H
TAN YPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- en Handels Annoncenblad.
STflDSMIEUWS.
Philips Van Artcvelde.
Twintigste jaar.
Zaterdag 10 Maart 1906.
Nummer 10.
De wereld springt rp krakken.
De schoolstrijd ia Belgie.
Liberale vereeniging.
Gevallen.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3 00 fr. per jaar voor den buitan, 2.50 fr. voor stad. Por 6 maanden 1 fr, 50 Per 3 maarden 1 fr. Annoncen 15 cent
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. «5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4. fr. per 100
All: j orichtan van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondrring der beide Vlaanderen, als
mede die voor liet buitenland worden ontvangen door den Office de Pubticité, Magdalenastraat. Brussel Men wordt verzocht alle hoegenaamds artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
er. onderteekend toe te zanden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet. opgenomen.
Ja, vrienden lezers, de wereld springt op
kr ukken Wanneer men de eensbladen door
loopt, bestatigt men, dag aan dag, met klim
mende verwondering en diepe treurnis, het
immer aangroeiend getal van ongelukken,
dieverijen, opstand tegen wettelijk en gees
telijk gezag, kindermoorden, zelfmoorden,
doodslagen, brandstichtingen en dramas van
allen aard. En dat gaat zoo jaar in en jaar
ait, hoe langer hoe meer
Vooral de misdrijven door kinderen en
aankomende jongelingen gepleegd, nemen op
schrikbarende wijze toe. En niet zelden zijn
ie wanbedrijven met zulke pijnlijke omstan
digheden gepaard dat men huivert over zoo
veel boosheid 1
Als men zoo dag aan dag die droeve too-
neelen, die akelige dramas ziet afspelen in
ons aardsche tranendal, dan vraagt men
zich met afgrijzen af: Waar gaat dat heen 1
Sedert vijftig jaar zijn de wanbedrijven meer
dan de helft verdubbeld. Van waar toch die
steeds toenemende misdadigheid 1 Verre
weg het grootste deel van dien jammerlij
ken staat van zaken is aan de gebrekkige of
slechte opvoeding te wijten. Vertrouw mij
de opvoeding der jeu^d toe, sprak eens een
groot man, ik zal het aanzijn der wereld
veranderen! Indien hij zoo de waarheid
nocht spreken over de goede opvoeding, dan
jk is het tegendeel waar, en baart de slech
te opvoeding de beweenlijkste onheilen.
En wat is de opvoeding voor veie kinde
ren hedendaags Hoeveie oud szija er niet,
die er weinig mee inzitten of hunne kinderen
al of niet ter school gaan en den weg van
eer en deugd opgaan Soms, op onze
wegen, zien wij zulke gasten langs de vel
len of afgelegen straten dwalen, met de pijp
in den mond, terwijl zij u stout aankijken
en niet zeiden een aanstootelijk gezegde of
een afschuwelijk vloekwoord hunnen mond
laten ontvallen.
En zeggen dat dit kinderen zijn, die soms
nog voor hunne eerste communie staan. En
als gij de ou Iers daarvan spreekt, dan bijten
zij u toe. Daar zullen vij later wel voor
Geschiedkundig Roman.
Ik geloof inderdaad, genadige heer
«at wij 't hier niet lang kunnen vol
houden; bekrachtige Daneel van Hale wijn
de rede van den vorst. Wij mogen op de
bevolking geenszins rekenen en dat maakt
ons machteloos tegenover eenen vijand die
iagelijks talrijker wordt. Naar mijn oordeel,
behoorden wij de hulp van Frankrijk in te
roepen. Aangezien den afval van bijna al de
steden, schijnt het mij bijna onmogelijk
zonder vreemde ondersteuning den opstand
te dempen.
Dat is ook mijn gevoelenbevestigde
de graaf. Jammerlijk heeft men in Prank-
i ijk voor 't oogenblik ook de handen vol,
ou wie weet wanneer wij van dien kant op
hulp mogen rekenen. Wat er evenwel van
zij, ik zal mij naar 't Hof begeven, zoodra
mijne zaken voor de opvolging van 't graaf
schap Artesië vereffend zijn.
De meeste ridders knikten ten teeken van
'toestemming. Daneel van Halewijn alleen
vond eene leemte in 's graven beslissing en
zorgen; g' hebt u daarmeê niet te bemoeien..
Onze kinderen zijn nog veel te jong en te
klein om zulks te begrijpen;
Ha, dwaze vader en moeder, 't is hier dat
wij u verwachten! Wat uwe kinderen niet
wordt geoorloofd als zij meer begrip hebben,
mag beu ook voor dien tijd niet toegelaten
wordenen wat zij in lateren leeftijd hoeven
te doen, dat meet hen, van jongsal aanhou
dend worden voorgehouden.
