VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Ces Messieurs
Begrooting der eerediensten.
Achttiende jaar.
Zaterdag 26" Maart 1904
Nummer 13.
Vlaansch-Liberale Weekbladpers.
Doode Hand.
Het onderwijs in Belgie.
Schouwburg van Yper.
Vrijdag 1 April 1904
Gemeenteraad van Yper.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 —Per 3 maanden 1 fr. Annoncen; 15 cent
drukregel. Rechterlijke eerherstellingen1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 eehtiernen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, ena. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
giedf die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
«O ©nderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of perso'nnaliteilen bevattende worden niet opgenomen.
BOIVD
Liberale Propaganda.
Met het oog op de aanstaande Wetgevende
en "Provinciale Kiezingen, heeft het bestuur
van den Bond een bestendig bureel ingericht,
gelast met het nemen van de practische maat
regelen, om de Liberale Propaganda, door
gansch Vlaamsch België, te verzekeren.
Dit bureel gelast zich met het opstellen,
uitgeven en uitdeelen van liberale weekbla
den en vlugschriften, tracts, plakbrieven, en
het geven van conferenties in de Vlaamsche
provinciën.
Alle verdere inlichtingen zullen met de
meeste bereidwilligheid worden verschaft
door het bestuur van den Bond, Portstraat,
17, te Gent.
Roomsche Wereldlijke Geestelijkheid.
1857 4.500.000
1884 4.900.000
I 1903
1. .Begrooting der earediensten 7.130.700
2. Begrooting van oorlog 50.000
3. Begrooting van openbaar
onderwijs3.000.000
4. Gemeentelijke toelaag 1.750.000
5. Provinciale toelaag 750.000
12.6S6.700
Ordesgeestelijkheid in Belgie.
1846
Getal kloosters '779
Getal kloosterlingen 11.968
Rijkdommen 100 millioenen
1903
Getal kloosters 3 000
Getal kloosterlingen 40.000
Rijkdommen meer dan 3 milliards
(Eerste vervolg)
De school en de Maatschappij.
De schoolpyramide vertoont het beeld van
de maatschappelijke pyramidsbovenop
5,000 jongelieden die ter hoogeschool; lager
25,000 jongens en meisjes, die middelbaar
onderwijs genieten, en 200,000 die slechts
een oppervlakkig onderwijs krijgen, waar
van het spoor dra verdwenen is.
Wat kan ik er aan doen, zal de heer minis
ter zeggen O ik weet wel, dat de geestes-
ellende eene économische oorzaak heeft,
namelijk de maatschapp?lijke ellende. Maar
dat doet de even groote verantwoordelijk
heid, uitschijnen van al de Belgische regee
ringen, die het verplicht onderwijs niet in
voerden en vooral de persoonlijke verant
woordelijkheid van den huidigen minister,
dieomte beantwoorden aan den wensch zijner
partij, de vernieler moet zijn van het officieel
onderwijs.
Sommige katholieken vinden dat hij wat
te verre gaat in zijne liefde.
Gesne scholen genoeg verwoest.
Pater Godt vindt de vernielers van ons on
derwijs te zwak. Hij zegt
«Wie had kunnen gelooven dat in Belgie
een minister van onderwijs zou zijn die,
alhoewel katholiek, een uitmuntend handboek
zou af keuren, geschreven dooreen vicaris-
generaal en geprezen door een bisschop Een
minister die een onderzoek zou bevelen om te
weten of in eene officieele normaalschool de
almoezenier zich veroorloofde een leerboek te
bezigen door priester Bataille geschreven,
een boek dat door de geestelijke overheid werd
goedgekeurd I Een wereldlijke die het gods
dienstig onderwijs beoordeelt, in weerwil van
bisschoppen Is dat waardig van de vrijheid
van 1830 Is dat niet veleer de geest der Van
Maenen's der Goubeau's der Van Gobbel-
schroy's
Strijd tot ter dood tegen 't officieel onder
wijs. Alhoewel de priester in de school is
getreden, alhoewel eenige katholieke, gods
dienstige, doede, verkleefde onderwijzers in
't officieel onderwijs werkzaam zijn, blijft dit
in zijn geheel genomen, naar het woord van
Veuillot,vernietigend voor geloof en zeden.»
