a
voor een gunstig advies te verleenen.
Stemmen ja de Heeren Lemahieu. Delahaye. Vaa
der Mersch, Pattyn, Jvr. Cornillie, de Heeren Seys,
Verbeke en Vanderghoteonthouden zich de Heeren
Missjaen. Michiel eij Van Alleynnes.
Vni. Kerkfabriek van St-Pieters Begrooting
voor het Jaar 1935.
M. Vanderghote. De begrooting der Kerkfabriek
van St-Pieters voorziet de som van 24.359 fr. 13 in
ontvangsten en uitgaven. In de bemerkingen die bij
d9 begrooting gevoegd zijn vestigt men er onze aan
dacht op dat het artikel betreffende de verpachting
van landgoederen 300 fr. min voorziet dan verleden
jaar, gezien de verpachting, thans zooveel niet meer
heeft opgebracht. Daar anderzijds belangrijke her
stellingswerken aan den kerktoren zijn moeten uit
gevoerd worden en de kosten ervan op verschillige
jaren moeten verdeeld worden, zal het Bestuur der
Kerkfabriek in de uitgaven een groote zuinigheid aan
den dag moeten leggen. Ik stel yoor op deze begroo
ting eveneens een gunstig advies uit te brengen.
De raad brengt een gunstige stemming uit. Alleen
de Heeren Missiaen, Michiel en Van Alleynnes ont
houden zich.
IX. Kerkfabriek van St-Pieters Verpachting
van het Kerkland.
M. Vanderghote. De raad is geroepen zijn advies
uit te brengen over de verpachting van 3 ha. 00 a. 80 ca.
land en gras te Zillebeke gelegen en aan. dg, Kerkfa
briek van St-Pieters toebehoorende. Er werd daarvoor
slechts een eenig aanbod van 1000 fr. ingezonden. De
oude pachter. Gaston Bauden. die volgens de wet recht
van voorkeur .bezit, heeft echter van dit recht gebruik
gemaakt en een nieuwe pacht geteekend. Ik vraag een
gunstig advies uit te brengen over het besluit der Kerk
fabriek deze eigendom opnieuw aan den ouden pachter
in gebruik te geven.
De raadsleden stemmen ja, behalve de Heeren Mis
siaen. Michiel en Van Alleynntf' die zich nogmaals
onthouden.
X. Kerkfabriek van St-Jacobs Begrooting voor
het jaar 1935.
M. Vanderghote. De begrooting der Kerkfabriek
van St-Jacobs sluit in ontvangsten met de som van
.39.619 fr. 77 en in uitgaven met 22.610 fr. 81, aldus een
overschot latende van 16.908 fr. 96. Ik stel voor hierop
eveneens een gunstig advies te willen uitbrengen.
Onthouden zichde Heeren Lemahieu, als lid der
Kerkfabriek, Missiaen, Michiel en Van Alleynnes. Al
de andere raadsleden stemmen ja.
XI. St-Michielsschool Heraanneming.
M. Vanderghote. Het schepencollege heeft de eer
de heraanneming der St-Michielsschool aan de goed
keuring van den raad te onderwerpen. Op 1» Septem
ber 11. ontvingen wij een brief van het Comiteit der
Vrije Scholen waarbij ons gevraagd wordt de St-Mi
chielsschool, die voor een tijdperk van 10 jaar begin
nende den 1 October 1923 aangenomen werd en die
thans 250 leerlingen telt, heraan te nemen voor 10 jaar
met aanvang van 1 October 1934, aan dezelfde voor
waarden als deze die door den raad den 13 September
1924 gestemd en nadien den 18 Mei 1931 herzien en
aangevuld werden. Deze voorwaarden zijn 4 fr. per
leerling die van de kostelooze schoolbehoeften geniet
en 1300 fr. voor elke klas. Het schepencollege stelt voor
het contract van aanneming te vernieuwen.
M. Missiaen. Ik houd er aan te zeggen waarom wij
als socialisten deze heraanneming niet zullen stemmen.
