VRAAGT
CRISTAL-CHAUDFONTAINE
het volmaakt tafelwater
Depot BROUWERIJ J. Cr G. DONCK
Leest en verspreidt HET YPERSCHE
Ten slotte heeft de schrijver van deze hoogst
interessante artikels het over het herstel der
vaart Yper-Komen, waarvan hij het groot belang
inziet en waarvan hij, tot besluit zijner zoo vol
ledige en klare uiteenzetting en om goed gemoti
veerde redenen, zich een vurig voorstander ver
klaart.
Wij kunnen hier onmogelijk al deze artikels in
hun geheel overnemen, doch wij houden er noch
tans aan enkele kleine uittreksels ervan te geven,
die ten duidelijkste aantoonen in welken geest
die artikels van Het Nieuws van den Dag» zijn
geschreven en hoe ze volledig overeenstemmen
met de houding die wij zelf hier, in zake het her
stel der vaart Yper-Komen, hebben aangenomen
en verdedigd.
In het inleidend artikel van Het Nieuws van
den Dag van Zondag 17 Juli laatstleden lezen
wij onder meer het volgende
Vóór den oorlog kon leper bogen op een
bloeienden handel en nijverheid, op menigvuldige
faktors van voorspoed, zooals de rijschool, de
smedenschool, een bataljon en de school van het
3" linie met al hun bijgevoegde militaire diensten,
het weldadigheidsgesticht, benevens tal van nij
verheden en groot-bedrijven.
Na den oorlog is dit alles leper totaal ont
vallen. Zelfs zijne waterwegen Ieper-Yzer en
Ieper-Komen...
leper werd schoon herbouwd. De stad prijkt
in een splinternieuw pak. Maar dit alles baat tot
niets, wanneer er in die nieuwe stad geen leven
wordt gestoken door vestiging, groei eri bloei van
handel en nijverheid.
Het beste middel, zooniet het eenige, om een
gewest opgang te bezorgen in ekonomische be
drijvigheid is de waterweg. Dit springt in 't oog
bij al onze groote waterwegen onze havens, de
Schelde, de Maas, de Samber, de Willebroeksche
vaart, en tal van andere en niet het laatste het
Albertkanaal hetwelk, zelfs nogonvoltooid,
een wondere aantrekkingskracht is voor tal van
nijverheden, die bezig zijn onze vredig-eenzame
Limburgsche Kempen te herschapen in een ge
west van overdadige nijverheidsbedrijvigheid.»
En verder, de cijfers der bevolking van West-
Vlaanderen besprekende
De stad leper alleen heeft 7 t. h. van hare
bevolking verloren. Zij boert achteruit. Zelfs het
arrondissement is sedert 1934 tot 1937 slechts
met 255 zielen aangegroeid, terwijl de andere
arrondissementen Roeselaere, Kortrijk en Tielt
een -aanzienlijke aanwinst boeken hoofdzakelijk
in de gemeenten op de Leie, de vaart van Bos-
suyt en de vaart Oygem-Roeselare.
Welnu, indien de bevolking van het Ieper-
sche niet in dezelfde verhouding van deze der
andere, arrondissementen vermeerdert, dan is het
uitsluitend en alleen omdat, bij gebrek aan de
noodige ekonomische uitrusting, bij gebrek aan
voldoende en goede waterwegverbindingen, er in
de streek een gemis aan nijverheid en aan werk
gelegenheid bestaat, en omdat de werkersbevol
king zich aldus genoodzaakt ziet naar de meer
bevoordeeligde steden Kortrijk en Roeselare uit
te wijken, waar zij gemakkelijker aan een brood
winning kan geraken.
In het nummer van Dinsdag 26 Juli lezen wij
over de vaart Yper-Komen nog het volgende
Dit kanaal is niet alleen het belang van leper,
maar ook van Nieuwpoort. Beider belangen zijn
op dat punt gelijkloopend.
Wanneer men ziet dat Nieuwpoort, onze eeni
ge natuurlijke haven, niet bloeitwanneer men
vaststelt dat leper verstoken blijft van ekono-
mischen opgang, dan gevoelt men dat hier een
onnatuurlijke en gemeenschappelijke toestand
bestaat, en daaraan een reden moet te vinden
zijn.
En wanneer men op de landkaart bestatigt
dat de twee beste waterwegen van Nieuwpoort
deze haven verbinden met twee machtige mede
dingsters, Duinkerke en Oostende, en dat de wa
terweg, die haar met haar hinterland zou moeten
verbinden, vruchteloos te leper eindigt
En wanneer men anderzijds ziet dat leper
door de vaart Ieper-Yzer zijn gezicht richt naar
de zee, maar bij gebrek aan de verbinding met
de Leie, zijn rug keert aan al de naburige nij
verheidsstreken, dan begrijpt men den tegen-
woordigen stand van Nieuwpoort en leper en
vindt men de gemeenschappelijke reden daartoe.
