M~ Vandendriessche
3
DENTISTE
Dixmudestraat, 49 YPER
Telefoon 311.
Raadplegingen alle dage.
Specialiteit van geperfectionneerde
gebitten met waarborg.
zij bezat, die door den oorlog vernield werden
en wier herstel de Staat als een heilige plicht
zou moeten aanzien vooraleer er aan te denken
elders in niet verwoeste en bloeiende streken
bestaande waterwegen te verbeteren of er nieuwe
te graven. De Heer ingenieur Demeyere is welis
waar ook voorstander van het herstel der vaart
Yper-Komen, in zijn verslagen duidt hij dit werk
aan als een middel tot bestrijding der werkloos
heid, doch volgens onze meening is dit herstel
lingswerk een hoofdzakelijke vereischte om het
beoogde doel te bereiken en zou dit werk voor
alle andere den voorrang moeten hebben.
Wij verzetten ons niet tegen de werken die
elders gedaan worden of die men zinnens is er
uit te voeren, wij komen niet op tegen de ontzag
lijke uitgaven die er aan besteed worden, doch
wij eischen ons recht op bestaan op, wij vragen
met klem dat men ons teruggeve datgene wat
ons met recht toekomt en wij kunnen niet aan
nemen dat men hier enkele millioenen, een klei
nigheid in verhouding met hetgeen elders uitge
geven wordt, zou weigeren voor het herstel van
een werk waarvan de noodzakelijkheid zich op
dringt en wdarvan de welstand van gansch onze
streek afhangt, wij bedoelen de vaart Yper-Ko
men.
Mijnheer de Minister, gij kent het verlangen,
de betrachtingen onzer bevolking die niet rusten
zal totdat gij uwe diensten ertoe zult doen be
sluiten recht te laten wedervaren gij zijt op de
hoogte der kwestie van het kanaal Yper-Komen
waarvan het herstel verleden jaar door uw acht
baren voorganger, den Heer minister de Man,
besloten werd gij zijt thans in het bezit van de
plans en de volledige studies waaruit blijkt dat
de verwezenlijking van dit werk thans geen de
minste technische moeilijkheden meer biedt, en
gij hebt in uwe omgeving een reeks vooraan
staande en bekwame ingenieurs die onze streek
uitermate goed kennen, die hier hun eerste stap
pen gedaan hebben en wier ondervinding, hier bij
ons opgedaan, hen heeft toegelaten elders groot-
scher en veel moeilijker waterwerken met suc
ces te leiden. En de Handelskamer van Yper,
zooals zij het Ued. nog bij haar laatsten brief van
19° Augustus 11. liet weten, is desnoods bereid en
staat te Uwer beschikking om Ued., 't zij hier ter
plaats, 't zij in Uw kabinet te Brussel, volledig
over de kwestie in te lichten en Ued. van het
nut en de noodzakelijkheid dezer vaart te over
tuigen.
Het herstel der vaart Yper-Komen, wat betee-
kenen wil de heropleving onzer streek, de schier
algeheele oplossing van het werkloozenvraagstuk
en de bloei der haven van Nieuwpoort, hangt
thans alleen van U af, Mijnheer de Minister,
want wij zijn ervan overtuigd dat de Heer Hen
drik de Man, als Minister van Financiën, de noo-
dige kredieten niet zal weigeren voor een werk
waarvan hij, als Minister van Openbare Werken,
het herstel bevolen heeft.
Wij meenen te weten, Mijnheer de Minister,
dat gij achteruit deinst voor de kosten van het
herstel der vaart Yper-Komen en dat gij vreest
dat dit werk niet genoegzaam nut zal opleveren
in verhouding der ervoor noodige uitgaven. Het
volstaat echter een oogslag te werpen op de na
burige steden, die van goede waterwegen voor
zien zijn, om zich van het tegenovergestelde te
overtuigen.
