NAAR EN DOORHEEN HET
KONCOLEESCHE OERWOUD
ONZE GROOTE REPORTAGE
HET LULINDE - AVONTUUR
door Jef VAN WYNSBERGHE
Want dat schriftelijke, dat rechterlijk ge-akteerde verslag der Olim-
bazaak-ondervraging is aldus van hooge waarde. Het bewijst eerstens
dat de rechterlijke dienst in Kongo niet ernstig fonctionneert, dat
men bij tegenspraak van getuigenissen het niet eens noodig oordeelt de
twee partijen te confronteeren, om te onderzoeken wie liegt en wie
waarheid spreekt. Erger de beschuldigden en de getuigen, allen zijn het
eens in hun verklaringen De Chef wilde mijn vrouw voor een nacht
nemen!» Maar gebeurde het met doodsbedreiging of niet?... Dat is
voor den Substituut van weinig belang hij stelt er slechts terloops en
uiterst oppervlakkig belang in.
Ergo
Het heele zaakje is voor hem van weinig belang, want op 11 Septem
ber stuurt hij het volgende schrijven aan den Politie-rechter van Ka-
songo No 852/R.M.P. 1945.
Mijnheer de Politie-Rechter,
Ik heb de eer U hierbij voor bevoegdheid het dossier R.M.P. 1945
over te maken, met verzoek de beschuldigden enkel te vervolgen, voor
openbare dronkenschap.
Wilt de chef Olimba en de genoemden Mundenenombe veroordeel en
tot het maximum van de S. P. P. en van'de boete.
U moet den datum kennen waarop de betichten in hechtenis ge
nomen werden.
De Substituut van den Prokureur des Konings,
get. A. PIETERS.
Dus het heele sensationeele geval was niet eens strafbaar rechter
lijk kon alleen sprake zijn van openbare dronkenschap.
Waarom
Omdat dit geval niet voorzien is in het wetboek
Asjeblief!...
Denzelfden dag werden Olimba en zijn zoon Mundelenombe vóór
den Politie-Rechter van het gewest Kasongo gebracht om opnieuw on
dervraagd en nu veroordeeld te worden.
Wij geven hieronder de preciese vertaling van het officieele stuk
Nr van de rol1288.
Vóór ons Loons R.J.M., Politie-Rechter van het gewest Kasongo,
zijn verschenen de genaamden
1. Olimba-Luengo, notabel van de hoofdij Nianga-Nonda - dorp Kia-
broe - post Kasongo, zoon van Ialuama en van Mwambi, overleden.
2. Mundelenombe Muzu - notabel van de hoofdij Nianga-Nonda -
dorp Kiabroe - post Kasongo - zoon van Olimba (in leven) en van Musiko
(overleden).
beticht te zijn te Kiabroe, in den loop van den dag van 27 Augustus
1930, bevonden in een staat van zichtbare dronkenschap op den open
baren weg,
overtreding voorzien en gestraft door de Verordening van den Gou
verneur Generaal van 8 Mei 1923 art. 1.
Wij hebben hun bevolen voor ons onmiddellijk te verschijnen den
11/9/1930 om hun verdediging voor te dragen, en de tusschentredende
uitspraak te hooren.
Wij ondergeteekenden, zetelende in openbare zitting om reden der
hooger genoemden beticht der hierboven vermelde feiten.
Wij hebben achtereenvolgens en afzonderlijk gehoord en onder eed
de genoemde Van Wynsberghe Joseph-Arthur-Léon-Eugène, van Bel
gische nationaliteit, verblijvende te Kasongo, zoon van Léon (overleden)
en van Dieussaert Léonie (overleden), Territoriaal Beambte van 2e klas,
die ons verklaart dat zich bevindende te Kiabroe, bij den notabel Olim
ba, in den dag van 27 Augustus 1930, hij deze alsook zijn zoon Mundele
nombe vond in een staat van sterk uitgesprokene dronkenschap. Dezen
verzuimden in groote mate hem en zijn vrouw die hem vergezelde, den
verschuldigden eerbied, en motiveerden de verzending der hieraange-
hechte klacht naar het Parket van Kasongo.
De betichten zijn aanwezig. Zij bieden zelf hun verdediging aan.
1. Olimba zijn verdedigingssysteem bestaat in te zeggen dat hij on
wetend is over wat er voorviel, daar hij beschonken was.
2. Mundelenombe bekent eveneens palmwijn te hebben gedronken,
maar was minder beschonken dan zijn vader.
