1
STADSNIEUWS.
Wat is een domper
of klerikaal?
De Liberalen en den landbouw.
Vrede is gesloten.
Aan de Lanbouwers
De vrede geteekend.
Wat de oorlog tusschen Rusland
en Japan heeft gekost.
Feest aan de Potyze.
Banket.
Verpletterd.
Dat is een kerel die zij De partij Behouds
gezind heet, maar daarmèe bedoeltonder
drukking van 't volk.
Dat is een kerel die op politiekgrondgebied
gelijkstaat met volksfopper en geldduivel.
Dat is een kerel die alle eigeDgevoel. alle
zelfdenken aflegt voor pastoor; die vrijwillig
slaaf wordt, een machien in priestershanden.
Dat is een kerel die godsdienst hetzelfde
heet als politiek-, die al slecht en onbekwaam
aanziet al wie tot zijne kliek niet behoort.
Dat is een kerel die alleen wil heerschen
en die den godsdienst gebruikt tot politieke
doeleinden.
Dat is een kerel die niet duit dat tegenpar
tijen hunne neus in zijne bestuurzaken ste
ken.
Dat is een kerel die beweert dat er armen
moeten zijn, en die daarom van lot verbe
tering niet willen hooren.
Dat is een kerel die alle burger- en men-
schelijke plichten volbracht meent, als hij
met een kaars in de processie geloopen heeft
of een Te Deum heeft bijgewoond.
Dat is een kerel die de verdediging neemt
van pharizeers, huichelaars, Vedastussen,
volksfoppers, bo ren bedriegers, broodroovers
lasteraars en tijrannen,
Dat is een kerel die een zoogdier hooger
stelt dan zijn God.
Dat is een kerel, die op zijn vaandel ge
schreven heeft:
Slaafscheid van het arbeidende volk
Ondergang van den landbouw;
Verkwijning van den kleinen handelaar;
Ongeleerdheid van de mindere standen
Bloedwet
Overlasting
Bevoordeeling der kloosters ten nadeele
van landbouw.
De domper van onzen tijd is, als wij hem
nagaan in zijn doen en laten een verpros-
ser van den waren Godsdienst
Een klerikaal is schaamteloos genoeg te
beweren dat de liberalen zich nooit met den
landbouw bezig gehouden hebben en dat de
eer van al de maatregels, die ten voordeele
van den landbouw genomen werden, moet
toegeschreven worden aan de katholieke
ministeries die 't land beheerden van 1870
tot 1878 en van 1884 tot 1901.
Welnu, wij houden staan dat deze minis
teries vreemd gebleven zijn aan alles wat
betreft den grondslag en de inrichting van
het hooger en lager landbouwonderwijs,
aan de voornaamste maatregelen welke
moesten dienen om den landbouw en de vee
teelt doelmatig op te beureD, aan 't ver
vaardigen van de bijzonderste wetten welke
het vervoer en den handel op den buiten
moesten bevoordeeligen.
Wij zullen het hier niet bij woorden
laten, maar feiten aanhalen, welke onze
tegenstrevers vruchteloos zullen trachten te
loochenen.
Het was in 1849 dat het landbouw en
hofbouwkundig onderwijs ernstig werd inge
richt en uitgebreid op initiatief van den
liberaal Karei Rogier, alsdan minister van
Binnenlandsche zaken.
Beurtelings kwamen in dit jaar tot stand
de landbouwkundige scholen van Thienen,
Gentbrugge, Vilvoorde, Vaux-lez-Chenée,
Oudenburg, Ghimay, Thourout, Ostin, Attert,
Verviers, Leuze en Lier.
De veeartsenijschool van Cureghem, tot
alsdan onbeduidend, werd ernstig ingericht
en uitgebreid.
Het was den 18 Juli 1860 dat het liberaal
ministerie de organieke wet op het land
bouwkundig onderwijs deed stemmen.
Het waren de liberalen die het centraal
landbouwkundig instituut van Gembloux
stichten.
Door de wet van 1860 kwamen de prak
tische Staatsscholen van hofbouw en boom
teelt tot stand te Gent en te Vilvoorde.
Den 22 April 1864 machtigde het liberaal
ministerie de inrichting der Ecole Fores-
tière van Bouillon.
De land- en hofbouwkundige voordrachten
werden ingericht door de ministerie Frère-
Orban.
