VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-Handels- en Annoncenblad.
STADSNIEUWS.
Philips Van Artevelde,
Negen tiende jaar.
Zaterdag 18 Maart 1905.
Nummer 11.
Erbarmelijke toestand van het
openbaar officieel onderwijs in
Vlaanderen.
Hoe de klerikalen te werk gaan om
onze Gemeentescholen te ontvolken.
Gemeenteraad van Yper.
JJMmftementsprUs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea buiten. 2 50 fr. voor a tad. Per 0 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncea. 15 cent
drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 c ntiemen par nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
A8e berichten van verknopingen of andere bekendmakingen ten bureel» dezer gedrukt morden eens gratis ingelyM De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
éfo voor het buitenland worden ontvangen door den Office de, Publicité, Magdalenaatraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
oadorteekend tos te zenden. Artikelen ongeteekead of personnaliteiten bevattende worden niet op?, nomen.
In 't arrondissement Dendermonde.
Hoever de klarikalen het officieel onder
wijs in Vlaanderen hebben vernietigd, zal
blijken uit de volgende cijfers, door Le
Petit Bleu meegedeeld.
Het arrondissement Dendermonde telt 28
gemeenten. Daarvan zijn er nog 5 die een
meisjes-gemeenteschool met 13 gemeente
onderwijzeressen bezitten.
Daarentegen zijn er 123 aangenomen
onderwijzeressen, meestal nonnekeos.
Te Lebbeke wordt de aangenomen school
gehouden door 9 broerkens van het Orde van
O. L. O. van Lourdes.
Dat in zulke scholen alleen gebeden en
catechismus geleerd wordt zal niemand ver
bazen. Als prijsboeken geeft men kerkboeken.
Te Aalst, de stad van M. Woeste, zijn er
slechts 3 gemeentescholen, met een personeel
van 20 gemeenteonderwijzers en onderwijze
ressen, terwijl er 8 aangenomen scholen met
48 onder D ijzers en onderwijzeressen zijn.
Deze laatsten behooren allen tot de geestelijke
orden.
In 't arrondissement Gent
Van de 80 gemeenten zijn er 15 die geen
gemeenteschool meer bezitten, slechts 6
ervan hebben een meisjesgemeenteschool
34 gemeenten hebben het onderricht in
handwerk afgeschaft in hun eenige gemeente
school om alzoo de meisjes naar de klooster
school te doen overgaan.
Dit arrondissement telt 49 gemeenten,
waar het onderwijs aan de meisjes door
zusterkens verstrekt wordt. Daar zijn ook
niet minder dan 249 nonnen die in de aange
nomen en gesubsidieerde scholen onderwijs
geven.
In 't arrondissement Audenaarde
Van de 56 gemeenten van dit arrondisse
ment zijn er 12 die geen gemeenteschool
meer hebben. t.-
Vier gemeenten bezitten nog een meisjes-
Geschiedkundig Roman.
Mher Artevelde, begon Vanden Bos
sche, het Gentsche volk heeft ons met
eene zending belast die wij met vreugde
aanvaard hebben. Gij weet het, het gebrek
heeft zich in ons midden neergeslagen en
onze stad is op den rand van den afgrond.
In dien toestand is het ons eene heilige
plicht spoedige en krachtige middelen te
beramen om de bevolking te redden en
zoo mogelijk den ondergang van onze ge
boorteplaats te verhoeden. Wij hebben u
daarom als opperhoofdman voorgedragen
en ëenparig, geestdriftig zelfs, werd ons
voorstel door de ambachten aangenomen.
Om uw hoog ontzag, om uwe welgekende
vaderlandsliefde, om het roemrijk aanden
ken van wijsheid en heldenmoed aan uwen
naam verbonden en om den invloed dien
uw verwantschap u verworven heeft, is
Diemand beter in staat dan gij om haat en
wrok te stillen, om de Gentenaren moed en
Vertrouwen in te boezemen en den voor
gemeenteschool met een personeel van 10
onderwijzeressen er zijn integendeel in het
arrondissement 58 klerikale schelen voor de
meisjes, door staat en gemeente betaald, die
bestuurd en gehouden worden door 142
zusterkens.
Twee en twintig gemeenten hebben het
handwerk in hun meisjesscholen afgeschaft,
en dwingen alzoo de leerlingen naar hunne
kloosterscholen over te gaan.
Twee gemeenten, Eyne en Auweghem
hebben een non aangesteld om de funktie
van hulponderwijzeres in de jongensschool
te vervullen.
