M"" Vandend riessche
4
De Waterspijzing van de Yzer
ONZE SCHEEPVAART
DENTISTE
Dixmudestraat, 49, Tper
Telefoon 311.
Raadplegingen alle dage.
Specialiteit van geperfectionneerde
gebitten met waarborg.
Een bezoek aan de
jpoRipinrichtingen te Bousbecque
Naar aanleiding der scheepvaartmoeilijkhe
den die zich om zeggens telken jare tijdens het
droog seizoen op de Yzer en op de vaart Yper-
Yzer voordoen, hebben wij hier in ons blad reeds
meermaals de kwestie der waterbevoorrading
van de Yzer behandeld Onlangs nog, in ons num
mer van 13 Juli 11. haalden wij het voorbeeld aan
van de Moeren, waar men, door het water te pom
pen, van een uitgestrekt en ongezond moeras een
uiterst vruchtbare streek gemaakt heeft.
Ons artikel over het droogtrekken der Moeren,
waarvan de historische feiten en de data aan het
Tijdschrift van het Willemsfonds, le jaargang,
le deel (1896) ontleend waren, werd overgenomen
in de kolommen van De Wekkerliberaal
weekblad voor de kantons Veurne, Nieuwpoort
en Dixmude, en namelijk in zijn nummer 30 van
4 Oogst 1935.
In zijn nummer 34, van ln September 1935,
komt De Wekker andermaal op die kwestie
terug. In een artikel, betiteld De Yzer-bevoor-
rading en de Broekenen geteekend Vidi
doet dit weekblad thans een ander voorstel om
de scheepvaart op de Yzer onafgebroken te
verzekeren. Daartoe zou het, volgens den schrij
ver van dit artikel, volstaan de Blanckaertvijver
te verciepen of de oevers ervan te verhoogen
om hem als voorraadskom te kunnen doen dienen.
Het overxollig water van de Broeklanden zou, in
plaats van in de Yzer gelost te worden en ver
loren weg te loopen, in den Blanckaertvijver ge
pompt en aaar bewaard worden om in het droge
seizoen de Yzer ermede te kunnen spijzen.
Daar de kwestie der bevoorrading van de Yzer
juist op de dagorde gesteld is der vergadering
van de Federatie der Geteisterden, die morgen
8 September gehouden wordt, en dit gedacht
evenals de andere die wij vroeger reeds hebben
vooruitgezet er nuttig kan besproken worden,
zijn wij zoo vrij hier op onze beurt dit artikel
van De Wekker over te nemen.
Voor enkele weken verscheen in De Wek
ker» een handig artikel, betrekkelijk de water
bevoorrading van de Yzer.
Dit interessant betoog heeft ons aangezet
een bezoek te brengen aan de Belgische en Fran-
sche Moeren en van dit bezoek aan de merkwaar
dige installaties, welke die lage strook van door
drenkt moeras tot een uiterst vruchtbare streek
getooverd hebben, is ons een gedachte gekomen,
welke wij, om wat ze waard is, aan het oordeel
van onze lezers onderwerpen, alsmede aan dit
van de Openbare Diensten en Besturen, als Wate
ringen, Bruggen en Wegen, Gemeenten, Staat en
Provincie, welke niet alleen met het belangrijk
problema van de Yzer-bevoorrading, van wier
oplossing onzer scheepvaart 's zomers afhangt,
uitstaans hebben, maar, daarenboven, een goede
gelegenheid hebben om de gezochte oplossing
te stellen in het teeken van de gezondmaking
onzer uitgebreide Yzerbroeken en, wat ook niet
van belang ontblooot is, in het teeken van de
redding van de hier zoo belangrijke vischvangst.
