De Ontvangst op de R. Colaertplaats
De Hulde aan de Dooden
De Mis
De Inhuldiging der Gedenkplaat
2 IWBMWg
Aimé Gruwez, nevens het geder.kteeken der
Ypeische Gesneuvelden, eener mooie bronzen
gedenkplaat en door het inrichten eener reeks
plechtigheden om de inhuldiging dezer gedenk
plaat op te luisteren daarvoor zorgde nog
het stadsbestuur van Yper met, op het her
haald aandringen van den ijverigen en ver
diensteliiken secreta is der Verbroedering,
Kolonel Serckx, ooilogsblinde, van zoodra het
mogelijk was de gewenschte toelating voor het
plaatsen der gedenkplaat te verloeren en de
noodige maatregelen te treffen opdat gansch
de plechtigheid een rustig en deftig verloop
zou kennen daarvoor zorgde eindelijk ook
de erkentelijke bevolking van Yper die, door
hare zoo talrijke deelneming door de schier
algemeene bevlagging der huizen in de skaten
langswaar de sfoet moest voorbijtrekken, en
door haar zoo vriendelijken gulhartig onthaal
van de feestvierende bezoekers, aan gansch
het feesteen bijval en een luister heeft weten
te geven die op al e aanwezigen den besten
indruk hebben gemaakt en ongetwijfeld bii de
vroegere verdedigers onzer stad een onuit-
wischbare herinnering zullen nalaten.
Reeds vanaf 10 u. 's morgens begon er bij
de Statie een ongewone drukte te heerschen.
Een na een komen de afvaardigingen met
vaandel van de verschill'ge oudstrijdershon
den en verbroederingen van Vper en omlig
gende daar toe om de oudstrijders van het
i3th Belgian Field Artillery bii hunne aan
komst te begroeten. Daar bemerken wij onder
mner de heeren Voorzitters omringd van
talriike leden der Ypersche afdeelingen van
het Nationaal Verbond der Oorlogsinvaliden,
van den Na ionalen Oudstriidersbond. der
Verbroedering van het 3e en 23e linieregimert,
van het British Legion en van de Poilus de
Frar.ce, verdeis verschillige vreemde af
vaardigingen, waaronder deze der Verbroede
ringen van het i3th Field Artillery van Luik,
van het l3' en het l5e artillerie!egiment.
van het 2* Jagers te paard, van de Mili
taire Taaismannen, een talrijke afvaar
diging van de fransche vereeniging van oor
logsverminkten Les Gueules Casiées du
Nord et du Pas de Calais alsook van het
British Legion van Brussel, enz. Ook
verdringt zich daar een overgroote menigte
die door een volmaakten ordedienst, in
samenweiking door de politie en de rijks
wacht verzekerd, op afstand gehouden wordt.
Eindelijk, te 10 u. 40, komt de verwachte
speciale t;ein de statie binnengestoomd die
ons, benevens de leden der Verbroedering van
het i3ih Belgian Field Artillery, rog talrijk
andere afvaardigingen en ook het vermaard
muziekkorps der Gidsen aanbrengt. Dadelijk
stellen zich allen op rang en wanneer de vlag
van de gevierde Verbroedering zich ontplooit,
waarop de naam Yper» en de jaartallen
:gt5 16 17 prijken, wordt zij begroet door
de klaroenen der Ypersche brandweermannen
die den Groet aan de Vlag blazen en door
de Harmonie Ypriana, die opvolgenlijk, ter
wijl al de vlaggen buigen en de hoofden zich
ontdekken, de Brabargonre het God
save the King en de Masseillaise aar
heft.