't Waren de liberalen die bij koninklijk
besluit van 5 October 1863 het krediet van
het landbouwfonds deden verhoogen.
Ontelbaar zijn de maatregelen welke door
de liberalen genomen en de subsidien welke
door hen gestemd werden om het vervoer
kalk, landvette, enz., te vergemakkelijken.
't Waren de liberalen die de belasting op
het zout en het octrooi afschaften, welke
laatste maatregel den ChiDeeschen muur
deed verdwijnen welke de buitenbevolking
van de steden verwijderd hield.
Al hadden de liberaleD geene andere
dan deze twee laatste hervormingen inge
voerd, daarvoor alleen zouden zij mogen
zeggen dat zij meer voor den buiten gedaan
hebben dan 't is gelijk welk ministerie.
Cijfers die van het ministerie komen.
Uit de verschillende rekeningen, door Mi
nister de Smet de Naeyer op 10 Maart ter
Kamer nedergelegd, zien wij dat er in 1902
een boni was van fr. 12.393,983 87, dat
die boniein 1903 daalde op fr. 4,370,538-29,
en dat deze voor 1904 als volgt opgesteld is:
Ontvangsten fr. 670.438,805-60
Uitgaven 692 359,617-26
Of een te kort van fr. 21,920,910-66
Den 1 Januari 1904 had Belgie eene schuld
van fr. 2,988,681,750-57.
Den 1 Januari 1905 wordt deze schuld
fr. 3 126,047,748-12, plus eene loopende
schuld van 37,546,000 fr. waarvan men de
aflossing van een jaar of 9,000,000 fr. moet
aftrekken, hetgene dus de openbare schuld
brengt op f. 3,154 miljoen 584-048 12.
Deze schuld groeit onder het klerikaal
gouvernement met 137,000,000 fr, per jaar
aan, waarvan 9 miljoen afgelost worden, of
eene jaarlijksche netto vermeerdering van
126 miljoen.
De boni vermindert van 1902 tot 1903 met
8 miljoen, en in 1904 verandert hij in een
deficiet van 22 miljoen franks. Zonder de
verhooging der ontvangsten, was het gou
vernement reeds beneden zijne zaken met
88 miljoen per jaar.
Waartoe zal deze verhooging ons leiden?
Naar de bankroet, indien de kiezers toeko
mende jaar geen einde stellen aan deze geld
verspillingen, «De klerikalen zullen vallen
door de financien, riep M. de Lantsheere,
oud-voorzitter der Kamer, gouverneur der
nationale bank, uit.
En dan komen de verdedigers dezer uit
buiters de stemmen vragen van hen, die een
ellendig pensioen van 9 centen daags genie
ten, waarmede de partij, die niet meer weet
van wat hout pijlen te maken, hare liefde
voor den werkman uitbazuint.
Werklieden, gij hebt op meerder recht,
deze almoes, die slechts toegew* >rpen wordt
aan de vrienden der geestelijkheid, en welke
aan den vrijzinnigen arbeider op vele plaat
sen wordt geweigerd, is eene spotternij die
men u toewerpt, wij, zoowel als de liberalen
van Frankrijk, kunnen en zullen verhoogen
dat is de wensch van al de antiklerikalen,
en deze zullen het verwezentlijken.
Het wetsvoorstel, ingedient door de libe
rale linkerzijde, waarbij een krediet van 5
miljoen gevraagd wordt om ter hulp te komen
van de land bouwers die beproefd werden door
de onweders die onlangs in het land hebben
gewoed, werd in meestal de afdeelingen ver
worpen. In de afdeelingea waar de vrijzinni
gen de overhand hadden, werd het voorslel
in aanmerking genomen, in de andere afdee
lingen, waar de klerikalen baas waren, werd
het voorstel verworpen.
Wat denkt ge daarvan, landbouwers? Wat
denk ge alzoo van uwe klerikale represen
tanten, die zich immer en altijd uwe goei
vrienden noemen, en die weigerigen sommi
ge van uwe zwaarbeproefde broeders ter
hulp te komen??...
Dat is klerikale liefdadigheid
Dat is klerikale dankbaarheid 1?...
Stemt maar voort voor die heeren kleri
kalen, zij weigeren u eene aalmoes te geven
van vijf miljoen, maar zij zullen zich niet ge-
neeren om honderden miljoenen te verspillen
aan nuttelooze werken 11...
