VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT. Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad. Philips Van Artevelde. T Zaterdag 3 Juni 1905. Nummer 22. De baas van 't kot. Socialisten en Liberalen. AJMrnnemeKtsprtys voorop betaalbaar 3.00 Cr. per jaar voor den buiten. 2.50 ft*, voor stad. Per 6 maanden 1 fr 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent fit drukregel. fteeh oerlijke eerherstellingen: 1 ft*, per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100 AH® berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureeie dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De anuoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als- gjitt a die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt vorzooht alle hoogenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij M vaderleek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen. In elk dorp en gemeente woont een man die voorde inwoners denkt, dat is de herder. De herder dient tot voorbeeld zijner schapen; al wat hij doet moeten zijne onder- hoorigeu na doenwat tiij zegt moeten zijne parochianen na zeggen. Wat hij zegt, is evangelie, en wie niet gedwee naar zijne woorden luistert, of den schijn aanneemt, de herderlijke vermaningen in twijfel te trekken, wordt een schurfachtig schaap, dat als de pest moet gevlucht worden. Wee hem De herder wijst de herbergen aan, welke zijne snullen mogen bezoeken de gazetten welke zijne onneozelaars mogen lezen; de scholen naar welke de kinderen moeten gaan. Dat is klerikale vrijheid! De herder, in klezingstijd, stelt de lijst der raadsheeren vast, en loopt en doet loo- pen om de zegepraal zijner schepselen te bevestigen. Op het Gemeentehuis heerscht dus de herder als opperbaas, wiens bevelen stipt moeten uitgevoerd worden. De herder heerscht als meester over al zijne parochianen. dit alzoo blijft voortduren, is de tijd niet ver verwijderd dat de herder zal voor schrijven hoe zijne schapen moeten gekleed gaan, en wat zij moeten eten, en zulks ge beurt reeds in den tijd van dea Vasten. Wie bestiert zoovele vlaamsche dorpen en steden? Is het de geestelijkheid niet? De gemeenteoverheden zijn enkel lusschen- gepiaatste personen door den invloed der geestelijken gekozen, moeten zij ouder hun voet leggen. En zulks willen wij uit al onze krachten beletten, ja bekampen. De gemeenteoverheid moet alleen meester zijn op het gemeente huis zoo zal deze voor alles zorgen. De pastoor moet in zijne kerk blijven. Hij mag zich daar met godsdienst bezig houden, en zoo handelende, zal hij van iedereen ge ëerbiedigd en geacht worden. Maakt hij integendeel van de kerk een Geschiedkundig Roman. Ik mij bij de oproermakers aansluiten en mijnen wettigen vorst bevechten! kreet Kerste's vader in verontwaardiging reciitspringende. Maar wat jjselijke voor stellen durft men mij toch doen I Wel wat hooueads, wat vernederends is in die vraagvervolgde Artevelde met onverschilligheid en kalmte. In onze ran gen bevinden zich verscheidene ridders van hoogen adel en doorluchtige geboorte en zij Schatten zich geenszins gekwetst of onteerd door hunne tegenwoordigheid in onze veree- nigingen. Integendeel zij verheugen zich in de liefde en de genegenheid waarmede zij door het vo'.k bejegend worden.... 't Is wat schoons vereerd te worden door domme kinkels; "grijnsde de heer van Halewyn. Verraders zijn het die hunnen Vorst verlaten lafaards, die hunnen rang «n hunnen staat verloochenen om de buide «n de eet betoogingen te bekomen van mui ters en opstandelingen. En gij beweert nochtans dal de koning politiek gebouw, dan verliest hij alle gezag en dan zullen wij hem uit onze krachten en macht bekampen. Zooals het gebeurde, 8 dagen geleden in de kerk der paters, daar preekte die pater van niets anders dan van politiek, slechte gazetten!!! enz, in plaats van kristelyke leering aan te leereu, zoowel dat er veel van de tegenwoordigen dankten dat zij in een politiek kot zaten dan in den tempel gods. Wilt gij, o Yperlingen, uwe stad vrijwa ren voor de indringing