SCHILDERWERKEN
HENRI CHERCHYE
4
DE WERKLOOSHEID
IN HET GRENSARBEIDERSGEBIED
Nabootsing van Hout en Marmer
- Letters en Reklaamschildering -
PLASTIEK, enz.
2, Veurnesteenweg, 2, IEPER
Tel. 484
DE KLASSEN HERBEGINNEN
Rijksmiddelbare Jongensschool
Mondstraat, 17, Yper
STAD YPER MUZIEKSCHOOL
MAATREGELS TOT OPSLORPING
Vanwege den Heer Demeyere, regeeringscom-
missaris voor het grensarbeidersgebied, ontvan
gen wij het hieronderstaande merkwaardig ver
slag dat aantoont hoezeer de werkloosheid in
deze laatste tijden heeft afgenomen.
In dit verslag wordt ook gewezen op den snel
len aangroei der bevolking van sommige be-
voordeeligde grensgemeenten. De aangeduide
cijfers zijn deze van den hedendaagschen toe
stand, doch wij moeten hierop laten opmerken
dat had onze stad het geluk gehad, zooals die
andere gemeenten en steden, niet ten gronde toe
vernield te zijn geweest tijdens den wereldoor
log, het bevolkingscijfer van Yper er heel wat
gunstiger had uitgezien. Terwijl die andere ge
meenten slechts te lijden hadden onder de hui
dige economische crisis, was onze stad het slacht
offer eener dubbele crisis. Vooreerst de crisis van
na den oorlog door het niet tijdig herstellen harer
weg- en waterverbindingen en, als gevolg daar
van, door het wegblijven harer weinige nijver-
den, en ook nog door de onrechtvaardige beroo-
ving, die zij onderging, van meest al haar voor
naamste inkomstbronnen, en dan ten tweede de
hedendaagsche economische crisis waaronder
allen geleden hebben. Het ware uiterst belang
wekkend eens na te gaan hoeveel personen, hoe
veel werkersfamilies, die vóór den oorlog te Yper
verbleven en er ongetwijfeld zouden terugge
keerd zijn had men hen daartoe de mogelijkheid
moeten geven, nu sedert den oorlog het bevol
kingscijfer van Kortrijk, Moescroen, Meenen,
enz. zijn gaan aandikken en er thans misschien
ook wel het getal werkloozen vergrooten. Zoo
al die menschen en hun getal is aanzienlijk,
wij zijn ervan overtuigd zich na den oorlog
elders gingen vestigen dan is het uitsluitend en
alleen omdat de Staat aan Yper niet teruggaf
datgene wat het vroeger bezat en waarop het
recht had.
Ver van ons de ontworpen werken voor de ver
betering van andere gewesten en voor de opslor
ping der werkloosheid aldaar te willen beknibbe
len, doch wij zijn van oordeel dat Yper, juist
omdat het tweemaal door de crisis getroffen werd,
omdat het verwoest, verbrand en van alles be
roofd werd terwijl die andere steden gerust
voortleefden en zich gedurig ontwikkelden, dat
Yper, zeggen wij, nu voor de uitvoering der ont
worpen werken den voorrang verdient en dat
men, vooraleer gelijk welk werk in die andere
steden aan te vatten, eerst en vooral de vaart
Yper-Komen zou moeten herstellen en alzoo aan
Yper het middel ter hand stellen om zich weer
op te werken en zijn vroegeren rang en belang
rijkheid te hernemen.
Dit is onze meening die, wij zijn ervan ver
zekerd, door den Heer Demeyere zal gedeeld wor
den en die niets wegneemt van het zeer ver
dienstelijk werk door hem, in zijne hoedanigheid
van regeeringscommissaris, hier in de streek ge
leverd.
Wij laten hier thans zijn verslag over de werk
loosheid in het grensarbeidersgebied volgen
De West-Vlaamsche Grensarbeidersstreek is een
strook welke zich 10 a 15 km. diep langs de fransche
grens uitstrekt; zij bevat 115 gemeenten, zooals over
eengekomen werd door het fransch-belgisch akkoord
van 9 Mei 1935.
Deze 115 gemeenten behooren tot de volgende arron
dissementen: Veurne (24), Dixmuide (3), leper (43),
Roeselare (5), Kortrijk (39), Thielt (1).
