TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT. Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad. Het 'Weekblad. Negentiende jaar. Zaterdag 11 Februari 1905. Nummer 6. STUDIEKRING UITGEBREID HOOGER ONDERWIJS Algemeene geschiedenis der kaast. VleescMoterij Verplichtend Onderwijs. Varia. Jk&ennementsprHje voorop betaalbaar 3.00 fir. per jaar voor den buiten. £.50 fp. voor stad. Per 8 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen. 15 cent drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fir. per regel. Akkoord per jaar of par maand, centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz, 4 fr. per i00 AM* beijgfaten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureel» dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als- ><He voor bet buitenland worden ontvangen doer den Üfllce de Publicité, Magdalenastraat, Airussel. Mon wordt verzocht alle hoegenaarnde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij i onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnalitelten bevattende worden niet opgenomen. Velen van onze lezers vragen wekelijks hoe het komt dat zij, zooals gewoonte het WEEKBLAD niet meer ontvangen Wij verzoeken hun, te reklameren aan de leden der Liberale Associatie, zij zullen hun voldoening geven. AFDEELING YPER. Zondag 12 Februari 1905, om 15 uren, Leergang van den heerBafaël PETRUCGI Zes voordrachten met lichtteekeningen. Ingangsprijs voor met-leden: 4 frank. 1905 zag wederom de groote hervorming niet die de beschaving gebiedt. De kalote partij maakt wetten op de waagspelen, waardoor iemand verboden wordt voor nen koperen Napoleon te spelen, maar iemands toekomst op de kansschaal zetten dat laat de wet aan de regeering toe 't Is gemakkelijk voor de zwartrokken te praten voor God en Vaderland, als zij dit vaderland in den steek laten als hunne hulp noodig is. Doch het is algemeen bekend dat het oord van scherreweg, het eeDige vader land is van dit vadsig volkje. De gelijkheid der Belgen voor de wet be staat hierin, dat ge u mits eeae beurs zilver lingen het vaderlandsch karweitje afkoopt. En omdat ge eerlijk doch arm zijt verplicht wordt de haardsteden en den werkwinkel te verlaten om eenige van de schoonste ja ren uws levens onder het vaandel door te brengen. De wet laat u nog veel meer toe, werk jongens. Indien uwe menschelijke waardig heid geheel in uwe schoenen gezonken is kunt gij u voor 1600 ballen verkoopen. De lasten betalers zien die renteniers van den Staat met een zeer goed oog aan. En weet gij wie de voorname betalers zijn Wel gij, werklieden en kleine burgers, uwe belas ting slaande op alles wat gij verbruikt. Lotelingen, wien het lot aangewezen heeft tot den krijgsdienst vergeet niet dat gij slachtoffers zijt der brave kaloten. Als ge later als goede burgers geroepen zijt om uw kiesrecht uit te oefenen stemt togen de mannen die de Datuur wet der gelijkheid mis kennen en verkrachten. I. Ieder Flamingant verheugt zich gewis in het ontstaan, het bestaan en het altijd aan groeien der Vlaamsche beweging, die zoo flink in den kamp treedt, waar Taai en Recht miskend worden in het Vlaamsche land doch hij moet het tevens betreuren, dat onze Flaminganten bijna uitsluitend voor gewichtige, maar niettemin ondergeschikte belangen werken, en aldus het hoofddoel uit het oog verliezen, het hoofddoel, dat met één woord kan uitgedrukt worden: leer plicht Al onze betrachtingen nochtans kan men samenvatten in 't woordje: onderwijs,want onderwijs is de maatstaf der beschaving Een enkele blik rondom ons getuigt dit. Het groote, het machtige Duitschland telt op 10,000 soldaten slechts 7 ongeletterden het verachterde, het ellendige Spanje heeft op evenveel inwoners 6810 ongeletterden. Laat ons nu eens oordeeleu over den graad vanbescbaving van'ons land, waar op 't zelfde getal in woners 3190 ongeletterden leverden! Whè,r is 't dan ook, dat in België de onderwijzer slechts een weinig meer trekt dan de helft der jaarwedde van een Duitsch onderwijzer! Waar is 't, dat in België 