Op hetwelk, wij ondergeteekende, zetelende zooals hooger vermeld,
Ingezien het uit de debatten van de zitting bewezen is dat zij de fei
ten hebben bedreven hun hierboven ten laste gelegd
Ingezien de betichten bekennen
Ingezien dat er rekening moet gehouden worden met het feit dat zij
ernstig eerbied verzuimden tegenover den aanklager en zijn vrouw
Wij veroordeelen ieder
tot 7 dagen lijfstraf, tot 200 frank boete, en in geval van niet-beta-
ling van de boete in een termijn van 8 dagen, tot een bij-lijfstraf van 7
dagen, tot de onkosten van het proces ten bedrage van 11 frank ieder en
in geval van niet betaling van deze onkosten in den termijn van 8 dagen,
tot een lijfdwang van 1 dag.
Wij spreken hun onmiddellijke aanhouding uit.
Aldus geoordeeld en uitgesproken in openbare zitting te Kasongo.
den 11 Sept. 30. Get.LOONS.
De zware lijdensperiode van Olimba nam daarmede een aanvang er
stonden hem verschrikkelijke dingen te wachten.
Olimba en zijn zoon Mundelenombe zouden lijden
Onmiddellijk na de uitspraak kregen zij reeds een vernederend werk
te verrichten. Zij moesten vlak voor onze bureelen 'n graspleintje kort-
maaien. met een eind bandijzer. Aldus stonden zij, met een ijzeren ge
vangenisketting om den hals aan elkaar vastgebonden, tentoon voor alle
voorbijgaande negers. Een inlandsche soldaat hield er de wacht bij. Zij
mochten geen minuut rusten, geen moment uitblazen, niet eens het
hoofd naar links of rechts draaien om te zien wat er om hen heen ge
beurde. Bij de minste schijnbare verpoozing klonk het scherp bevel
KukaziWerken Kukazi
Het zweet glimde weldra hun naakte ruggen en armen, en droop van
hun voorhoofd.
KukaziKukazi
Steeds maar door werken. Als de eene arm moe was. dan met den
anderen arm 't bandijzer onderaan t hooge gras zwaaien.
cc ICukszi Kukszi
WerkenNiet als vermoeibare menschen, maar als rustelooze ma
chines. Almaardoor in even vlug tempo. Stap voor stap vooruit on
de minste halte! Steeds het bandijzer in cirkel zwieren, langzaam om
hoog. met krachtigen zwaai, omlaag! Omhoog! Omlaag!...
Geen tien keerenGeen honderd, keeren Duizende keeren na
gebroken! Nog! Nog!...
«Kukazi! Kukazi!...»
Werken! .ui
De felle zon geweldig pikkend op ?t naakt bovenlijf. De keel schraal
droog. Bijna geen speeksel meer om te slikken.
KukaziWerken
Niet kijken, naar de handpalmen, hoeveel blaren er al op kwamen
Niet zien hoe groot de blaren waren Hoe dicht ze tegeneen stonden
Hoeveel er reeds stukgewreven waren van 't verroeste bandijzer
WerkenZonder verslappingOf de roede zou op de bloote kant
striemen. Er diepe grijze strepen in trekken Snerpend fijn Een, twee,
drie, vier, vijf, zes Of negen Misschien 12 keeren
Werken!... Of twaalf vliemende zweepslagen!...
Twaalf Kumi na mbili zou Bwana Ndevu dan zeggen Twaalf!»
Hij zou er niet eens Vimbo bij vernoemen. Cijfers zonder meer, dat
was toch het aantal karwatslagen. Ook voor hem, Sultani Olimba Want
weliswaar was hij een Sultani een hoofdman van zijn volk, maar de
Blanken hadden zijn volk niet als onafhankelijke volk willen erken
nen. Voor de Blanken was zijn volk, een gewoon dorp, dat onder het
toezicht, onder het beheer stond van een grooter broederdorp het dorp
van Sultani Nianga. Sultani Nianga had een sultani-medaille. Hij sul
tani Olimba, was voor de blanken slechts een capita, een notabel. Hem
mochten ze karwatslagen toedienen, zoo hij niet voorbeeldig was gedu
rende zijn strafperiode.
Voorbeeldig
Wie een hond wil slaan, vindt gauw een stok zegt een Vlaamsch
spreekwoord
Voor Olimba en Mundelenombe wilden de staatsblanken een stok
vinden Die twee zwartvellen moesten als ondieren gezweept worden.
