het bud jet dat de Raad
gesloten heeft met een overschot van 78 fr.
39 ct. Maar de begrootingen onzer Gods
huizen zijn noch ernstiger noch beter opge
maakt dan deze der stad. Deze van 1901
was goedgekeurd geweest met een tekort
op het gewone van 22.320 fr. 06 ct.
terwijl de rekening van hetzelfde jaar geslo
ten is geweest, gelijk wij het komen te zien,
mot een tekort van 48.502 fr. 21 ct.
En merkt dat er bij dat cijfer dient ge
voegd te worden 10.500 fr. credieten
voorafgenomen op de inkomsten der
fundatie Godtschalck, onder voorwend
sel van onderhoud van verlatene kinderen,
toevertrouwd aan de weezenschool en aan
de S' Elisabethschool. Zoodanig dat het te
kort wezenlijk van 59.002 fr. 21 ct.
zou zijn.
Droevige, betreurenswaardige bestatiging!
WeihoeZiedaar beheerders der Godshui
zen, die beschikken over een gewoon in
komen van meer dan 350.000 fr.,
en die onbekwaam zijn hunne rekening van
beheer in evenwicht te brengen1
Het is betreurenswaardig
Het is hoog tijd dat het hoogere gezag
tusschenkome 1
Volgens het Journal d' Ypres is het voor-
loopig in aanmerking nemen verleend ge
weest aan het ontwerp eener buurtlijn van
Yper naar de fransche grens naar Kemmel,
met vertakking van Poperinghe naar Kem
mel.
Wij zijn nieuwsgierig te weten of die ver
takking gestemd is geweest door ons stads
bestuur? Het dunkt ons dat er sprake van
geweest is, maar dat de meerderheid der
raadsleden er zich tegen verzet heeft.
De lijn van Yper naar Belle dringt zich
op, zij is van allereerste noodzakelijkheid,
zij is van algemeen belang. Hoe spoediger
onze stad in rechtstreeksche verbinding zal
gesteld worden met dat gedeelte van ons
4-
n n im