Tot hiertoe hebben wij altijd gehoord, wanneer het
Comiteit der vrije scholen aan de openbare besturen
toelagen vraagt voor de katholieke scholen, dat deze
scholen de vrijheid der huisvaders eerbiedigen en dat
allen in de gelegenheid zijn ze volgens hunne prin-
ciepen door him kinders te laten volgen. In princiep is
dit heel schoon en moest dit waar zijn dan zou het
onze volledige goedkeuring kunnen wegdragen. Doch,
waar de katholieken meester zijn, daar zien wij dat er
in de vrije scholen volstrekt geen rekening gehouden
wordt met de vrijheid der huisvaders noch met de vrij-
héid van geweten. Om dit te bewijzen hoeven wij slechts
te wijzen op den schooloorlog die door de katholieken
in tal van plaatsen gevoerd wordt, zoo onder meer te
Wervick, Harelbeke, Vlamertinghe, Iseghem, Komen,
Rousselare, rond Brugge, enz. Daar zien wij dat alle
middels, tot zelfs de onwettigste toe, gebruikt worden
om te beletten dat de ouders in de mogelijkheid zou-
den zijn aan hun kinders officieel onderwijs te laten
verschaffen. Wanneer de katholieken alzoo te werk
gaan is het dan natuurlijk dat wij tegenover hen het
zelfde doen en ons, voor zooveel wij kunnen, verzetten
tegen het verleenen van toelagen aan de vrije scholen.
"Wij weten wel dat de toelage hier op voorhand ge
stemd is, de katholieken immers hebben de meerder-
heid. Doch wij willen niettemin wijzen op de gevolgen
die Jiet verleenen dezer toelagen zal hebben, nu vooral
dat de stad hier, zooals ten andere, meest alle andere
steden, in geldnood verkeert. De aanneming van een
school voor 10 jaar mag, naar mijn schatting, op min
stens 100.000 fr. gerekend worden. Ieder jaar zal deze
aangenorpen school minstens 10.000 fr. kosten aan de
lasjenbetalers van stad. Nu dat overal de klok der be
sparingen geluid wordt, dat men zelfs aftrekt op het
brood van den werkman die er nu reeds voor zijn kin
ders te kort komt, dat er van niets anders spraak is
dan van inkrimping van loon, steun en vergoedingen,
zal de stad hier de uitgaven jaarlijks nog met 10.000 fr.
verhoogen. Moesten de vrije scholen zonder die toela
gen niet kunnen bestaan, dan ware die vraag nog
eenigszins gewettigd, doch wij bestatigen dat elders,
waar die toelagen niet verleend of afgeschaft worden,
de vrije scholen toch blijven voortbestaan zooals vroe
ger. Zoo hebben wij bijvoorbeeld Brussel waar er
nochtans katholieken in het schepencollege zetelen, en
Gent eveneens die geen toelagen aan de vrije scholen
geven. Te Wytschaete, waar er een katholieke meer
derheid is, worden er zelfs geen aangenomen scholen
meer gestemd. Te Antwerpen, Moescroen, Meenen en
elders nog werden de toelagen afgeschaft, en niettegen
staande dat bestatigen wij dat er daar geen enkele
klas gesloten wordt, noch een enkel onderwijzer min
is. Dn is het klaarste bewijs dat de vrije scholen voort
kunnen zonder toelage, gezien er niets aan verandert
daar waar zij geen toelagen ontvangen. Te Yper echter
is er nog ets meer dat onze overtuiging versterkt dat
de vrije scholen hier geen toelagen noodig hebben.
Immers wordt dit geld hier door de katholieken uit
gesmeten voor het bevolken hunner scholen. Zoo heb
ben wij unigen tijd geleden sommige damen ten huize
zien gaan bi: ouders wier kinders naar de officieele
school taan of bij personen die bij het socialistisch
syndicaat zijn aangesloten om daar, met wat geschen
ken, de zielen der kinders te koopen. Het schijnt dat
de ziel van het kind nog niet gered is, gezien men nu
nog sargiën- moet geven om op die manier kinderen
naar hun scholen te lokken. Wanneer wij dus zien dat
de katholieken op die manier den schooloorlog voeren,
dan zijn ze slecht gekomen met nu toelagen te vragen.
Wij zien 'daarbij nog dat het Comiteit der Vrije scho
len van Yper geld genoeg heeft om uitgestrekte pleinen
tot speelplein in te richten voor de kinders der vrije
scholen, wat niet gedaan wordt voor deze van de offi
cieele scholen, terwijl er niets voor de officieele scho
len mag gedaan worden zonder het ook voor de vrije
scholen te doen. Ik meen dus dat het voor de stad niet
noodig is geld te geven om voor de kinders der vrije
scholen iets meer te doen dan'voor de andere, te meer
dat het. 't zij gelijk wat de stad wil doen voor de kin
ders eener school, zooals eetmalen of iets anders,
streng verboden is alleen de officieele scholen te bevoor-
deeligen. Wij moeten dan ook hetzelfde doen voor de
vrije scholen, maar in deze heeft men het voorrecht
alleen de kinders dezer scholen te begunstigen. Om
die redenen zal ik dus tegen de heraanneming van St-
Michielsschool stemmen. Ik wil daar echter nog aan
toevoegen dat het ook misplaatst is de heraanneming
voor 10 jaar te stemmen. Het is niet geoorloofd dit,
zooals de gemeenteraad thans is samengesteld, voor
tien jaar te stemmen. Moest dit voor vijf jaar gedaan
worden, dan ware het nog aannemelijk, maar voor
tien jaar dat wil zeggen dat men voor vijf jaar op de
rechten van den nieuwen gemeenteraad inbreuk wil
maken. Het schoolcomiteit -vraagt thans het maximum
om alzoo behoed te zijn voor de toekomst, welke ook
de uitslag der nieuwe kiezing moge zijn. De groote en
eenige kwestie in die zaak hier is geld te hebben om
ermede dan de officieele scholen te bekampen. Daarom
zal ik tegen stemmen.