En alzoo, ziet ge, houden de klerikalen
met u dan aap. Binnen eenige maanden zul
len ze nogmaals naar uwe eenzame dorpen
afgestreken komen, beloften geven met vaten
kanselmanden, en vriendschappelij k de hand
komen drukken, maar na de kiezing met
trots en verachting op u nederzien en u ap
pelen voor citroenen verkoopen.
Maar zegt eens, landbouwers, denkt ge
niet dat het tijd wordt een einde te stellen
aan dat belovers en bedriegers volk en andere
mannen aan het bewind te stellen, die ten
alle tijde uwe belangen verdedigd hebben en
nog zullen verdedigen.
Ik geloof van ja; ik geloof dat ie verstan
dige landbouwers beginnen klaar te zien en
dat zij toekomend jaar zullen medewerken
tot den val van het grootste bedriegers- en
beloversministerie dat ooit bestaan heeft 1
De verstandige landbouwer kan, noch zal
de ongelukkige ongevallen wet en de wei
gering der schandevergoeding aan onge
lukkige broeders niet vergeten; met hun
stembriefje zullen zij zich op eene rechtvaar
dige wijze wreken.
Landbouwers, vergeet het nietl 1...
Het woord is wel niet geheel juist: de
vrede tusschen Japan en Rusland is nog niet
geteekend, doch de gevolgmachtigden van
beide landen zijn verledene week eens ge
worden over de vredesvoorwaarden en het
opmaken en onderteekenen van het vredes
verdrag zal binnen eenige dagen een voltrok-
ke* feit zijn.
De russische verliezen.
Ziehier een beknopt overzicht van de
schrikkelijke verliezen, welke de russen in
de voornaamste gevechten ondergaan hebben:
Slag aan de Yalou, 2500 man buiten ge
vecht gesteld te Kinteheou, 2000 te Waf-
angku, 4000 aftocht naar Liao- Yang, 8000,
van Liao-Yang, 20,000 dooden, gekwetsten
en gevangenen,- slag van de Cha-ho, 15,000
aan de Houn-ho, 10,000; slag van Moukden,
35,000 dooden, 60,000 gekwetsten en 55,000
gevangenen: beleg port-Arthur, 23,000.
Met de anderen kleine gevechten meege
rekend, bedragen de russische verliezen te
land meer dan 250,000 dooden,gekwetsten of
gevangenen.
De verliezen in verschillende zeeslagen,
erin begrepen de vernieling van het pantser
schip Petropawlowsk, worden geschat op ten
minste 20,000 manschappen.
Indien men nu rekening houdt van ver
schillende gevechten, die niet officieel ver
meld werden, mag men de verliezen van de
russische land- en zeemacht in het geheel
schatten op 125,000 dooden of overleden
tengevolge bekomen wonden; 75,000 ge
neesbare wonden, 100.000 krijgsgevangen.
Men moet daarbij nog ongeveer 250,000
zieken rekenen waarvan de helft overleden
zijn. In het geheel dus een half miljoen man
schappen buiten gevecht gesteld en daaron
der 250,000 dooden.
De verliezen aan schepen bedragen12
pantserschepen en 10 kruisers in de grond
geboord en twee pantserschepen gekaapt
verders nog een hondertal torpeldojagers,
kanonneer booten en andere oorlogsbodems
vernield.
De oorlogskosten voor Rusland bedroegen
ongeveer 6 miljoen franks daags, 't zij voor
gansch den oorlog 3 1/2 miljard. Daar de
weerde der vernielde schepen, kanons, enz.
bij gerekend,komt men tot een verzamentlijk
verlies van ongeveer vijf miljard franks.
Rusland moet bovendien aan Japan de ha
ven van Port-Arthur en de helft van Sakha-
line afstaan; het verlies den oost-Chineeschen
en den trans mandchourrischen spoorweg
tot Kharbin.
De verliezen der japauers aan manschap
pen zijn voorzeker bijna even belangrijk als
die der russen, doch hunne verliezen aan
geld worden vergoed door de uitbreiding van
hun grondgebied, door weerde der russische
sciiepen die zij gekaapt hebben en ook door
de versterking van hun krediet.
De oorlog begon op 8-9 Februari. 1904. en
heeft voortgewoed gedurende 547 dagen,
Zij heeft aan Rusland per dag gekost:
6.000.000 fr aan Jipin in het geheel, 3
miljard 750 miljoen liauk.