De gemeentegroepen van het Kortrijksche en het
Moeskroensche hebben alleen een bevolking
van 279.759 inwoners, hetzij 65,8 van de bevolking
van het grensarbeidersgebied. Bemerken wij dat het
arrondissement Kortrijk, wat betreft bevolkingsden
siteit, de 4e plaats inneemt in het vlaamsche land.
Sommige grensarbeidersgemeenten zijn gekenmerkt
door een zeer snellen aangroei harer bevolking gedu
rende de laatste 10 jaren de aangroei bedroeg voor
Luingne 39,1 Moeskroen 35,4 Herzeeuw 34,2
e. a
Deze inwijking werd veroorzaakt door de aantrek
kingskracht welke de Noord-Fransche nijverheid, voor
al textielnijverheid, uitoefent.
In 1910 gingen 21802 Westvlaamsche werklieden naar
Frankrijk werkenin 1930 gingen er 46771, waarvan
30487 mannen en 16284 vrouwen.
Het is gemakkelijk te begrijpen dat de crisis welke
en de belgische en de fransche nijverheid verlamde,
een intense werkloosheid in het grensarbeidersgebied
voor gevolg moest hebben, vooral in sommige grens
gemeenten, waaronder in de eerste plaats
Meenen, 1365 werkloozen in December 1935, hetzij
6.15 van de bevolking Wervick 637 werkloozen in
December 1935, hetzij 5,40 van de bevolking Moes
kroen 184Ó werkloozen in December 1935, hetzij 5,17
van de bevolking Rekkem 210 werkloozen in December
1935, hetzij 5,00 van de bevolking.
Met recht door dezen toestand verontrust, stichtte
de Regeering in Januari 1936 het Commissariaat voor
het Grensarbeidersgebied, ten einde een studie te doen
over de economie, de werkloosheid en de geschikte
maatregels tot werkverschaffing.
Het enkwest over de werkloosheid en de systema
tische studie van hare evolutie gedurende de jaren 1935
en 1936 hebben tot de volgende globale uitslagen ge
leid
In Februari 193610160 volledig werkloozen, waar
onder 3835 grensarbeiders of 37,7 Ten opzichte van
de totale bevolking bedroeg het aantal werkloozen in
December 19352,9 Deze gemiddelde verhouding
was als volgt over het grensarbeidersgebied verdeeld
Voor het Moeskroensche 4,23 van de bevolking
Voor het Roeselaarsche3,78 van de bevolking
Voor het Iepersche2,42 van de bevolking
Voor het Kortrijksche 2,32 van de bevolking
Voor het Veurnesche 0,78 van de bevolking.
De gedetailleerde studie, gemeente per gemeente,
heeft niet alleenlijk toegelaten het zwaartepunt van het
grensarbeidersvraagstuk vast te stellen maar ook van
een juiste kijk te hebben op den ouderdom, het geslacht
(zeer weinig vrouwen zijn werkloos) en het beroep der
werkloozen.
In Februari 1936, vinden wij
3400 volledig werkloozen uit de textielnijverheid
3900 volledig werkloozen uit het bouwbedrijf
1000 volledig werkloozen uit het vlasbedrijf.
Volgens ouderdom
3900 volledig werkloozen jonger dan 35 jaar
2600 volledig werkloozen tusschen 35 en 45 jaar
1900 volledig werkloozen tusschen 45 en 55 jaar
2000 volledig werkloozen boven de 55 jaar.
Vergeten wij niet dat deze optelling gedaan werd
wanneer de seizoeninvloed zich ten volle gelden doet.
Een nieuwe optelling is aan den gang (in de maand
Augustus), ten einde op te zoeken in welke bedrijven
en in welke ouderdomslagen de opslorping der werk
loosheid zich heeft voorgedaan.
Reeds in 1935 zagen wij, ten gevolge der devaluatie,
veel werkloozen opnieuw te werk gesteld in het indus
trieel gebied Kortrijk-Meenen-Moeskroen de opslor
ping -der werkloosheid was min uitgesproken in de
landbouwstreek benoorden leper.
Sedert Februari 1936 geschiedde de vermindering
van het aantal werkloozen zeer snel in gansch het
grensarbeidersgebied en vooral in het Kortrijksche.
