H. HARTEFEESTEN
De sluis van 1912
in de
sleuf van Hollebeke.
L'écluse de 1912
dans la
tranchée d'Hollebeke.
Zijdepapier
C repepapier
Guir landen
Chi ffonnet ten
ter Drukkerij DUMORTKER
34, Boterstraat, YPER.
Naar het schijnt wordt deze zelfde kleilaag
aan den oveikant der zee, namelijk te Londen,
ook aan de oppervlakte van den grond aan
getroffen en wordt zij ginder London Clay
geheeten. Zij dient als steunlaag voor een
gróót gedeelte van Londen, en de ondergrond-
Sche spoorweg alsmede de tube doorkruisen
haar in alle richtingen.
Hiet komt ons niet toe hier de technische
Misschien wel zijn de gronden daar nog
slechter en ontmoet men er die gevreesde
kleilaag op nog grootere lengten dan te Holle
beke.
De strijd tusschen de kennissen van onze
technici en de Ypersche klei werd te Holle
beke aangevat, hij werd er voortgezet en daar
ook zal hij eervol gewonnen worden, tot
grooter roem onzer huidige ingenieurs
I- i
r v.';
middelen te ondërzoeken die den bijval der
ondérnéming moeten verzekeren, wij beken
nen daarvoor de noodige bevoegdheid niet te
bézitten en dat is ook de taak niet welke wij
ons opgelegd hebben.
Doch wij hebben, niettemin, de innerlijke
overtuiging dat dank aan de middelen, waar
over de moderne techniek thans beschikt, het
mogelijk is de uit gravingswerken der sleuf van
Hollebeke tot een goed einde te brengen.
Immers, wanneer men het herstel van dit
moeilijk gedeelte eener lengte van hoogstens
700 m-, vergelijkt met de moeilijkheden welke
men bij de delvingswerken van het Albert-
kanaal, te Eigenbilsen, ontmoet en overwon
nen heeft, wanneer men h6t graven der tunnel
onder de Schelde overweegt, dan schijnt de
doorsnede der hoogte van Hollebeke een nog
onbeduidend iets, nog slechts een wetk van
Pygmee te zijn.
De V er bin ding Yzer-Leie
De vaart Yper-Komen is de kortste water
wegverbinding tusschen de Leie en de Yzer,
daar, van al de steden die zich op de oevers
der Leie bevinden, Komen het dichtst bij
Nieuwpoort gelegen is. Wanneer men de
Waterwegen Komen Yper - Dixmude Nieuw
poort volgt, dan bedraagt de afstand tusschen
de eerst- en de laatstgenoemde stad slechts 54
kilometer. De monding der vaart Yper- Ko
meq in de Golden River, rechtover dec nijver-
hèidsstreek van het Noordenen' op korten
afstand der mondiBg van de Deule, is uiterst
goed. geschikt om de betrekkingen tusschen
deze bedrijvige streek en dè haven van
Nieuwpoort uit te breiden. Vanaf Komen
veizekert de Leie verders de gemakkelijkste
betrekkingen met Wervick, Meenen en gansch
de nijverige streek van het Kortrijksche.
Door de Leie en de vaart van Bossuyt, ver
bindt het kanaal Yper-Komen de haven van
Nieuwpoort met de nijverheidsstreken van
het Walenland.
Dat deze verbinding aan de verlangens van
gansch de bevolking van het Zuiden van
Vlaanderen en ook van het Beheer beant
woordt, wordt bewezen door het feit dat de
werken van dit kanaal over een zeventigtal
jaren begonnen en, spijts herhaalde misluk
kingen, telkens weer hernomen werden. Dit
feit alleen is reeds een doorslaande bewijs
van de noodzakelijkheid dezer vaart.
En thans meer dan ooit pleit alles ten
voordeele dezer oplossing.
Hebben wij onlangs in de vrachtbeurs
kwoteering van de Nord Charbonnier niet
gelezen dat de vracht Bruay-Yper gekwoteerd
staat aan 18 fr., terwijl de vracht Bruay Ko
men slechts 7 fr. 25 bedroeg Wij bekennen
dat de kennissen onzer ingenieurs tijdens het
doorgraven der hoogte van Hollebeke hard
op de proef gesteld werden, doch uit iedere
mislukking js ook telkens een nieuwe lqs
voortgesproten. Van de'-werken, die in 1912
werden, uitgevoerd, zijn de sluizen tot heden
toe nog önaahgeroerd blijven bestaan.
