TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Yperlingen, onthoudt
Achttiende jaar.
Zaterdag 24 December 1904.
Nummer 52.
STUDIEKRING
UITGEBREID HOOGER ONDERWIJS
Onze Oude Ylaamsche Volksliederen
Onwetendheid.
Onze kloosters.
Historie van 't onderwijs
Het kantwerk.
Eene treinbotsing te Maltebrugge
STADSNIEUWS.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea buiten. 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden i fr. Annoncen; 15 cent
|0 drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 ft*, per regel.Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer.Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4fr.perl00
Abt* berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten burseie dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
0lde die voor het buitenland worden ontvangen doer den Office de PuNicité, Magdalenastraat, Bruszpl. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
gg aoderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet ogenomen.
AFDEELING YPER.
DINSDAG 27 DECEMBER 1904
om 20 uren,
Voordracht van den heer M, VERKEST.
ONDERWERP
iDgangsprijs fr. 0.75.
Zondagen 8, 15, 22, 29 Januari,
5, 12 Februari 1905,
om 15 uren,
Leergang van den heer Rafaël PETRUCCI
Algemeene geschiedenis der kunst..
Zes voordrachten
met licht teekening en.
Ingangsprijs voor niet-leden: 4 frank.
Wij lezen in Het Recht.
Ik spreek van onze buitengemeenten.
Men zou zeggen dat d'onwetendheid als
een grauwzamen nacht over het vlaamsche
land is nedergezonken I...
Benden kinderen ziet men slordig langs
de straten loopen, alles leerende behalve iets
goeds. Zij dienen tot last der andere men
seden door hunne plagerijen en guitenstre
ken. Op de straat is hunne schooldaar
veredelt hun geest, daar ontwikkelt hun
verstand 1
Helaas!... droeve wezens die hopeloos
rondzwerven, onwetende kinderen die niet
mogen hopen ooit hunnen naam te zulleD
kunnen zetten
Jongelingen van 14 k 15 jaren loopen
dolend in de wereld, niet wetende waar of
waarheen.
Arme telgen ge zucht onder de klauw
der onwetendheid
Achter haag en hoek gekropen spelen ze
reeds met geld die ze hunne ouders mis
schien ontstolen hebben zij vloeken en
vechten en gelijken meer op redelooze dieren
dan op menschen
Zij die 3 maal 7 tellen trekken drinkend
heen, het hart brandend naar spel en ruw
vermaak, in niets vreugde vindende dan in
beestigheden. Ze zijn koud en onverschillig
voor alle ernstige rede, bespotten al wat
schoon en edel is, en tergen weerlooze grij
saards
Ook zij zijn de slachtoffers der onwetend
heid, zij zijn verlatene schepselen die mede
lijden verdienen in plaats van afkeer.
Ja, hij, die zijne oogen wil openen, moet
huiveren als hij de jeugd aanschouwd.
En dit moet eens de toekomst worden I
Dit is Vlaanderens glorievol geslacht
Dit zijn de kinderen der XX0 eeuw
O onwetend Vlaanderen, hoelang zullen
u de boeien nog kwellen
Verplichtend onderwijs, hoelang nog zult
ëijveracht en bestreden worden?...
Geleerdheid licht der wereld, wanneer zult
8e ons volk redden
Hal... snoode huichelaars, die roept dat
het de vrijheid krenitenj is als wij da
gezegend onderwijs vragen, komt naar onze
buitengemeenten, spreekt tot onze jeugd,
ondervraagt onze kinderen en het schaamte-
rood zal uwe wangen kleuren I
Zonder het verplichtend onderwijs zijn
onze buitengemeenten reddeloos verloren.
Van den oogenblik dat de kinderen voor
goed beginnen te begrijpen, van den oogen
blik dat hun geest ernstig en vatbaar wordt,
moeten ze thuis blijven en ze zijn nog voor
bijna niets goed. Eer zij 20 jaar zijn kunnen
zij niets meer z'hebben in dien tusschentijd
nooit eenig boek ter hand genomen, en nu
kunnen zij noch rekenen, noch lezen, noch
schrijven. Alles hebben zij vergeten, omdat
zij het nooit goed hebben geleerd,
En nu zij ouder geworden zijn wringen zij
wanhopig de vuisten en vervloeken de
onwetendheid.