We hebben hier namelijk midden in de broe
ken te Woumen, op juist 2,5 km. van de Yzer,
op dezes rechteroever, het berucht Blanckaert-
ven, ongeveer 50 Ha. groot, dat als in een put
ligt en het water onderschept van een uitge
strekte hemelsche oppervlakte, aangevoerd over
talrijke en breede beken en vlieten (Kerkebeek,
Steenen Molenbeek, Velkelokerbeek, Roonebeek,
Steenbeek, Schaavinckbeek, Kwaebeek, enz.) en
rechtstreeks in verbinding staat met den beruch-
ten Yzerstroom, bij middel van breede en diepe
waterloopen, als de Steenen Sluis, Houten Sluis
en de Kerkevaart.
Waarom zou de Blanckaert-vijver niet als
reserve (ven) kunnen aangewend worden als
de Barrage de la Gileppe naar de noodwen
dig- en omstandigheden verdiept of verhoogd
bij middel van dijken, waaruit men het noodige
reservewater, bij natuurlijke aanstrooming of
bij middel van motor-pompen samengebracht,
zou kunnen opdoen 's winters en in het voorjaar,
om ten eerste, het overtollige water, dat perio-
disch de Broeken tot schadelijke overstrooming
noopt, af te trekken en, ten tweede, de Yzer
van water te voorzien 's zomers en tijdens de
droge najaarsmaanden, alswanneer 't waterpeil
met 60, 70, 80 cm. onder het gewone zakt en de
scheepvaart schier onmogelijk wordt
De Blanckaert is 50 Ha. groot. Twee meter
meerdere diepte beteekent een reserve in meer,
boven den huidigen inhoud, van500.000 x 2
1.000.000 of 1 miljoen kubieke meter water
De verdamping en de gewone, onvermijde
lijke doorzijpeling in acht genomen, ware dat
voldoende om ettelijke malen per jaar de Yzer
met een lage water te spijzen, ruim genoeg om
een diepgang in leven te houden, welke de be
vaarbaarheid immer en te allen tijde van 't jaar
met volle lading zou verzekeren. En dat bij middel
van zoet, onbezoedeld water, zonder behulp van
de besmette wateren der Leie-rivier of van het
doodende zoutwater der NoordzeeAldus ware
de Yzer-spijzing met eigen middelen verzekerd
en met gezond water, de uitgestrekte broeken tot
goede weiden gemaakt de openbare gezondheid
ten bate en de vischteelt welke hier zooveel
liefhebbers uit den lande lokt definitief, zonder
voortaan eenige hindernis, verzekerd. Een resul
taat dus, dat volkomen den kommer en de belang
stelling van de openbare besturen kan wettigen.
Maar het middel om den Blanckaert tot zulk
doel aan te wenden 't Is doodeenvoudigzoo
het niet kan gevonden worden, bij onderhande
lingen in der minne met den eigenaar, om den
vijver aan voordeelige voorwaarden tot het open
baar domein aan te werven, dan wordt hij heel
eenvoudig onteigend tot openbaar nut't Natio
naal patrimonium wordt er des te rijker om
Met goede dijken voorzien, desnoods verdiept,
en toegankelijk voor het publiek, wordt de Blan
ckaert een ideaal lustoord, niet enkel voor de
visschers, maar voor iedereen We kennen im
mers vennen, welke aldus zijn aangewend gewor
den en tot villegiature-plaatsen zijn gegroeid,
welke zich van dag tot dag in den immer stijgen
den smaak van het publiek mogen verheugen
en een heele streek hebben omwenteld.
De middelen tot het aanschaffen van de noo
dige kapitalen, liggen trouwens bij de hand. Dat
men niet vergete dat het hier om gezondheids-
werken gaat en er dus toelagen (gewone) van
Staat en Provincie kunnen ingeroepen worden,
om maar niet te reppen wat hier nu juist van
bijzonder belang is van de uitzonderlijke toe
lage, welke de Regeering, naar een huidige be
slissing, toekent" aan dergelijke werken uitge
voerd tot het bestrijden der nijpende werkloos
heid.