M. Van der Mersch. Ik moet aan den Heer Mis-
siaëlï" antwoorden dat het schepencollege alleen de
heraanneming der St-Michielsschool vraagt en dat het
zelfde contract van vroeger, zonder de minste veran
dering, blijft voortbestaan. Volgens de officieele cijfers
die ik overlaatst ontvangen heb, bezit de St-Michiels
school thans 263 leerlingen. Als schepen van onderwijs
heb ik aan al de onderwijsgestichten van stad geschre
ven om hen te vragen mij het aantal hunner leerlingen
te willen opgeven. Daar waar de Heer Missiaen be
weert dat de stad veel geld verteert voor de St-
Michielsschool, moet ik hem doen opmerken dat die
gegeven toelage nog voor de stad een besparing uit
maakt, gezien die 263 leerlingen, moest de St-Michiels-
school afgeschaft worden, verplicht zouden zijn een
andere school te volgen en wij dan toch zouden ge
dwongen zijn dezelfde ofwel nog grooter lasten te
dragen. De redeneering van den Heer Missiaen is dus
valsch. Hij zegt ook nog dat de stad geld geeft aan de
vrije scholen om de officieele scholen te bekampen.
Dit is niet waar, de stad geeft geld aan die scholen
omdat leerlingen van stad naar die scholen gaan en
omdat alle leerlingen, van gelijk welke scholen, op den
zelfden voet moeten behandeld worden. Hij beweert
ook dat er propaganda gemaakt wordt tegen de offi
cieele scholen. Ik zeg van neen. De gemeenteraad is
gelast de officieele school te steunen en heeft steeds
al gedaan wat ervoor noodig was. Het is dan niet
alleen een recht maar tevens ook een plicht hetzelfde
voor de vrije scholen te doen. Ik vraag dus aan den
raad het contract van aanneming te willen vernieuwen.
Dit zal een besparing zijn voor de stad, aangezien er
nu een veel mindere som zal moeten uitgegeven wor
den dan voor de officieele scholen.
M. Missiaen. De beredeneering van den Heer
schepen Van der Mersch steunt op geen vasten grond,
gezien het feit dat, wanneer de stad die school niet
méér aanneemt, zij toch nog zou blijven voort bestaan
zooals het elders het geval is. Dit ware dus een bespa
ring van 10.000 fr. per jaar en er zou daarom geen
enkel kind minder naar die school gaan. Doch wat
zien wij thans gebeuren De ijveraars der vrije scho
len gebruiken dit geld om speelpleinen in te richten,
om sargiën uit te deelen ten einde de kinders uit de
officieele scholen weg te lokken. Want, dit is hunne
voorwaarde dat de kinders naar de vrije school zouden
gaan, zooniet worden de sargiën niet gegeven. Het
cijfer der leerlingen door den Heer Van der Mersch
aangegeven is ook niet juist, gezien het schoolcomi
teit zelf in zijn brief zegt dat er maar 250 leerlingen
in de St-Michielsschool zijn. Indien er nu dertien
leerlingen bijgekomen zijn, dan is dit judascijfer be
reikt geworden sedert de uitdeeling van sargiën en
andere. Indien het waar is dat de katholieken den
schoolstrijd niet willen zooals het zoo dikwijls, en
onder meer door den Heer Poullet, in de Kamers ver
klaard wordt, indien dit waar is dan kunnen wij hier
thans hen helpen om hun inzicht uit te voeren, name
lijk door hen de toelagen niet meer te geven en dit
geld te gebruiken om de officieele school te verbeteren.
M. Van der Mersch. Het verschil van cijfers komt
voort uit het feit dat er tusschen den 15 September
en den 1 October nieuwe leerlingen zijn bijgekomen.
