VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Achttiende jaar.
Zaterdag 16" Juli 1904
Nummer 29.
De ondergang van ons
openbaar onderwijs.
Vroeger en nu.
Den 11 Juli.
Ontwaking.
STADSNIEUWS.
Bericht.
Eene redding.
Ons garnizoen.
Examens.
Maatschappij der Oud-Pompiers
Poperinghe.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 8.00 fr. per jaar voor des buiten. 8.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annonoen: 15 cent
m drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andera bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd De annonceu voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
i die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Mon wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Als men zich een klein gedacht wil vor
men van den staat van verval van ons open
baar onderwijs, dat men zorgvuldig de hier-
onderstaande uittreksels nazie, betrekkelijk
West-Vlaanderen, die opgemaakt zijn ge
weest volgens de offlciëele statistieken van
den Koninklijken Almanach voor 1904.
Op 230 buitengemeenten, [zijn er maar een
tiental die eene gemeenteschool voor meisjes
bezitten, en nog is het in 't waalsche ge
deelte: te Moscroen, te Helchin, te Dotti-
gnies, te West-Nieuwkerke, te Meesen dat
men ze vindt, zoowel dat in het geheel
vlaamsche landelijk gedeelte der provincie,
de opvoeding der meisjes overgelaten is aan
de goede zorgen der nonnen.
Eveneens in de belangrijke'fsteden zooals
Thielt, Wervick, Waasten en Iseghem, is
er geene gemeenteschool voor meisjes.
Op die 230 gemeenten, zijn', een vijftigtal
wier eenige gemeenteschool afgeschaft is bij
Koninklijk besluit, die dus geen een offlciëele
school meer bezitten, en onder die ontslege-
ne gemeenten zijn er zeer belangrijke, zooals
Wynghene, een klerikaal dorp van meer dan
8.000 inwoners, waar de baron van der
Bruggen, minister van landbouw, als heer
en meester heerscht. Maar indien er in deze
gemeente geene openbare gemeenteschool
meer is, zijn er, daarentegen, negen bijzon
dere scholen, die milde hulpgelden ontvan
gen en een personneel bezitten van acht en
twintig ultra klerikale onderwijzers en
onderwijzeressen.
In 170 gemeenten is er eene enkele ge
meenteschooldie school, volgens de wet,
moet gemengd zijn, 't is te zeggen toegan
kelijk aan de kinderen der beide geslachten
welnu, in 120 dezer zoogezegde gemengde
scholen, is er geene onderwijzeres noch
meesteres van naaiwerk om de meisjes de
aanvankelijke punten der handwerken aan
te leeren.
't Is alzoo, bij voorbeeld, dat er te Alve-
ringhem in de gemengde- school een onder
wijzer-bestuurder en een hoofdonderwijzer
is om den eenigen hulponderwijzer gade te
slaanmaar er is geene meesteres van hand
werk om de toekomstige huishoudsters de
eerste lessen van naaiwerk aan te leeren 111
Te Meulebeke, gemeente van omtrent tien
duizend inwoners, is er eene enkele gemeen
teschool, met een enkelen onderwijzer, zon
der meesteres van naaiwerk; daarentegen
zijn er ondersteunde klerikale scholen met
36 onderwijzers en onderwijzeressen.
Te Brugge, zijn er 17 ondersteunde kle
rikale scholen en slechts drie gemeente
scholen.
Die eenige cijfers zijn voldoende om te be
wijzen dat al de vrienden der openbare
school werken opdat het land in 1906 gansch
verlost zij van deze hatelijke regeering die
samenzweert tegen haar eigen onderwijst
Wij zullen binnen kort omstan lig onder
zoeken wat hier te Yper gebeurt; wij zullen
het schandelijk gedrag van het gemeente
bestuur aan het licht brengen jegens eene
onderwijzeres, eene Yperlinge, die twintig
jaar dienst telt; wij zullen de mannen ont
maskeren die zich op het stadhuis behouden
dank aan de bedreigingen en aan het geld.
De kiezers die zich hebben laten uitkoopen
in de kiezing van 7 Februari zullen eene
knaging van geweten hebben en zullen hun
ne uitkoopers vermaledijden.
Den 11 Juli, die voor de klerikalen de
verjaardag geworden is van den slag der
Gulden Sporen, is hier in kalmte en onver
schilligheid doorgebracht geweest.
