VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws*. Handels- en Annoncenblad.
Philips Van Artevelde.
Negentiende jaar.
Zaterdag 25 Maart 1905.
Nummer 12.
Yan hier en daar.
Staatslieden aan 'fc
Kluchtspelers en
Schijnheiligen.
jtbejaaemefitsprtyB voorop betaalbaar 8.00 fr. per jaar voor den buiten. 8.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen; 15 cent
drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 flr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
aw Afie berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureel® dezer gedrukt wor<' m eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
gUde die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastr&at, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
SB onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Onze twee hellemoeren noemen de libe
ralen kluitspelers, omdat zij in hun pro
gramma stellen
Pensioen van 1 fr. daags
aan deöSjarige werklieden.
Zoo, zoo, wij zijn kluitspelers, omdat wij
de afgesloofde werklieden een behoorlijk
pensioen in hunnen ouden dag zouden willen
geven
Dat dienden de werklieden goed te ont
houden
In de laatste dagen verschenen weeral In
het Staatsblad verscheidene koninklijke be
sluiten, het burgerrecht verleenende aan een
aantal vreemde onderwijzers en onderwijze
ressen.
Gunsten en plaatsen worden te damme-
linge geworpen aan de vreemde indringers,
terwijl zoovele kleine burgers zware opoffe
ringen doen om hunne kinderen een deftig
bestaan te bezorgen en de vreemde ratten
dan nog op hunnen weg vinden.
De Belgische schulden,
in 1884 1 miljard 123 miljoen
in 1904 3 miljard 351 miljoen
Jaarlijksche Staats-inkomsten.
in 1884 228 miljoen
in 1904 529 miljoen
voor 1905 542 miljoen
De strijd voor het bestaan teeken zich van
dag tot dag scherper af.
De kapitalisten, misbruik makend van de
machienen, door deze aan te wenden ten
nadeele der werklieden werpen onmee-
doogend heele menschenscharen werkeloos
de straten op.
Daarom tracht elk tegenwoordig een
plaatske aan de staat te bekomen.
Geschiedkundig Roman.
Uw vader, ja, hij bezweek by het ver
vullen zijner plichten hij kwam om door
den haat van laffe vijanden; zijne dood was
roemrijk, zijn naam zal onsterflijk blijven,
en, tot in het verste nageslacht, zal zijn
aandenken bij het Vlaamsche volk in zege
ning zijn, want hij redde dat volk van den
hongerdood en de schande. En wanneer die
zelfde gemeente den zoon smeekt heure kin
deren bij te staan en te beproeven het werk
des Vaders te hernemen en te voltrekken,
antwoordt hij koel: dat anderen die taak
aanvattenik verkies de rust en de kalmte
van mijn gezin boven de heilige zending
mijn vaderland te verlossen I Welaan, mijne
vrienden, keeren wij weder tot de gezellen
en zeggen wij hun: het Vlaamsche bloed is
verbasterddiegenen welke u moesten ge
leiden weigeren zich aan uw hoofd te stel
len. Kermt, lijdt en bezwijkt of keert de
oogen naar uwe verdrukkers, kruipt en
wordt de slaven der Leliaarts, uwe eeuwige
vljacden; op dien prijs staat uw leven en
dat van uw kroost,,.. Uwe voorrechten heb-
't Is toch zeker zeggen de menschen,
zonder verder te onderzoeken in hoever het
lot dezer slaven beter is.
Wanneer de staatsbedienden klagen, ant
woordt de minister dat zij de gelukkigen
onder de gelukkigen zijn, en om zijn gezegde
te staven beroept hij zich op de arbeidskrach
ten die zich aanbieden voor soms enkele
plaatsen.
Maar het personeel begint te begrijpen
dat met slaafsch en gedwee te zijn het nooit
verbeteringen bekomen zal. Het maakt meer
en meer zijne grieven bekent bij middel der
bladen om stoffelijke verbeteringen en meer
vrijheid te bekomen.
Want niet tegenstaande de grondwet aan
alle Belgische burgers het recht verleent zich
te vereenigen, is het aan de bedienden van
het ëpoor verboden eene vakorganisatie te
vormen om hunne belangen te verdedigen.
Dus, een ministerieel besluit berooft 75
duizend bedienden van de vrijheid.
Weg met die tsarenwet, want die 75.000
vormen een heel leger, en ze kunnen dat
recht, door de grondwet toegekend, gemak
kelijk veroveren.
De Waalsche broeders, die reeds lang den
strijd aangevangen hebben, moeten weten
dat de koppige Vlamingen ontwaken en
nevens hen gaan strijden voor vrijheid en
verbeteringen.