Verloop der gecontroleerde werkloosheid in het grens
arbeidersgebied
1936 Maart10596 gecontroleerde werkloozen
April 9409
Mei 9156
Juni 8764
Juli 7765
Gedurende de maand Juli slonk het aantal werkloo
zen. ten opzichte van de voorgaande maand (Juni),
met 11 of met 999 eenheden.
In de tweede week van Augustus waren er in het
grensarbeidersgebied 7440 gecontroleerde werkloozen.
Dit is de huidige toestand.
De laatste aflevering van grensarbeiderskaarten (in
het begin van het jaar 1936) heeft merkwaardige cijfers
aan het licht gebracht. Er werden 33706 kaarten afge
leverd, waarvan 21962 aan mannen en 11744 aan vrou
wen. Deze laatste vertegenwoordigen 31,8 van het
totaal.
De gemiddelde ouderdom van den man-grensarbeider
is 35 jaarde vrouw-grensarbeidster is gemiddeld 27
jaar oud.
Zooals men zien kan werd het enkwest in een zeer
korten tijd gedaan, dank aan de goede medewerking
van alle openbare besturen, tot dewelke wij ons heb
ben gewend gemeentebesturen, Nationale Dienst voor
Arbeidsbemiddeling en Werkloosheid, gewestelijke bu-
reelen van voornoemden Dienstgaarne betuigen wij
hier in het bijzonder onzen dank aan den Bestuurder
van het gewestelijk bureel voor Arbeidsbemiddeling
en Werkloosheid van Kortrijk.
Van deze medewerking hebben wij ook in de volste
mate kunnen genieten wanneer wij de economie van
het grensarbeidersgebied en de geschikte maatregels
tot 'opslorping der werkloosheid bestudeerden. Meer
dan wij hadden durven verwachten, hebben de ver
schillende administraties buitenlandsche zaken, arbeid,
openbare werken, provincie, ijzerwegen, patroonsor
ganismen en andere, ons talrijke en leerrijke inlich
tingen verschaft
Hoe moet de grondslag gelegd worden van een be
stendige en gezonde economische bedrijvigheid in het
grensarbeidersgebied
Om op deze vraag te kunnen antwoorden, zouden wij
eerst de groote trekken moeten schetsen van de econo
mie van dit gebied.
Er zijn 4 streken of economische zonen te onder
scheiden de kuststreek de landbouwstreekde vlas-
streek de nijverheidsstreek.
Voor ieder van bovengenoemde streken stellen wij
een reeks bijzondere maatregels vooro. a. openbare
werken, zooals verbindingswegen, welke geschikt zijn
om het economisch potentiaal der streek te verhoogen
werken van hygiene en urbanisatieinstellingen be
kwaam om onze basisnijverheden nog verder te valo-
riseeren en vooruit te helpen.
Benevens deze bijzondere maatregels waren wij zoo
vrij nog andere van meer algemeenen aard voor te stel
len wij citeeren
Drinkwaterdistributie in Zuid-Westvlaanderen
Leiewateraanvoer naar de vlasroterijen en saneering
der Heulebeek
Graven van een kanaal Schelde-Moeskroen
Hergraven van de vaart Ieper-Komen, enz
(O)
VRAAGT PRIJZEN EN DEVIEZEN BIJ
Eere diploma met gouden medaille aan
Hooger Schilderschool van M. A. Logelain te Brussel.
Eereprijs - Wereldtentoonstelling - 1935 - Brussel.
Op Maandag 14 September, voor de leerlingen
der Lagere afdeeling van 't College, Bollingstraat.
Op Woensdag 16 September voor de leerlingen
der voorbereidende en middelbare afdeeling van
de Rijksmiddelbare school, Mondstraat.
Op Donderdag 17 September, voor de leerlingen
van de H. Familie (de Stuersstraat) Kindertuin,
Lager Onderwijs, Middelbare Afdeeling, Middel
bare Beroepsschool, Leerwerkhuis.
Op Dinsdag 22 September, voor de leerlingen
der Hoogere Afdeeling van 't College (Bolling
straat) Moderne Humaniora en oudere Huma
niora alsook voor de leerlingen der Rous-
brugge-Damen (Maloulaan) Kindertuin, Lagere
en Middelbare Afdeeling.
