La grande Pitié de rotre Bibliottièque Op weg naar de Conferentie Destijds hebben we de dagorde medege deeld door de Liberale Associatie van het Arrondissement Yper gestemd en gezonden naar al de liberale mandatarissen van Kamer en Senaat. Ziehier het ntwoord dat de Heer Paul-Emile Janson, Minister van Justitie, van den Heer Baron Houtart, Minister van Financiën, ontvangen heeft K B B I M ET Brussel, den 12 November 1928. VAN DBt 'MINISTER van FINANCIËN Nr 1620 Waarde Collega, Ik heb de eer U ontvangst te melden van de dagorde door de Liberale Associatie van het Arrondissement Yper gestemd en waar- van de tekst bij uw schrijven van 3c Octo ber 1 1. gevoegd was. De wenschen, in die dagorde uitgedrukt, schijnen mij ontstaan te zijn uit een denk beeld dat onbetwistbaar zeer verspreid maar toch volstrekt verkeerd is het recht der geteisterden op de stortingen door Duitschland uitgevoerd. Het recht op herstel der schade, door den oorlog teweeggebracht, is in verscheidene wetten geschreven die door het Parlement ten gunste der geteisterden werden gestemd. Ingevolge deze wetsbepalingen zijn de ge teisterden dus schuldeischers van den Staat, maar zij verwerven geen enkel recht op de vergoedingen door Duitschland gestort. De schuld van den Belgischen Staat tegenover hen blijft ten andere voortbestaan zelfs bij gemis aan welkdanige Duitsche storting. Daarentegen stelt het Verdrag van Ver- sailles den Belgischen Staat aan als schuld- eischer van Duitschland ten titel van herstel; de duitsche stortingen zijn bestemd, niet ©m de geteisterden schadeloos te stellen, maar ten geheele of ten deele om de uitgaven te vergoeden door den Staat ge- daan voor het herstel der schade aan zijn landgenooten veroorzaakt. Aanvaard, Waarde Collega, de uitdruk- king mijner zeer verkleefde gevoelens. (get.) HOUTART. De brief van den Heer Baron Houtart erkent dat de Duitsche stortingen bestemd zijn om ten geheele of ten deele de uit gaven te vergoeden door den Belgischen Staat gedaan voor het herstel der schade door den oorlog veroorzaakt. Hij bevestigt bovendien dat, ingevolge de verscheidene wetten door het Parlement gestemd, de verwoeste gewes ten recht hebben op volledig herstel. Welnu, het herstel der economische uit rusting onzer verwoeste stieek werd bijna nog niet aangevangen. Tot nu toe werd er niets of bijna niets heringericht. Htt schijnt ons dus dat wij het recht hebben van. den Belgischen Stnat een voorrang te eischen voor de bijzondere bestemming der somm n die hem wegers de duitsche stortingen zullen ten goede komen. Dat ons spoedig recht ge schiede want 't is tien jaar dat onze bevoiking wacht. De Times van 4 Januari 1929 bepaalt volgender wijze de taak der deskundigen bij de aanstaande Conferentie Hun eerste taak zal te beslissen zijn welke som Duitschland zonder voorwaarde zou kunnen betalen onder de waarborgen verschaft door de bepalingen der overdracht van het Dawesplan en het bedrag der belastingen bestemd voor het her stel der fransche verwoeste streek zal een der bijzonderste vast te stellen punten zijn. 't Is onder dit oogpunt dat het vraagstuk dient onderzocht Zien wat Duitschland kan betalen om de fransche verwoeste streek te herstellen en de belgische verwoeste streek natuurlijk ook. Welnu, wij namen kennis van het verslag van den Heer Parker Gilbert, Algemeen Agent van het Herstel. Dit verslag besluit dat Duitschland bij machte is de betaling der sommen uit te voeren zooals zij door het Dawesplan werden vastgesteld. De Duitsche drukpers is opgehitst en verontwaardigd. Zij speelt hare rol, al moest zij ook de beslissing aanvaarden die de Conferencie nemen zal. Na het verslag van den Heer Parker Gilbtrt ligt die beslissing voor de hand Duitschland kan en zal betalen Frankrijk en België zul