YANDERBEKE Marcel
Toute la ville en parle...
gepast, waar alles in 't werk wordt gesteld om aan de
eischen van 't reizend publiek te voldoen, wordt hier
eene uitbating behouden zonder comfort, zonder aange
naamheid, en die zelfs groot verlies oplevert.
Rijmt dat nu eens te zamen
I wil nu eerlijk bekennen, dat ik hoop koester, dat
gij. persoonlijk, mijnheer de minister, aan dien er-
barmelijken toestand zult verhelpen. Gij zult mij mis
schien wel antwoorden Ik deel daar de lakens niet uit,
en 't is de maatschappij die het laatste woord zegt.
Dat kan. maar dan is 't eene groote dwaasheid ge
weest, der regeering van meester, knecht te laten ma
ken, en de spoorwegen aan eene geldmaatschappij te
versjacheren, zonder genoegzame waarborgen bij de
uitbating.
t Was uitsluitelijk een openbare dienst, en gij hebt
er eene zuivere geldzaak laten van maken.
En indien gij er nu toch iets te zeggen hebt, mijnheer
de minister, zult gij dan nog toelaten dergelijke wan
toestanden te laten voortbestaan
Op 9 December 1936 stelde ik ued. volgende schrif
telijke vragen, en ik wil eindigen met die als besluit
dezer ondervraging te herhalen
De spoorwegverbindingen Ieper-Roeselare werden
in Mei 1932 voorloopig afgeschaft ten titel van proef,
om wille van besparingen. Mag ik den heer minister
vragen
1. Welke de echte resultaten zijn dezer proefneming
op financieel gebied
a 2. Indien deze proefneming eene mislukking is,
waarom wordt de uitbating op deze wijze alleen nog
behouden
3. Dat het bestaande nadeelig is voor de N. M. B.
S.. en de uitbating niet beantwoordt aan de vooruit
zichten. waarom wordt dan de treinregeling gedeel
telijk niet hersteld, om de autobusdienst, zooals vóór
Mei 1932, te laten uitbaten door een private firma, aan
gewone tarieven
Wij vertrouwen heelemaal op u, mijnheer de minis
ter. om voldoening te bekomen, en durven u verze
keren dat wij niet zullen afgeven, zoolang het treinver
keer tusschen leper en Roeselare niet hersteld wordt.
(Zeer wel! op de banken der Vlaamsche nationalisten.)
De heer Missiaen (op het spreekgestoelte). Me
vrouwen, mijne heeren, ik zal niet herhalen wat de
heer Butaye zooeven komt te zeggen aangaande de
slechte inrichting van het autobusvervoer tusschen leper
en Roeselaere.
Ik wil nu een ander kant van het vraagstuk onder
zoeken. namelijk de geldelijke kwestie, want er is hier
sprake van enkele duizenden of honderd duizende
frank, maar van één paar millioen die de lastbetalers
hebben te leggen, tengevolge van het verlies ondergaan
door de autobusuitbating der laatste vier jaren op de
lijn Yper-Roeselare.
Ik moet eraan herinneren dat wanneer de Nationale
Maatschappij der Belgische Spoorwegen besloten heeft
het treinverkeer af te schaffen en te vervangen door
een autobusdienst de protesten in de streek algemeen
waren.
Wij lezen in een der verslagen dat de Nationale
Maatschappij der Belgische Spoorwegen van 7 Decem
ber 1931, aangeboden aan de aandeelhouders, dat het
verlies geleden door het treinverkeer niet langer kon
blijven duren. Dit verlies bedroeg volgens dat verslag
200 frank per dag, zijnde 73,000 frank per jaar.
Het is begrijpelijk dus dat de Nationale Maatschappij
der Belgische Spoorwegen middelen zocht om dit ver
lies te vermijden. Er werd een ambtenaar der Natio
nale Maatschappij der Belgische Spoorwegen aange
steld om een onderzoek te maken om te weten in welke
voorwaarden het verlies zou kunnen vermeden worden.
In zijn verslag lees ik het volgende
De ontvangsten op den trein beloopen 3,800 frank
per dag. De. ontvangst op de autobuswant op dat
oogenblik bestond er reeds een op deze lijn, privaat
uitgebaat. beliep 600 frank. Samen dus 4,400 frank
ontvangsten per dag
Volgens de berekening van dezen ambtenaar zou
de uitbating van een autobusdienst 3,200 frank per
dag kosten, nalatende een winst van 1.200 frank per
dag in plaats van een verlies van 200 frank, dus een
merkelijke verbetering.