Wij naderen dus het doel. Nergens, in Bel
gië, zijn iverken onvoleindigd gebleven. Hier
ook, is de oplossing nakend.
Waarom zou men elders, door een kanaal
Dixmude - Rousselare en Yper Rousselare
langs Papschqndaélë, in gronden die juist van
dénzelfden aard zijn als deze vkn Hollebeke,
dezelfde proef willen herdoen van hier.
De Actualiteit van het Herstel der Vaart
Yper - Komen
Het herstel der vaart Yper Komen dringt
zich thans op den voorgrond uit hoofde vooral
van het groot belang dat de uitvoering van dit
werk onder opzicht der algemeene staathuis
houdkunde van het land oplevert.
In een interview, onlangs te Londen geno
men naar aanleiding der aldaar gehouden
economische conferentie, verklaarde de heer
Jaspar, Minister van Financiën, dat
De groote ondernemingen gemekaniseerd
zijn en slechts betrekkelijk weinig handen-
arbeid eischen. Het zijn de kleinere werken,
of deze van plaatselijk en ondergeschikt
belang, die het best geschikt zijn voor het
bestrijden der werkloosheid.
De heer Forthomme, Minister van Verkeer,
wanneer hij in zijn radio-rede van 9 Juli 1933
handelde over de economische heropbeuring
van het land, sprak eveneens in denzelfden
zin Geen ondernemingen die uitsluitend
het gebruik van gespecialiseerde werklieden
vereischen, vooral geen wei ken waar de
machines het grootste gedeelte van het
werk verrichten, maar, integendeel, werken
»Jdiè het gebruik van zooveel mogelijk arbei-
ders vergen.
Onder dit opzicht alleen, is het herstel der
vaart Yper Komen ongetwijfeld een der meest
belangrijke werken. Het herstel der sluizen,
het ontsltjken der vaart, het onder proriel
brengen der vaartoevers, dat alles is een werk
dat uitsluitend door handenarbeid te verrich
ten is en dat gedurende verscheidene maanden
talrijke arbeiders zal bezigen. Tengevolge
der moeilijkheden die men in Frankrijk de
vreemde werklieden aandoet, komen de met
sers, de metsersdienders, de aardeweikers in
groot getal voor op de lijsten der werkloozen
onzer streek.
De toegekende kredieten zullen dus groo
tendeels onder vorm van loonen uitbesteed
worden, wat ten volle beantwoordt aan de
oplossing die alle staatshoofden wenschen te
bereiken.
Voegen wij nog daarbij dat al de onteigenin
gen van gronden reeds gedaan zijn, dat de
plannen der onderneming bestaan, en dat
vele kunstwerken slechts gedeeltelijk moeten
hersteld worden. Uit wat voorafgaat mogen
wij besluiten dat de uitvoering vau dit werk
daarenboven nog, voor het Land, van een
zeer groot sociaal en economisch belang is
en aan den kop verdient te staan van de lijst
der groote wei ken, die ter bestrijding der
werkloosheid zullen uitgevoerd worden.
Het Mirakel der Vlaanders
Het mag als een tragisch samentreffen ge
noemd worden dat de frontlijn van den groo-
ten wereldoorlog, op zeer korten afstand na,
de lijn volgde van den waterweg Nieuwpoort
Dixmude Yper Komen.
De Yzer, de vaart Yper Yzer en het kanaal
Yper-Komen hebben als loopgrachten gediend
en het is langs hun oevers dat de legers der
verbondenen tot aan den dag der zegepraal
weerstand geboden hebben.
Langs weerskanten dezer zelfde water
wegen is het Mirakel der Vlaanders geschied
door het herstel der landerijen, den heropbouw
van steden en dorpen, de herstelling van de
Yzer en het terug bevaarbaar maken 7- werk
dat ht laas zoo traag vordert der vaart
Yper Yzer.