Nemen wij bijvoorbeeld de vaart Kortrijk-
Bossuit, een vaart van 15 km. lang met 11 slui
zen, een tunnel van 611 m. en een pand van 1600
m., stroomopwaarts en stroomafwaarts van de
tunnel gelegen, waar het kruisen van twee sche
pen onmogelijk is en het doorvaren dier sectie
soms 4 u. 30 duren kan, zoo het schip, dat aan
den ingang verschijnt, verplicht is een ander
schip af te wachten dat pas aan den tegenover-
gestelden kant de sectie is binnengevaren. Welnu
deze vaart heeft ook van in het begin niet aan
stonds aan de verwachtingen beantwoord.
In het jaar 1861 voor de scheepvaart geopend
bedroeg het trafiek, op de vaart zelf ontstaan,
in 1912, dus alswanneer zij reeds 51 jaar in dienst
was, slechts 4536 ton, terwijl de tonnenmaat er
in 1935, of 23 jaar later, reeds tot 61.210 gestegen
was. Dit is voor wat betreft de tonnenmaat op
het kanaal zelf ontstaan. Voor wat de globale
tonnenmaat aangaat, deze is enormzoo
schrijft de Heer ingenieur Demeyere in zijn ver
slag, «gezien de vaart Leie-Schelde een schakel is
van het waterwegennet dat de zware industrie,
de kolenmijnen en de steengroeven van Wal-
lonië met Kortrijk en Roeselaere, de voornaam-
ste handelscentra van West-Vlaanderen, ver-
bindt». En verder voegt de Heer Demeyere er
nog aan toe het verkeer, hetwelk korts na den
oorlog drie schepen per dag bedroeg, bedraagt
er nu 10 Langs de oevers der vaart Kortrijk-
Bossuit zijn in den loop dezer laatste jaren'tal
rijke nijverheden opgerezen, te Kortrijk olie
slagerijen, weverijen, spinnerijen, ververijen, pe-
troleumopslagplaatsen, pannenfabrieken en cera-
miekfabrieken te Harelbeke (Staceghem) spin
nerijen, weverijen, brouwerijen te Sweveghem
electriciteitscentrale, draadtrekkerij te Moen
pannenfabrieken en steenbakkerijen.
Meent niet, Mijnheer de Minister, dat de han
delsgeest onzer bevolking, de durfkracht onzer
nijveraars minder groot is, dat zij niet zoo voor
uitstrevend zijn als de zakenmannen van andere
steden. Neen, maar schenkt hun het middel om
hunne zaken uit te breiden, om nieuwe nijverhe
den in het leven te roepen, geeft hun goede wa
terwegen, die onmisbare factoren voor de leef
baarheid van alle nijverheid, en zonder aarzelen
zullen zij U bewijzen tot wat zij in staat zijn.
De vaart Yper-Yzer alleen is daar reeds een
slaande bewijs van. De scheepvaartbeweging
neemt er gedurig toe en dit jaar nog hadden wij
de groote voldoening te mogen bestatigen dat de
tonnenmaat voor het eerste halfjaar 1936 bijna
zoo hoog beliep als deze van gansch het jaar 1935.
Een ander bewijs vinden wij nog in de oprichting
door de Belgische Maatschappij voor Elec-
trische Uitbatingenvan een electriciteitscen
trale te Noordschote die binnen een jaar of nog
vroeger mischien zal beginnen werken en gansch
het zuiden der provincie van verlichting en drijf
kracht zal kunnen voorzien. De werken dezer
nieuwe centrale zijn zeer gevorderd, de oevers
der vaart zijn reeds als landingsplaats geschikt
gemaakt en zelfs worden de stoommachines reeds
beproefd. Wie weet welke mooie toekomst die
electriciteitscentrale daar niet te wachten staat
Aan alles is er een begin en ook de electriciteits
centrale van Sweveghem, langs de boorden der
vaart Kortrijk-Bossuit ontstaan, heeft van meet
af de groote en machtige centrale niet geweest
die zij nu geworden is.