Er werd dus besloten door de Nationale Maatschappij
gevolg te geven aan den uitgedrukten wensch die voor
zag het treinverkeer af te schaffen en te vervangen
door een autobusdienst. Maar, ik herhaal, onmiddellijk
lokte zulks hevig protest uit van al diegenen die wis
ten waarheen een dergelijke regeling zou leiden. Wij
hebben toen gezien hoe parlementsleden, burgemeesters,
gemeenteraden, handelskamers en particulieren hevig
protesteerden tegen de afschaffing van het treinverkeer.
Tegenover dit protest vond de maatschappij een mid
deltje uit en namelijk werd er beloofd dat het niet ging
om de definitieve afschaffing, maar om het doen van
een proefneming. Zooals de heer Buta.ve het zooeven
komt te zeggen, werd op verschillige vergaderingen
gehouden in aanwezigheid van den heer Lamalle, di
recteur-generaal van de Nationale Maatschappij, de
uitdrukkelijke belofte afgelegd dat het enkel een proef
neming gold ook in den loop der interpellatie van den
heer Dierkens, in 1932, hier gehouden, werd door mi
nister Van Isacker beloofd, klaar en duidelijk, dat het
enkel een proefneming was. Natuurlijk hebben al die
parlementairen, gemeenteraden, handelskamers en par
ticulieren zich daarbij neergelegd en de proefneming
laten doen. Wij stelden echter al te gauw vast dat de
Nationale Maatschappij enkel die belofte had gedaan
om ons in slaap te wiegen, want het treinverkeer werd
afgeschaft in de maand Mei 1932 en in de maand Juni
van hetzelfde jaar was men reeds bezig met het uit
breken van de spoorstaven op verschillende plaatsen
van de lijn Ieper-Roeselare.
En ten tweede werd door de Nationale Maatschappij
met een privaatmaatschappij een contract van langen
duur gesloten, wat nogmaals het bewijs levert dat het
niet een proefneming maar wel een vaste beslissing
gold.
Laat ons nu eens zien in welke voorwaarden dit
contract tusschen de Nationale Maatschappij en deze
privaatmaatschappij gesloten werd.
De heer Dierkens. Een zonderling contract.
De heer Missiaen. Nooit in ons leven hebben wij
een dergelijk contract gezien.
De heer Allewaert. Dat is nog het ergste van al.
De heer Missiaen. Niemand, noch hier noch buiten
deze Kamer, zal het aandurven dit contract te verde
digen, waarvan ik u de bijzonderste bepalingen wil be
kend maken.
Aan den eenen kant neemt de Nationale Maatschappij
al de geldelijke uitgaven van de uitbating op zich. al
de risico's, en verzekert zij daarenboven eene zekere
winst aan den uitbater. Zoo zien wij dat de Nationale
Maatschappij de amortisatie op zich neemt van het
belegde kapitaal in het rollend en vaste materiaaldat
dat zij de intresten van de aangewende kapitalen be
taalt dat al de loonen en vergoedingen, zoowel van
het rollende als van het vaste personeel, door de
Nationale Maatschappij betaald worden dat de Na
tionale Maatschappij al de sociale uitgaven te haren
laste neemtdat zij de brandstoffen, de essence en de
olie levertdat zij de verzekeringspremiën betaalt van
al het materiaal, het personeel, de ongevallen aan der
den, enz.dat zij het onderhoud van de autobussen te
haren laste neemt, dat dus alles door de Nationale
Maatschappij betaald wordt.
En laien wij nu verder zien welke andere voordeelen
aan den uitbater verzekerd worden. Deze krijgt eene ver
goeding van 18.000 frank per jaar als bestuurder hij
heeft een bediende waarvoor hem 12.000 frank per jaar
betaald wordt; hij krijgt een mecanicien voor hei on
derhouden der voertuigen, waarvoor hem 19.200 frank
betaald wordthij krijgt 2.000 frank per jaar en per
vcituur voor het onderhouden, het kuischen en schil
deren Herzelfde.