Laten wij het met wettelijke wapens
bestrijden, door de ouders en de kiezers te
onderrichten. Ons programma moet dit zijn
van L. Veuillot, onzen meester, die in 1843
aan den minister van openbaar onderwijs in
Frankrijk schreefDe katholieken willen
den oorlog dien zij 't Staatonderwijs aandoen
niet staken. Dat onderwijs stelt den godsdienst
aan zulke erge gevaren bloot, klinkt hem in
zulke ondragelijke ketens, bereidt er zulke
schadelijke giften voor, dal zij het als eene
misdaad zouden aanschouwen een oogenblik
te zwijgen.
Uit naam van artikel 17 der Grondwet, de
Staat buiten de school 1
Samenzwering der Ministers
Dat zijn ook overigens de denkbeelden van
den lieer Verhaegen en de leerstelsels der
rechterzijde in schoolzaken.
Ik weet wel dat zulke dingen bier niet wor
den bekend Doch is het niet stellig dat al
onze ministers samenzweren tegen de hun
toevertrouwde diensten De minister van
oorlog is overtuigd dat hij zeer weinig bekom
mert over de belangen des legers. In zoover
re dat de socialistische bond der antimilitaris
tische jonge wachten van plan is hem het
eerevoorzitterschap van hunne vereenigingen
aan te bieden.
En is de heer Liebaert, minister van
spoor wegen, niet op bet punt den Staat scha
delijke mededinging te doen En verwekt de
heer Vander Bruggen niet de mededinging
der Boerenbonden tegen de landbouwco-
mices
Ik zie er maar ééa die niet strijdt tegen
zijne diensten en tracht ze uit te breiden
t is da h, Vanden Heuvel, minister van eere
diensten
Wat den heer de Trooz betreft, zoo hij zelf
niet de scholen ter onder brengt, hij laat die
zorg over aan zijne vrienden, want de school-
strijdt duurt voort en de jacht op leerlingen
wordt voortgezet met zeer stichtende midde
len.
Aan de eenen weigert men eene almoesaan
de anderen geeft men kleeren en schoenen
men oefent drukking uit in den biechtstoel;
men weigert krediet, enz en dat alles om
de kinderen uit de officieele scholen te
trekken
Ieder van ons zou talrijke feiten kunnen
aanhalen. In vele gevallen is het gemeente
bestuur medeplichtig, door onwetendheid of
slechten wildat stelt het driejarig verslag
vast. Daarom ook ben ik voorstander van het
vereenigen der kleine gemeenten tot school-
kantons. Er zijn gemeentebesturen waar
zelfs geen boeken van den burgerlijken stand
worden gehouden En 't is aan die besturen,
dat men het onderwijs der jeugd gaat toever
trouwen
200 OOO kinderen zonder onderwijs
De heer minister sprak breedvoerig over
schoolbezoek en beweert dat niet meer dan
50.0Ó0 kinderen van 6 tot 14 jaar niet ter
school gaan.
Hoe meer ik de officieele stukken raad
pleeg, hoe meer ik overtuigd geraak dat het
getal kinderen in den schoolouderdom en die
niet ter school gaan, grooter is dan door den
achtbaren heer minister werd beweert. Over
zijne laatste cijfers kan ik ntets zeggen, doch
ik beroep mij op de cijfers van het jongste
driejarig verslag.
Op 31 December 1899, waren er 785,801
schoolkinderen, waarvan zij af te trekken
23,594 kinderen beneden 6 jaar en ouder dan
14. Dus blijven er 762,707 kinderen van 6
tot 14 jaar, min, 61,904 kinderen die den
30 Juni 1899 nietm;er ter school gingen.
Toen waren er in de scholen 700,303 kinde
ren van 6 tot 14 jaar.