En welke taal wordt er soms niet gevoerd
in het bijzijn van kinderen? Maak daarop
beleefd de ouders opmerkzaam en zij zullen
u antwoorden Die kinders geven daar
geen acht 1
Gij bedriegt u, ouders, Uwe kinderen,
gelijk anderen, zijn met den geest van weet
gierigheid behebt; zij luisteren naar al wat
verteld wordt.
Dat bewijzeu u klaar en duidelijk de
menigvuldige wie 's en hoe 's en waarom 's
waarmede zij u gednrig lasttg vallen.
En dan is men verwonderd, dan klaagt
men dat de kinderen zoo jong slim als
wij dat slimheid mogen heeten en bedor
ven zijn.
Ja, eene strenge doch liefderijke waak
zaamheid, een aanhoudend voorbeeld van
plicchtbesef en burgerdeugd moest de kinde
ren van kindsbeen af omringen.
Dan, voorzeker, zou de samenleving er
heel wat anders uitzien. Dan zou men de
jammerklacht niet gedurig hooren herhalen
Gebrek aan goede godsdienstige en huiselijke
opvoeding, ziedaar een der grootste oorzaken
van de steeds toenemende misdadigheid.
Het verslag over den toestand van 'tlager
onderwijs in Belgie, opgesteld door M. Her-
bert Speyer en voorgelezen in den Onder
wijsbond, is in druk verschenen.
Dit verslag zou in alle handen moeten
komen want het bevat wetenswaardige
bijzonderheden, die de meeste verblinde
vijanden van 't onderwijs zullen overtuigen.
Vooreerst de kwestie der «geldverkwis
ting.
sprak
Met uw oorlof, genadige heer graaf, wat
gaat dan intusschentijd van Vlaanderen
geworden? Wij kunnen het land toch niet
zonder de minste verdediging aan de plunde
ring en de moorderijen der oproermakers
prijs geven?
Voorzeker niet, mijn trouwe Daneel;
antwoorde Lode wijk van Male. Rupel-
monde, Saaftingen en Dendermonde, die ons
getrouw gebleven zijn, loopen, voor 'toogen-
blik geen gevaar. Alleen Oudenaarde, waar
Floris van Heule en Dirk Damman tot heden
de pogingen der opstandelingen afgeweerd
hebben, zou kunnen bezwijken, wijl hunne
aanvallen bijzonder op die stad gemunt zijn.
Ik verzoek u daarom allen deze twee moe
dige ridders te gaan ondersteunen en mij die
sterkte te behouden. Gij, mijn koene Daneel,
die mij reeds zooveel bewijzen van belang-
looze verknochtheid hebt gegeven, zult het
bevel der vesting in handen nemen, en ik
ben overtuigd dat aldus Artevelde en zijne
handlangers tegen die sterkte niets zullen
vermogen,
Wij zullen ze tot den dood toe verdedi
gen; bevestigde de heer van Halewijn;
Wanneer in 1879 het liberaal ministerie
Frère-Orban-Bara-Van Humbeeck de school
wet deed stemmen en het onderwijs op
degelijken voet wilde inrichten, huilden de
katholieken over heg en haag dat 't libera
lisme met zijne geidverkwisting voor scholen
't land naar den ondergang bracht.
De wet Van Humbeeck, die 't onderwijs
stevig inrichtte, kostte aan de gemeenten
dertien millioen framk in 1883.
De wet-Woeste-Schollaert van 1895, die
het vraagstuk van 't onderwijs niet oplost,
maar tevens de kloosterscholen, op schan
dalige wijze bevoordeeligt, kost aan de
gemeenten jaariijks Een - en - twintig
millioen frank.
Wij betalen dus Acht millioen frank
per jaar meer en 't is ellendig gesteld met
ons openbaar onderwijs.
Dit is 't verschil van de differentie en zij
die iu 1883 hemel en aarde bijeen schreeuw
den over geld verkwistingen hebben heden
ten dage de spraak verloren.
En de nationale dommerikken groeien
maar altijd in aantal aan.
De cijfers lie 't onderzoek naar de geeste
lijke ontwikkeling van militianen opgeeft
zijo hierbij welsprekend, te veel zelfs.
In 1903 vielen er 8,423 Vlaamsche lote-
liiigen In 'tlot en trokken op voor den dienst,
tegen 5,434 Walen.