120 duizend kinderen op school leeftijd verstoken blijven van hoegenaamd welk onderwijs, waartusscben men zeker 80, neen 70 duizend Vlaamsche kinders aantreft. Zeventig duizend kinders later niet in staat deftig hun brood te verdienen 1 wier opvoeding nul is 1 die bijna gelijk staan met de redelooze beesten van bet veld I Ze ventig duizend Vlaamsche kinders, in getal sterkte gelijk aan de bevolking van Brugge en Oostende samen, worden zedelijk ver moord Is 't geen schreeuwend onrecht, geen afschuwelijk.: misdaad zooveel tiendui zend viamiogen te doemen tot een gansche leven van onbruikbaarheid, van onnut, van last voorde maatschappij Eén middel is er, één, om in dien ver- schrikkelijken toestand te voorzien, om ze ventig duizend Vlamingen van beest tot mensch te verheffen 1 De ouders zulker onge- lukkigen moeten gedwongen worden hun kinders tot een bepaalden ouderdom naar een door de ouders te verkiezen school te zenden, opdat ieder burger althans een lager onderwijs ontvangel Nu betaalt elke Belg jaarlijks 7 frank oorlogsbelasting en 2,5 maal minder voor onderwijs: het omgekeerde moet verwezentlijkt worden I Weg met de vrijheid van onwetendheid 1 Zoolang ze in België bestaat is er van een degelijke heropbeuring van 't Vlaamsche volk geen spraak II. Maar,verplicht onderwijs is toch.dwang en alle dwang is uit zichzelf te verwerpen I Verschooning, géén regel zonder uitzon deringen Laat me toe aan te halen wat een Engelsch schrijver, nu een halve eeuw ge leden, dacht Het doel der samenleving is het recht der personen te beschermen. De kinderen hebben op de bescherming der samenleving even zooveel recht als de volwassenen. Het onderwijs is de kinderen even zoo noodwen dig als de lichamelijke voeding. Ds ouders zijn evenzeer verplicht hun kinders te on derrichten als te voeden. Derhalve moet er de samenleving over waken, dat de kinders niet slechts gevoed, maar ook onderwezen worden. Eén partij slechts is in ons land tegen ver plicht onderwijsde katholieken. Als bewijs grond voeren ze aan, dat het onderwijs doordrongen moet zijn van den godsdienst. De leerplicht zou ze daarin geenszins hinde ren vermits de keur der school voor de ouders vrij zou wezen. Jawel, zeggen de katholie ken, maar op den buiten bestaat soms maar alléén de gemeenteschool, die liberaal kan zijn en waarheen we in 't laatste geval onze kinders niet kunnen sturen. Merken wij eerst op, dat de buitengemeenten 9 op 10 katho liek zijn, dus ook de schooi. En moest nu, tegen alle verwachtiag, zulke gemeente een vrijzinnig bestuur hebben, dus een onzijdige school, zouden dan de ouders in geweten de voorkeur aan 't laatste geveD, wanneer er te kiezen viel tusschen, onderwezen kinders in een onzijdige school, ofwel niet onderwezen, d. i. later onbruikbare menschen Zoo ver kan immers de partijgeest het besef van recht en plicht in 't ouderhart niet verdrin gen? Dan nog, wie zou ouders of geestelij ken (in 't geval in zake) nè, de lessen beletten, uit de bewondering, die het kind gevoelt heeft bij het leeren van dierkunde, natuur wetenschappen, enz., 't bestaan van God en de christelijke plichten af te leiden, en aldus het onderwijs te doordringen van den godsdienst Op den buiten en in den omtrek van fa brieken, heet het, moeten de kinders reeds vroeg arbeiden 't zij op 't veld, 't zij in de werkhuizen. Ook die uitvlucht valt weg ver mits de besturen den schooltij 1 zouden kun nen inkrimpen of op gelegen uren verschui ven volgens de omstandigheden. Welke bewijsgronden worden aangehaald, 't is niet moeilijk ze een voor een omver te werpen; ze kunnen slechts dienen om de mogelijkheid, de degelijkheid, de noodzake lijkheid van den leerplicht beter te doen uitschijnen. Zeker er zouden bij de invoering moeilijk heden oprijzen, die niet alle voorzien waren, en door de bekampers met gejubel zouden aangehaald worden. Maar is niet alle begin moeilijk? Zouden wij niet kunnen wat Frank rijk, Duitschland, Zweden, Zwitserland, Ne derlandons voordeden, landen,die nu terecht met edele voldoening