HERDERLIJKE BRIEF
Eeuwfeest van België's Onafhankelijkheid
Hieronder geven wij den herderlijken briej
die Z. Em. kardinaal Van Roey en HH. HH.
de Bisschoppen van België aan de geestelijkheid
en de geloovigen gestuurd hebben ter gelegenheid
van het eeuwfeest onzer Onafhankelijkheid.
Zekere deelen van dien brief zijn in de hui
dige omstandigheden van een gansch bijzondere
belangrijkheid.
Na een breed overzicht over de honderd jaren
onafhankelijkheid die voor het landde bevol
king en den godsdienst een weldaad zijn geweest
na aangetoond te hebben wat België aan zijn
Vorstenhuis en aan de hoedanigheden der bevol
king verschuldigd is, bevat dien brief een merk
waardige ontleding van het begrip zelf van het
vaderland. Dit vaderland is niet voor de Vla
mingen of de WalenVlaanderen of Wallonië,
maar 't is België.
Men late dus eens voor goed die stelsels varen
welke van allen grondslag ontbloot zijn en
misdadig in hun praktische toepassingen, die
namelijk welke aan Vlaanderen of Wallonië de
voorrechten willen toekennen die alleen aan
België toebehoor en
Dit zijn klare en strenge woorden waai uit ze
kere politiekers, zoo hopen wij het, nut zullen
trekken en die hen zullen verplichten het masker
weg te werpen.
Nog nooit werd tot op heden het vlaamsche
nationalisme met zulke kracht en met zulk een
diepgegronde beredeneering weerlegd en afge
keurd, dan in dien herderlijken brief, dien we
hieronder letterlijk overdrukken.
Dat al onze lezers hem aandachtig lezen,
want hij is van het grootste belang.
Zeer Beminde Broeders,
Door het vieren van het Eeuwfeest zijner
Onafhankelijkheid herdenkt België met recht
matige fierheid het roemrijkste tijdperk zijner
geschiedenis. Al zijn kinderen, zonder onder
scheid van partij, stand of taal, noodigt het
ertoe uit, met één zelfde gevoelen van blijde
erkentelijkheid, zich te verheugen bij de her
innering der ontelbare weldaden door een
eeuw vrijheid aan het Vaderland geschonken.
Tentoonstellingen waarvan het belang en de
bijval alle verwachting overtreffen, rijke praal
stoeten, feestelijkheden van allen aard, heel
het land door, de geestdrift waarmede onze
Vorsten en Koninklijke Prinsen overal ont
haald worden, alles wijst er op, in afwachting
van de grootsche nationale betooging, op 21
Juli, dat de overgroote meerderheid der be
volking aan zijn oproep beantwoordt.
En zijn er geen redenen te over om deel te
nemen aan de plechtigheden van 't Eeuwfeest
Sinds België zijn plaats heeft onder de onaf
hankelijke natiën en meester is geworden van
zijn eigen bestaan, heeft het een tijdperk ge
kend van ekoromischen voorspoed en van ze
delijke grootheid zonder weerga. Van i83o tot
1914, had het, dank zij een onafgebroken vre
de, op alle gebied van de menschelijke bedrij
vigheid, een vlucht genomen die het plaatste
aan het hoofd der beschaafde volkeren. Nij
verheid, handel en landbouw voerden rijk
dom aan; wetenschap en kunst, die stap hiel
den met den stoftelijken vooruitgang, verfraai
den het leven, wijl de edele eerzucht van een
groot Koning het land met een uitgestrekte
kolonie begiftigde. Wanneer de onrechtvaar
digste en vreese'ijkste oorlog België werd op
gedrongen, wierp het alles in de weegschaal
om de eer te redden, en verwierf het door dit
voorbeeld van heldhaftigheid, over heel de
wereld, een onsterfelijken roem. En toen de
overwinning zijn prachtigen weerstand ten
slotte bekroonde, deed het al dadelijk zijn
woonsteden uit de puinen heroprijzen, en het
hervatte 't vredewerk met zulk een ijver dat
het normaal leven en zelfs de voorspoed in
min dan vijftien jaar heropbloeiden.
Hoeveel landen mogen roemen op zulk een
schoon en heerlijk lot Vergelijk België als
het nu is met België als het wasini83o. Welk
verschil in alle opzichten Welke ontzaglijke
opstijging
Het ligt zeker niet in onze bedoeling te be
weren dat alles volmaakt was gedurende het
tijdvak dat wij herdenken. Het leven der vol
keren, zelfs dat der meest beschaafde, is
onderworpen aan oneenigheden, twisten en
geschillen, die niet immer gewettigd kunnen
worden door het algemeen welzijn, maar veel
al voortspruiten uit dehevigheid der mensche
lijke driften. In België, werd de politieke
strijd gedurende al te lange jaren gevoerd
tegen de Katholieke Kerk en de rechten van
het geweten heden nog, zijn er menige tee
kens die de katholieken erop wijzen dat zij
geen duurzamen godsdienstvrede genieten,
maar slechts een wapenstilstand met moeite
toegestaan. En op een ander gebied, blijkt
het niet uit de edelmoedige pogingen der
Regeering, waarmede alle goede burgers zon
der voorbehoud instemmen, om het taalvraag
stuk volledig op te lossen, dat er ook hier een
wantoestand heerschte die sinds lang had
moeten weggeruimd zijn
Neen, wij beweren niet dat alles steeds
opperbest was I Ook wij weten dat het leven
niet zonder moeilijkheden gaat en dat een
ideale toestand, zonder gebreken en zonder
°r gelijk, nergens ter wereld gevonden wordt.