len de sommen ontvangen, noodig voor hun herstel Frankrijk zd aan zijn verwoeste land de vernielde uitrusting teruggeven. België zal onze verwoeste streek in haar toestand van 1914 herstellen. Nieuwpoort zal haar haven herbouwd zien met een spoed gelijk aan dien welke men aan den dag legde om de nieuwe havens van Ant werpen en van Oostende te maken. De Minis ter van Justicie zal te zijner beschikking de noodige middelen hebben om een einde te stellen aan de zeer onrechtvaardige onwette lijkheid van Lede en zal aan Meessen, de verschoppelinge, haar leven terugschenken. Een eenig en voldoende krediet, een eenige aanbesteding zullen voor 1930 aan onze stad Yper haar eeuwenouden waterweg terug geven. Meteen verleden vol treurnis en opofferin gen uit te wisschen zal de Natie aan Yper ook haar andere vooroorlogsche bestaanmid delen terugschenken. Men heeft gezegd c n herhaald dat de Rijn bezetting als pand diende voor het vraagstuk van het Herstel. Door zijn wacht aan den Rijn verzekert ons toekomende garnizoen ons algeheel herstel. Maar, in afwachting dat dit laatste verkregen wordt en de bezetting een einde neemt, verlangen wij er zeer naar hier ons bataljon te zien dat nu altijd van de eene voorloopige verblijfplaats naar de andere ronddwaalt. Gelukkig zullen wij zijn het te ontvangen, met al de eerbewijzen die het verdient en aan het Vaderland te kunnen getuigen dat de alomgekende Ypersche vaderlandsliefde en gastvrijheid door den oorlog niet werden vernield De kwestie van het herstel met een Confe rentie eindigen zal, in buitenlandsche politiek, een deugdelijk werk zijn. Aan de opgeofferde streek haar middelen van voortbrengst en onderhoud teruggeven zooals zij die in 19:4 bezat zal de beste bin- nenlandsche politiek zijn. En deze politiek is de andere waard. Le parallèle que nous avons cheiché a éta- blij-, dans nutre article précédent, entre la biblioihèque de Louvain et celle d'Ypres ne se rapporte qu'aux situations inégales faites a ces deux institutions, et non a leurs collec tions de jidis, dont les importances réci proques peuvent difficilemeht se mesurer. Nous nous trouvons, tn cffet, en présence, d'une part, de collections accumulées depuis des siècles, et que les dons actuels, selon- la déclaration qui nous fut faite par Mgr. Ladeuze lui même, n'arriveront jamais a rem] laceF, et, d'autre part, d'une librairie de province, nk yant pas encore célébré son centenaire dotée, a ses débuts, d'ouvragts anciens, rares et précieux, et, par la suite, dc l'importante collection Alphonse Vanden Peereboom, d'un si puissant intérêt local et régional. Disons également, avec impartialité, que les collec tions de Louvain étaient consultées, avec fruit, par les mdliers d'étudiants de l'Alma Mater, tandis que la bibliothèque d'Ypres n'avait que sa clientèle locale, composée non- seulement d'une élite intellectuelle de la haute bourgeoisie, mais aussi de la classe moyenne, et par une portion notable de la jeunesse ouvrière. Déclarons-le sans ambages, pour ce qui concerne les libéralités faites pour la recon struction de notre bibliothèque, c'est un procés-verbal de carence qu'il y a lieu de dresser, et les dons d'ouvrages se reduisent a trois fois rien. Tout cela, probablement, paree qu'on n'est allé frapper a aucune porte, et aussi, comme pour notre Musée, paree que l'étranger ignore l'existence destitutions qui se dérobent a ses yeux. Dans cette simple question de contenant et de contenu, 1 un ne peut se passer de l'autre, et il est certain que des locaux plutót trop vastes et dégarnis, inciteront nos mécènes a faire des libéralités. L'hospitalité regue par notre bibliothèque a l'école moyenne est une véritabla hospitalité écossaise, et, comme l'a fait remarquer fort judicieusement M. Van