Tien gemeenten hebben verder hun aan
genomen meisjesscholen veranderd in ge
mengde scholen om ze aldus toegankelijk te
maken voor jongens van 6 a 9 jaar om de
bevolking der gemeenteschool te vermin
deren, en aldus de verplichting te ontduiken
een hulponderwijzer te moeten benoemen.
Zoöals we hierboven zeiden hebben som
mige gemeentebesturen hun klerikale aange
nomen scholen veranderd in gemengde
scholen toegankelijk voor jongens ea meisjes.
Anderen richtten de meisjesgemeente
scholen onvolledig in en schaffen het hand
werk af, zoodat de meisjes zich verplicht
zien naar de kloosterschool te gaan, waar
dat onderwijs wel wordt gegeven.
Te Letterhautem werd de gemeenteover-
heid over eenige jaren, van hooger hand
aanzocht een hulponderwijzeres te benoemen,
omdat er overbevolking was in de gemeente
scholen.
De gemeenteraad gaf er geen gevolg aan
en stelde intusschen alle middelen in het
werk om de leerlingen weg te trekken.
Eindelijk is de bevolking der gemeenteschool
gedaald opeen dertigtal leerlingen en... de
hulponderwijzer is er niet meer noodig.
In Baeverghem wil het bestuur eveneens
de gemeenteschool ontvolken en de leerlingen
doen overloopen naar de nonnenschool.
1
Maar hoe
Om dat doel te bereiken heeft de gemeente
raad, waarschijnlijk in overeenstemming
met den pastoor, een schoolgeld vastgesteld
van 75 centiemen per leerling en per maand,
voor de ouders die 10 fr. en meer personeele
belastingen betalen.
Daar de aangenomen school het onderwijs
geheel kosteloos verstrekt aan al de leerlin
gen zonder onderscheid, is het gevolg niet
uitgebleven.
Ziedaar hoe de klerikalen te werk gaan
om de laatste gemeentescholen te vernie
tigen.
De Petit Bleu zet zijn onderzoek voort,
zoodat we misschien nog meer middelen
zullen leeren kennen door het papenvolkje
in het werk gesteld, om het officieel onder
wijs in Belgie geheel en al den grond in te
boren.
--StWtv.j/ oam aart 1905.
Tegenwoordigde heeren Colaert, Struye,
Vanden Boogaerde, Begerem, Fraeys, Fiers,
Vanderghote, D'huvettere, Vandenpeereboom
Bouquet, Vandevoorde, Sobry en Lemahieu,
raadsheeren en Gorrissen, sekretaris.
Hooggeboren en Weledele heer Henri
Iweins d'JSeckhoutte is afwezig. Ten is den
eerste keer niet.
M. Colaert. Onze schepene, M. Vanden
Boogaerde, heeft hakhout en taillie doen
kappen op de vestingen en daarvan venditie
gehouden Het beloop van de koopdag is
fr. 602 Goedgekeurd.
M. Colaert. De beraadslaging van den
Raad aangaande de ruiling van straten tus-
scheu staat en stad is goedgekeurd door een
koninklijk besluit.
De staat neemt de Maloulaan en de Gustaaf
de Stuersstraat. Hij laat over aan de stad
de Tempelstraat, de Statiestraat, de Pope-
spoed in ons midden te doen wederkeeren.
Wij zijn dus gekomen om u in name der
stede van Gent het opperhoofdmanschap op
te dragen en u te bidden de aanvoerder,
de aanleider uwer medeburgers te wor
den. Ten aanzien ran het lijden des volks
en van den hongersnood die de poorters
bedreigt, smeeken wij u, weiger niet maar
leen de hand tot het volvoeren der edele en
grootsche taak: de reddiDg uwer moeder
stad en van het vaderland.
Diep geroerd had Artevelde naar de rede
van Vanden Bossche geluisterdhet was
genoeg te bemerken dat een hevige strijd
in zijn binnenste plaats had en dat hij
aarzelde lusschen de vaderlandsliefde en de
gehechtheid aan zijn gezin.