Daar moet men bijvoegen de kinderen der
bewaarscholen, zij die scholen voor volwas
sen bezoeken, zij die zich bevinden in gestich
ten afhangende van het departement van
justitie, de pupillen en kadetten, de telegra
fisten, te zamen 738,455. Dus waren er op
30 Juni 1899, 328.702 kinderen die naargeene
school gingen. De minister mag zeggen dat de
toestand verbeterde, en ik hoop hetdoch
4 jaar geleden, werkten meer dan 300,000
kindereu op het veld of ter fabriek, of liepen
op straat
De beer minister zegt dat er kinderen zijn
in de vrije scholen welker leerlingen niet in
de optelling zijn begrepen en in de scholen
voor volwassenen. Hij voegt erbij dat wij
geen Adonissen zijn en dat er achterlijke kin
deren bestaan dat betwist ik niet, maar dat
alles belet niet dat meer dan 200.000 Kinderen
niet school gaan. (Wordt voortgezel).
BUITENGEWONE VERTOONING
met gesloten burealen.
ten 8 ure zeer juist
Tooneelspel in 3 bedrijven, door
Joris Orcey.
De prijzen der plaatsen zijn met
0.50 cm, verhoogd.
De kaarten moeten van 's morgens
genomen worden, ten beginne van
9 ure, in den katholieken Kring,
Meenenstraat.
Openbare zitting van den Zaterdag
19 Maart 1904.
De openbare zitting wordt ten 4 ure 20 m.
geopeml in tegenwoordigheid van een der
tigtal fijne koppen der klerikale partij. De
ban en de achterban der partij van orde
waren vertegenwoordigd.
Al de leden van den Raai zijn tegen
woordig.
Vooraleer over te gaan tot de instelling
der twee raadsleden, den 7 Februari 11. ge
kozen, geeft de stadsvader, zichtbaar ver
legen door de tegenwoordigheid der kiesdra-
vers en onpasselijk door de hitte die inde
zaal heerscht, lezing van de beslissing der
bestendige Deputatie, betreffende het kies
bedrog van 7 Februari.
Ziehier den inhoud er van
De bestendige Deputatie van den Pro
vincialen Raad van West-Vlaanderen.
Gezien de processen-verbaal der gemeente-
kiezingen die plaats gehad hebben te Yper
den 7 Februari 1904
Gezien het verzoekschrift, den 15 der
zelfde maand in het provinciaal gouverne
ment ontvangen, bij hetwelk de heeren
Brunfaut en Dalmote aan ons Cffiegie vra
gen een onderzoek te bevelen
1° Op het punt te weten of er geene nama-
kiog of ontvreemding van kiesbulletijns ge
weest is
2° Op de feiten van drukking, omkooping
en bedrog, bekend gemaakt in gezegd ver
zoekschrift
Voor wat het eerste punt betreft:
Overwegende dat het nauwkeurig is dat,
volgens het opschrift, het pak aan den Voor
zitter van het hoofd bureel gezonden, 5350
blaadjes kiespapier zou hebben moeten be
vatten, maar dat de Voorzitter er maar 5347
blaadjes in gevonden heeft; dat echter niets
toelatende den voorzitter noch de personen
door hem afgevaardigd van bedrog te ver
denken, de echtheid der optelling van het
kiespapier bij de ontvangst dient aangenomen
te wordendat het verschil van drie blaadjes
zeer klein is in evenredigheid van het gehee-
le getal; dat bet feit zich meer dan eens
voorgedaan heeft en dat het eerder moet
voortkomen van misrekeningen door den le
veraar van het papier gedaan bij het in
pakken
Overwegende dat de stembureelen 5281
bulletijns ontvangen hebben; dat er volgt uit
den rechtvaardigenden staat door den voorzit
ter van het hoofdbureel opgemaakt, be
hoorlijk gecontroleerden staat dat men
dat getal moet vermeerderen met 31 be
schadigde en 35 niet uitgedeelde bulletijns,
hetgeen juist een totaal geeft van 5347 bulle
tijns, gelijkgeldend met het getal blaadjes te
Yper ontvangen;
Overwegende dat in deze omstandigheden
niets veroorlooft te veronderstellen dat er
gebruik is gemaakt geweest van reiziger-
bulletijns, en dat eene enkele bewering niet
voldoende is, gelogenstraft door de hierbo
ven aangehaalde feiten, om het houden van
een onderzoek over dit punt toe te laten,
wanneer de processen-verbaal der kiezing
geene opmerking over dit punt bevatten;
Overwegende, verder, dat de bijzondere
voorzorgen door het gemeente bestuur en den
voorzitter van het kiescollegie genomen, om
HET WEEKBLAD
DER
li
»<r»
