2
ook en vooral door onze bevolking die in deze
kwestie zoo een groot belang stelt, schrijven wij
Ijet opzettelijk in de volkstaal en zullen wij enkel
voorbeelden aanhalen hier aan de deur van Yper
gelegen en die dan ook des te treffender zullen
iantoonen in welken vernederenden toestand wij
ons bevinden en waarin men ons, tegen onzen wil,
wil behouden. Wij publiceeren ook dezen brief
om aan onze mandatarissen en vrienden, die onze
zaak metterdaad genegen ,4ijn, het wapen in de
hand te geven dat ohs moet doen overwinnen.
Benevens het nut dat de vaart Yper-Komen op
onbetwistbare wijze zal bieden voor den bloei
der haven van Nieuwpoort, die alzoo met haar
natuurlijk hinterland zal verbonden worden,
voor de regelmatige en ononderbroken scheep
vaart op de Yzer en de vaart Yper-Yzer, gezien
het met de wateren gepompt uit de Leie zal mo
gelijk zijn te allen tijde het noodige waterpeil in
laatstgenoemde vaart en ook in de Yzer te behou
den, zal, volgens het hoogervernoemd verslag van
den Heer Maertens, Yper langs de ontworpen
vaart ook nog goed verbonden worden met Door-
nijk en Bergen.
Doch wij zullen ons voor het oogenblik daarbij
niet langer stilhouden, daar dit slechts vooruit
zichten zijn, die zich nochtans, wij ziin ervan
ten volle overtuigd, met zekerheid zullen ver
wezenlijken. en alleen door cijfers en feiten,
meer tastbaar voor iedereen, het economisch nut
der vaart Yper-Komen duidelijk maken.
De Heer Maertens, in zijn verslag, levert ons
een eerste en belangrijk argument, namelijk de
vermindering van den afstand te water tusschen
Doornijk en Yper, die zooals blijkt uit hieronder-
staande tabel, waarin een sluis berekend wordt
als gelijkstaande met één kilometer vaart, op de
helft teruggebracht wordt.
Doornijk-Yper langs de thans bestaande vaarten.
Af te leggen weg
Doornijk-Gent
Gent-Plasschendale
Plasschendale-Nieuwpoort
(voor het Gravesas)
Nieuwpoort-Knokke
te Nieuwpoort)
Knokke-Yper
E
87.355
63.862
21.018
24.862
15.336
v -a
E
tS 5
8, a.
5 M
«J c c
El*
te bewijzen en alwie, die in zijn vooroordeel
tegen de vaart Yper-Komen niet gestijfd is, ervan
te overtuigen.
I. Arrondissement Yper
co
0
5
1
2(
2
212.483 10 222
Doornijk-Yper langs de vaart Yper-Komen
Doornijk-Bossuyt 22.148 2
Bossuyt-Kortrijk 15.387 10
Kortrijk-Komen 26.570 2
Komen-Yoer 15.550 16
i 79.655 30 110
Wat een vermindering van 112 km. tusschen de
twee zelfde eindpunten beteekent aan gewin van
tijd en besparing van vervoerkosten, dat zullen
zelfs de meest oningewijden licht kunnen be
grijpen.
Doch er is nog meer. De vaart Yper-Komen
zou de ring der vaarten van België in West-Vlaan
deren, die thans onderbroken is, sluiten en zoo
doende zouden de schepen, die te Nieuwpoort
gelost hebben, langs een veel korteren weg nieuwe
vrachten kunnen komen halen in de Leie. Nu
moeten zij daarvoor meestal ijdelhands, daar zij
niet telkens een keervracht vinden, een omreis
van verschillige dagen maken. De vaart Yper-
Komen zou dus dezelfde diensten bewijzen als
thans de vaart Bossuyt-Kortrijk, welke dagelijks
ontleend wordt door talrijke ledige schepen die
in de Leie gelost hebben en naar de Schelde of
zelfs verder op nieuwe vracht gaan zoeken of
omgekeerd.
Laat ons nu ook eens onderzoeken welken in
vloed de waterwegen gehad hebben in de gedeel
ten van West-Vlaanderen waar zij sedert 1860
werden aangelegd en in welke mate zij aan den
bloei van het land en van de provincie hebben
medegeholpen.
In 1860 telde België 4.731.996 inwoners en op het
einde van 't jaar 1934 was dit cijfer gestegen tot
8.275.552, 't zij dus een vermeerdering van om
trent 75
De provincie West-Vlaanderen telde in 1860 een
bevolking van 651.993 zielen en op het einde van
1934 bereikte dit cijfer het getal va» 939.317.