Bovenal deze voordeelen, kreeg hij nog 25 centiem
per afgelegde kilometer door elk rijtuig, en 5 centiem
op de bruto ontvangsten. Ik vraag mij af wie van u in
dergelijke voorwaarden geen contract zou afsluiten
Een kind van 6 jaar kan in deze omstandigheden gelijk
welke uitbating drijven, vermits alle risico's door een
ander worden gedragen en dat aan den uitbater ver
zekerde winst wordt geschonken. Moest er werkelijk
een winst worden Verwezenlijkt, zooals voorzien in het
verslag aan de Nationale Maatschappij aangeboden en
dat aangenomen werd, zou er misschien minder op te
zeggen vallen, maar juist het tegenovergestelde is waar.
Hier trek ik de bijzondere aandacht van den achtbaren
heer minister op 't geleden verlies door deze maatschap
pij. Wij zien o. a. in het document Nr 1400, verschenen
'op 3 Juni 1933, dat geldelijk verslag werd uitgebracht
voor de eerste tien maanden van de exploitatie, dus
van 26 Mei 1932 tot 31 Maart 1933. Dit verslag toont
aan, dat in tien maanden het verlies ten laste van de
Nauonaie Maatschappij van Belgische Spoorwegen,
487.182 .frank bedroeg, of 48.071 frank per maand, of
1.624 frank per dag.
De heer Allewaert. Viermaal zooveel als te voren.
De heer Missiaen. Het verslag dat de Nationale
Maatschappij had doen besluiten het treinverkeer te
vervangen door een autobusdienst, voorzag een winst
van 1,200 frank per dag, en de tien eerste maanden la
ten een verlies van 1,624 frank, of een verschil van
3,824 frank per dag.
Wie draagt de verantwoordelijkheid voor die misre
kening Is die misrekening vrijwillig gebeurd of is ze
het gevolg van de onbekwaamheid van den ambtenaar
die gelast werd met het onderzoek, en dit verslag heeft
opgemaakt Men zou denken dat aangezien het hier
enkel een proefneming gold, de Nationale Maatschappij
onmiddellijk zou besloten hebben die zeer nadeelige
proefneming stop te zetten, opnieuw het treinverkeer
in te richten en terzelfdertijd zou onderzocht hebben
welke verbeteringen konden ingevoerd worden om dat
verlies te verminderen.
Maar neen! De maatschappij vindt het niet noodig
een dergelijk besluit te treffen.
En er is erger. Acht dagen voor dat het verslag
waarvan ik hier kom te gewagen, werd gepubliceerd,
had de algemeene vergadering plaats van de aandeel
houders van de Nationale Maatschappij. In die ver
gadering werd gezegd Het is nóg te vroeg om zich uit
te spreken over de uitslagen dezer proefneming. Niet
tegenstaande dus, dat de Nationale Maatschappij reeds
in bezit was van de uitslagen, en niettegenstaande dat
de aangewende pogingen een verlies hadden nagelaten
van over de 480.000 frank, werd op die vergadering
verklaard, dat het nog te vroeg was om een bepaald
besluit te treffen.
Men volhardde dus in de boosheid, met als gevolg
dat wij in het volgend verslag van de maatschappij,
dat het Nr 1677 draagt en gedateerd is 1 Februari 1934,
kunnen lezen, dat de Nationale Maatschappij bekennen
moet dat de uitslagen beneden allés zijn, aangezien
het verlies dit maal'niet minder dan 545.000 frank be
draagt. In hetzelfde verslag vindt de Nationale Maat
schappij dan toch eindelijk ook, dat het zoo niet langer
kan blijven duren, en er wordt voorgesteld besparingen
te doen om de kosten der uitbating te verminderen.
En welke zijn die besparingen In het eerste contract
werd voorzien dat de controoldienst op de autobussen
zou worden waargenomen- door treinwachters. Maar
treinwachters winnen een redelijk loon, en de maat
schappij vond het voordeeliger die treinwachters te
vervangen door jongelingen door den uitbater zelf aan
genomen. Ziedaar een eerste besparing verwezenlijkt
door de maatschappij, en die zich uit, in de eerste
plaats, door een besparing op de loonen die van 1,200
a 1,300 frank per maand tot 650 frank per maand ver
minderd weiden. Tevens werd ook het loon der auto
busvoerders verminderd met 150 a 200 frank per maand.
De aldus voorziene besparing zou ongeveer 138,000 frank
per jaar bedragen, hetgeen natuurlijk in de verste
verte de geleden verliezen niet dekken kan.