Dat wisten sedert eeuwen al de geslachten
die voor den vooruitgang van Nieuwpoort en van
leper geijverd hebben. Dat weten thans ook al
de inwoners der streek gelegen tusschen Komen,
leper en Nieuwpoort, die moedvol den strijd vol
gen voor de herleving hunner haardstede.
De handelsweg, die weleer de grootheid miek
van leper en Nieuwpoort, moet terug open ge-
Wat goed is dient geprezen
Daarom is 't dat wij lezen
In al de bladen, vroeg en spa,
Den lof der Cichorei PACHA.
I legd worden door de vaart Ieper-Komen. welke
j de verbinding tusschen het Walenland, de Leie-
streek en de zee zal verwezenlijken. Men zou
aldus een toestand scheppen voordeelig aan het
ontstaan en ontwikkelen van nijverheid, onze
werkersbevolking aan een vaste bezigheid vast
hechten en ze beletten zich. voorts te gaan op
eenstapelen langs de Fransche grens en er het
getal werkloozen te vermeerderen. Men zou al
dus ook een tot nu toe onterfde streek aan de
mogelijkheden van den algemeenen bloei dee
lachtig maken. Juist dat is het vraagstuk dat zich
hier stelthet overschrijdt de grenzen der streek,
het is een nationaal vraagstuk.
En eindelijk verscheen in een laatste artikel,
in het nummer van Donderdag 28 Juli 1938, en
kele zeer belangwekkende gegevens over het
nieuw plan van den Heer ingenieur Merlin die,
ten einde den moeilijken doortocht der sleuf van
Hollebeke te vermijden, een gedeeltelijk nieuw
tracé voor de vaart Yper-Komen voorstelt.
Tot hiertoe hebben wij ons steeds vergenoegd
het nut en de noodzakelijkheid der vaart Yper-
Komen met alle mogelijke middelen te bewijzen
en te bevestigen, in de meening dat de kwestie
van het herstel zelf der vaart of de manier waar
op dit herstel moet geschieden uitsluitend en al
leen aan de bevoegdheid onzer ingenieurs moest
overgelaten worden.
Dit is de reden waarom wij hier in ons blad
over het nieuw ontwerp van den Heer ingenieur
Merlin nog niet handelden, en daar de uiteenzet
ting ervan door Het Nieuws van den Dag voor
onze lezers dus iets nieuws is, achten wij het nut
tig ze hier in haar geheel over te nemen.
De Heer Merlin, eerstaanwezend ingenieur
van Bruggen en Wegen te Yper, heeft een nieuw
plan opgemaakt, waarvan het hoofdkenmerk is
dat de vaart de gevaarlijke zwelkleikruinen van
Hollebeke omzwenkt, met een nieuwe richting be
nedenwaarts, langs de valleien der Iepersche be
ken Roozebeek, Diependaalbeek en Bollardbeek.
Langs daar is volstrekt geenerlei grondmoeilijk-
heid te vreezen
Men ziet op onze schets op welke wijze de
nieuwe richting deze beken volgt, vanaf Holle
beke om voorbij Voormezeele de oude bedding
terug te vervoegen Deze omweg langs de vei
lige valleien der beken verlengt de vaart met een
kilometer Maar, deze nieuwe richting schaft al
de sluizen af, welke in de oude bedding vanaf
de kruin van Hollebeke moesten gebouwd wor
den, om af te dalen naar leper. De oude vaart
telde niet min dan zestien sluizen. Met de nieu
we richting wordt het getal sluizen verminderd
op negen, zoodat al het tijdverlies bij de versas-
dewelke onlangs nog uitzonderlijk is moeten be
zuinigd worden en op dewelke voor 1939 voor
zeker nog zeer nauw zal moeten toegekeken wor
den. Doch. men vergete niet dat het hier gaat om
wezenlijk rendeerende werken, om de ekono
mische uitrusting van een gewest en om de op
slorping voor drie of vier jaar van de werkloos
heid.
Overigens moeten de kredieten toch niet al
tijd langs dezelfde zijde besteed worden. Wij zul
len er ons wel voor wachten hier een tegenstel
ling Vlaanderen-Wallonië op te werpen. Doch, bij
de behandeling der laatste buitengewone begroo
ting werd door verscheidene Kamerleden in 't
licht gesteld hoe zeer Wallonië, aldus de Bori-
nage, begunstigd werd, zoodat Minister Merlot
dit zelf moest erkennen en beloofde dat op de vol
gende begrooting Vlaanderen wat beter zou be
dacht worden. Laat ons hopen dat de huidige mi
nister van Openbare Werken die belofte ten gun
ste van leper zal indachtig zijn.