O, vrienden die het geluk hebt gehad de
geleerdheid te genieten, gaat tot de jeugd,
offert er rust en vermaak voor, -t is een
heilig werk
Democraten, de winter is hier, de avonden
zijn lang, welaan in de buurt geleerd en
onderwezen 1 Leert uwe onwetende vrienden
rekenen, lezen en schrijven, enz.
Zijn er in uwe buurt oude menschen wiens
vingers te stijf om te schrijven en wiens
oogen te oud om te lezen zijn, gaat bij zulke
en leest de democratische gazetten voor. Zoo
zult ge 't volk leeren en onderwijzen, zoo
verspreidt ge onze gedachten, zoo maakt ge
de jeugd mensch.
(Je zult dit werk als een zoet apostolaat
op de schouders nemen, 't is uwe plicht.
Hoe dikwijls heeft De Bacherniet geschre
ven dat het volk geen besef van eigenwaarde
bezat, dat het niet wist dat het mensch was,
dat het geeB voldoende onderwijs genoten
had?
Ja, Hij, de edele kampioen, wist zeer goed
dat alle middeltjes goed waren om 't volk
dom te houden.
Hij wist dat de democratie enkel in 't on
derwijs kan wassen.
Hij wist dat de geleerdheid ons Vlaamsche
volk zou redden.
En nu dat hij in den strijd bezweken is,
nu zijn woord ophouit in Vlaanderen te
dreunen, nu weegt de plicht op ons,
Werkt men het verplichtend onderwijs
tegen zooals op mijne gemeente zoovele
landbouwers doen, uit vrees geene koei-
jongens meer te krijgen welnu, wij demo
craten, moeten 't met dubbelen moed verde
digen, want 't is enkel de vervloekte onwe
tendheid, die onzen stijd lastig maakt.
Democraten, wilt ge dat men ophoude ons
volk te verbaesten, dat men ophoude Vlaan
deren arm te houden, dat men ophoude de
vaan der verdrukkers over onze broeders te
zwaaien, strijd voor verplichtend onder
wijs 1... Daar alleen ligt Vlaanderens ontwa
king AVan den Bruele.
Ieder klooster is eene handels- en kiesfa-
briek de heift oazer historische kasteelen
is overgegaan in handen der kloosters. Het
is eene goede zaak geweest voor uwe eige
naars, die in schuld zaten, en zij die hunne
goederen nog aan de kloosters niet hebben
verkocht, lasschen aankondigingen in de
bladen, waar zij doen uitschijnen dat hunne
erve opperbest past voor het inrichten van
een geestelijk genootschap.
Welnu, het zijn de kloosterlingen die
esrediensten uitbuiten welke aan het heiden
dom doen denken en welke door rechtzin
nige katholieken op welsprekende wijze
werden geschandvlekt.
Zoo brengt men opnieuw eene uitgestrekte
doode hand tot stand, dank aan behendige
verrichtingen en onder vorm van naamlooze
venootschappen. Onder den dekmantel eener
handelsfirma, sticht men goedsdienstige
werken waarvan de overste de leiding in
handen heeft. Zoo is 't dat het klooster der
soeurs Augustines du Sacré-Cceur de Marie,
te Brussel op den Cortenberglaan gevestigd,
eene naamlooze von.iotscbap is voor doel
bebbende de onderneming van bebouwde of
onbebouwde erven. Zoo deed zij verschil
lende aankoopen.
Dat is hetzelfde geval met het gesticht
van het Beilig-Hart en van de Onbevlekte
ontvangenis te Heverlé, dat ingericht werd
als naamlooze venootschap met een kapitaal
van 2 miljoen, vertegenwoordigd door een
aandeel in gronden aangebracht door een
priester.
In Februari 1904, werd te Brussel eene
venootschap gesticht onder den titel van
Internationale katholieke mutualiteit. Daarin
vinden wij een geheim kamenier van den
Paus, Mgr. (Jrimaldi, die te Rome verblijft,
een pastoor uit Frankrijk en een zaakvoer
der van geestelijke goederen.
Die venootschap heeft voor do9l te zorgen
voor de stoffelijke belangen der geestelijkheid
van alle landen zij zal zich onder andere
bezighouden met de verzekeringen en andere
voorzorgswerken. Ze zal een blad uitgeven
ten voordeele van de mutualiteit, finantieele
werken op touw zetten, enz.