dezer verdrukkers der vrijneid, wilt gij vrij en onafhankelijk worden spiegelt u aan die woorden, waar de geestelijkheid de oppermacht bezit, wilt gij uwe stad beveiligen van de vreemde dwingelandij, sluit dan uwe handen innig rond de liberale vlag, die in 1906 ons land moet verlossen uit de klauwen, waarin het reeds meer dau 20 jaren gezucht heeft, en gij zult den strijd voorbereid hebben om uwe stad haren ouden eeretitel van liberale sterkte weder te geven en dan eeuwig te behouden. Men keut den uitslag van het laatste so cialistisch congres. Men heeft er de nood wendigheid herkend van de klerikale dwin gelandij omver te werpen. Om daartoe te geraken, zijn de plaatselijke socialistische vereeningingen aan hunne eigene initiatief overgelaten. Zij zullen alleen strijden of zich verstaan met de liberalen. De vorm der overeenkomst zal vastgesteld worden vol gens de noodwendigheden en de omstan digheden. Natuurlijk, de socialisten zullen niets van hunne princiepen moeten verloochenende liberalen ook niet. Het akkoord zal gedaan worden op de hervormingen betracht door al de anti-klerikalen, en gebracht op het programma der liberale linkerzijden. Men kent ze genoegzaamHet algemeen stem recht, het verplichtend onderwijs, de mili taire hervorming, de hersmelting van het en de graaf oppermachtig zijn, onze edelen moeten dus zoo laf nog niet zijn om die sterke en almogende heeren te durven tar ten bemerkte Philips met een lichten zweem van spot in de stem. Verachtelijke Klauwaarts zijn het; schold Daneel, die voelde dat Artevelde hem met zijne eigene woorden ving. Verachte lijke Klauwaarts, ontrouwe vazalen die den eed verkrachtten welken zij hunnen wetti gen heer deden wanneer zij hun leen van hem ontviDgen. En is de graaf getrouw gebleven aan den eed die hij de gemeente bij zijne inhul diging gezworen heeftvroeg de Ruwaard bedaard. De graaf 1 de graafbulderde de rid der, die zich hoe langer hoe minder op zijn gemak gevoelde. Ik heb even weinig als gij het recht de daden van den vorst te be- oordeelenhij is de meester en handelt naar zijn goeddunken. Dat is, in der waarheid, eene zonder linge redeneering beaamde de Opper hoofdman. De graaf doet wat hij wil; hij mag gerust den gedanen eed verbreken en de onderdanen moeten hun woord gestand belastingsstelsel zijn er de bijzonderste pun ten van. Zoo de toekomende kamers dit program ma verwezentlijken, zal het land hun dank baar zijn. Natuurlijk, de ministerieele pers herneemt hare oude taktiek en doet haar best om de samenwerking onmogelijk te maken door, van den eenen kant, de schrik der gema tigde liberalen aan te vuren, en van den anderen kant, de heethoofdige socialisten trachten in te blazen, dat ze de gevange nen van de doctrinairen zullen zijn. Onze tegenstrevers weten dat de bijeen- trekkicg van de verschillende fractiën der oppositie het zeker verlies is' van de meer derheid. Vandaar, die wanhopige beroepen op de mannen van orde aller partijen. Dat geraas zal niet aanhoord worden. Zonder twijfel, zijn er uiterst lauwe libe ralen, die niet zullen kunnen besluiten op eene zelfde lijst te staan met kandidaten van het volkshuis maar de klerikale pers doet zich eene gevaarlijke begoocheling, wanneer zij deze doctrinairen bekwaam denkt van naar de kaloten of eenvoudig naar de onafhankelijken over te waaien De - doctrinairen om het woord te ge bruiken, hebben genoeg van de klerikale overheersching. Indien zij zich niet in den strijd werpen om de overmacht te doen be zwijken, zullen zij zich aan den voet niet schikken van het klerikaal vaandel. Zij zul len laten begaan. Men zal hen in de ooren schreeuwen dat zij gevaar loopen een goevernemeDt te krij gen doorspekt met socialism; de gematig den zullen de schouders opheffen en ver klaren zich naar de proef te schikken, zoo men dien weg moet nemen om den papen invloed te verdelgen. Met den duivel eerder dan met de klerikalen Zij hebbeD deze formuul van M. Vanderkindere aangenomen en zij heb ben er een ordewoord en een programma van gemaakt, gelijk van het woord van