Dit herstel moet voortgezet worden en ook
de laatste puinen, dezer der vaart Yper-Ko
men, moeten verdwijnen.
Voor wat Yper betreft, ontbreekt er hier nog
steeds de rijschool, de regimentsschool, het
bataljon van het 3de linie, de hoefsmeden-
school, de weldadigheidsschool van den Staat,
juist zooals er aan Meessen ook steeds het
Koninklijk gesticht van dezen naam zal ont
breken.
Deze verschillige instellingen, die Yper
sedert den oorlog verloren heeft, telden een
bevolking van ongeveer 3ooo zielen. Aan den
huidigen koers van den frank, vertegenwoor
digt dit voor de bevolking van Yper een jaar-
lijksch vei lies van meer dan 20 millioen fran
ken.
De heroprichting der gebouwen van al deze
diensten, die nochtans door de wet op de oor
logsschade gewaarborgd werd, zou meer dan
5o millioen fr. gekost hebben. Het herstel der
vaart Yper Komen wordt, naar het schijnt, op
36 millioen geraamd. Met dit laatstgenoemde
werk te doen uitvoeren, zou de Staat dus
slechts een gedeelte zijner verbintenissen na
komen doch het ware een gedeelte van het
allergrootste belang zoo Yper daardoor ein
delijk een nieuw bloeitijdperk mocht zieö
aanbriken.
Het is daar, waar de ramp heeft plaats ge
had, dat het Mirakel der Vlaanders moet vol
tooid worden.
Omdat andere steden door het feit zelf van
onzen ondergang bevoordeeligd werden, durft
men het nu aan de welvaart, die zii alzoo ten
onzen nadeele verworven hebben, tegen óns
in te roepen. Terwijl hier te Yper alle mili
taire eigendommen verlaten en ongebruikt zijn
gebleven, heeft de Staat te Rousselare een
brouwerij, een fabriek alsmede de gebouwen
eener school gekocht om er, ten koste van
millioenen, een militaire wasscherij in te rich
ten en er zoo wat vijf honderd jonge meisjes
en een honderdtal mannen een broodwinning
te geven...
Indien men deze dienst hier te Yper in de
bestaande militaire gebouwen had ingericht,
dan zouden er hier voor het oogenblik eenige
honderde Yperlingen minder verplicht zijn da
gelijks de grens óver te steken om elders
werk te zoeken.
Den dag waarop Dixmude en Nieuwpoort
zich, in een gevoel van solidariteit, zullen
herinneren al Wat Yper voor de gemeenschap
pelijke heropleving deed, en de handen zullen
nemen die Yper hen uitsteekt om, zooals in
het verleden, samen met vereende krachten
te werken voor de voltooiing van de gemeene
taak en om van den weg, die eens dezen van
het offer was, den weg van aller vooruitgang
en bloei te maken den dag waarop de stad
Yper bij de Pers, bij de vertegenwoordigers
in Kamer en Senaat, en bij de Regeering al
den sceun zal ontmoeten waarop zij mag aan
spraak maken den dag waarop zij, door de
vaart Yper.Komen, in den samenloop zal
geplaatst geweest zijn der waterwegen die de
nijverheid van het Walenland, van het Kort
rijksche en van Noord Frankrijk met de haven
van Nieuwpoort verbinden, dan en dan alleen
zal het Mirakel der Vlaanders als volledig
voltrokken mogen aanschouwd worden.
Het is met dit doel dat de tegenwoordige
brochure werd uitgegeven, in de hoop dat
allen twijfel zal verdwijnen, dat de overtuiging
zich meer en meer zal ontwikkelen, opdat er
weldra een begin gemaakt worde met een
werk dat niet alleen onmisbaar is voor de
levensnoodwendigheden van Yper, van het
Kortrijksche en van de haven van Nieuwpoort,
maar tevens ten volle beantwoordt aan de
wenschen der wereldconferentie van Londen:
een werk van het grootste plaatselijk belarg
dal terzelfdertijd werk zal verschaffen aan een
groot aantal arbeiders die thans tot werke
loosheid gedwongen zijn.
GROOTE KEUS