Maar, wat wij zien en getuigen, is dat onze
honderdjarige onafhankelijkheid een weldaad
is geweest voor het land, voor de burgers, en
zelfs voor den Godsdienst waar iedereen
moet mede instemmen, is dat dit tijdperk het
bloeiendste, het vruchtbaarste en het schit
terendste onzer geschiedenis is geweest
eindelijk, wat alle harten, dieniet voor knecht
schap geboren zijn, met vreugde en fierheid
vervult, is het feit zelf dat onze voorouders er
in gelukt zijn beslist alle vreemde overheer-
sching te breken, voor het Vaderland den weg
te banen tot een zelfstandig bestaan, het te
maken tot een land van vrijheid, waar alle
lofbare ondernemingen tot stand en tot ont
wikkeling kunnen komen en waar al de na
tuurlijke rechten der enkelingen en der ge
meenschappen erkenning en eerbied kunnen
verwerven.
Aan wie hebben wij, Zeer Beminde Broe
ders, deze niet te loochenen weldaden, dezen
zedelijken en stoffelijken welstand te danken
Eerst en vooral, aan de Goddelijke Voor
zienigheid.
De menschen gaan heen en weer, maar God
is het die hen leidt. Hij houdt de hand aan-en
trtkt den draad door het weefsel der gebeur
tenissen. Zijn Wijsheid, zijn Goedheid en zijn
Rechtvaardigheid beheerschen de geschiede
nis der volkeren evenals die der enkelingen
Hij alleen kent het gevolg van de onafzien
bare verscheidenheid der feiten en der omstan
digheden, de uitkomst van al de daden, van al
de schokken, van de geschillen, van de oorlo
gen en van de omwentelingen.
God, het staat buiten kijf, heeft gewaakt
over het Belgisch volk Hij heeft zijn ont
staan en zijn ontwikkeling als vrije natie be
schermd. Hij heeft het met zorg omringd en
verpleegd. Hij heeft het bewaard als den
appel van zijn oog. Lijk de adelaar die zijn
jongen aanhitst en over hen heenwiekt, zóó
heeft de Heer zijn vleugelen uitgestrekt, zijn
volk opgenomen en op zijn vederen gedragen.
De Heer alleen heeft het geleid, geen vreemde
godheid was met Hem En wanneer de
oorlog voortwoedde zonder eind en de over
winning steeds aarzelend uitbleef, was het
zichtbaar de sterke hand en de uitgestrekte
arm van den Almachtige, in manu forti et
brachio extentodie ten gepasten tijde de vijan
den neervelde en naar hun land terugdreef. Zij
die gelooven en deze tragische gebeurtenissen
hebben meegeleefd, kunnen niet twijfelen aan
Gods tusschenkomst, en, vol vertrouwen op
de toekomst, denken zij terecht dat de Voor
zienigheid België niet gered heeft om het ten
gronde te laten gaan.
Wezen wij dus dankbaar, Zeer Beminde
Broeders, jegens den Heer voor de groote
weldaden die Hij zich gewaardigd heeft over
ons Vaderland uit te storten. Een dreunend
Te Deum van dankbetuiging galme in al
onze kerken, in tegenwoordigheid der Over
heden en onder den toeloop van de massa der
geloovigen. Geeft bovendien nog lucht aan uw
dankbare gevoelens, door werkdadig uw steun
te verleenen aan het Werk der Nationale
Basiliek toegewijd aan het H. Hart van Jezus,
waarvan de opbouw, dit jaar zelf, onderno
men wordt.
Wezen wij diep ervan overtuigd dat de
Voorzienigheid ons niet zal verlaten, zoo wij
steeds in de toekomst ons nationaal bestaan
aan haar vaderlijke hoede toevertrouwen.
Qui habitat in adjutorio Altissimiin pro-
tectione Dei cceli commorabitur. Wie zich schuil
houdt onder de bescherming van den Aller
hoogste, rust in de schaduw van den God der
Hemelen
Maar, wijl wij opklimmen tot God als tot
de eerste bron der goederen welke wij genie
ten, mogen wij niet uit het oog verliezen dat
Hij handelt door zijn werktuigen en dat wij,
na Hem, aan nog andere oorzaken dank ver
schuldigd zijn.