Langzamerhand maakt Belgie zich gereed
om met ongemeenen luister de heuglijke vijf
en zeventigste verjaring zijner onafhanke
lijkheid te vieren,
Wij hebben niet noodig te zeggen dat de
liberalen eenparig mee de hand aan het werk
geslagen hebben om deze plechtigheid zoo
luisterrijk mogelijk te maken. Hierin blijven
zij volkomen hun verleden getrouw, want de
liberale partij is de koningsgezinde en
ben uit, torscht de ketens der onderwerping
en verzaakt aan den naam van vrijen Vla
ming dien uwe vaderen, eeuwen lang, met
eer en trotschheid droegen.... En wanneer
dan later uwe kleinzonen u vragen welk dan
toch dat Vlaamsche volk was, wiens helden
daden de geschiedenis zoo roemrijk vermeldt,
zult gij hun kunnen antwoorden Die mach
tige stam was onze stam, die helden waren
uwe voorouders; zij bogen het hoofd en
werden slaven omdat hij, die de macht en
den invloed bezat om ze te redden, weigerde
hen te ondersteunen en den stillen vrede des
gezins hooger schatte dan den roem en het
geluk des vaderlands....
In 's hemels naam, houd op, Vanden
Bosschegij verscheurt mij den boezem
klaagde Artevelde met smeekende stem.
Ja, ik weet het, Philips, hernam de
spreker, het valt hard zulke waarheden
te hooren, en helaas! ik ben verplicht u nog
verder in de toekomst te doen blikken. Weet
gij welk het oordeel van het nageslacht over
u zal wezen Men zal u bespottenmen zal
uw aandenken hoonen; men zal zeggen, die
Artevelde was zijn naam onwaardigen,
nevens eenen Artevelde, Redder des vader
lands, zal men u aanwijzen als een ikzuch
tige, ais een man die zijne eigene rust hoo-
vaderlandslievende partij bij uitnemendheid.
De klerikalen veinzen eveneens eene
warme geestdrift bij bet naderen van den
grootschen verjaringsdag. Wij zeggen vein
zen, want als men nadenkt hoe kleingeestig
en onvaderlandsch onze tegenstrevers zich
in vroegere gelegenheden getoond hebben,
kan men bezwaarlijk aannemen, dat hunne
huidige declamatiën en gazetartikelen recht
zinnig hunne innerlijke gemoedsgesteltenis
weergeven.
Waren het de klerikalen niet, destijds
meester te Antwerpen, die weigerden eene
plaats te verleenen voor het oprichten van
een standbeeld ter eere van Lé pold I in de
Scheldestad Waren het de klerikalen niet
die in 1880, bij de vijftigste verjaring onzer
onafhankelijkheid, weigerden mee te leesten,
omdat 's lands regeering toen liberaal was
en zekere wetten hun niet bevielen Waren
de klerikalen in 1879, bij de invoering der
nieuwe schoolwet, niet de ergste belagers
van het koningdom.
Hoe is de toestand nu veranderd De
klerikalen, die zich in 1880 onthielden, fees
ten mee in 1905. Waarom? Omdat het staats-
roer in handen is van hunne aanhangers en
emdat zij thans ons landeken kunnen uitzui
gen en verdrukken naar hun welbehagen.
Nu zijn het de socialisten, die zich onthouden.
Kleingeestigheid 1
Doch het merkwaardigste in de zaak is
dat de klerikalen hedendaags aan de socia
listen hunne kleingeestigheid en hun gebrek
aan vaderlandsliefde verwijten. Heeft men
ooit dergelijke kluchtspelers en schijnhei
ligen gezien alsof eene daad kleingeestig of
moedig, wordt naar gelang deze of geene
partij ze bedrijft.
't Is waar, de katholieke kamerleden
hebben bij monde van M. Beernaert beproeft
hun gedrag te verrechtvaardigenHet was
de geestelijkheid, die zich onthield in 1880,
niet de katholieke partijAlsof er tusscben
de klerikale partij en de geestelijkheid eenig
verschil bestaat. Is de geestelijkheid bij onze
ger schat dan de belangen des volks, ja ver
geef mij het woord, misschien als een bloo-
hartige wiens besluiteloosheid de vernietiging
der gemeentelijke vrijheden na zich sleepte I
Philips, lacht het u niet toe het oordeel
dat men over u zal vellen Is het niet troos
tend, het vooruitzicht door het nageslacht
aangezien te worden als de onrechtstreek-
sche bewerker van den ondergang van den
Ylaamschen stam, als de oorzaak van den
val des vaderlands?