't zij een verhooging van 44
De hieronderstaande tabels, die voor de arron
dissementen Yper, Roeselaere, Thielt en Kortrijk
het bevolkingscijfer in 1860 en in 1934 weergeven,
zullen thans duidelijk aantoonen dat de bevol
king het meest, om niet te zeggen alleen gestegen
is juist in die steden en gemeenten die langs een
waterweg gelegen zijn. En deze bestatiging alleen
zal dan ook volstaan, meer nog dan al het voor
gaande, om het economisch nut der waterwegen
Gemeenten
Bevolkingscijfer in
1860
1934
Bas Warnêton (Neer
Waasten)
681
796
Becelaere
2.493
2.567
Bixschoote
754
736
Boesinghe
1.940
2.000
Brielen
750
722
Comines (Komen)
3.553
7.859
Crombeke (Krombeke)
868
1.015
Dickebusch
1.346
1.085
Dranoutre (Dranouter)
1.122
889
Elverdinghe
1.484
1.713
Gheluvelt
1.494
1.385
Gheluwe
4.081
5.347
Hollebeke
636
741
Houthem (Houtem)
1.202
1.308
leper (Ypres)
17.074
15.872
Kemmel
1.456
1.371
Langemarck
5.998
4.427
Locre
669
778
Meessen (Messines)
1.411
1.097
Nieuwkerke (Neuve Eglise)
2.549
2.357
Oostvleteren
1.653
1.597
Passchendaele
3.168
3.089
Ploegsteert
2.366
5.204
Poelcapelle (samen met Langemarck)
1.965
Poperinghe
10.619
12.059
Proven
1.554
1.642
Reninghelst
2.132
2.091
Rousbrugge-Haringhe
2.014
1.658
Sint Jan (Saint Jean)
796
832
Vlamertinghe
2.763
3.626
Voormezeele
1.075
926
Warnêton (Waasten)
3.124
3.322
Watou
3.112
3.030
Wervicq (Wervik)
7.061
11.943
Westoutre
1.315
1.431
Westvleteren
-
1.487
1.676
Woesten
1.278
1.412
Wulverghem
*-r
491
407
Wytschaete
3.001
2.616
Zandvoorde
763
773
Zillebeke
1.582
1.669
Zonnebeke
2.773
3.459
Zuydschote
563
435
Totaal
106.256
120.987
Voor het arrondissement Yper is er dus sedert
het jaar 1860 een vermeerdering der bevolking
van 14.731 of 13.9%, doch deze verhooging komt
hootdzake.-jk voor in de steden en dorpen bij de
Leie geiegen en wier werkersbevolking in Frank
rijk gaat arbeiden. Zoo bestatigen wij een ver-
i.cog og van 1.266 inwoners voor Gheluwe, 4.882
voor Wervick, 4.306 voor Komen, 115 voor Neer-
Waasten, 198 voor Waasten, en 2.838 voor Ploeg-
steert, 't zij voor deze enkele plaatsen alleen
reeds een totale vermeerdering van 13,605 zielen
of 12,9%. Al de overige gemeenten en steden van
het arrondissement te zamen, waaronder eenige
zooals Yper achteruit gingen, zagen haar bevol
king dus in die tijdspanne van 75 jaar enkel van
een per honderd verhoogen.
Hieruit mogen wij dus besluiten dat, behalve
de gemeenten langs de Leie gelegen en waarvan
de bevolking naar Frankrijk gaat werken, ons
arrondissement gelijk gebleven is en aan den al-
gemeenen bloei en vooruitgang van België geen
deel heeft genomen. En zulks niettegenstaande
het arrondissement uitmuntend gelegen is op
twee stappen der zee, tusschen de zee en het rijke
Noorden van Frankrijk en te midden twee gelijk-
loopende en op 30 km. afstand van elkander ver
wijderde rivieren, die het arrondissement Yper
eenerzijds met de zee en anderzijds met het Fran-
sche Noorden en de Belgische nijverheidsstreken
verbinden.
Aan wien de schuld daarvan Is er iemand die
beweren durft dat deze stilstand aan den aard
der bevolking te wijten is Of is de schuld te
zoeken in het feit dat men onzg bevolking de
middelen niet heeft geschonken om aan dezen
bloei deel te nemen
Wij laten de cijfers van het arrondissement
Rousselare daarop antwoorden.
II. Arrondissement Rousselare
Gemeenten
Ardoye
Beveren
Cachtem
Dadizeele
Emelghem
Gits
Hooglede
Ingelm unster
Iseghem
Ledeghem
Lichtervelde
Moorslede
Oostnieuwkerke
Bevolkingscijfer in
1860
1934
6.223
6.658
2.525
2.882
1.567
1.613
1.657
2.119
1.679
3.623
3.139
3.215
4.160
4.264
5.457
7.969
7.588
15.860
3.177
3.676
5.585
6.235
6.142
6.189
2.467
2.720
Ouckene
Rolleghem-Kappelle
Rousselare (Roulers)
Rumbeke
1.496
1.230
12.028
5.500
St Eloois Winkel (Winkel St Eloi) 2.441
Staden 4.559
West-Roosebeke 2.Q73
1.208
1.192.