De aangewende kapitalen kunnen, ten ande
re, heel rendeerend zijn. Men hoeft maar een
oogenblikje te denken aan de kolossale waarde-
verhoogingen van al die zure meerschen en beem
den, welke tot goede weiden zouden groeien,
zonder maar de verbetering aan de scheepvaart
in aanmerking te nemenTrouwens, met een
gewone jaarlijksche watering-taks, als in de
Moeren waar men hoogstens 15 fr. 's jaars per
Ha. betaalt, zou ook hier ongetwijfeld het middel
kunnen gevonden worden om het aangewende
kapitaal, tot uitvoering van de inrichtingswerken,
een gewenschte rentabiliteit te verzekeren, en
tevens de jaarlijksche kosten van uitbating en
onderhoud te dekken.
Wie neemt hier het gepaste initiatief Waar
een wil is, is een wegEn de gedane moeite
wordt hier, zonder twijfel met een grootschen
uitslag beloond
Wij zijn er overigens van overtuigd, dat de
Provincie aan het ontwerp niet onverschillig zou
blijven en wellicht ware de Heer Gouverneur
BAELS, die het weze gezegd zich om alle
nuttige waterwerken bijzonder bekommert, de
geschikte Overheidspersoon om er de gewenschte
stuwkracht bij te zetten, tot het welgelukken
van een onderneming, wier slagen de gezond
making en een ruime verbetering van een heele
streek zou beteekenen.
Binnengevaren
Maandag 26 Oogst 1935, de Louise (schipper
La Haye) met 60 ton hout voor M. Vergracht,
leper de St Antoine (schipper Matthys) met
75 ton maïs voor M. Vandeputte, leper.
Donderdag 29, de Stikkelstad (schipper
Keischieter) met 90 ton dallen voor aannemer
Titeca, leper.
Vrijdag 30, de Antoin (schipper De Bondt)
met 145 ton maïs voor MM. Blootacker en Ver-
meersch, leper de André (schipper De Boeuf)
met 10 ton beurtgoed voor verscheidenen.
Dinsdag 3 September 1935, de Leonard
(schipper De Bondt) met 85 ton graan voor M.
Hollebeke, leper.
Woensdag 4, de Stikkelstad (schipper
Keischieter) met 97 ton dallen voor aannemer
Titeca, leper.
Weggevaren
Vrijdag 23 Oogst 1935, de Leona (schipper
Deloz) met 43 ton oud ijzer, verzonden door We
Vandamme, leper.
Woensdag 4 September, de Antoin (schipper
De Bondt) met 88 ton erwten verzonden door
MM. Blootacker en Vermeersch, leper.
Waterhoogte benedenpand 1 m. 53, toegelaten
diepgang te varen 1 m. 23 bovenpand 2 m. 55.
Een afvaardiging der Handelskamer van Yper,
geleid door den Heer Hector Vermeulen, voorzit
ter, heeft zich op Donderdag 22 Oogst naar
Bousbecque (Fransch Noorden) begeven, ten
einde eens de pompstatie te bezoeken welke de
Gemeentelijke Waterdienst van Tourcoing-Rou-
baix er in 1863 oprichtte.
De Heer burgemeester van Tourcoing en het
Bestuur van den betrokken Waterdienst hadden
met de grootste welwillendheid, waarvoor wij
hen zeer dankbaar zijn, dit bezoek toegestaan.
In vorige bijdragen, hier in dit blad verschenen
ten voordeele van het herstel der vaart Yper-
Komen, werd reeds meermaals gesproken over
deze pompinrichting van Bousbecque, die het
Leiewater, de rijkdom van Tourcoing-Roubaix,
aan de nijverheden dezer steden levert, zoodat
het ons uiterst belangwekkend scheen eens ter
plaats zelf nadere bijzonderheden over dezen
dienst in te winnen en zich eens persoonlijk te
kunnen overtuigen van de belangrijke rol die
het Leiewater ten voordeele van het nijverige
Noorden vervult.
