THUYNDAGr
Crédit Foncier de Belgiqne
Prijskamp in het Lijnvisschen
STAD YPER
1383
1933
Zondag 20 Oogst 1933
2' 45 7e 10
Uitgifte van Grondobligatiën
BANK VAN KORTRIJK
EN WEST VLAANDEREN
leunde, deed zich het gemis aan theoretische
kennis nog zoo weinig gevoelen, dat het on
aanzienlijk geachte handwerk reeds vroeg een
vrij hooge vlucht kon nemen, terwijl de hoog
hartige medicina nog eeuwen lang in de
kluisters van gezag en scholastiek bekneld
zou blijven."
Men behoeft, om dit verschil in ont
wikkeling waar te nemen, slechts Yperman's
beide geschriften, zijn Medicina en zijn Chi-
rurgia, rtaet elkander te vergelijken. Het eerste
biedt, afgkzien van het feit dat het in de
landstaal afschreven werd, luttel oorspron
kelijks en qou, zonder nadeel voor de ont
wikkeling der geneeskunde, gevoeglijk onge
schreven hebben kunnen blijven uit het
tweede spreekt daarentegen de man van er
varing, die, met allen eerbied voor de grieksch-
arabische overlevering en voor zijne onmid
dellijke voorgangers, toch liefst op datgene
vertrouwt, wat hij met eigen oogen gezien
en met eigen hand getast heeft.
De wetenschap heeft dus haren plicht ver
vuld na lange jaren heeft zij eindelijk den
kunstenaar gevonden die hem ter eere een
monument heeft gebouwd. De Cyrurgie van
Meester Jan Yperman heeft, dank aan Prof.
Van Leersum, de verdiende plaats gevonden
in onze boekerijen.
De stad Ieperen heeft ook het bewijs gele
verd haren grooten burger niet vergeten te
hebben. Hare archivarissen, namelijk Diege-
rick en De Sagher zochten in de oude oorkon
den naar inlichtingen over Jehan Yperman.
Toen ik in mijne rede van ig3i had gezeid
er werd geen gedenkteeken in ig3i ter eere
van Jehan Yperman ingehuldigd, noch te
Ieperen, noch elders zal het ooit gebeuren
Daartoe zijn rechtvaardigheid, erkentelijkheid
en vastberadenheid noodig 1 vestigde de
heer Burgemeester van Ieperen mijn aandacht
op het feit, mij gansch onbekend, dat onder
de standbeelden, welke de muren van de
Halle versierden, er in 1874 een van Yperman
werd geplaatst, een verdienstelijk werk van
den beeldhouwer Eduard Fiers.
De oorlog heeft, met de Halle, al de
standbeelden, ook het standbeeld van Jehan
Yperman, tot gruis geslagen. De tempel van
den Vrede, zooals de Halle door Busken
Huet wordt genoemd, welke menschen, tus-
schen 1201 en i3o4, aldus in i©3 jaren, had
den opgebouwd, werd door het onvergetelijke
gruwelwerk van igi4 igi8 platgedonderd,
met de succesvolle, ellendige, misdadige
medewerking van de giftige, dooderide gassen.
Menschenbeschavirg
Waar rust het stoffelijk overschot van
Yperman De eeuwen hebben zijn geraamte
tot stof gebracht en met de aarde vermengd.
De oorlog heeft zijn geraamte met het gruis
van de Halle vereenigd. Zijn geraamte is door
Ieperen's grond gansch opgeslorpt. De Stad
heeft haar kind letterlijk in haar boezem
opgenomen. De menschen van de beschaving
waren in igi4 tot igt8 nog niet voldaan: ende
het klein standbeeld van de Halle moest ook
met Ieperen's grond tot gruizel gekneed
worden.