Vrienden, sprak hij eindelijk Gen
tenaar van hart en ziel, moeten mij, even
als u, de belangen onzer geboortestad nauw
aan den boezem liggenuit het volk ge
sproten en aan net volk gehecht, doet zijne
ellende mij tranen van deernis en medelij
den storten. Ja, even als gij, lijd ik
schrikkelijk bij het aanstaren van de ar
moede en het gebrek die onze dierbaer
vaderstad moed en leven ontrooven; even
als gij, voel ik mijn bloed van verontwaar
diging koken, wanneer ik zie hoe de ver
dwaalde Leliaards onzen graaf misleiden
en hem tot een vreemdeling maken in zijn
eigen land. Maar, vrienden hoe wilt gij
dat ik werk, nering, voorspoed en vrijheid
in het diep gezonken vaderland doe weder
keeren? Tot nu toe, bleef ik vreemd aan
de openbare zaken. Huiselijk geluk, in de
liefde van eene aangebeden vrouw en eene
beminde pleegdochter genoten, was mij
voldoendevolksroem heeft mij nooit be
koord of toegelachen. Hoe wilt gij, vrien
den, dat ik, zonder ondervinding, zonder
voldoende kennis der landszaken, het wa
gen zoude het bestuur in handen te nemen
en het bevel te voeren ouder hen, die mij in
verstand en bekwaamheid verre ovei treffen
O neen, vrienden laat die gedachten varen,
kiest eenen Opperhoofdman uwer waardig,
mijne dierbaarste wenschen zullen hem
vergezellen; maar eischt niet dat ik mij
met eene taak belaste, die boven mijne
krachten reikt. In het belang der volkszaak
zelve, moet ik die zending weigeren.
De woorden van Artevelde maakten
eenen diepen indruk op de omstaande de-
ringhesteenweg te beginnen van de statie
tot aan de Sterre, de steenweg van de ge
wezen café des Boulevards tot aan het wa
terkasteel en de steenweg van Brugge te
beginnen van de Dixmudepoort tot aan den
Hazewind.
M. Vandevoorde. 'K vinde dat er daar
geen voordeel en is voor de stad. We nemen
veel meer over dan wij overlaten, 't Zal in
't toekomende meer kosten van onderhoud
als tegenwoordig.
De Burgemeester't Is te late beklaagd
Florimond, maar't is nu alzoo. Je moet toch
niet altijd aangaan.
Af. Vandevoorde. 't Is den eerste keer
da 'k mijnen mond open doe
De Burgemeester. Zooals vorige jaren,
heb ik een reglement gemaakt om de jon
gens van den buiten, die uaar 't konzul ko
men «de wilden« gelijk men dikwijls noemt,
te beletten onze straten in benden te door-
loopen en lawijt te maken. Gij hebt wel
onthouden, menheeren, dat het, iu vroegere
tijden als een inval van Barbaren was. Dat
zien we nu niet meer, dank aan mijn re-
M. Sobry. 't Is al schoone van regle
menten te maken, maar je moet ze doen uit
voeren en dat is een ander letter. Sedert dat
het nieuw reglement bestaat, gaat het pre
cies gelijk eertijds. Geheele benden jongens
en meisjes, arm aan arm, doorloopen onze
stad en roepen en tieren dat het een schande
is. En het zijn nog meestal Yperlingen die
zich zoo gedragen. En de politie.
M. Colaert. Altijd de politie, ge kunt
de politie niet rieken, he
Af. Sobry. laat alles gebeuren en
passeeren; de kommissaris zit in zijn bureel
gelijk een rentenier en rookt sigaren voor
drij duizend frank 'sjaars. De agenten staan
te klappen in de straat met PiereD, Jan of
Klaey. 't En gaat al aan mijne goeste nie.
Af. Colaert. Wil je gij burgemeester
zijn
Het reglement is toch goedgekeurd.
Af. Colaert. Het reglement op het spe
len van orgels en over het dansen, door u
keus en velen dachten het onnoodig verder
aan te dringen om hem ie doen toestemmen.
Vanden Bossche evenwel liet. den moed
niet zinken hij gevoelde dat Philips eenigs-
zins gewankeld had en wilde eene laatste
poging beproeven. Met oogei:, die van
geestdrift fonkelden, trad hij op Artevelde
toe en sprak
En is dat het antwoord van den zoon
des Wijzen Mans op bet. oogenblik dat het
volk ter prooi aan ellende en gebiek zijne
redding van hém verwacht, op het oogenblik
dat zijne geboortestad gebogen gaff onder
de schandelijkste vernedering en dat honger
en gebrek haar het juk der slavernij mis
schien voor eeuwig op den nek zullen druk
ken l O Philips I vloeit dan het bloed der
Artevelden u niet meer door de aderen, dat
gij moedeloos en met gekruiste armen den
algemeenen rampspoed en den ondergang
van het vaderland kunt aanschouwen! Uw
vader, de Koene Ruwaard van Gent, liet zoo
spoedig het hoofd niet hangen....
Mijn vader, helaas! murmelde Philips,
hij bezweek om zijne volksliefde...,
k Wordt voortgezet
HET WEEKBLAD
(48 Vervolg).
glöIMülU,