Onder de 5.434 Waalsche schachten trof
men aan
Die lezen noch schrijven konden 520
Die enkel konden lezen 245
Lezen en schrijven 1.127
Lézen, schrijven en rekenen 2.632
Volledig lager onderwijs genoten 890
Onder de 8,423 Vlaamsche soldaten trof
men aan
Die lezen noch schrijven konden 1,100
Die konden lezen 564
Die volledig lager onderwijs genoten 695
't Is in 't Vlaamsche land dat men de
meeste bötterikken aantreft en eigenaardig
om na te gaan is de volgende bijzonderheid
dat iu het Walenland 't leerliugcijfer der
vrije scholen slechts 1/4 der schoolbevolking
en eer de trotsche Ruwaard er in zal
treJen, zal hij o/er onze lijken moeten
stappen,
Dat zweren op we op ridders woord
klonk het eenparig uit den mond der edelen.
En, tot bevestiging van hunnen eed staken
zij plechtig de handen omhoog.
Dat verwachte ik van uwe getrouwheid
en uwen moed ook bedank ik u allen voor
uwe oprechte vaderlandsche gevoelens;
gaf de vorst ten antwoord. «En wijl nu alles
geregeld is, meen ik dat wij de uitvoering
onzer besluiten niet langer moeten uitstellen.
Bijaldien de oproerlingen hulp krijgen, zoo
als ik het voorzie, zouden wij wellicht in
eene ontmoeting het onderspit delven en
misschien in de klauwen van dat wraak
gierig geboefte vallen..
«Inderdaad;" mompelden de edellieden
terwijl eene soort vau huivering don' de
zaal liep
Om geen vermoeden op te wekken en
alle mogelijke hinderlagen te vermijden,
vertrek ik dus dezen nacht, met een paar
ridders, in stilte naar Hesdijn. De heer van
Halewijn zal terzelfder tijd den weg naar
Oudenaarde inslaan en zorgen een voldoende
bedraagt, terwijl in de Vlaanderen deze
verhouding tot 50 p. h. klimt.
Vergelijk de uitslagen hierboven, en ge
zult overtuigd zijo.
De Liberale Vereeniging van het arrondis
sement Yperen vergaderden Zondag, onder
voorzitterschap van M. Victoor, burgemeester
van Meesseo. Na kennis genomen te hebben
van de uitslagen van een enkwest ingesteld
in al de gemeenten van het arrondissement
over de kwestie of het gepast werd geacht
met eene volledige lijst te strijden, werd met
algemeene stemmen besloten slechts een
titelvoerenden kandidaat en een plaatsver
vanger voor te dragen
De kadidaturen van M. Nolf, uittredend
Kamerlid en van M. Vanden Bulcke, eige
naar te Wervick, werden toegejuicht.
Deze laatste treedt op in de plaats van
M. Aug. Brunfaut.
M. Ernest Nolf bedankte de vergadering
wegens het gulhartig onthaal dat aan zijne
kandidatuur te beurt valt en wijst er op hoe
de kiesstrijd zich met zooveel hoop op zege
praal doet. Hij brengt hulde aan M. Brunfaut,
die zelfs iu de somberste dagen nooit wan
hoopte voor de toekomst, en die nog blijken
van opoffering geeft voor de partij met zijne
kandidatuur af te staan aan een kandidaat
van een ander kanton.
Als kandidaten voor de katholieke partij
zijn aangeduid: MM. Colaert, Van Merris
en Therelin.
De beste hoop bezielt de liheralen. De
eerste groote meeting zal gegeven worden te
Meessen waar de kandidaten en M. Liheyne
alvocaat, als redenaars zullm optreden.
Maandag morgend was Eugeea Alleman
schaliedekkersgast, bezig met het dak te
vermaken van eender huizen van M. Gille-
hoeveelheid levensmiddelen mede te nemnn
om den tegenstand tot het oogenblik der
ontzetting vol te houden.
«Uwe bevelen zullen volbracht worden,
genadige heer graaf; sprak Kcrste's vader
met eene diepe buiging. Eu gevolgd door de
andere edelen, verliet hij den vernederden
vorst
De Leliaarts hadden voor den tijd hunne
matten opgerold. Nauwelijks kon den graaf
Hesdijn, en Daneel van Halewijn Oudenaarde
bereikt hebben, of de Vlamingen, door tal
rijke hulpbenden versterkt, verschenen eene
tweede maal voor Rijsef. Tot hunne groote
verwondering werden hun de poorten ge
opend en werden de legerhoofden verwittigd
dat de graaf ea zijn aanhang de stad verlaten
hadden.
Wat lafaards toch!» kreet Raas van
Herzeele op den toon der woede, wanneer
hij de dubb le vlucht der Leliaarts vernam.
Ze ontsnappen ons nogmaals, Gozewijn, en
deze maal zal het lastiger zijn ze te achter
halen, want ze hebben zich als arenden in
hun ne3t verscholenWat moedige ridders
voegde hij er spottend by.
Wordt voortgezet.
WEEKBLAD
(4tie Vervolg).
