NAAR EN DOORHEEN HET
KONGOLEESCHE OERWOUD
OORLOGSMUSEUM
Claeyssens-Titeca
ONZE CROOTE REPORTAGE
DERDE DEEL
MIJN AVONTUURLIJKE LEVEN IN KONGO
ER KOME LICHT
GOEDENDAG, MIJNHEER
VAN' 'T IEPERSCH
SAILLANT
Oorlogsmuseum van 't lepersch Saillant ingang Boomgaardstraat.
Leest en verspreidt HET YPERSCHE
VERVOER - VERHUIZINGEN
AUTO - TAPISSIÈRE
118, Dickebuschsteenweg, 118
YPER Telefoon 189
door Jef VAN WYNSBERGHE
Ik voel me niet tot profeet geroepen
Ik ben geen mistevredene
Maar het relaas over wat ik voornamelijk hoorde, zag en meemaakte
in Kongo, wensch ik waarheidstrouw te houden, ten spijt van sommige
krantenberichten en officieele rapporten en publikaties.
De waarheid moet durven onder oogen gezien worden het is waar
dat gedurende de jongste vijftig jaar de Belgen een bewonderenswaardig
werk in Kongo verricht hebben, en er prachtige uitslagen bekwamen
ïnaar het is eveneens waar dat heden ten dage aldaar nog verscheidene
flagrante wantoestanden heerschen die ten spoedigste zouden moeten op
houden.
Ons echt avontuurlijke leven in Kongo zal voldoende beide zijden
van het medailjon belichten, in alle oprechtheid.
Vooraf wenschen we echter een beknopt overzicht te geven, om o. a.
allen twijfel over onze meening te verwijderen.
Inzake Binnenlandsche Politiek moet erkend worden dat geheel onze
kolonie bezet is, dat over het algemeen de vrede en de orde er heer
schen, dat de sociale betrekkingen zoowel tusschen de inlanders als tus-
schen de blanken en de inlanders er normaal georganiseerd zijn, dat het
Gerecht er onpartijdig werkt en geëerbiedigd wordt.
Onder economisch oogpunt moet toegegeven worden dat de resulta
ten merkwaardig zijn. De kolonie heeft nu reeds 5.000 kilometer spoor
baan, 60.000 kilometer baan en inlandsche paadjes, 16.000 kilometer be
vaarbaar water voorzien van booten weze in het geheel 80.000 kilometer
verbindingswegen zonder daarbij rekening te houden van het lucht
verkeer, het zeewezen, de telefoonlijnen en draadlooze verbindingen.
De talrijke maatschappijen die er hun werkzaamheid uitoefenen zijn
over het algemeen zeer bloeiend, en verzekeren in onze kolonie een
intens werk, in alle werkvertakkingen. De handelsbalans wijst regel
matig op een aanzienlijk grooteren uitvoer dan invoer.
Voor wat de beschaving betreft mag nu gezegd worden dat de gan-
sche kolonie door staatsposten en missies bezet is, die in goede onder
linge verstandhouding er beschaving, onderwijs en geneeskundige hulp
verstrekken. De slavenhandel werd afgeschaft, de oorlogen tusschen de
stammen werden opgeheven, verderfelijke geheime sekten worden be
streden. Het leven van de inlanders wordt, dank de indrukwekkende
kapitalen van de groote maatschappijen en de aktie van de Regeering,
hoe langer hoe menschelijker.
Kortom, er werd in de jongste vijftig jaar prachtig werk verricht in
onze kolonie.
Maar...
De kolonisatie was niet steeds vlekkeloos er kleeft veel onschuldig
vergoten bloed aan, zij werd vooral in den beginne verwezenlijkt door
gouddorstige en gewetenlooze kapitalisten.
Er gebeurde veel onrecht
Heden ten dage zijn er in Kongo nog veel toestanden die geenszins
goed te keuren zijn, die absoluut moeten veranderen
Inderdaad er bestaat een ontzettende tegenstrijdigheid, in onze ko
lonie tusschen de officieele voorschriften, en de eigenlijke werking van
ambtenaren, missionnarissen, handelaars en industrieelen.