De Yperling, wij spreken van den waren
en niet van den verbasterden Yperling, laat
zich moeilijk medeslepen door valsche be
wijzen van vaderlandsliefde, verwekt door
eene dweepzuchtige en wraakgierige geeste
lijkheid.
In plaats van te vergeven en te vergeten
al wat de volkeren in oneenigheid kan bren
gen, ontgraaft onze geestelijkheid, in tegen
deel, al de oude veeten, om het fransche volk
te doen haten, dat moedig volk, welk zijn
bloed heeft weten te vergieten voor onze
onafhankelijkheid.
Ziedaar waarachtig eenen godsdienst wel
ken wij niet verstaan en die onbegrepen zal
blijven door al dezen die de voorschriften
van Christus niet vergeten hebbenBemint
elkander, doet nooit geen kwaad aan uwen
naaste.
Welnu, het staat den klerikalen vrij, want
het is maar zij die hunne huizen bevlagd en
dezen treurigen verjaardag gevierd hebben,
het staat hun vrij tusschen Belgie en Fran
krijk nieuwe oorzaken van oneenigheid te
doen ontstaan; wat ons, liberalen, betreft,
wij hebben en willen niets gemeens hebben
met hun; wij vergeten niet en wij zijn
Frankrijk dankbaar.
Een artikel over den slag der gulden spo
ren, te laat toegekomen kan maar in ons
naaste nummer verschijnen.
29 Mei. - 5 en 12 Juni 1904.
Een feestmaal zal den heer Gouverneur
der provincie aangeboden worden, ter ge
legenheid van zijn officieel bezoek te Yper,
op Zondag, 14 Oogst 1904.
Dit feestmaal zal plaats hebben in de Halle,
ten 4 ure namiddag.
Een inschrijvinglijst berust in het Stad
huis (Secretariaat.)
Zij zal gesloten worden den 1 Oogst.
De prijs der inschrijviug is bepaald op
5 franks, wijn niet in begrepen.
Het Tuindagprogramma.
Dat programma is den Zaterdagavond 9
Juli aangeplakt geweest; onder het liberaal
bestuur geschiedde zulks in de laatste veer-
tiendagen van Juni. Heden is het geheel op
gesteld in 't vlaamsch, wanneer het verleden
jaar nog in twee talen uitgegeven werd. M.
Colaert zal zeker willen behagen hebben aan
zekere gemeenteraadsleden, overdrevene fla
minganten, dolle en belachelijke sectarissen.
Zij zullen er waarachtig van sterven.
Ontvangst van den Gouverneur.
Overzicht der scholen.
Het bijzonderste punt van het gemeente
feest voor de klerikalen is de offlciëele
ontvangst van den Gouverneur der provin
cie. De liberalen, zich de gemeentekie-
zing der maand October 11. herinnerende,
zullen dien Heer laten voorbijgaan.
O, bittere en wreede spot! Het stadsbe
stuur richt een overzicht der scholen in
voor hunnen heer gouverneur!! 1 Men denkt
waarlijk te droomen 1 't Is eene comedie die
gespeeld wordt! Deheeren Colaert en Cis de
verwoesters van het openbaar en wereldlijk
onderwijs, een overzicht der scholen inrich
ten....! Wie houdt men hier voor den aap?
Eertijds mocht het liberaal bestuur met
eene wettige fierheid zijne bloeiende scholen
toonen aan den heer Gouverneur Heyvaert
heden zou men niet meer denken dat, er nog
eerlijke schaamte bij onze meesters bestaat.
De Lijnvisschers.
Vroeger schaarden de lijnvisschers van
den vreemde en der stad, die deel namen aan
den prijskamp door het stadsbestuur inge -
richt ter gelegenheid van Tuindag, zich in
stoet, doorliepen, met de stadsharmonie aan
't hoofd, eenige straten der stad en waren
ontvangen op het stadhuis waar de over
heid hun den eerewijn aanbood. Nu is er geen
muziek meer, er is geene ontvangst meer,
er is geen eerewijn meer. Nu dat de kiezin
gen voorbij zijn, spot men met iedereen. En
dan, wie is 't van dezen die den 7 Februari
de klerikale meerderheid verzekerd hebben,
die stout genoeg zou zijn om de minste pro-
testatie te wagen? Is hij niet, hij gelijk de
anderen, rijkelijk betaald geweest voor zijne
stemmen? Ten andere, zij hebben het ge
wild
Het schijnt dat men aan besparingen denkt
voor de stadskas. De stadsharmonie ontving
100 fr. voor dien dienst. Den onzekeren toe
stand waarin grootmoeder's beurze zich be
vindt, verbiedt dergelijke milddadigheid.