Dr Broeckx was, in zijne bekende stu-
dieën over de geschiedenis der geneeskunde,
steeds vol geestdrift. In 1867 drong hij aan op
dat, evenals Brussel een standbeeld aan Vesa
lius, ook een aan Van Helmont, oprichtte,
evenals Antwerpen op dezelfde wijze Couden-
berg, en Mechelen Rembert Dodoens, hadden
herdacht, ook Ieperen zonder lang uitstel een
blijk van erkentelijkheid en eerbied aan haar
roemrijk kind zou geven. La Ville d'Ypres,
zei hij, doit sans tarder élever uivmonument a
cette grande figure médicale et chirurgicale,
qui domine toute la médecine belgddu Moyen-
Age Kortrijk heeft haren Jan Palfya niet
vergeten en hem met een standbeeld herdacht.
Als wij thans de waarde van Yperman
kunnen schatten, dan moeten wij bekennen
dat de gedachtenis van den grooten heelkun
dige, thans internationaal beroemd, zeker
meer verdient dan een klein standbeeld tus
schen andere aan de muren van de Halle.
Ieperen bewaart de graven en de gedenk-
steenen van de slachtoffers van den afschuwe
lijken oorlog, het werk van eene internationale
woekeraarsmaatschappij. Laat ons hopen dat
in het midden van de herboren stad, in het
midden van de duizenden dooden, wier oogen
naar de eeuwigheid zijn gekeerd, een stralend
beeld van den genialen Yperman zal oprijzen,
als een symbool van den vrede door de
duizenden dooden geëischt.
In naam van de Koninklijke Vlaamsche
Academie en van het Vlaamsch Congres voor
Verpleegkunde en Sociale Geneeskunde, buig
ik met eerbied en erkentelijkheid voor de
gedenkplaat van Jehan Yperman, opgericht
door de Commissie van Openbaren Onder
stand, aan het Godshuis de Belle.
Redevoering van Dr Brutsaert,
Voorzitter v. het Syndicaat der Geneesheeren
Ik heb de dood van Yper meegeleefd. Ik
zag de stille vreedzame woningen, ik zag de
openbare gebouwen, ik zag de kerken de
eene neerstorten, de andere opbranden onder
het losbarsten der Duitsche granaten ik zag
ze dag in dag uit een stuk uitbijten uit onze
geliefde stad zooals de nuchter waarheid
eiken dag een stuk komt wegbijten uit eene
schoone begoocheling.
Ik heb de dood van Yper meegeleefd ik
verheug mij over haai verrijzenis.
Een na een rijzen weêr op de oude getui
gen van hare eeuwige grootheid de vaart,
de kathedraal heden het belfort, morgen de
lakenhalle en rondom haar rijzen ten allen
kante reusachtige gedenkzuilen van dien
reusachtigen oorlog ter eere van Britten,
Franschen, Canadeezen, die hier in 't uit
hoekje van ons Vaderland in hun bloed de
groote bladen kwamen schrijven van hunne
geschiedenis.
In onze kathedraal, die prachtiger dan
vroeger, uit hare puinen is opgerezen, hebben
deze onzer bondgenooten, die gelooven aan
een hiernamaals en een beter leven dan dit
tusschen de wieg en het graf, gedenkplaten
gebeiteld om aan de nageslachten hunne
helden te herinneren en Gods genade over
hen af te smeeken.
Heden vieren wij ook de onthulling van
een gedenkteeken, niet van een oorlogsman
met lauweren omkransd, maar vaneen meester
in de geneeskunde, die ruim 600 jaar geleden
de lijdende menschheid ter hulpe kwam en
door zijne geschriften èn zijn Stad, èn zijn
volk èn zijn taal eere en faam heeft bezorgd.
Hier leefde de groote Yperling, die onder
den naam van Jehan Yperman bekend staat.
Hij heeft de halle zien voltooiende halle, een
weerloos feodaal kasteel, zonder grachten,
zonder ophaalbrugge, zonder schietgatende
halle, tempel van den vrede, die in alle boeken
der wereld afgeprent staat als een meesterstuk
van bouwkunst en onbermhertig door Duit
sche kanonnen werd in brand of in stukken
geschoten.
Hier leefde hij hier, in het hospitaal
De Belle dat in 1276 gesticht wierd,
fungeerde hij als heelkundige.
Hier schreef hij in 't Vlaamsch zijne
kennis en zijne ervaring neer, zijn volk ten
bate en de wetenschap ter eere, en evenals
Ambroise Paré met den titel van vader der
Fransche chirurgie bekroond werd, heeft men
terecht Jan Yperman de vader der heelkunde
in Vlaanderen geheeten.