Aldus vertelt men niet dat in onze kolonie het eigendomsrecht met
de voeten getreden wordt, ten bate van particuliere geldmachten hoe
bijvoorbeeld tienduizend hektaren grond ontnomen worden aan neger
dorpen, die daarvoor slechts vijfduizend frank ontvangen, weze vijftig
centiemen per hektare, weze vijf centiemen per duizend vierkante meter.
Aldus vertelt men niet hoe in de Afrikaansche wouden sommige ne
gers moeten zwoegen en wroeten om hun belastingsgeld te kunnen bij
eenscharrelen, en bevrijd te zijn van maanden gevangenis.
Aldus vertelt men niet voldoende hoe tragisch de inlanders als mili
tairen aangeworven worden welke onmenschelijke feiten zich bij deze
aanwerving voordoen, hoe de onschuldige en niets vermoedende slacht
offers als booswichten met den ijzeren ketting om den hals met
geweld weggerukt worden uit hun familie, uit hun sociaal milieu, om
gedurende ZEVEN lange jaren in een vreemde levensatmosfeer met de
karwats gedrild te worden, in het Fransch bevolen te worden.
Aldus vertelt men niet voldoende hoe er honderden negers in Kongo
verbannen leven hoe om slechts één voorbeeld te citeeren er nog
ruim honderd Kibangisten vruchteloos smeeken om terug naar de Ba-
kongostreek te mogen terugkeeren Kibangisten op het papier, onge
vaarlijke voorbeeldige negers in werkelijkheid.
Aldus vertelt men niet voldoende hoe er in Kongo dorpen, heele stre
ken zijn, waar de slaapziekte, de melaatschheid en andere vreeselijke
tropische ziekten vernielend woeden, en waar nooit medische hulp komt.
Persoonlijk kwam ik in één van die streken waar de melaatschheid
heerschtik zal verder in mijn reportage afgrijselijke bijzonderheden
Aldus vertelt men niet HOE de groote ondernemingen in Kongo
groote winsten opstrijken, HOE de Regeering haar wegennetten uit
breidt hoe duizenden negers voor Staat, Mijnen en andere groote on-
dernemingen tien en meer uren per dag moeten werken aan een halven
franker dag'weze voor minder dan VIJF CENTIEMEN PER UUR
Aldus vertelt men niet dat praktisch gesproken de negers alie mede-
zeggingsschap in de administratie van Kongo ontzegd z^n; dat geen
enkel neger officier of ambtenaar kan worden dat de DOODSTRAF
(kogel en verhanging) er nog uitgesproken en VOLTROKKEN wordt
dat de negers door te veel blanken als verschopte honden behandeld...
mishandeld worden dat tengevolge van speciale relaties tusschen de
blanken en de negers er mulaters tjolen die verstooten worden én door
de blanken én door de inlanders.
Aldus vertelt men niet dat er veel te weinig gedaan wordt om onze
kolonie tot inwijkingsgebied te maken voor ons metropolitaansch bevol
kingsoverschot, en aldus de werkeloosheid in België ten deele op te
lossen.
Daar komt nog bij, dat het heden ten dage voor een Vlaming neg
steeds onmogelijk is, om in Kongo van de Administratie, het Gerecht of
het Leger een VLAAMSCH antwoord te bekomen op een Vlaamschen
brief.
Ergo!... Dat een Vlaming aldaar met een Vlaamschen Onderzoeks
rechter (die Vlaamschgezind is), zijn zaak NIET mag bespreken in het
Vlaamsch en dat het tribunaal in GEIJN GEVAL de uitspraak in het
Vlaamsch mag doen.
Nochtans werd door artikel drie van de Koloniale Keure, uitgevaar
digd den'18 Oktober 1908. het taalgebruik in Kongo als volgt bepaald
Het gebruik der talen is facultatief. Het zal door dekreten geregeld
worden, zoodanig dat de rechten der Belgen en der Kongoleezen ge-
waarborgd zijn, en alleen voor de akten van de publieke overheid en
voor de rechterlijke zaken.