GambettaHet klerikalism, ziedaar de vijand. doen; 't is de verkeerde wereld 1 Ik heb altijd hooren zeggen dat de grooten tot voorbeeld moeten dienen aan de kleinen, en gij ver draait dat heilig grondbeginsel zoo maar in uw eigen belang zonder u om iets te be kreunen. Bij aldien de graaf de voorschrif ten van den godsdienst niet meer eerbiedigt, dan beklaag ik Beklaag liever u zeiven en uwen aan hang; viel Daneel woedend in. Hoe? Gij, ketiers, die aan den valschen paus Urbaan gehoorzaamt, durft van godsdienst spreken! Heeft de graaf zich bezondigd, wat te betwijfelen valt, dan kan hij ten minste vergeving bekomen van zijn verbre ken, terwijl gij, op aanvraag van onzen ge- nadigen koning, eerlang in den ban zult geslagen worden, alle hulpmiddelen der hei lige Kerk zult moeten derven en zelfs het recht op den hemel zult verliezen. Dan zult gij het hoofd wel in den schoot leggen, hard nekkig en oproerig gebroedsel Alhoewel diep gekwetst door den onzin- nigen uitval van den edelman, verloor de Ruwaard toch zijne kalmte niet. Marten van Erpe had schoon te stampvoeten en de vuis ten dreigend naar zijnen neef uit te steken, Dus, de klerikale meerderheid zal tever geefs op de versterking des doctrinairen groeps wachten. De oude liberalen zul len niet marcheeren. Men schreeuwt hen te vergeefs toe dat hunne houding de afschaffing van familie, eigendom, en maatschappij zelve zal teweeg brengen. Onze doctrinairen ontkennen de schimpschriften niet der collectivische or ganen tegen de eerlooze burgerij en het on waardig kapitaal. Maar zij weten ook wat zij er van moeten gelooven. Zij zelve hebben sinds te lang de kunst van pastoorspla- gen onnuttig beoefend, om ernstig schrik te hebben van de volkstribunen die uitmun ten in de kunst van de burgerij te hekelen. Al die uitgalmingen maken meer gerucht dan zij kwaad doen. Sunt verba et voces wat Washer zoo goed vertaalde: klappen zij geen oorden. Ten andere zijn het gezin en den eigen dom onaantastbaar, is het ze doen verdwij nen, wanneer men de hand legt aan de wetten die ze beheerschea. Een vader dwingen zijne kinderen te doen onderwijzen, de rechten der gehuwde vrouw beschermen is de familie aanrakenis het ze ondermijnen Houdt ge veel aan de voorschriften van het burgerlijk wetboek de erfgenamen van den twaalfden graad roepende om de nala tenschappen te deelen? En zou het niet veel juister en billijker zijn de liefdadigheidsin stellingen te verkiezen boven het duister kozijnschap, in geval er geen opzettelijk testament bestaat Tegenwoordig, onder voorwendsel van de familie te beschermen, vernietigen de ko ninklijke besluiten testamenten waarbij bra ve lieden hun geboortedorp of de godshuizen als erfgenaam aanstellen, gelddorstige man en verre onrechtstreeksche erfgenamen trek ken met het goed des armen heen. Moet men omwentelingsgezinde socialist zijn om het einde van dit half middeleeuwsch regiem te vragen Is het de eigendom afschaffen met de doode op het gelaat van den Opperhoofdman, ver ried geene enkele plooi dat de toorn in zijn binnenste woedde en dat hij slechts met buitengewone zelfbeheersching dien inwen- digen storm kon bedwingen. Met een glimlach op de lippen, vernam hij Zoodat de koning, vreezende ons niet door de wapens te kunnen onderjukken, paus Clemens van Avignon, reeds bevolen heeft de banbliksems in gereedheid te bren gen waarmede men het Vlaamsche volk wil verpletteren. Het is een schalksch, spits- vinnig, zelfs sluw gedacht, maar de maat regel pleit geenszins ten voordeele van eenen oppermachtigen vorst; voegde hij er spot tend bij. De koel berekende uitdaging van Arte velde benam Kerste's vader zijne laatste kalmte. Zijne opgewondenheid werd zelfs zoo groot dat hem alle ge voel van voorzich tigheid en bescheidenheid verliet. Zijn toorn belette hem te bemerken dat Philips hem met opzet aanhitste en tergde om nog andere geheimen van de Fransche staatkunde te achterhalen. Wordt voortgezet). WEEKBLAD (13» Vervolg). sEsassams

HISTORISCHE KRANTEN

Het weekblad van Ijperen (1886-1906) | 1905 | | pagina 1