Wij hebben vroeger eens, in een open brief tot
den Heer Minister de Man, uwen achtbaren voor
ganger gericht, met de bevolkingscijfers, die im
mers een zekere en onfeilbare maatstaf zijn om
den bloei of achteruitgang eener stad na te gaan,
bewezen van welk overwegend belang de water
wegen zijn en wij hebben dan kunnen bestatigen
en doen uitschijnen dat, in algemeenen regel, het
alleen die steden en gemeenten zijn, langs een
bevaarbaren waterweg gelegen, die vooruitge
gaan zijn.
Ten einde Ued. ook, Mijnheer de Minister, van
deze onomstootbare waarheid te overtuigen, zul
len wij hier nogmaals deze cijfers laten spreken.
De waterwegen Kortrijk-Bossuit en Roeselaere-
Leie werden hier in West-Vlaanderen na het jaar
1860 aangelegd. Het is dan ook het bevolkingscij
fer van 1860 dat wij met dit in 1934 opgeteld zul
len vergelijken.
In 1860 telde België 4.731.996 inwoners en einde
1934 bedroeg dit cijfer 8.275.552, 't zij een ver
meerdering van omtrent 75
De provincie West-Vlaanderen telde 651.993 in
woners in 1860 en 939.317 in 1934, of een verhoo
ging van 44
I. Arrondissement Yper
Gemeenten
Bevolkingscijfer in
1860
1934
Bas Warnêton (Neer Waasten)
681
796
Becelaere
2.493
2.567
Bixschote
754
786
Boesinghe
1.940
2.000
Brielen
750
722
Comines (Komen)
3.553
7.859
Crombeke (Krombeke)
868
1.015
Dickebusch
1.346
1.085
Dranoutre (Dranouter)
1.122
889
Elverdinghe
1.484
1.713
Gheluvelt
1.494
1.385
Gheluwe
4.081
5.347
Hollebeke
636
741
Houthem (Houtem)
1.202
1.308
leper (Ypres)
17.074
15.872
Kemmel
1.456
1.371
Langemarck
5.998
4.427
Locre
669
778
Meessen (Messines)
1.411
1.097
Nieuwkerke (Neuve Eglise)
2.549
2.357
Oostvleteren
1.653
1.597
Passchendaele
3.168
3.089
Ploegsteert
2.366
5.204
Poelcapelle (samen met Langemarck)
1.965
Poperinghe
10.619
12.059
Proven
1.554
1.642
Reninghelst
2.132
2.091
Rousbrugge-Haringhe
2.014
1.658
Sint Jan (Saint Jean)
796
832
Vlamertinghe
2.763
3.626
Voormezeele
1.075
926
Warnêton (Waasten)
3.124
3.322
Watou
3.112
3.030
Wervicq (Wervik)
7.061
11.943
Westoutre
1.315
1.431
Westvleteren
1.487
1.676
Woesten
1.278
1.412
Wulverghem
491
407
Wytschaete
3.001
2.616
Zandvoorde
763
773
Zillebeke
1.582
1.669
Zonnebeke
2.773
3.459
Zuydschote
568
435
Totaal
106.256
120.987
Voor het arrondissement Yper is er dus sedert
het jaar 1860 een vermeerdering der bevolking
van 14.731 of 13.9%, doch deze verhooging komt
hoofdzakelijk voor in de steden en dorpen bij de
Leie gelegen en wier werkersbevolking in Frank
rijk gaat arbeiden. Zoo bestatigen wij een ver
hooging van 1.266 inwoners voor Gheluwe, 4.882
voor Wervick, 4.306 voor Komen, 115 voor Neer-
Waasten, 198 voor Waasten, en 2.838 voor Ploeg-
steert, 't zij voor deze enkele plaatsen alleen
reeds een totale vermeerdering van 13,605 zielen
of 12,9%. Al de overige gemeenten en steden van
het arrondissement te zamen, waaronder eenige
zooals Yper achteruit gingen, zagen haar bevol
king dus in die tijdspanne van 75 jaar enkel van
een per honderd verhoogen.