Op dat gebied zullen de Belgen in Kongo de waarborgen genieten,
gelijkaardig aan deze die hun in België verzekerd zijn. Met dat doel
zullen dekreten afgekondigd worden, ten laatste in de vijf jaren die
de bekendmaking van deze wet volgen.
Al de dekreten en verordeningen hebbende een algemeen karakter
zijn opgemaakt en gepubliceerd in de Fransche en in de Vlaamsche
taal. Beide teksten zijn officieel.» (1)
In deze wetsvoorschriften hebben wij een paar bepalingen vetjes
gezet, teneinde ze beter te laten uitschijnen. Inderdaad, voor het officieel
Nederlandsch taalgebruik in Kongo zijn ze zeer belangrijk. Want zooals
die voorschriften daar staan, als een volledig geheel, kunnen en moeten
ze als volgt geïnterpreteerd worden
1. Inzake taalgebruik van de koloniale overheid en het koloniaal
Gerecht is nog niets definitiefs wettig eerstdaags zal zulks door speciale
dekreten geregeld worden.
2. Maar nu reeds (18 Oktober 1908) wordt er aan de Belgen dus
ook aan de Vlamingen de officieele belofte gedaan dat zij op taalge
bied dezelfde waarborgen zullen genieten, die zij in België bezitten.
3. Daarom zullen van nu af aan reeds al de dekreten en verorde
ningen van algemeen karakter, én in de Vlaamsche én in de Fransche
taal opgemaakt en gepubliceerd worden, en beide teksten zijn officieel.
Aldus beschouwd belooft artikel drie van de Koloniale Keure aan de
Vlamingen in Kongo het taalrecht dat hen in België is toegekend het
is te zeggen Vlaamsch in de Administratie, Vlaamsch in het Gerecht,
Vlaamsch in het leger, kortom Vlaamsch in alle Openbare Officieele
diensten.
De Koloniale Keure bepaalt zelfs het tijdstip waarop het taalge
bruik door speciale dekreten moet geregeld worden TEN LAATSTE
IN DE VIJF JAREN DIE DE BEKENDMAKING VAN DEZE WET
VOLGEN. Deze wet dateert, zooals reeds hooger een paar maal mede
gedeeld, van 18 Oktober 1908, dus de aangekondigde dekreten over het
taalgebruik in Kongo moesten ten laatste den 18 Oktober 1913 uitge
vaardigd zijn.
Is dat gebeurd
NEE!...
Ergo Zelfs nu dertig jaar later, dus vijf-en-twintig jaar over tijd,
zijn de dekreten nog steeds niet opgemaakt, niet verschenen. Aldus be
staat heden ten dage nog altijd een leemte in de geschrevene Koloniale
Wetgeving, een leemte die door de Koloniale Rechtbanken en door de
Koloniale Administratie en door de Koloniale Legeroverheid ten nadeele
der Vlaamsche taal, ten nadeele der Vlamingen, geïnterpreteerd en uit
gebuit wordt. (2)
Ons avontuurlijk leven in het Kongoleesche Oerwoud stond, in het
kader van sensationeele lotgevallen, te midden de branding van deze
geweldige feiten. We hebben ze in een woordje vooraf samengevat, opdat
onze lezers in onze verdere reportage niet alleen een boeiend verhaal
zouden zoeken, doch teven LICHT over de groote problemen waarmede
de kolonisatie van morgen zal af te rekenen hebben.
(11 Bulletin Officiel 1908. p. 65Moniteur Beige, 1908. p. 5887.
(2> Leest om u te overtuigen, de spitsvondigheden, die juridisch juist blijken
in: «Jurisp. et Droit du Congo»: Appel Elisabethville, 16/8/1911. (Jurisp. et
Droit du Congo 1912, page 217) Appel Elisabethville, 28/11/1911. <Ibid. 1914
page 188).
(Nadruk verboden).
(Wordt vervolgd).
Jef VAN WYNSBERGHE.
HEBT U REEDS DE MUSEA IN STAD BEZOCHT
Begin met het
U zult zoo aangenaam verrast zijn dat gij er andere zult bezoeken
ALTIJD IETS NIEUWS!
in binnen- en buitenland met
Verzorgd werk. Matige prijzen.