Oorlogtaksen geheven door Rusland
2.175.000.000 fr.
Door Japan: 1.550.000.000 fr.
Verliez.en op zee door Rusland8 pantser
schepen,. 13 kuuisers en 50 andeue schepen.
Verliezen op zee door Japan1 pantser
schip, 2 kruisers en 20 andere schepen.
Doode en gekwetste Russen192.000,
Doode en gekwetste Japanners: 155.000
Meer dan 100.000 russische krijgsgevan
genen en meer dan 800 kanonnen werden
genomen door de Japenners,
Voornaamste verloren veldslagen der Rus
sen.Te landeYalou, (8-9 April 1904)
Liao-Yang(4 Sept. 1904) val van Port-Arthur
(1 Januari 1905), la-Ghe-Kiao (25 Januari
1905), Moukden, (10 Maart).
Op zee: 3 zeeslagen voor Port-Arthur, (8
Februari, 13 April, 10 Augusti 1905). Zeeslag
in de Japansche zee op 27 Mei 1905, waar
de Baltische vloot vernietigd werd.
Nauwelijks was de kermis gedaan of nog
eens was het gehucht de Potyze volop ia
feest. Dinsdag 12n September was het de
terugkomst van hunne trouwreis, vaD Mijn
heer en Mevrouw Robert Merghelynckde
inwoners hebben er aan gehouden hunnen
kasteelheer op eene schitterende wijze te
ontvangen
Al de huizen van het gehucht waren luis-
terlijk versierd met vaandels, bloemen, op
schriften, het was schoon om zien.
Om 2 ure vertrok het muziek der Oud-
Pompiers, uit haar lokaal om al spelende
zich naar de Potyze te begeven.
Om 3 ure kondigde men de aankomst van
het nieuwe paar.
Een vijftig ruiters te paard, versierd met
liDten en bloemen, openden den stoet, ge
volgd van het rijtuig der kasteelheeren.
Het muziek speelde de brabangonne en
Mijnheer en Mevrouw Robert deed het rijtuig
stil houden om de groote massa volk te
groeten. Nadien vertrokken zij naar het
kasteel, gevolgd door het muziek, de maat
schappij de Ware Vrienden en eene groote
menigte.
Op het kasteel gekomen, zijn zij vurig
toegejuicht geweest door hunne ouders en
vrienden.
De maatschappij de Ware Vrienden over
handigde hun eenen overgrooten bloemtuil
gemaakt door M. Appelsde voorzitter
sprak eene schoone lofrede uit, waarov#r
M. en Mevr. zeer gevleid waren.
Het muziek der Oud-Pompiers, vergaard
voor het kasteel, speelde eenige schoone
stukken, waarover M. Robert hun hartelijk
kwam bedanken over hunne goede uitvoe
ring.
Daarna na een half ure rust, begaf het
muziek zich naar het kasteel van Mijnheer
vader Merghelynck, waar zij eenige schoone
stukken uitvoerde, waarop M. Merghelynck
hun bedankte voor hunne schoone uitvoe
ring en bereidwilligheid.
's Avonds was het algemeene verlichting
en vuurwerk.
Deze welgelukte feest moet eene groote
voldoening zijn voor deze edele familie daar
zij een bewijs is van genegenheid, eerbied
en dankbaarheid, zoowel van het gehucht
de Potyze als van de algemeenheid der in
woners van Yper.
Wij vereenigen ons bij deze, om Mijnheer
en Mevrouw Robert Merghelynck hartelijk
geluk te wenschen ter gelegenheid hunner
terugkomst en hen een volkomen heil aan
te bieden.
Volgens wij vernomen hebben is het op
15 October dat al d Burgemeesters een
banket zullen aanbieden aan onzen achtbaren
Arrondissement Kommisaris M. Ferdinand
Merghelynck. Ter gelegenheid van zijn 25'
verjaardag als arrondissement kommisaris.
Maandag avond werd er aan de statie van
Houthem zooveel volk dat het bijna onmoge
lijk was orde te houden.
De bureelwachter A. Vandeweghe, welke
de reizigers trachtte te verwijderen, die 'e
dicht bij de spoorbaan stonden toen een trein
aanstoomde, werd verrast door dezen trein
en onder de wielen der machien geworpen
De ongelukkige werd op vreeselijke wtjz®
verpletterd.