op de verbetering in hun onderwijs neerzien landen, die vol blijdschap en vertrouwen de toekomst te gemoet gaan Ik besluit de weerlegging der opwerpin gen met de woorden van den edeldenkenden Vlaamscben priester Fiorimond Fonteyne Wij bebben altijd goed kunnen verstaan, dat de menschen in maatschappelijke vragen niet al van hetzelfde gedacht zijn. Maar wij hebben altijd moeilijk kunnen begrijpen waarom er nog zooveel gestreden wordt om de groote vraag van 't volksonderwijs. Men zou denken, dat het genoeg zou moeten zijn dit woord uit te spreken om alle burgers te doen trillen van geestdrift't Volksonderwijs! 't Volk zijn verstand ont wikkelen, de waarheid leeren en het edele geestesleven laten genieten; het volk zijne driften leeren beteugelen en goed zijn en deugdzaam het volk de wetenschap bezor gen, de macht om de krachten der natuur en hare schatten te bemeesteren, en zijn dage- lijksch brood te verzekeren: dat al is den mensch leeren mensch zijn, dat is hem alles schenken wat hij op do wereld ver langen kan. III. Nog een woordeken over de inrichtiag van het verplichtend onderwijs zooals die in ver scheidene landen in werking is. De ouders moeten hunne kinders van vijf tot elf, twaalf, dertien, veertien jaar ter school zenden. Bij nalatigheid of stijfhoof digheid worden de ouders door daartoe aan gestelde beambten verwittigd; bij een twee de verwittiging wordt de hardoorigheid openbaar gemaakt door plakbrieven; duurt de tegenstand voort, dan worden de ouders tot geldboete, zelfs tot gevangenis veroor deeld. Doch, gelijk wij het reeds hooger zeiden, slechts bij de invoering moet men tot zulke straffen zijn toevlucht nemen: na eenigen tijd worden de ouders redelijker en loopt alles als van een leien dakje. Vooraleer iemand tot eene verbetering aan te sporen, moet men hem bewijzen, dat die verbetering noodig is, door hem te doen be- wustworden van den bestaanden toestand. Zoo ook met verplichtend onderwijsEerst bewustzijn doen ontstaan van 't erbarmelijke Vlaamsche onderwijs Eu uit het bewustzijn wordt dan de han deling geboren, die de vrijheid van onwe tendheid afschaft, den leerplicht in het leven roept en daardoor de welvaart en den voor uitgang van 't Vlaamsche volki L .M. zien wij het van jaar tot Achteruit. Met schrik getal ongeletterde lotelingen jaar aangroeien. In 1900 waren 20 op honderd dier jonge lingen van alle onderwijs beroofd en in 1904 steeg het getal tot 30 per honderd. Voor dit jaar, verwacht de regeering zich aan zoo'n schandelijken uitslag dat zij beslo ten heeft de graad der geleerdheid in het jaarverslag niet meer te openbaren. Er valt dus niet te twijfelen, de klerikalen worden beschaamd over hun eigen werk, werk waarin ze zullen volharden ondanks alles. Wat zouden ze van ons Belgie toch een klein Ruslandje willen maken Goed bestuur. De ontreddering welke in den spoorwegdienst heerscht, wordt steads erger en erger. Dit spel is nu bijna een jaar aan den gang alhoewel binnen dit jaar, miüister Liebaert reeds meermaals de reizigers verbetering beloofd heeft. Volgens zijne laatste verklaring zal alles in goede orde zijn met April. Men is vrij geloof te hechten aan schoone woor den zelfs, als die door eenen minister uitge sproken worden, doch, wij gelooven vast dat dit alles op eenen Aprilvisch zal uitloo- pen en al dien geharrewar op den spoorweg dienst zal voort duren, zoolang den Heer L;ebaert minister blijftdit alles ten nadeele van handel en nijverheid. Paters lutteurs In de grot, waar volgens de traditie ofte overlevering, Christus zou begraven geweest zijn, grijpen heden goweldige vechtpartijen plaats tusschen Grieksche orthodoxe en Roomsch katholieke paters. En dat is zoo zeker en zoo waar, dat de katholieke dag bladen er zelf niet kunnen over zwijgen en alle moeite inspannen om de Roomsche ka- HET WEEKBLAD EN Gaat en onderwijst alle volkeren. (Christus). Het volk is laag gezonken, moeder. (MuL.TA.TuuVorstenschool). A~

HISTORISCHE KRANTEN

Het weekblad van Ijperen (1886-1906) | 1905 | | pagina 1