In de officieele scholen is het aantal leerlingen in dit
tijdperk ook aangegroeid, omdat er steeds leerlingen
zijn die slechts tegen 't begin van October naar school
komen. Indien de Heer Missiaen het wil, zal ik hem
de officieele cijfers van al de scholen geven om hem
zoodoende te overtuigen. De Heer Missiaen zegt ver
der dat, wanneer wij die 10.000 fr. niet geven, de
school toch zal blijven bestaan. Dit is omdat lie katho
lieken dan hunne scholen betalen. Dat de socialisten
dan hetzelfde doen. Doch het is geen reden, omdat de
katholieken voor hunne scholen betalen, dat zij geen
toelagen zouden mogen ontvangen. De Heer Missiaen
zegt nog te Brussel en Gent zetelen er katholieken in
het schepencollege en daar krijgen de vrije scholen
geen toelagen. Hij weet echter wel dat de katholieken
daar ieder jaar de vraag om toelage vernieuwen, doch
zij hebben de meerderheid niet. Indien er dus geen
toelage gegeven wordt, dan is dit niet omdat zij ze
niet vragen, maar zij bekomen ze niet. Verder wordt
nog gesproken van 10.000 fr. per jaar. Ik denk dat
het werkelijk cijfer zoo hoog niet is.
M. Vanderghote. De juiste som is 12.300 fr.
M. Missiaen. Ziet ge wel. Ik was dus zeer matig
in mijn schatting en mijn cijfer was ver van over
dreven.
M. Van der Mersch. 12.300 fr. voor 263 leerlingen
dit komt dan nog maar aan omtrent 40 fr. per leer
ling en per jaar.
M. Missiaen. De socialisten hebben niet noodig
scholen te maken, want zij «tellen zich tevreden met
het officieel onderwijs waarvan alle kinders kunnen
genieten. Dit onderwijs immers stemt overeen met de
princiepen van verdraagzaamheid en daar wordt de
vrijheid van geweten geëerbiedigd. Wanneer gij,
katholieken, scholen wilt volgens uwe princiepen, vol
gens uwe godsdienstige opvattingen, dan is het maar
redelijk dat gij dan ook die scholen bekostigt. De Heer
schepen Van der Mersch zegt dat wij Socialisten ook
maar scholen moeten maken óm van de toelagen te
genieten. Deze zouden echter door ons nog zoo gemak
kelijk niet bekomen worden. Immers te Rousselare^
is er een School die nochtans geen socialistische school
is, het is een vrije maar ook geen katholieke school
en daar wordt de gevraagde toelage regelmatig ver
worpen.
M. Vanderghote. Dan is het omdat zij de voor
waarden van aanneembaarheid niet vervult.
M. Missiaen. Jawel, doch de toelage wordt niet
temin ieder jaar verworpen. Alleen ontvangt die
school, doch sedert heel korten tijd, de toelagen van
den Staat. Daaraan ziet "gij dus dat wij de toelagen
zoo gemakkelijk nog niet zouden krijgen.
M. Van der Mersch. Ik wil hier die bespreking
niet langer trekken, wij zitten hier in de Kamers niet,
doch ik beweer alleen dat de aanneming der vrije
scholen een besparing is voor de stad.
M. Vanderghote. Het is soms nuttig een weinig
statistiek té :houden. Uit de cijfers die in mijn bezit
zijn bestatig ik dat de vrije scholen hier in stad een
weinig meer de gunst genieten van het publiek dan de
officieele scholen. Op 25 leerlingen zijn er1 wel gemid
deld 15 die naar de vrije scholen gaan. Indien wij de
afrekening makén" van hetgeen een leerling in de offi
cieele en vrije-scholen kost, dan is het verschil waar
lijk verbazend en daarbij hoegenaamd niet gerecht
vaardigd gezien het onderwijs in de eene school gege
ven in niets voor dit der andere moet onderdoen. De
leerlingen der officieele scholen, zonder rekening- te
houden van de delging der kolen, van het onderhoud
der gebouwen, enz., kosten ieder omtrent 170 fr. per
jaar, terwijl het voor ieder leerling der vrije scholen
met 70 fr. per jaar volstaat opdat al de kosten zouden
gedekt zijn. In die 170 fr. is dan nog het dagloon niet
meegerekend der stadswerklieden die er nu en dan het
een of ander gaan verrichten of herstellen. Ik heb ech
ter niets tegen de officieele scholen, maar dan moet
men ook niet zeggen dat de andere scholen geen steun
verdienen. Indien gij, als socialist, u met de officieele
school tevreden stelt voor uw kinders, dan is zulks
uwe zaak.
