WAT WIJ LEZEN
Weekkalender
WETENSWAARDIGHEDEN
3
DE EXPORT VAN SINAASAPPELEN
Aktualiteiten.
Film.
Fono.
Wetenschappen.
Naamdagen.
Quatertemperdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
Herdenkingen.
van 10 a 16 December 1938
Span.e, Italië. Palestina. Noord- en Zuid-Afrika,
Zuid- en Midden-Amerika en Californië zijn de landen,
van waar de sinaasappelen naar West-Europa worden ge-
expedieerd. Het is tegenwoordig zoo. dat de West-Euro-
peesche landen het gansëhe jaar door over de zoo be
geerde vitaminen-rijke vruchten kunnen beschikken,
die een weldaad zijn voor oud en jong, zieken en ge
zonden De sinaasappel is langzamerhand een voedings
middel geworden en het verbruik neemt nog steeds toe.
De verzending van de sappige vruchten neemt eenige
weken in beslag en de verbouwer mitsgaders de gros
sier dienen maatregelen te treffen, dat de vruchten
zoo weinig mogelijk gedurende de reis in kwaliteit ach
teruitgaan. Want het gaat erom de vruchten versch te
houden, hen voor stof en vuil te behoeden en te ver
hinderen. dat de sappigheid gedurende het transport
vermindert.
Californië is het sinaasappelen-land waar de cultuur
wellicht de jongste is vergeleken met andere landen.
Natuurlijk hebben de kweekers daar profijt getrokken
van de ervaring elders opgedaan, daarbij geholpen en
voorgelicht door wetenschap en techniek, zoodat de
sinaasappelen-cultuur in het zonnige land aan de west
kust van de Vereenigde Staten die der andere landen
is voorbij gestreefd. De Californische kweekers hebben
thans bereikt dat hun sinaasappelen van het oogenblik
af. dat zij worden geplukt, tot dat zij in de handen van
de uitheemsche consumenten komen aan de strengste
eischen van hygiëne voldoen.
Zoodra de vruchten van den sinaasappelboom zijn
gezet, nemen de waakzame kweekers hun maatregelen.
Gaswolken verdrijven schadelijke insecten in de boom
gaarden. Over de sinaasappelboomen worden tenten
opgericht, waarin de boom bijna hermetisch is opge
sloten. In deze tenten wordt het giftige blauwzuurgas.
afkomstig uit rijdende reservoirs, verspreid, waardoor
de insecten worden vernietigd.
Zijn de vruchten rijp, dan komen de plukkers, die
handschoenen dragen, niet uit hygiënische overweging
maar om de scnil der sinaasappelen zoo weinig moge
lijk te beschadigen. De vruchten worden niet V3n de
takken gerukt maar met een soort van schaar losge
knipt
Aan de kleur van den sinaasappel kan de kweeker
zien of de vrucht rijp is. Bij citroenen evenwel wordt
de rijpheid naar de grootte beoordeeld. De plukker ge-
bruixt daartoe een metalen meetring. Kan de citroen
door den ring worden geschoven, dan is de vrucht te
klein en blijft zij hangen tot den volgenden pluk. onge
veer zes weken later.
Teneinde te vermijden, dat de vruchten bij het in
zamelen worden beschadigd heeft men de zakken, waar
van de plukkers zijn voorzien, zoodanig ingericht, dat
zij aan den bodem kunnen worden ontsloten, en op deze
wijze worden geledigd.
Drie-vijfde gedeelte van de sinaasappelen, welke in
de Ver. Staten en Canada worden verbruikt, zijn af
komstig van de California Fruit Growers Exchange,
een coöperatieve vereeniging van sinaasappelen-kwee-
kers.
Een of twee dagen blijven de kisten met sinaasappe
len in koele opslagplaatsen liggen om te zorgen, dat
een deel van het in de schil aanwezige vocht verdampt,
waardoor de schil meer tegen beschadigingen bestand
wordt. Daarna beginnen automatisch werkende ma
chines haar taak.. Met één machine worden de kisten
met sinaasappelen naar een gecapitonneerde ruimte
vervoerd en daarin geledigd, waarna de ledige kisten
worden overgebracht naar een opslagplaats voor later
gebruik.
Uit de gecapitonneerde ruimte vallen de sinaasappe
len uit zich zelf in een bad met een warme, lichte zeep
oplossing. Daarin worden de vruchten door draaiende
zachte borstels gewreven en van stof en vuil ontdaan
Na het bad worden de sinaasappelen met helder koud
water afgespoeld. Via een transportband, welke ge
bruikt wordt om de schil van de vruchten niet te be
schadigen. rollen de sinaasappelen naar een volgende
machine. Intusschen worden zij aan droge lucht bloot
gesteld, welke door een ventilator-systeem over den
transportband wordt geblazen. Volkomen droog van
schil bereiken zij dan de machine, waarin de vruchten
automatisch met een dun laagje paraffine worden be
streken. Dit geschiedt door twee lange cylindervormige
borstels, welke gelijk walsen tegen elkaar in draaien.