De inrichting is verstandig en ingewik
keld om geld in te zamelen, op de gewetens
te drukken en het bewind te veroveren
1831-1900.
De regeering heeft aan de onderwijzers
opdracht gegeven een opstel te maken, dat
naar de tentoonstelling van Luik zal gezon
den worden.
In de reeks onderwerpen door de magis
ters te behandelen, komt het volgende voor
Historie van het onderwijs in uwe gemeente
van 1831 tot 1900.
Wij beklagen de onderwijzers die, in 't
geval onbewimpeld hunne meeniug durven
uitdrukken over de rol der Belgische geeste
lijkheid onder de wet van 1879 en hunne
ontgoochelingen omtrent de uitkomsten der
wet van 1895 durven bekend maken.
Om dit eens vroeger te hebben aangedrufd,
zijn er onderwijzers geweest dit bittere ver
volging hebben moeten lijden om de recht
vaardigheid.
Geen werk, dat zoo zeer uitgebuit wordt
als het kantwerk. Ook weigeren de vlaam
sche kantwerksters meer en meer veor de
de kloosters te werken, omdat zij er haast
niet betaald worden. Het blijkt nu uit een
schrijven aan den Bien Public, dat de
klooster-zusters deze nijverheid verre van
hier, op Ceylan, hebben ingevoerd, waar het
werk nog voor min geld kan uitgevoerd wof-
den. Eene der zusters schrijft daarover thans
het volgende
Onze kantwerksters werken goed, Hare
kanten worden gemakkelijk verkocht.
Dank aan onze zusters, die ten Punjab
gevestigd zijn, ontvangen wij uit die
streek goede bestellingen. Van tijd tot tijd
kunnen wij er naar België zenden.
Dus komen ook de vreemde kloosters bier
op onze eigene markt de konkurrentie doen.
Roept maar: Leve de kloosters, werk
lieden! Daarmeê zinkt uwen stand al dieper
en dieper
(NABIJ GENT).
Van den koopwarentrein uit Kortrijk naar
Gent, is Maandag, rond 6 uren, tusschen de
statiën van St-Denijs-Westrem en Maltebrug
ge, een waggon ontspoord en op een andere
lijn terecht gekomen. De riggels werden uit
gerukt en balen vlas werden uit den waggon
op de baan geworpen. Op dat oogenblik kwam
de reizigerstrein uit Gent. te 5 u. 15 m. ver
trokken, in tegenovergestelde richting aan
gereden. De machinist kon in tijds niet stop
pen en de machien van den reizigerstrein
sprong uit de riggels Do machinist had in
tijds den stoom kunnen doen terugwerken
en daardoor werden groote ongelukken voor
komen.
Eenige reizigers werden licht gekwetst. Al
de treinen van Oudenaarde, Kortrijk en Duin-
kerke moesten te De Pinte siil houden. Vele
reizigers zijn te voet naar Gent gekomen.
De schade is aanzienlijk en de vertraging
in den dienst is aanmerkelijk.
De hulptrein was om 9 1/2 uren nog niet
uit Gent vertrokken, ofschoon hij reeds drie
uren stond te wachten.
Vele personen hebben hunnen trein te Gent
gemist en zijn in de stad moeten blijven
vernachten.
N -B. Gedurende heel den nacht heb
ben 25 mannen gewerkt om den weg schoon
te maken. Zij hebben nog geheel den dag
daaraan moeten werken. Men spreekt met
lof van den machinist die door zijne haas
tige omkeering van den stoom ongelukken
heeft voorkomen.
Onthoudt de comedia Maandag 11 dezer
op het stadhuis gespeeld.
M. VALGKE, wiens vader de gasnijver-
heid hier stichtte op één tijdstip dat de
groote verstanden van Brugge nog niet eens
wisten wat gas was,
M. VALCKE, van wien onzen burge
meester niets te zeggen vond,
M. VALCKE, die altijd een vader was
voor zijne werklieden,
M. VALCKE, wiens prijzen veel voor-
deeliger waren als die der Bruggelingen,
M. VALCKE, die zich nog nooit met
politiek bemoeid heeft
M. VALCKE werd, niettegenstaande de
protestatie van de meerderheid onzer be
volking, laffelijk aan de deur gezet.... omdat
hij geen achterlooper der klerikale winkel is.
HET WEEKBLAD
EN