Doch zelfs deze besparing lost de zaak niet op. In
het document Nr 2046 verschenen in dato 2 Januari
1935 zien wij, dat er voor de tien eerste maanden van
1934 nog steeds een deficiet blijft van 237,860 frank,
hetgeen voor een jaar 261,640 frank bedraagt, en, in
1935, was het verlies nogmaals 360,000 frank. Men zou
kunnen denken dat, voor een proefneming, deze duur
genoeg is betaald, en dat na die bestatiging, de maat
schappij ten minste zou beslist hebben die schadelijke
proefneming stop te zetten. Welnu, dit lag niet in de
bedoeling van de maatschappijde proefneming wordt
nog immer voortgezet, niettegenstaande dit groot ver
lies.
Verschaft die uitbating met autobussen een groot
voordeel aan de reizigers, of biedt zij een grooter ge
mak, een grooter comfort aan In dit geval zou men de
handelwijze van de maatschappij kunnen goedkeuren,
omdat men in de eerste plaats naar meer gemak en
meer comfort moet zoeken. Maar het tegenovergestelde
is waar. Vroeger kon men den afstand tusschen Ytier
en Rousselare, 22 kilometer, met den trein in zes en
twintig minuten afleggen. Het spreekt van zelf dat men
nu, aangezien de verbeteringen aan het verkeer, die
afstand veel sneller zou kunnen afleggen. Welnu, de
autobussen moeten een afstand van 25 kilometer af
leggen, en die reis duurt vijf en vijftig minuten, dus
bijna het dubbel dan met den trein.
En verder kan men een comfort van een autobus
vergelijken met dit van een trein Wanneer gij reke
ning houdt met dit feit dat er geen tweede klas is in
de autobussen, dat in de rijtuigen 20 zitplaatsen en 28
staande reizigers worden opgehoopt, dat die auto
bussen bij de minste volkstoeloop 60, 70 en zelfs 80 rei
zigers vervoeren, kunt gij begrijpen dat er voor de
reizigers veel minder comfort is dan in den trein. Ik
voeg er bij dat er geen W.-C. is in de autobussen, geen
compartiment voor vrouwen, geen compartiment voor
rookers, geen verwarming, enz., en dat, zooals M. Bu
taye zooeven zegde, de gezondheidsvoorwaarden er
veel te wenschen laten.
Er is niet de minste zekerheid. Het gevaar voor de
gezondheid bestaat er bestendig. De atmosfeer is er
onuithoudbaar wanneer de reizigers opeengestapeld
zitten wanneer de deuren opengaan daalt de tempera
tuur in eens met 7 en 8 gracjen. Gij kunt u inbeelden
welk het gemak en het comfort is van de reizigers in
die autobussen.
Er hebben zich ongevallen voorgedaan die niet te
onderschatten zijn. In de laatste tijden lokte zulks
menig protest uit, daar deze het gevolg waren van de
nalatigheid van de Nationale maatschappij van spoor
wegen welke den uitbater niet verplicht de voorschrif
ten na te leven die langs wettelijken weg. aan alle au
tobusuitbaters opgelegd worden. Zoo zien wij dat, in
het contract wordt voorzien dat de maximumduur
voor de autobussen 260.000 kilometer zal zijn en. op
dit oogenblik, rijden er. tusschen Yper en Roeselare,
autobussen die meer dan 320.000 kilcfmeter hebben ge
bold. Iedereen zal met mij bekennen dat dergelijke
machienen den noodigen weerstand niet meer bieden
en dat zij niet meer de noodige zekerheid aan de reizi
gers geven. En er wordt zelfs beweerd, dat de Nationale
maatschappij van Belgische spoorwegen nog altijd
voort de amortisatie van het reeds gedoodigd kapitaal
betaalt. Ik zou willen dezelfde vraag stellen als de heer
Butayeis het om dat het de bevolking van een
Vlaamsche provincie betreft dat de Nationale maat
schappij van spoorwegen op deze manier tegenover
die reizigers te werk gaat
Wij durven hopen dat de heer minister van verkeers
wezen onmiddellijk de noodige maatregelen zal weten
te treffen, om aan dien toestand een einde te stellen.
Maar hier wil ik nog enkele vragen aan den heer
minister stellen, vj-agen waarop ik een geruststellend
antwoord verwacht.