Het gaat er overigens niet om die 80 tot 100
miljoen in ééns op de begrooting te voorzien. Een
derde of een vierde per jaar zou volstaan, laat
ons zeggen 30 miljoen per jaar. Die som zou an
derzijds aanzienlijk verminderd worden door de
afschaffing van een beduidende som werklozen
steun in verhouding met het aantal te werkge-
stelde arbeidsloozen.
Maar boven alles dient de regeering een bij
zondere aandacht te wijden aan de ekonomische
uitrusting van gansch dit West-Vlaamsche ge
west. Zooals wij het bij den aanvang van deze
reportage lieten uitschijnen verdient leper deze
belangstelling als vergelding voor de verliezen,
welke die stad na den oorlog heeft geleden door
het ontnemen van de verschillende faktors van
handel, welke voor den oorlog aldaar gevestigd
waren, zooals de rijschool en de daarmede ver
bonden militaire inrichtingen, de weldadigheid-
school, het gesticht van Meesen, de smedenschool,
enz. Het is niet voldoende een verwoest gewest
schoon herop te bouwen men moet het ook le
vensmogelijkheid bezorgen, uitrusting tot den
ekonomischen strijd.
Het Iepersche is overtuigd dat zijne water
wegen daartoe de aangewezen middelen zijn.
Twintig jaar na den oorlog wacht het nog op
de vollediging van zijn herstel uit de verwoesting.
Wij sluiten dit overzicht van de Iepersche ka-
nalenkwestie met de vaste hoop dat de minister
van Openbare Werken nu eindelijk met stouten
durf, met helder doorzicht en met. vasten wil het
Iepersch herstel zal volledigen
Dit is insgelijks onze hoop en wij zijn over-
singen wordt uitgespaard, en de nieuwe vaart
dus, ofschoon 1 kilometer langer dan de oude,
feitelijk den weg zou verkorten, en alleszins de
scheepvaart zou laten verloopen langs veilige
wegen.
Om de vaart Ieper-Komen volledig in orde
te brengen het herstel der oude bedding en
het delven van het nieuw gedeelte zou eene
uitgave van 80 tot 100 miljoen noodig zijn. Deze
uitgaven zouden echter verdeeld worden over 3
of 4 jaar. Er dient daarbij rekening gehouden dat
het grootste bedrag dezer Uitgaven zou bestaan
in loonen. Want, aan deze werken zouden 2,000
werkloozen gedurende 3 of 4 jaar arbeid vinden.
Ziedaar nog een flinke toepassing van het prin
ciep van M. Spaakhet is beter loonen te beta
len dan werkloozensteun te verleenenIn de
streek Ieper-Komen zou de werkloosheid 3 of 4
jaar lang volledig opgeslorpt zijn. Dit is waarlijk
niet te versmaden en zou dit gewest zeer ten
goede komen, onafgezien van de verrijking van
's lands ekonomische uitrusting en van de bevor
dering van handel en nijverheid, niet alleen in
het gewest Komen en leper, maar ook in de Yzer-
kom van leper naar Dixmude en Nieuwpoort. In
ons vorig nummer hebben wij inderdaad laten
uitschijnen hoe nauw de belangen van de haven
van Nieuwpoort verbonden zijn met Dixmude-
leper en Komen en heel het hinterland van
Fransch Noorden en van het Walenland.
Zeker is de uitgave van 80 tot 100 miljoen een
zwaar stuk voor de buitengewone begrooting, op
tuigd dat deze weldoordachte en zoo goed uiteen
gezette studie van Het Nieuws van den Dag
over de kwestie der Ypersche kanalen, er mach
tig zal toe bijdragen om ons aller innigste hoop
weldra werkelijkheid te zien worden.
Namens al onze lezers, namens alle Yperlingen
die het met de belangen hunner streek goed mee-
nen, danken wij hier van ganscher harte Het
Nieuws van den Dagen zijn flinken hoofd
opsteller, den Heer Vanhaesendonck, voor den
machtigen steun dien wij bij hen vinden. Wij
verzekeren hen dat wij hunne medewerking zeer
op prijs stellen en voor ons is ze een kostbare
aanmoediging in den lastigen strijd dien wij voor
de economische heropleving onzer streek voeren
W ij twijfelen er niet aan dat wij voorts op hun
gewaardeerden steun en machtige hulp zullen
mogen rekenen en zijn ervan overtuigd dat, dank
aan die medewerking, de hier zoo verwachte
einduitslag weldra ons streven zal komen beloo-
nen.
iiuiiniiiiiii.npfm.iijniiiim.iiijMii.ii)..» ur-if"'
8, Lombaardstraat, YPER Tel.