Deze borstels hellen ietwat af. en daartusschen rollen
de sinaasappelen langzaam naar omlaag. Aan den on
derkant van de electrisch verwarmde roteerende bor
stels is een bak met gesmolten paraffine opgesteld, die
eveneens electrisch op temperatuur wordt gehouden
teneinde het stollen van de paraffine te voorkomen. De
onderzijde van de borstels strijkt onder het wentelen
langs de gesmolten paraffine en smeert de passeerende
sinaasappels voortdurend in. De dunne lucht-dichte
paraffinelaag. welke aldus op de schil wordt aange
bracht, verhindert het uitdrogen van de vruchten, zoo
dat zes maanden na den oogst de aldus behandelde
sinaasappelen nog boom-versch en sappig zijn
Na het paraffine-bad volgen de sinaasappelen weer
een transportband, welke zich langzaam voortbeweegt
terwijl een deel van.de vruchten aldus wordt gesor
teerd. De rest gaat door en wordt onderweg als het
ware gezeefd, de groote vruchten rollen verder, de
kleine blijven achter
De groote vruchten worden in dun papier gewikkeld
en in kisten verpakt. Dit geschiedt wederom door man
nen die voor dit werk handschoenen hebben aangetrok
ken teneinde de paraffine-huid op de schil niet met
hun nagels te beschadigen.
Voortdurend worden de sinaasappelen van eiken
oogst in het laboratorium onderzocht op het suiker- en
zuurgehalte. Onderzoekingen daar hebben vastgesteld,
dat de ideale verhouding van de vrucht is acht deelen
suiker tegen één deel zuur. Zoodra het onderzoek uit
wijst, dat de vruchten van een bepaalde partij niet aan
de door de California Fruit Growers Exchange ge
stelde eischen voldoen, wordt deze partij voor export
onherroepelijk afgekeurd.
Na de verpakking in kisten, welke door een speciale
machine met een capaciteit van 3600 kisten per dag
worden vervaardigd, worden de vruchten naar koel
ruimten overgebracht, waar zij ongeveer vijf dagen
bij een temperatuur van 2 a 3 graden Celsius beneden
het nulpunt blijven liggen teneinde een voor conser
veering geschikte temperatuur te verkrijgen.
Dan breekt de eigenlijke export aan. De sinaasappe-
lentreinen vervoeren de vruchten uit Californië naar
het Oosten. In den winter worden deze goederenwa
gens verwarmd, in den zomer gekoeld. De goederen
wagens met hun inhoud worden onderweg door si
naasappel-inspecteurs voortdurend gecontroleerd, ten
einde te voorkomen dat de kwaliteit door het vervoer
achteruitgaat. De reis per goederentrein naar het
Oosten duurt ongeveer tien dagen.
Daar wachten de consumenten
(Uit: Nieuwe Rotterd. Courant.)
Zullen wij dezen Winter schaatsen Wij hebben er
geen zekerheid over, maar onze sterrekijkers hebben
het gezegd. Ook onze oudjes van te lande beweren het.
Nog nooit heeft de zon zooveel sproeten gehad als dit
jaar. en dat is toch een teeken van een strengen win
terWij hadden hevige koude in '18, in '23, in '28. in
'33. dus om de vijf jaar. Nu is het weer vijf jaar ge
leden. Dus er bestaat veel kans dat wij dezen Winter
zullen kunnen schaatsen.
Nog geen tekort aan brandstofEen Engelsche vak
kundige. kolonel Greenley. verklaarde onlangs op eene
vergadering te Londen, dat de aarde nog bijna onuit
putbare voorraden kool en petrool inhoudt Volgens
kolonel Greenley heeft Engeland alleen nog voor 800
jaren voldoende kolen in zijn eigen bodem. Dit is weinig
in vergelijking met Rusland dat, zegt hij, nog 35.740 ja
ren kolenvoorraad bezitCanada voor 25.000 jaren
Duitschland voor 1950 jaren. De bestaande petrool-
bronnen volstaan om 4 miljard ton op te brengen, en
daar komen wij 18 jaar mee toe. Maar aangezien men
ieder jaar nieuwe bronnen ontdekt moeten we ons niet
over ongerust maken.
Nieuwjaars-correspondentie vcor overzeesche landen
Onderstaande tabel duidt de uiterste data van ver
zending uit Brussel aan. voor correspondentie die vóór
1 Januari e. k. haar bestemming moet bereiken
Gew. weg Luchtweg
Argentinë. Uruguay 4 Dec. 24 Dec
Australië 23 Nov. 17 Dec.