Onmiddellijk daa-op, terwijl in het Hotel
Skindies de ontvangst der aanwezige over
heidspersonen plaats heeft, wordt een stoet
gevormd met de Harmonie Ypiiana voorop,
gevolgd van de indrukwekkende groep Gag-
gen, het muziek der Gidsen en de lange rijen
oudstrijders en verminkten waarvan zoovelen,
helaas, nog zichtbaar de merken van hun on-
menschelijk lijden en afzichtelijke verwondin
gen vertoonen, maar niettemin blij zijn de
vreugde van vandaag te mogen deelen en met
fierheid hunne zoo welverdiende eereteekens
op de borst dragen.
Te midden een dubbele haag van sym
pathieke toeschouwers trekt de lange stoet
de Statiestraat in en begeeft zich, onder het
spelen van de English popular March die
door de Engelsche afvaardigingen geestdriftig
wordt meegezongen, en van de Salut au
85' marschen waarmede de Harmonie
Ypriana. onder de leiding van haar chef Mr
Fr. De Ridder, veel bijval oogst, langs de
Teropelstraat en Boterstraat tot bij het Ge
denkteeken der Ypersche Helden.
Aan den voet van het Gedenkteeken wor
den, in 't bijzijn van de heeren Clinckemaille,
arrondissementscommissaris, Vanderghote,
burgemeester, Van der Mersch, schepen, en
Biebuyck, gemeenteraadslid, die den stoet
aldaar opgewacht hadden, twee prachtige
kronen neergelegd door den heer Baron de
Rosée, Voorzitter der Verbroedering van het
l3th Belgian Field Artillery, en door een
vertegenwoordiger van het British Legion.
Na deze hulde aan onze Ypersche Gesneu
velden begeeft de stoet zich verder naar het
Britsch Gedenkteeken der Meenenpoort,
waar Baron de Rosée, namens de Verbroede
ring van het l3th Belgian bield Artillery,
eveneens een kroon neerlegt, terwijl de Har
monie Ypriana het Engtlsch nationaal lied
uitvoert.
Vandaar trekt de stoet te?ug door de Mee
nenstraat, langs de Groote Markt, Dixrude
straat en lanseniusstraat, waar in 'c voorbij
gaan het lersch Gedenkteeken eveneens door
den heer Baroa de Ro.'ée bebloemd wordt,
tot aan Sint Maartenskathedraal waar, te
11 u. 3o, een Mis wordt opgedragen tot ziele
'ust der gesneuvelden van het i3th B lgian
Fiel 1 AriilleTy en waar insgelijks voor de
Fransche en B itsche Gedenkplaten, die zich
daar bevinden, bloemen worden neergelegd
Zelden kende onze mime St Maartenskerk
zulken toeloop van geloovigen als dien dag.
Ze is reeds letterlijk opgepropt wanneer de
stoei daar toekomt De overheidspersonen
nemen plaats vooraan in de middenbtuk, ter
wijl de verschillige vaandels der aanwezige
bonden en verbroederingen zich langs weers
kanten het hoogaltaar plaatsen, wat dr plech
tigheid van den dienst nog verhoogt. Het H.
Misoffer wordt opgedragen door den E. H.
Helpaire, gewezen kriigsaalmoezenier van het
gevi rde regiment, en opgeluisterd door het
muziel korps der Gidsen dat, in afwisseling
met eenige stukken door den heer Hanoulle
op het grnot orgel gespeeld, Ase's Dood
van Grieg en Judex van Gounod zoo heer
lijk schoon en harmon:sch weet uitte voeren
dat veel aanwezigen op sommige oogenblikken
meenen de klarken van een machtig orgel te
vernemen. Na het Evangelie beklimt de Z R.
H. Deken Vermsut den kansel en h.u It, in
'c vlaamsch e. in 't fransch, een treffende gele
genheidsrede die op allen diepen i druk
maakt. Zijn gemoedelijken aangenaam woord
weet de gevoelige snaren van het mensch n-
hart te treffen. Tijdens de Consecratie wordt
de eerbiedige stilte van die talrijke menigte
plots door een trompetgeschal ge1 roken de
trompetten der Gidsen blazen het Te Vel
de om de tegenwoordigheid van het Aller
heiligste te begroeten, wat niet weinig bij
draagt om al de v rhevenheid dier schoone en
indrukwekkende kerkeli ke pl-chtigheid nog
beter te doen begrijpen De herinnering ervan
zal voorwaar nog lang in 't geheugen blijven
van allen die er op aanwezig waren.