Vanden Bossche zweeg.
Artevelde stond daar met het hoofd ten
gronde, overgeleverd aan eenen hevigen
zielsstrijd, niet wetende welk besluit te ne
men.
Eensklaps weerklonk de stem van den
moedigen Gozewijn van Herzeele
Ach! Mher Artevelde! klaagde hij, - geef
gehoor aan onze bedenRed 1 o red het on
gelukkige en diep vernederde Gent I
Door dien uitroep uit zijne overweging
gerukt, verhief de zoon des Wijzen Mans
het hoofd en zijn blik ontmoette dien van
zijne veelgeliefde pleegdochter. Hij meende
in heure oogen eene opperste smeeking, een
stil verwijt te lezen.
Dit trof hem diep. Wati zou ook zyn
pleegkind, dat hij als den appel van zijn oog
tegenstrevers niet oppermachtig Zijn de
geestelijken de kiesmakelaars der klerikalen
niet? Zijn het de geestelijken niet, die bij
middel hunner sleepdragers Woeste en Gle
aan de klerikale mandaatdragers hun orde
woord en hunne bevelen opdringen.
Beernaert of Woeste, de Smet de Naeyer
of Verhaegen, Helleput of Carton de Wiart,
regelen zij niet allen hunne daden naar de
wenken die zij van Rome ontvangen?
De klerikalen zijn dus kluchtspelers en
schijnheiligen als zij beweren dat niet zij,
maar de geestelijkeu zich bij de jubbelviering
van 1880 onthouden hebben. Het zijn nog
maals kluchtspelers en schijnheiligen, als zij
de socialisten laken wegens huDne onthou
ding bij de vaderlandsche feesten van 1905.
Het zijn Jannussen,mannen met twee gezich
ten, die wederkeerig koningsgezind of repu
blikein, grondwettelijk of grondwethatend
zijn volgens den politieken toestand van het
oogenblik.
Gansch anders is de houding der liberale
partij. De liberalen hebben niet eene grief,
maar honderde grieven tegen de klerikale
regeering te doen gelden en konden dus met
meer gegronde redens dan da katholieken
hunne medewerking aan de feesten van 1905
ontzeggen. Doch, zooals wij hooger zegden,
het liberalism is innig aan Vorst en Troon
gehecht en heeft immer onze grondwettelijke
vrijheden hoog in eere gehouden. Het baat
niet te morren, omdat de klerikalen mis
bruik maken van hunne macht en onze
grondwettelijke vrijheden verkrachten zoo
veel en zoo dikwijls als het hun mogelijk is.
Het is de verovering dier vrijheden en de
heilzame gevolgen, welke zij opleverden, die
wij willen herdenken. Ziedaar de eenige, de
ware beteekenis der jubelfeesten van 1905.
Het weldenkende Belgische kiezerskorps
zal ten gepaste tijde een behoorlijk onder
scheid weten te maken tusschen de belang-
looze liberale vaderlanders en de klerikale
schijnheiligaards.
bemint, hem als een' ikzuchtige aanschou
wen en hem zijne aarzeling als eene onver
geeflijke zwakheid aanrekenen? Neen, neen,
dat zal niet; liever den dood dan zulke vlek
op zijnen naam. Die gedachten bestormen
den geest van Artevelde en doen hem eene
uiterste beslissing nemen. Bevend van ont
roering, spreekt hij
Vrienden, wat gij van mij eischt is meer
dan mijn levenhet is het leven van mijne
dierbare echtgenoote, van mijne teerbeminde
Kerste, want zij zullen van smart en droef
heid bezwijken zoo mijne pogingen misluk
ken, en ik het slachtoffer wordt van vader
landsliefde.... Maar het lot is geworpen....
Ik zal trachten onze geboortestad en het
Vlaamsche volk te redden.... Ik neem de
zending aan die gy mij oplegt en zal, naar
mijn zwak vermogen, mijne plichten vol
brengen.... Keert tot de gezellen weder en
zegf hun dat de zoon van Jacob van Arte
velde, even als zijn Vader, zijn leven op het
altaar des vaderlands ten offer brengt
Een grievende noodkreet weerschalde in
de zaal. Lente VandenBroeck lag in de
armen van heuren echtgenoot en gilde met
hartverscheurende stem
Philips 1 ach Philips toch I wat hebt gij
gedaan!» (Wordt voortgezet).
HET WEEKBLAD
(5e Vervolg,).
i i—i