Nieuwenhove, tile a ses limites et ne peut perdurer. La recon struction d'une nouvelle bibliothèque se pré sente done comme une question vitale, digne d'attirer l'attention de tous ceux qui ont le souci de placer l'intdlectualité au-dessus des matérialités de la vie, et même au dessus des sports, si recommandables soient ils, et de former une jeunesse assoiffée de tout ce qui peut faire l'ornement de l'esprit. En fait d'emplacement, nous l'avons dit, nous n'en voyons pas de plus favorable, dans toute la ville, que l'ancien emplacement, ou plutöt celui du palais qui fut primitivement celui de nos évêques, et plus tard celui de la justice. Dame Thémis, qui ne perd jamais la notion de son importance, a trouvé le moyen d'aller planter ses pénates au fond de la Grand'Place d'oü elle guettera, du haut d'une svelte tourelle, les malandiins et escarpes de la région. Elle laisse dans l'oubli les assises du palais vétuste d'oü elle fut si implacable- ment délogée le 3t Décembre 1894 par un bourgmestre a poigne, plus soucieux de la sécurité publique que des cris de putois effrayé de cette grave matrone aux balances inégales. L'oubli est l'inverse du souvenir, et, pour tout enfant d'Ypres, c'est un sentiment qui appelle sa plus énergique réprobation. C'est ici que les Romains s'empoignèrent, comme dit l'autre, et que nous devenons jalousement, étroitement, Yprois, soucieux de faire revivre tout ce qui nous a été légué par un passé glorieux. La prévöté de 3t- Martin, malgré son im portance architecturale et son indissolubilité avec notre antique collégiale, ne sera pas reconstruite, du moins en ces temps-ci C'est le souvenir des premiers évêques, et surtout celui du célèbre Jansénius, qui se perd avec ce monument. Cette perte devient compléte, si le palais d'en face, qui abrita plusieurs de ses successeurs, n'est, lui aussi, pas recon- struit. Cette longue suite de prélats, qui s'ér tend du milieu du XVIe siècle jusqu'a la fin du XVIIP, de Rythovius jusqu'a Mgr d'Ar- berg, contribua certainement, pour une part notable, a jeter sur notre antique cité ce lustre et eet éclat qui l'entoura toujours comme d'une auréole lumineuse. II ne nous suffk pas de savoir que les riches tombeaux des évêques Ryrhovius, Simons, De Visscher et de Hennin, ont rétrouvés parmi les ruines du choeur de St Martin, dans un état qui p-rrmet d'< spé er une intelligente restau- raiion, grace aux mesures de protection prises, aussitót que possible, par notre archi- tecte communal II ne nous sut'fit pas, davan- lage, de savoir que plusieurs portraits de nos évêques ont été saüvés par la révérende dame supérieure du couvent des Sceurs Noires qui, de même que notre administration des Hospices Civils, fut, en cela; mieux inspirée que notre édilité de 1914. Ce qui importe surtout, c'est de voir ressusciter le pal ais du xviip siècle, aux lignes nobles dans leur simpliciié, av-c «on fronton a l'inscnption d'une lalinité si décon Cp' tante Cette reconstiuction ne serait pas d un pur luxe, puisqu'elle pourrait sei vir a un organisme vital, notre bioliothèque commu nale. Représëntons nous, un instant, les Halks, St-Martin, 1 ab .aye, et ensuite le palais épis- copal reconstruits comme aux temps de leur splendeur passee. Quelle suite incomparable de monuments, dignes d'attirer les touristes et de continuer a ranger notre ville parmi les belles cites d art du pays Au nom de nos glorieux souvenirs, sachons done, nous, entants d'Ypres, revendiquer m,eprRnheTd fettC reconstruction. De même que Robert de la >izerame lépanoit iadis la religion de la beauté, cultivons, avec ferveur la religion du souvenir et dr'essoiis Tuf un autel dans le fond de nos coeurs. Pyrès (A suivre)

HISTORISCHE KRANTEN

Het Ypersch nieuws (1929-1971) | 1929 | | pagina 2