Na de Mis begeeft de stoet zich naar de
plaats waar de nieuwe en met de vaderland-
sche kleuren nog bedekte plaat is aange
bracht. De vaandels der bonden plaatsen zch
op rij bezijders de gedenkplaat, terwijl de
talrijke afgevaardigden en uitgenoodigden de
ruimte tustchen de Hallen en het Ypersch
Gedenkteeken bezetten, en de overheden op
de daar opgetimmerde tribune plaats nemen
Onder deze laatste bemerken wij: generaal
Gillieaux, vertegenwoordiger van Z. M. Leo
pold III Major Ridder de Creeft van het i3'
A., vertegenwoordiger van den heer Minister
van Landsverdediging den engelschen gene
raai LusYmgton van de Ypres League van
Londen de engelsche k lonels Anshwander,
van het B itish Legion, en Higginson, van de
Impeiial War Graves Commission den
engelschen Mijor Slessor, van het Haig
House generaal Moraine baron de Rosée,
voorzitter van de Verbroedering van het l3th
B F A kolonel Serckx, oorlogsblinde en
secretaris van zelfde verbroedering kolonels
Sansen en Aerts commandanten Blyckaert,
Moerbeke en andere militaire overheden
verschillige gewezen ziekenverpleegsters met
Gravin van den Steen de Jehay aan haar
hoofd E H. Belpaire, gewezen aalmoezenier
van het i3th B. F. A verders de heeren
Clinckemaille, ai rondissementscommissaris,
Vanderghote, burgemeester, Van der Mersch,
schepen, B ebuyck en Seys, gemeenteraads
leden, Versailles, gemeentesecretaris, enz. enz.
De Voorzitter der Verbroedering, heer
Baron de Rosée, neemt eerst het woord in het
fransch en vertrcuwt, op 't einde zijner rede,
de gedenkplaat aan de goede zorgen der stad
Yper en harer bevolking toe. Op *t zelfde
oogenblik werdt de nationale vlag van vóór
de gedenkplaat weggenomen en het vader-
landsch lied op gedempten toon aangeheven,
wijl de vlaggen ten gronde buigen.
Kapitein Vandeputte, van het Vervoer-
korps, komt daarna aan de beurt en spreekt,
in 't vlaamsch, de hiernavolgende rede uit
Mevrouwen, Mijnheer en,
In het begin van 1915 hebben de Duit-
schers hunnen koers naar de zee moeten op
houden, de slag van de Yzer en de over
stroomingen hebben er een einde aan gezet.
Zij vallen nu Yper aan, de sleutel van
het verdedigingsstelsel der verbondenen in
Vlaanderen en door de dappere Engelsche
troepen verdedigd.
Zij houden stand en zullen stand houden,
ondanks de ontzaglijke aanvallen welke de
vijand tegen hun met geweld doet.
De 5oo.ooo zonen van het Engelsch
Keizerrijk gevallen voor het Engelsch Ver-
dun» toonen hoezeer de strijd hardnekkig was.
Maar in het begin vin rg 15 hebben de
Engelsche troepen gebrek aan veldartillerie.
Het hoog Engelsch Commando vraagt
aan het Belgisch Groot Hoofdkwartier hem
een gedeelte van zijne artillerie af te staan.
De Belgen zijn zelf niet rijk, nochtans
voelen zij dat er iets mo t gedaan worden
voor de verbondenen die Yper verdedigen
om, alzoo, het omsingelen van het Belgisch
leger te vermijden.
Een regiment veldartillerie zal aan het
Engelsch leger gehecht worden. Het regiment
bestaat nog niet, men zal het doen ontstaan.