29.284
7.300
2.508
5.185
1.856
Totaal 80.693 115.556
Hier merken wij dus een vermeerdering van
115, 556. 80, 693 34.863 of 43,2%. En wij zien
nogmaals dat het juist de centra zijn, langs de
vaart van Rousselare naar de Leie of er het
dichtstbij gelegen, die het leeuwenaandeel van
dezen merkwaardigen vooruitgang op hun actief
nemen.
Zoo hebben wij een verhooging van 1.924 in
woners voor Emelghem, 2.512 voor Ingelmunster,
8.282 voor Iseghem, 17,236 voor Rousselare, en
1.800 voor Rumbeke, 't zij te zamen 31.764.
En wij veroorloven ons thans te vragen aan
degenen die ons naar het bewijs van het econo
misch nut der vaart Yper-Komen gevraagd heb
ben, of dit antwoord, door de cijfers van Rousse
lare gegeven, afdoende is of niet.
Moest dit evenwel nog niet volstaan, laat ons
dan eens de cijfers van het arrondissement Thielt
onderzoeken.
III. Arrondissement Thielt
Gemeenten Bevolkingscijfer in
1860 1934
Aerseele 2.997 3.130
Caeneghem 1.636 1.459
Coolscamp 2.383 2.140
Denterghem 2.256 2.444
Eeghem 1.760 1.525
Marckeghem 871 773
Meulebeke 8.133 9.584
Oesselghem 934 1.098
Oostroosebeke 4.064 5.004
Oyghem 1.105 1.760
Pitthem 4.808 4.411
Ruysselede 6.840 5.880
Schuyfferscappelle 1.128
St-Baafs-Vijve (Vive St-Bavon) 1.737 1.965
Zwevezeele 4.696 4.894
Thielt 11.251 12.235
Wacken (Wakken) 2.324 2.508
Wielsbeke 1.689 2.266
Wynghene 6.829 7.256
Totaal 66.313 71.455
Voor het arrondissement Thielt is de verhoo
ging slechts van 5.145 inwoners, of omtrent 8%.
Behalve voor Thielt en Meulebeke, die elk een
aanwinst van ongeveer 1000 inwoners boeken,
is het overige van de vermeerdering der bevol
king bijna uitsluitend te bestatigen in de gemeen
ten langs de vaart Rousselare-Leie en langs de
Leie gelegen. Zoo hebben wij St Baafs-Vijve met
een vermeerdering van 228, Wielsbeke met 5?7,
Oesselghem met 160, Oost-Roosebeke met 940 en
Oyghem met 655, 't zij samen 2560.
Wij durven gelooven dat wij, met deze cijfers
aan te halen, voor elk niet vooringenomen per
soon het economisch belang bewezen hebben der
vaart Rousselare-Leie en tevens ook dit der vaart
Yper-Komen die, niet om economische maar enkel
en alleen om technische redenen hare weldaden
nog niet heeft kunnen laten voelen.
Om deze reeks welsprekende cijfers dan ook te
eindigen, geven wij hier nog de tabel der bevol
king van het arrondissement Kortrijk die zonder
twijfel wel het meest kenschetsend voorbeeld is
van het nut dat de waterwegen voor een streek
opleveren.
IV. Arrondissement Kortrijk
Gemeenten Bevolkingscijfer in
Aelbeke
Anseghem
Autryve
Avelghem
Bavichove
Belleghem
Beveren
Bisseghem
Bossuyt
Caster
Coyghem
Cuerne
Deerlijk
Desselghem
Dottignies
Espierres (Spiere)
Gulleghem
Gyselbrechteghem
Harelbeke
Heestert
Helchin
Herseaux
Heule
Hulste
Ingoyghem
Kerkhove
Kortrijk (Courtrai)
1860
1.783
3.600
1.164
3.868
1.112
2.903
1.290
649
625
1.165
1.007
2.725
4.564
1.700
3.985
1.085
3.371
358
4.565
2.187
1.230
2.190
3.419
2.116
1.584
1.056
23.079
1934
2.273
3.617
I.104
4J02
1.966
3.110
2.694
3.566
551
829
736
7.082
6.775
3.292
5.757
1.002
6.044
288
II.255
2.122
1.102
7.012
6.963
3.066
1.648
899
39.982