M. Missiaen. En zoo gij met de officieele school
.niet genoeg hebt, dan is het ook uwe zaak.
M. Vanderghote. Neen, wanneer wij, katholieken,
onze kinders in den godsdienst willen opbrengen, dan
hebben wij het recht dat onze scholen door de officieele
besturen ondersteund worden, gezien het onderwijs
vrij is in België.
M. Missiaen. De pers is ook vrij, doch daarom
betaalt de Staat ze niet.
M. Van der Mersch. Dit is ook hetzelfde niet.
M. Vanderghote. Ik zie er geen bezwaar tegen dat
er socialistische, liberale of andere vrijzinnige scholen
opkomen, doch wat wij bestatigen is dat er' in het vrij
zinnig onderwijs geen zedenleer is, terwijl de zedenleer
voor ons als basis der opvoeding moet dienen.
M. Missiaen. Welk verschil is er tusschen de
zedenleer van God en de zedenleer van den Staat
(Algemeen gelach) Er zijn veel menschen die meer
benauwd hebben van de gendarmen dan van God.
M. Van der Mersch. Dat is een gevaarlijke theorie.
M. Missiaen. In de biecht wordt alles vergeven,
terwijl de gendarmen niet vergeven.
M. Vanderghote. Ik stel voor de heraanneming der
St Michielsschool te stemmen aan dezelfde voorwaar
den als deze die den 13 September 1924 gestemd en den
18 Mei 1931 aangevuld werden.
Stemmen ja de Heeren Lemahieu, Delahaye, Van
der Mersch, Pattyn, Jvr. Cornillie, de Heeren Seys,
Verbeke en Vanderghote; neende Heeren Missiaen,
Michiel en Van Alleynnes.
XII. Stadsrekening over het dienstjaar 1932.
M. Vanderghote. Deze rekening werd onderzocht
in de commissie van geldwezen die er een verslag over
heeft uitgebracht. De rekening sluit thans nog met een
tekort van 524.321 fr. 94.
M. Missiaen. Ik geloof dat de gemeenteraad en
geheel de stad met voldoening zal bestatigen dat de
stadsrekening stilaan normaal komt. Ik heb er geen
bemerkingen op te maken, doch wil hier alleen doen
uitschijnen dat, zoo het mogelijk is geweest het vroeger
tekort met ongeveer 600.000 fr. te verminderen, het te
wijten is aan het feit dat er niet genoegzaam gewaakt
werd om de ontvangsten tijdig te doen inkomen. Verle
den jaar was er een tekort van meer dan een millioen,
doch zoo ik mij niet bedrieg was daarin een som be
grepen van 750.000 fr. voor achterstallige belastingen.
Ik houd eraan dit hier te laten opmerken opdat men
niet zou pogen deze vermindering van tekort als een
gevolg der gevolgde politiek te doen doorgaan. Zij
is de uitslag eener gezamenlijke werking.
M. Vanderghote. Het is ook mijn inzicht niet dit
te doen.
M. Missiaen. Neen, maar dit van anderen mis
schien.
Op voortsel van den Heer voorzitter wordt de stads
rekening voor 1933 hierop eenparig goedgekeurd.
XIII. Stadsbegrooting voor het jaar 1935.
M. Vanderghote. Het schepencollege heeft de eer
het ontwerp der stadsbegrooting voor het dienstjaar
1935 op het bureel neer te leggen. Zij werd nog opge
maakt volgens het vroeger model van begrooting,
doch thans hebben wij de nieuwe formule ontvangen
waaraan wij de begrooting zullen moeten aanpassen.
XIV. Veurnesteenweg Nieuwe straatdammen
Aandeel der aanpalende eigenaars Rol.
M. Vanderghote. Het schepencollege stelt voor de
rollen goed te keuren waarbij het aandeel vastgesteld
wordt dat de eigenaars te betalen hebben voor de
nieuwe straatdammen langs den Veurnesteenweg ge
legd. De rol bedraagt de gezamenlijke som van
78.135 fr. 58.
M. Verbeke. Ik zal daartegen stemmen omdat
de menschen reeds lasten moeten betalen voor het
straatgebruik en dit geld daarvoor dan ook moet ge
bruikt worden.
M. Vanderghote. Dit is een verwarring. Hier be
treft het een nieuw werk.
M. Verbeke. Hebben de aanpalers dezen straat-
dam gevraagd
M. Vanderghote. De eigenaars moeten ook maar
voor 40 in de onkosten tusschenkomen, de overige
60 worden door de stad gedekt. Dit is een taks die
maar éénmaal dient betaald te worden, terwijl de taks
op het straatgebruik dient voor het onderhoud der
straten.