Belgisch Kongo 2 Dec. 24 Dec.
Brazilië 10 Dec. 24 Dec.
Britsch Indië 8 Dec. 22 Dec.
Chili 1 Dec. 24 Dec
China (over Siberië) 10 Dec. 17 Dec.
Egypte. Palestina. Syrië 22 Dec. 24 Dec.
Irak. Iran 20 Dec. 24 Dec.
Japan (over Siberië) 10 Dec. 14 Dec
Mexico, Cuba 16 Dec. 21 Dec
Nederlandsch Oost-Indië 3 Dec. 21 Dec.
Siam. Malaya 6 Dec. 21 Dec.
Ver. Staten, Canada 16 Dec. 21 Dec.
Zuid-Afrika 8 Dec. 20 Dec.
Mickey Mouse in Italië Mussolini heeft besloten dat
buitenlandsche kinderlektuur voor de Italiaansche
Jeugd niet goed is Een enkele uitzondering wordt ge
maakt Mickey Mouse mag blijven, maar Popeve the
Sailor heeft er gelegen.
De ouders van Walt Disney slachtoffer van Gasver-
stikk'ng Mevr. Flora Disney. 71 jaar. moeder van den
wereldberoemden ontwerper der teekenfilms. Walt Dis
ney. is aan een gasverstikking bezweken. Haar 80 jarige
echtgenoot moest naar een hospitaal worden overge
bracht. in uiterst gevaarlijken toestand. De oorzaak der
gasontsnapping is nog niét vastgesteld.
De eerste spreekmachine werd ongeveer gelijktijdig
(1877) ontdekt door den Franschen fysicus Ch. Cros
en den Amerikaan Th. A. Edison de eerste ontmoette
slechts ongeloof in de Fransche Académie des Sciences
en kon zijn plan niet uitwerken. Edison's eerste spreek
machine (die hij fonograaf noemde) bestond uit een
breeden mondtrechter. waarlangs de luchttrillingen
met een metalen membraan in aanraking werden ge
bracht in het midden van de membraan was een
scherpe punt bevestigd bij het heen en weer' bewe
gen van den membraan drong die schrijfstift vertikaal
in een laag zacht metaal (stanniol), die op een draaien-
den cylinder was aangebrachtlater werd de metaal-
laag door een waslaag vervangen.
Sedert zijn heel wat goede veranderingen aan dit
eerste toestel aangebracht
Radium: Het Wetenschappelijk Instituut te Ivry-
Port (Frankrijk) maakte bekend dat het dank zij zijn
nieuwe ontdekkingen hoopt den voorraad radium langs
synthetischen weg te verdrievoudigen. In de geheele
wereld bevinden zich slechts luttele grammen radium,
die over de verschillende wetenschappelijke laboratoria,
der wereld verdeeld zijn. Dank zij de nieuwe ont
dekking zou een nieuw tijdperk in de medische weten
schap kunnen ingeleid worden, waardoor de kanker
volledig zou uitgeroeid worden.
Ocrsprcng der Namen «Vlaming» en «Vlaanderen»:
In het maandblad der Vereeniging voor Wetenschap.
Huize Mac Leod. Sint PietersnieuwStraat. 98. Gent.
lezen we daarover het volgendeSedert 1084. toen
een Oudenburgsch monnik voor het eerst zocht naar
de etymologie van die woorden, zijn niet minder dan
30 proeven tot verklaring gewaagd. Afdoende kon die
pas worden, als bekend was. waar het eerste «Vlaan
deren lag. en hoe dat Vlaanderenmet zijn aestu-
ria (d. z. gebieden, die afwisselend onderloopen) er
eeuwen lang heeft uitgezien, en ook of en hoe met
welke beteekenis het woord Vlamevoorkomt in
andere oude Germaansche gewesten en talen.
Vlame blijkt een echte plaatsnaam te zijn. recht
streeks in verband met zee en zomoe. Tenslotte is het
zoo eenvoudig als het maar kan. en ook dat lijkt een
waarborg van waarheid.
en Zaterdag 17 December.
Opgang
7 u. 34
u. 35
u. 36
u. 37
u. 38
u. 39
u. 40
u. 40
Opgang
19 u. 57
21 u. 15
22 u. 30
23 u. 44
0 u. 56
2 u. 06
3 u. 14
Ondergang
15 u. 52
15 u. 52
15 u. 52
15 u. 52
15 u. 52
15 u. 52
15 u. 53
15 u. 53
Ondergang
9 u 48
10 u. 25
10 u. 56
11 u. 24
11 u. 51
12 u. 17
12 u 45
13 u. 15
Zaterdag 10 December: Melchiades. Valerius.
Zondag 11 December: Basilianus. Daniël
Maandag 12 DecemberConstant, Heraclius.
Dinsdag 13 DecemberJudocus, Lucia.