Was het door onbekwaamheid of met opzet, dat die
verslagen van 1931, die deden besluiten tot afschaffing
der treinen de waarheid niet zegden
De heer Dierkens. Of was het niet onder den in
vloed van zekere Société Générale
De heer Missiaen. Waarom werden in 1933 voor de
aandeelhouders de uitslagen der eerste tien maanden
verzwegen Ik meen dat, wanneer de aandeelhouders
vergaderd worden, het is om te vernemen wat er gaande
is, en daar reeds in Mei 1933 de Nationale maatschappij
van Belgische spoorwegen in bezit was van de uitsla
gen, waarom heeft zij ze gezwegen
Waarom werden die mislukte proefnemingen niet
seffens stop gezet
De heer Allewaert. Dat is de bijzonderste vraag.
De heer Missiaen. Ik dring niet aan op onmiddel
lijk stop gezet, want misschien was tien maanden proef
neming niet genoeg om met waarborg te spreken. Ik
neem er nog twaalf maanden bij. Maar wanneer de
Nationale maatschappij wist dat die proefneming bijna
één millioen verlies teweeg bracht, waarom were) die
proefneming niet onmiddellijk stop gezet, om met an
dere middels te beginnen, hetzij met automotrices die
minder kosten en veel gerieflijker zijn dan autobussen
waarom niet met de TT. treinen die overal met groot
succes worden gebruikt Men had het vervoer moeten
inrichten met de behoeften van de bevolking in aan
merking te nemen, met meer tusschenstopplaatsen te
voorzien langs de baan.
In den volksmond, bij ons, wordt algemeen gezegd
dat, èn de Nationale Maatschappij der Belgische Spoor
wegen, èn zelfs de minister, bereid zouden zijn om
aan den eisch van gansch de bevolking voldoening te
geven, maar dat de invloed van zekere bankinrichting
sterker is dan den wil van de overheden. Er wordt
zelfs gewag gemaakt van de Société Générale, die de
kapitalen gaf aan de uitbaters van deze lijn en die al
haren invloed aanwendt, en tot nog toe met goed ge
volg, om dien autobusdienst in stand te houden. Want
ik heb er nog niet aan toegevoegd, dat terwijl de Natio
nale Maatschappij een verlies onderging van 550.000
frank per jaar, de uitbater van deze lijn een winst van
175.000 frank per jaar boekte. Wij veronderstellen dat
de winst door den uitbater verwezenlijkt niet voor hem
alleen was, dat hij ze waarschijnlijk heeft moeten dee-
len. Met wien Wij weten het niet. Wij wenschen
daarop ook de vraag te stellen of de heer minister het
natuurlijk vindt, dat terwijl de Nationale Maatschappij
550.000 frank verlies boekt, de uitbater van de lijn
175.000 frank winst maakt, en dat dit alles natuurlijk
gevonden wordt,, en geen maatregelen daartegen geno
men worden.
Tot hiertoe heeft die proefneming aan de lastenbe-
talefs van België meer dan 2 millioen gekost en ik
veronderstel, mijne heeren, dat een dergelijk verlies,
op vier jaar tijd door de lastenbetalers bij te leggen,
belangrijk genoeg is opdat de heer minister zou optre
den om daaraan een einde te stellen.
Ik hoop, heer minister, dat gij zult tusschenkomen
om dat verlies te doen ophouden door opnieuw het
treinverkeer in te richten, mits proefnemingen te laten
doen op de lijn,' met automotricen, met kleine T.T.-
treinen, dewelke aan meer stopplaatsen zouden stil
staan. En wil men benevens den trein, zooals vroeger,
een private autobusdienst laten bestaan, voor ons goed.
Maar wij verlangen dat er voldoening gegeven worde
aan den eisch van gansch de bevolking, van al de man
datarissen, van al diegenen die in deze vraag belang
hebben, opdat het verlies zou vermeden worden, en
een meer gerieflijk en zekerder vervoer zou verzekerd
worden op de lijn Ieper-Roeselare.
Aanstaande week geven wij het antwoord van den
heer Marcel-H. Jaspar, Minister van Verkeerswezen
Dat
Tel. 549 TAXI Tel. 549
van woonst is veranderd naar de
C A. F1 K
"V la Taverne Anglaise
Statiestraat, 59, YPER.