A. Voorbereidende afdeelingZes studiejaren.
De kinderen vanaf hun zesde jaar (zes jaar vóór
1 Januari 1937) worden in die afdeeling toegelaten.
B. Middelbare afdeelingDrie studiejaren.
De leerlingen die de zes studiejaren der lagere school
geëindigd hebben kunnen in die afdeeling aanvaard
worden.
Deze drie studiejaren staan gelijk met het 6C, 5e, 4e
van de nieuwe humaniora van het atheneum.
C. Grieksch-Latijnsche afdeeling: Eerste studiejaar
Dit studiejaar staat gelijk met het 6e van de oudere
humaniora van het atheneum.
D. Hoogere afdeelingEen studiejaar.
Dit studiejaar staat gelijk met het 3e wetenschappe
lijke van de nieuwe humaniora van het atheneum.
E. Meisjesafdeeling
De meisjes worden aanvaard in de middelbare,
hoogere en Grieksch-Latijnsche afdeelingen. De cur
sussen worden door een vrouwelijke leerkracht gegeven.
SchoolgeldVoorbereidende afdeeling100 fr. per
jaar. Middelbare afdeeling 200 fr. per jaar. Hoo
gere afdeeling300 fr. per jaar.
Kostelooze toelatingen worden verleend in de voor
waarden bepaald door de wetFamilie met één kind
Maximum van het netto inkomen15.000 fr. Dit
maximum wordt vermeerderd van 3000 fr. per bij
komend kind.
Bijkomend schoolgeld voor de leerlingen die buiten
de stad leper wonen40 fr. per jaar voor de voorberei
dende, middelbare en Grieksch-Latijnsche afdeelingen;
50 fr. voor de hoogere afdeeling.
CantineDe leerlingen van buiten de stad blijven
des middags in de school onder de bewaking van een
leeraar. Zij kunnen op aanvraag soep, koffie en melk
bekomen aan zeer voordeelige prijzen.
Schoolboeken De Oudleerlingenbond der Middelbare
School heeft een kostelooze bibliotheek voor school
boeken ingericht voor de leerlingen der middelbare
en hoogere afdeelingen.
AvondstudieVan 16 uur tot 17.30 uur voor de leer
lingen der middelbare en hoogere afdeelingen en
voor de leerlingen der voorbereidende afdeeling, die
de stad niet bewonen.
INSCHRIJVING 14, 15 en 16 September, van 9
tot 12 uur, Mondstraat, 17, Yper.
DE LESSEN HERBEGINNEN DEN WOENSDAG 16
SEPTEMBER, TE 9 UUR.
Het College van Burgemeester en Schepenen
heeft de eer de belanghebbenden ter kennis te
brengen dat de leergangen der Muziekschool,
voor het schooljaar 1936-1937, zullen hernomen
worden op WOENSDAG 30 SEPTEMBER aan
staande.
De inschrijvingen zullen in gezegde school,
Hondstraat, plaats hebben op
Woensdag 16, Donderdag 17 en Vrijdag 18 Sep
tember, van 18 tot 19,30 uur.
Het inschrijvingsrecht, onmiddellijk betaal
baar, is bepaald als volgt
NOTENLEER
Lagere Graad 20 fr.
Middelbare Graad 30 fr.
Hoogere Graad 50 fr.
ZANGLESSEN
Lagere Graad100 fr.
Middelbare en Hoogere Graad200 fr.
SNAARTUIGEN
Lagere Graad 75 fr.
Middelbare Graad 100 fr.
Hoogere Graad 150 fr.
HOUTEN en KOPEREN SPEELTUIGEN 40 fr.
KLAVIER
Lagere Graad100 fr.
Middelbare Graad 150 fr.
Hoogere Graad 200 fr.
HARMONIE en MUZIEKGESCHIEDENIS
Lagere Graad 100 fr.
Middelbare Graad 150 fr.
Hoogere Graad 200 fr.
De nieuwe leerlingen moeten door hun ouders
vergezeld zijn. De andere leerlingen moeten zich
opnieuw laten inschrijven. Voor de leerlingen
die deel uitmaken derzelfde familie betaalt de
oudste het volle inschrijvingsrecht, de volgende
de helft. De leerlingen waarvan de ouders te
Yper niet woonachtig zijn, betalen dubbel in
schrijvingsrecht.
Yper, den 29 Oogst 1936.
De Secretaris, De Burgemeester,
G. Versailles. J. Vander gho te.