Dr Snellaert schreef over hem Het was
in den tijd van Maerlant dat de genees-
kundige wetenschappen het meeste licht in
Vlaanderen hebben verspreid. Een naam
stijgt hoog boven de andere, in die schoone
reeks minnen van de wetenschap, de naam
van Jan Yperman.
Is het dan te verwonderen dat Dr Broeckx
in zijne studie over de geneeskunde aandrong
opdat, evenals Brussel een standbeeld op
richtte aan Vesalius en Van Helmont, evenals
Antwerpen op dezelfde wijze Coudenberg en
Mechelen Dodoens hebben herdacht, Yper
bok eene blijvende en duurzame hulde zou:
bewijzen aan den man hier gewonnen- en ge
boren en begraven, die door zijne wetenschap
zich heeft groot gemaakt.
Heden is dien wensch volbracht en wijr
geneesheeren van Yper en 't ommeland, wij-
verheugen ons om de eere aan een van onze
groote voorgangers bewezen, aan J. Yperman,.
een man van eigen ervaring en eigen kunst,
een man die neerschreef wat hij met eigen
oogen gezien en eigen hand getast had en di&
door zijn sch-ijven de chirurgische kennis
uitbreidde en in een tijd dat latijn de taal der
geleerdheid was, evenals Jean Van Helmont
en Jan Palfyn, in 't Vlaamsch schreef in de
taal van het volk om zijn tijdgenooten van
zijne wetenschap te laten genieten.
Vlaanderen met zijn machtige gemeenten
was toen aan 't groeien, het streed tot ter
dood voor zijne onafhankelijkheid. Dat haar
Meesters in Dichtkunst, in Wetenschap zich.
ook van vreemden taaldwang wilden losruk
ken getuigt van hun streven naar vrijheid,
naar eigen grootheid en daarom verdienen
zij de erkentelijkheid van 't Vlaamsche volk.
Wij bedanken allen, die tot den heerlijken
dag van heden hebben meêgewrocht en niet
het minst den heer Vandevelde, werkend lid
van de Koninklijke Vlaamsche Academie van
België, die sedert jaren in een droom de
gedenkplaat ter eere van J. Yperman, als
Vader der Vlaamsche heelkunde, zag oprijzen
en verder de Commissie van Openbaren
Onderstand, die zoo gulhartig en vol pieteit
dien droom verwezenlijkte en zoo de Vlaam
sche wetenschap heeft gediend en vereerd.
-
om 3 ure,
in de Majoorgracht,
gegeven door de Majoorvisschers, met de
medehulp van het Stadsbestuur. 225 fr.
prijzen verdeeld als volgt
le 60 fr. 6e i5 fr.
3® 3o 8e 10
4e 25 ge 5
5e 20 ioe 5
Inschrijving van 11 tot i3 1/2 ure, in het
lokaal der Majoorvisschers, in de Groote
Pinte bij Maurice Decheiver, 111, Rijssel-
straat. Inleg i,5o fr. Alle visschers
toegelaten Ver de Vase uitgesloten.
De prijskamp zal stipt op het gestelde uur
beginnen.
Weging en Prijsdeeling bij Maurice Ver-
koutere, Tegelstraat, 5g. Het Bestuur.
BELGISCH GRONDKREDIET
Naimlooze Maatschappij gesticht in 1135
INTREST 5 0/. ZUIVER VAN
ALLE TEGENWOORDIGE
EN TOEKOMENDE LASTEN
Die obligatiën uitgegeven door deze maatschappij
met een bestaan van bijna 160 Jaar, en beschermd
deor de SOCIÉTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE,
zijn eene volstrekt zekere plaatsing.
Qnder meer zijn zij geklasseerd in de portefeuille
van de ALGEMEENE SPAAR- en LIJFRENTKAS
en van talrijke maatschappijen.
AGENTSCHAP
Naamloeze Vennootschap gesticht in 1873
Hypotheekleningen aan voerdeelige voorwaarden.