Striemend gezweeptMet geraffineerde wreedheid.
Waar het wetboek faalde, zou de levende geest tuchtigen. Eens had
een zwartvel in het woud een Blanke vrouw begeerd Dat was genoeg
Genoeg De tijden zouden de wraak der blanken lang heugen
Olimba na Mundelenombe Kila Kumi na MbiliDe straf klonk
als een wilden schreeuw over 't plein, weerdreunde in schellen echo
doorheen de bureelen.
Kesho cha subuye Morgenochtend elk twaalf karwatslagen De
maximumstraf van eerst af. Wettig bevolen door den politiekommissaris
op inspectie Motief opzettelijke luiheid
KukaziMakak Werken Vuile aapmenschen
Werken
Den heelen langen, heeten dag hadden ze pijnlijk gezwoegd 't Gras
afgemaaid Stap voor stap Het eindje roest bandijzer had hun beide
handen open gereten. Hun spieren waren lam getrokken, het duizelde
in hun hoofd: rrritz!... rrritz!... rrritz Langzaam omhoog! Flits om
laag... rrritz doorheen 't lange gras Langzaam omhoog Flits omlaag...
rrritz
Almaardoor
Rrritz!... Rrritz! Rrritz!
Een moment verzwakking Eén moment dat hun krachten begaven
Een moment dat zij hun pijnlijk gekromden rug poogden te rechten
Eén moment dat zij 't druipend zweet van hun voorhoofd veegden met
hun pagna Dat moment kwam de Politie-Kommissaris voorbij Dat
moment was het moment der blanke wraakzuchtDat moment had het
huilend luid geklonken Kumi na mbili
Twaalf
Twaalf zweepslagen Twaalf voor Mundelenombe Voor ieder twaalf!
Morgenochtend
Nooit had de karwats hun huid doorstriemd. Nog nooit
Morgen zou het gebeuren.
Te Kiakwe liet Olimba zijn eigen mannen karwatsen. Daar was hij
in hun oogen de sultaniDe sultani die er recht op had zijn onderdanen
te laten afranselen met de zweep
Morgen zou hij, Olimba, en ook zijn zoon Mundelenombe, ondervin
den, aan eigen onderlijf voelen, hoe pijnlijk de karwats kan striemen.
Morgen 's Ochtends vroeg reeds Er was geen ontkomen aan Het
zou beslist gebeuren De staatsblanke bedreigde nooitWat hij zei, ge
beurde altijd
Olimba en Mundelenombe hebben de twaalf karwatslagen gehad. Ik
heb het niet gezien Ik was toen nog niet lang genoeg in Kongo om zooiets
te kunnen zien, zonder dat mijn gemoed in heftigen opstand kwam. Maar
Asani. mijn boy, ging kijken Hij had er genoten van het wreede spek
takel. Eerst had Mundelenombe de karwatslagen gekregen Op zijn
bloot onderlijf
TwaalfEn huilen dat hij deed En roepen Houdt op Ik sterf
Vier soldaten hadden hem in bedwang moeten houden. Bij den twaalf
den karwatslag was zijn gespannen vel stukgesprongen. Toen hij opge
trokken werd zijpelde het bloed langs zijn dijen, over zijn kuiten. Hij
jankte als een hond die aan het krepeeren was.
En Olimba De ouwe ontdeed zich zwijgend van zijn pagna. en legde
zich onverschrokken neer
Zwiep!... Hij gaf geen kik!
Zwiep!... nog geen kik!
Zwiep Voor den derden keer
Azubilay Toen wipte hij in een snok over den grond vooruitKron
kelde Maar hij huilde nietHij riep nietHij knarste hoorbaar zijn
tanden op elkaar! Zoo!... ssszt
ZwiepVierden slagMama Yangu. Toen kreet hij als een mensch
aap die ontkeeld wordt.
Weer vier soldaten sprongen vooruit, en hielden toen ook Olimba in
bedwang. Bij den geweldigen achtsten slag sprong zijn vel stuk en
druipte t bloed over zijn gerimpelde dijen. Hij kon niet meer recht Hij
werd door twee gevangenen recht getrokken Ieder stap die hij deed
snokte zijn heel lijf in één pijn samen.
Hé Blanke dat moest u gezien hebbenIk heb luid gelachen
Zoo! Haha hahahha.. hahahahha Ha! hahahaha
Ha Blanke, sultani Olimba is een beest Puch
(Nadruk verboden). (W<mU vervo,gd)
Jef VAN WYNSBERGHE