Hieruit mogen wij dus besluiten dat, behalve
de gemeenten langs de Leie gelegen en waarvan
de bevolking naar Frankrijk gaat werken, ons
arrondissement gelijk gebleven is en aan den al
gemeenen bloei en vooruitgang van België geen
deel heeft genomen. En zulks niettegenstaande
het arrondissement uitmuntend gelegen is op
twee stappen der zee, tusschen de zee en het rijke
Noorden van Frankrijk en te midden twee gelijk-
loopende en op 30 km. afstand van elkander ver
wijderde rivieren, die het arrondissement Yper
eenerzijds met de zee en anderzijds met het Fran-
sche Noorden en de Belgische nijverheidsstreken
verbinden.
Aan wien de schuld daarvan Is er iemand die
beweren durft dat deze stilstand aan den aard
der bevolking te wijten is Of is de schuld te
zoeken in het feit dat men onze bevolking de
middelen niet heeft geschonken om aan dezen
bloei deel te nemen
Wij laten de cijfers van het arrondissement
Rousselare daarop antwoorden.
II. Arrondissement Rousselare
Gemeenten
Bevolkingscijfer in
1860 1934
Ardoye
Beveren
Cachtem
Dadizeele
Emelghem
Gits
Hooglede
Ingelmunster
Iseghem
Ledeghem
Lichtervelde
Moorslede
Oostnieuwkerke
Ouckene
Rolleghem-Kappelle
Rousselare (Roulers)
Rumbeke
St Eloois Winkel (Winkel St Eloi)
Staden
West-Roosebeke
6.223
2.525
1.567
1.657
1.679
3.139
4.160
5.457
7.588
3.177
5.585
6.142
2.467
1.496
1.230
12.028
5.500
2.441
4.559
2.073
6.658
2.882
1.613
2.119
3.623
3.215
4.264
7.969
15.860
3.676
6.235
6.189
2.720
1.208
1.192
29.284
7.300
2.508
5.185
1.856
Totaal80.693 115.556
Hier merken wij dus een vermeerdering van
115,556,-80,693 34.863 of 43,2%. En wij zien
nogmaals dat het juist de centra zijn, langs de
vaart van Rousselare naar de Leie of er het
dichtstbij gelegen, die het leeuwenaandeel van
dezen merkwaardigen vooruitgang op hun actief
nemen.
Zoo hebben wij een verhooging van 1.924 in
woners voor Emelghem, 2.512 voor Ingelmunster,
8.282 voor Iseghem, 17,236 voor Rousselare, en
1.800 voor Rumbeke, 't zij te zamen 31.764.
En wij veroorloven ons thans te vragen aan
degenen die ons naar het bewijs van het econo
misch nut der vaart Yper-Komen gevraagd heb
ben, of dit antwoord, door de cijfers van Rousse
lare gegeven, afdoende is of niet.
Moest dit evenwel nog niet volstaan, laat ons
dan eens de cijfers van het arrondissement Thielt
onderzoeken.
III. Arrondissement Thielt
Gemeenten
Bevolkingscijfer in
1860
1934
Aerseele
2.997
3.130
Caeneghem
1.636
1.459
Coolscamp
2.383
2.140
Denterghem
2.256
2.444
Eeghem
L760
1.525
Marckeghem
871
778
Meulebeke
8.133
9.584
Oesselghem
934
1.098
Oostroosebeke
4.064
5.004
Oyghem
1.105
1.700
Pitthem
4.808
4.411
Ruy sselede
6.840
5.88Q
Schuy ff ersca ppelle
1.128
St-Baafs-Vijve (Vive
St-Bavon)
1.737
1.965
Zwevezeele
4.696
4.894
Thielt
11.251
12.235
Wacken (Wakken)
2.324
2.508
Wielsbeke
1.689
2.266
Wynghene
6.829
7.256
Totaal
66.313
71.458
Voor het arrondissement Thielt is de verhoo
ging slechts van 5.145 inwoners, of omtrent 8%.
Behalve voor Thielt en Meulebek'e, die elk een