Heeft men de diensten der muzikanten niet
moeten betalen voor hunne deelneming aan
de klerikale stoeten die zich naar het Hooge,
naar den Frezenberg en naar den Verlo-
renhoek begeven hebben?
Wat men van den eenen kant geeft kan
men zeker van den anderen niet geven.
Zondag 11., rond 7 1/4 ure 's avonds, is
een kind van 9 jaar, Victor Cnockaert, in
het water der vestingen gevallen achter de
zwemschool.
Het zou onvermijdelijk verdronken zijn
indien M. Lowier, een jongeling van 17 jaar,
die met de lijn vischte bij de plaats van het
ongeval hem niet ter hulp gesneld ware.
Zonderden tij i te nemen zijne kleederen af
te rukken sprong Lowier gansch gekleed
in 't water en gelukte er in, niet zonder
moeite, dat kind aan eene zekere dood te
ontrukken. Op de plaats zelve waar het on
geluk gebeurde zou het onmogelijk geweest
zijn aan te landen, ter oorzake van den muur.
Lowier moest tamelijk verre zwemmen om
den oever te bereiken en er zijne kostbare
vracht neêr to leggen.
Wij maken dat feit kenbaar aan wien het
behoort, met de hoop dat deze moedige daad
niet onbeloond zal blijven.
Het is op Zaterdag 30" Juli dat het eerste
bataljon van het 3de linie regiment terug van
het kamp komt. Denzeltden dag 's morgens
om 71/2 ure vertrekt het persooneel der
Rijschool, elk naar zijn regiment terug.
De heer Emiel Vuylsteker, van Gheluvelt,
oud-leerling van het College moderne van
Yper en van het Koninklijk Atheneum van
Oostende komt met onderscheiding zijn exa
men af te leggen van 2e kandidatuur in ger-
maansche taalwetenschap, vóór de faculteit
der Hoogeschool van Gent.
De heer Nolf Jules, oud-leerling van het
College moderne van Yper en van het Ko
ninklijk Atheneum van Gent komt met on
derscheiding kandidaat uitgeroepen te wor
den in wijsbegeerte en lettereD, voor de
faculteit der Hoogeschool van Gent.
VAN YPER.
Uitstap naar Nieuwpoort-Baden,
Zondag 21 Augusti 1904.
BERICHT.
De leden der Maatschappij alleen mogen
zich doen inschrijven op de 'repetitiedagen
der Harmonie, om deel te nemen aan dat
uitstapje.
Rooze?
Menheer?
Brengt mij eens het vuilblad van Yper.
Menheer ik ben aan het verwasschen
en mijne handen
Ehwel, pakt het dan met de tange
Geachte lezers, wees zoo goed ons te ver
ontschuldigen indien wij genoodzaakt zijn
ons best te doen om op de hoogte (neerwars)
te kunnen komen van de deftige proza van
K. D. van 't Vuilblad.
Dien Kadé is waarlijk 'ne rare kadé.
Die verwenschte nieuwe muzieke ligt hem
in de leen's, en moet ze alzoo schitterend
met de algemeene goedkeuring van het po-
peringsche volk vooruitgaan, dan krijgt
onzen kadé van 't vuilblad de gilvezucht. Hij
L schuimbekt nu reeds van heilige colérie.
HET WEEKBLAD
Een dubble strijd, een dubble zegepraal
De blauwe geuzenvlag ontrolt haar vouwen
De geuzenzonne glanst met heldren straal
't spreekt alles van verlossing, van vertrouwen
Neen, België geen roomsche succursaal,
waar arme paters 2 prachtpaleizen bouwen 1
Nog liever turhsch dan Paapsch Zij andermaal
de wapenkreet van Vlaming en van Waal,
't ontwakingswoord der Waalsche en Vlaamsche
[gouwen
na dubblen strijd een dubble zegepraal
KAREL BOGAERD.