Bij hunne aankomst in de pompstatie van
Bousbecque, te 3 uur 's namiddags, werden de
bezoekers er op de meest hartelijke wijze ont
vangen door den Heer Mocq, opzichter van den
Gemeentelijken Waterdienst van Tourcoing-Rou
baix, die hen den Heer Bourgade, bestuurder der
inrichting van Bousbecque, voorstelde en de Hee-
ren burgemeester en eerste schepen van Tour
coing, door een zitting van den gemeenteraad
weerhouden, verontschuldigde alsook den Heer
Nourtier, hoofdbestuurder van den Dienst, die
voor het oogenblik afwezig is.
Onder het geleide van de Heeren opzichter
Mocq en bestuurder Bourgade, die met de meeste
bereidwilligheid aan de weetgierige bezoekers
allen noodigen uitleg en de gewenschte tech
nische inlichtingen verschaften, werd gansch de
belangrijke inrichting, wier gebouwen een groote
oppervlakte beslaan, tot in haar minste bijzon
derheden bezocht.
Het uiterlijke ervan doet denken aan een dier
groote fabrieken, die men bij onze fransche ge-
buren in 't Noorden zoo talrijk vindt, doch bin
nen heerscht er geenszins die groote drukte
welke men in de nijverheidsinrichtingen ontmoet.
De pompstatie immers, die gebouwd werd in een
tijdstip waarop men nog over de moderne ma
chines niet beschikte, die wij heden ten dage
zoo waardeeren, bezigt enkel een personeel van
een vijftiental man die dan nog in drie ploegen
verdeeld zijn om den onafgebroken dienst der
inrichting te verzekeren. Niettegenstaande dit
beperkt personeel en de uitgestrektheid der ge
bouwen heerscht overal de grootste netheid en
orde. Twee machtige pompen met zuiger, bewo
gen door twee stoommachines met dubbele uit
zetting en van het verouderd type met grooten
slinger, en een gasmotor van 180 H.P. die een cen-
trifugaalpomp in werking brengt, zijn de eenige
machines die daar voorhanden zijn. Slechts een
dezer pompen was in werking tijdens het bezoek.
Ieder pomp kan een debiet van 800 m3 per uur
bereiken, en wanneer zij samen werken is de
hoeveelheid gepompt water dan natuurlijk ook
grooter. De geutijzeren klep alleen van een dier
twee groote pompen weegt reeds bij de 600 kgr.,
wat een klein gedacht geeft van de afmetingen
dezer machines. Een buis, die uitmondt in de
Leie, welke juist achter de pompstatie loopt,
voert het water in den zinkput op den oever der
Leie gemaakt, van waaruit het dan opgepompt
wordt. Twee groote ramen in vlechtwerk, op
kleinen afstand van elkander geplaatst, houden
het lisch en andere onzuiverheden tegen. Het
Leiewater te Bousbecque gepompt wordt van
daar naar Roncq, een zestal kilometer van daar
afgelegen, geleid waar het in een andere inrich
ting, van zelfden waterdienst afhangende, gezui
verd wordt vooraleer aan de verbruikers geleverd
te worden.
Na verder al de andere lokalen dezer pompsta
tie, de stoomketels, de magazijnen, enz. bezocht
te hebben, stelde de Heer opzichter Mocq aan de
bezoekers voor hen tot aan Roncq te begeleiden
om er ook de andere inrichting, die om zeggens
de aanvulling van de eerste is, te bezichtigen.
Daar mieken de bezoekers kennis met den Heer
Duthoit, bestuurder, die den Heer Laforce ver
ving. Samen met den Heer Mocq stelde hij zich
ter beschikking van de bezoekers om hen deze
inrichting, die veel belangrijker en grooter is
dan die van Bousbecque, te laten zien. Hier ko
men de wateren, welke te Bousbecque uit de Leie
gepompt worden, dus toe en worden, na menge
ling met een zekere stof ten einde de zuivering
van het water te bespoedigen, in vier groote kom
men opgevangen, soort filters zooals onze filtreer-
staties van Dickebusch en Zillebeke er bezitten.
Het water moet er doorheen een laag grint en
Rijnzand vloeien. Deze bewerking herhaalt zich