Het 7e Belgian Field Artillerie, later het i3e, is
geboren.
Samengesteld uit elementen genomen in
al de Belgische Divisies, gewapend met Fran
sche kanonnen van 75, die vooreerst bestemd
waren aan het Portugeesch leger en getrok
ken door paarden geleverd door het Engelsch
leger.
Het regiment vormt zich onder de beve
len van den betreurden Generaal Dechesne in
het begin van Maart 1 gt5 in de gastvrije dor
pen van de Cap Gris Nez.
Op dit oogenblik en in afwachting dat
het regiment gereed is, stelt het Belgisch
Gioot Hoofd Kwartier eenige batterijen ter
beschikking van het Engelsch leger, om aan de
verdediging van den uitsprong van Yper deel
te nemen. Htt was de danpere groep Du jar-,
din of R. A. P. die, van Maart tot Mei igt5,
het Engelsch leger schitterend ondersteunde,
en den naam van de Belgische Artillerie deed
vergrooten, namelijk gedurende den eersten
aanval met gas die zooveel slachtoffers miek.
Den 17 Mei igi5, vervangt het 7* Belgian
Field Artilleiie, later het i3' geworden, ten
slotte hit R. A. P. in den uitsprong van Yper.
Gedurende 2 jaren, tot zijne ontbinding in Juni
1917, zal het aan al de daden van h°t Engelsch
leger deel nemen. Altijd in wei king, 't zij
het Engelsche, Schotsche, Canadeesche of
Australische divisies zijn, neemt hwt regiment
deel aan al de gevechten van den altijd iu
gis'ing zijnde Sector id' aanval met gas,
aanvallen op den weg van Meenen, tegen het
kasteel van Hooghevoor Hill 60, Den Bluff
St EloiWytschaeteMeessen en andere.
Het regiment heeft ook den naam van de
Belgische Artillerie doen vergrooten, het
heeft schitterend aan het R. A. P. opgevolgd.
Men mag zeggen dat het 7' Belgian Field
Artillerie zijn roem verdiend heeft.
De lofspraken gehouden door een twin
tigtal Engelsche Generaals, onder wiens be
velen het regiment de eer heeft gehad te
dienen, alsook het afscheid vol vleiende waar-
deerirg van Maarschalk Sir Douglas Haig,
en Maarschalk Viscount Plumer of Messines,
gedaan aan het regiment in 19'7 op het oogen
blik zijner ontbinding, zijn er een getuigenis
van.
Het vaandel van de verbroedering draagt
maar een naam: Yper igi5igi6 19 7. Maar
deze naam is aan het Engelsch leger wat Ver
dun is aan het Fransch leger, het zinnebeeld
van de zuiverste glorie en heldhaftigheid. Ge
vormd gedurende den oorlog en ontbonden
vóóraleer hij ten einde was, heeft het i3' Bel
gian Field Artillerie nooit een toevluchtsoord
gehad in België, zelfs geen Kazerne waar het
zijn naam kon schrijven, om diegenen te herin
neren die gestorven zijn opdat Belg:ë vrij,
één en roemrijk zou blijven.
Rond Yper alleen heeft het gestreden.
Dank aan de welwillendheid van den heer
Burgemeester en den gemeenteraad van Yper
hebben wij de toelating gekregen een gedenk
teeken in de onsterfelijke stad op te richten.
Wapenmakkers, wij zijn hen voor deze daad
een groote erkentelijkheid verschuldigd.
Heer Burgemeester, Mijne Heeren van
den gemeenteraad, inwoners van Yper, in
naam van de Verbroedering van het l3' Bel
gian Field Artillerie, geef ik u dit gedenk
teeken over. Het zal aan het toekomende
geslacht herinneren dat een Belgisch regiment
aan de zijde van de heldhaftige Engelsche
troepen gestreden heeft voor de verdediging