De instellingen die ons beheerschen zijn
ongetwijfeld, lijk trouwens alle menschelijke
opvattingen, aan onvolmaaktheden onder
worpen maar aangepast als zij zijn aan de
overleveringen, aan den aard en aan de be
trachtingen van het Belgisch volk, hebben zij,
spijts soms geweldigen politieken strijd, ge
durende een gansche eeuw, den inwendigen
vrede en een immer stijgende welvaart ver
zekerd, die geen enkele omwenteling of diepe
beroering mocht verhinderen. Die honderd
jarige ondervinding bewijst dat 's Lands wel
zijn gelegen is in de getrouwheid aan de
regeeringsbeginselen door de wijsheid onzer
voorouders bekrachtigd, en dat dit zelfde
welzijn niet gediend zou worden door roeke-
looze proefnemingen waartoe vreemde stel
sels, met heel onze geschiedenis tegenstrijdig,
ons zouden brengen.
Aan de spits onzer nationale instellingen
staat het grondwettelijk Koningdom. Grond
slag van stevigheid en van eendracht, begin
sel van tucht en van orde en tevens bron van
ondernemings- en van stuwkracht, is het voor
België een ware zegen geweest. Een Vorsten
huis van Koningen, die in al hun daden slechts
het hoogste welzijn van het land betracht
hebben en wier langdurige regeering, naar
het getuigenis van de H. Schrift, mag aanzien
worden als een weldaad van den Hemel,
leidt het Vaderland met een diep bewustzijn
van zijn zending, met een onbestreden gezag,
met een onverpoosde bedrijvigheid, met een
helder doorzicht en een zeldzame voorzich
tigheid. De geschiedenis prijst de hooge wijs
heid van Leopold I en ziet in hem den ivaren
stichter onzer onafhankelijkheid zij verheer
lijkt het vernuft, den grootheidszin en de
volhardingskracht van Leopold 11, wiens
naam steeds roemvol zal verbonden blijven
aan de stichting van ons uitgestrekt en won
derschoon Afrikaansche rijk. Koning Albert I
geniet den eerbied, de bewondering en de
genegenheid van zijn volk, dat hem erkent als
den voorbeeldigen Vorst, gehecht boven al
aan plicht en eer, oprecht en rechtvaardig,
zegevierende soldaat in den oorlog, minnaar
van de eendracht en bevorderaar van het
openbaar welzijn in den vrede. Gesteund
door een Koningin met een edelmoedig hart
en een liefdadige hand, mag hij er zich over
verheugen tusschen het Vorstenhuis en de
Natie een band te hebben gesmeed dien nooit
iemand of iets zal vermogen te verbreken. De
Heer schenke aan onze geliefde Vorsten
lange en voorspoedige jaren voor het geluk
en den roem van het Vaderland
In de hulde die wij brengen aan onze Ko
ningen voor hun weldoend en vadeilardsch-
lievend werk, is het billijk heel de Natie te
doen deelen. Aan de echte hoedanigheden der
bevolking, aanhaar taaien werklust, aan haar
ondernemingsgeest en haar sterk volhardings
vermogen, aan haar liefde tot de eerlijkheid,
aan haar gehechtheid aan de vrije instellingen
en werken, heeft België in ruime mate zijn
grootheid en luister te danken.
Deze grootheid heeft het te danken aan
de navorschingen zijner geleerden, aan de
rechtschapenheid zijner magistrate^, «au de
tucht en den moed zijner soldaten, aan de
eerlijkheid zijner ambtenaren, aan de stout
moedigheid zijner kolonisators, aan de vreed
zame veroveringen zijner nijveraars en han
delaars, aan den vruchtbaren arbeid zqner
landbouwers, stielmannen en werklieden.
Deze grootheid heeft het bovendien nog te
danken wij leggen er den nadruk op
aan de apostolische werking zijner p=:t*>i-s
en kloosterlingen, aan de verborgen maar des
te meer bewonderenswaardige toewijding
zijner kloosterzusters, aan de heldhaftigheid
zijner missionarissen die over heel de wereld
den Belgischen naam zegenend doen waar-
deeren en prijzen.
Al de maatschappelijke standen en al de
beroepen hebben er recht op ten deele als
hun werk te aanzien het grootsche werk dat
sinds één eeuw tot stand werd gebracht alle
burgers mogen er op roemen.
Nochtans, Zeer Beminde Broede s i het
niet genoeg u over het verleden te verheugen
en uw erkentelijkheid ervoor te betuigen
het Eeuwfeest dat wij vieren moet u vcoral
herinneren aan uw verplichtingen en au., uw
verantwoordelijkheden in het heden en in de
toekomst om u dieper ervan te doordringen.
Het drage er machtig toe bij uw harten te
vervullen met het bewustzijn uwer plichten
jegens het Vaderland.
Het Vaderland Zoetklinkend woord dat èn
natuur èn godsdienst verheerlijken Bétecke-
nisvol woord dat de innigste vez°l? var °ns
hart roert en bij machte is tot de grootste
opofferingen aan te zetten, leder meusch uie