Woensdag 14 December: Nicasius.
Donderdag 15 DecemberPhilothea, Thalia, Irena.
Vrijdag 16 DecemberAdelaide.
Zaterdag 17 DecemberBegga. Olympe.
Woensdag 14, Vrijdag 16
Zaterdag 10 December
Zondag 11 December:
Maandag 12 December
Dinsdag 13 December
Woensdag 14 December
Donderdag 15 December
Vrijdag 16 December
Zaterdag 17 December
Zaterdag 10 December
Zondag 11 December:
Maandag 12 December
Dinsdag 13 December
Woensdag 14 December:
Donderdag 15 December
Vrijdag 16 December:
Zaterdag 17 December
Volle Maan 7 December te 10 u. 22 m.
Laatste Kwartier14 December te 1 u. 17 m.
Nieuwe Maan: 21 December te 18 u 7 m.
Eers^e_ Kwartier 29 December te 22 u. 53 m.
10 December 1848Prins Lodewijk-Napoleon, ver
tegenwoordiger in de Nationale Vergadering, wordt
president gekozen voor een duur van 4 jaar.
1865Dood van Leopold I, koning der Belgen. Hij
overleed te Laken, in den ouderdom van 75 jaar, na
een langdurige en pijnlijke ziekte. Hij regeerde, als
eerste koning der Belgen, ons land gedurende 34 jaar.
1888 Dood van de hertogin de Galliera. Zij sticht
te verscheidene liefdadigheidswerken.
1922 Grootsche hulde te Antwerpen aan dichter
en strijder Pol de Mont, bij zijn 65" verjaardag.
1935Sabenavliegtuig verongelukt nabij Londen
11 dooden.
11 December 1813 De Engelsche chimist Davy geeft
een uiteenzetting van de wijze waarop hij het iodium
in de varech ontdekte.
1815 Koning Willem I schenkt dokken en kaaien
aan de Antwerpsche haven.
1819Verordening van Koning Willem tegen de
drukpers. Al de tegenstrijdige dagbladen moesten op
houden te verschijnen of zich met politiek bezig te
houden.
1792 Lodewijk XVI verschijnt te Parijs voor de
rechtbank van de Conventie, beschuldigd van hoog
verraad.
1901 De nobelprijs voor letterkunde wordt toe
gekend aan den Franschen schrijver Sully-Prudhomme.
1936 Edward VIII. koning van Engeland, spreekt
door de radio het vaarwelwoord aan zijn volk uit. Hij
verlaat vervolgens Londen om zich naar Entzesfeld in
Oostenrijk te begeven. Hij neemt den titel van Hertog
van Windsor. Mrs Simpson verlaat Londen om zich
naar Cannes, in Frankrijk te begeven.
De prijs Lasserre 1936 voor muziek wordt toege
kend aan de heeren Louis Aubert en Charles Silver.
12 December 1367 Over Vlaanderen. Brabant en Pi-
cardië woedde een geweldig tempeest, in zulk ontzet
tend geweld dat de menschen meenden dat de wereld
verging.
1702 Een verordening van Lodewijk XIV deelt
Parijs in 20 wijken. Onder Henri IV telde Parijs slechts
16 wijken.
1791 Dood van Potemkine. geboren in 1736 te
Smolensk. Staatsman, begunstigd door Catherina II.
1841 Dood te Curiére (Frankrijk) van Frayssi-
nous. Minister van Openbaar Onderwijs. Geboren in
1765. Schreef Défense du Christianisme
1892 H. Moisson toont aan de wetenschappelijke
akademie het nut aan van de acétylène voor de ver
lichting, alsook de manier waarop het bekomen wordt
1936George VI wordt tot koning van Engeland
uitgeroepen.
13 December 1553: Geboorte van Henri IV (te Pau).
gestorven in 1610. Groote Fransche vorst en diepe po
litieker.
1348 Verdrag van Duinkerke wordt onderteekend
door Lodewijk van Male. Het behelsde dat de graaf
vergiffenis schonk aan de inwoners van Gent. Brugge
en Yper.
1812Eerste proefneming vafl lithotritie, te Cler
mont-Ferrand, door Dr. F. Fournier.
1901De eerste electrische telegrafische draad-
looze signalen tusschen Poldhu (Gr. Brittannië) en de
Nieuwe Wereld.
14 December 1815Geboorte van Jan Van Rijswijck
(vader), opsteller van het eerste Vlaamsche dagblad
De Grondwet Overleden te Antwerpen 5 Juli 1879
1904 Tristan en Useultvan Richard Wagner,
voor het eerst vertoond, in de Opera van Parijs.
1936In Italië wordt de laatste hand gelegd aan
een motocyclette die 300 km. per uur kan bereiken.
1935In zijn afscheidsrede beveelt Masaryck Be-
nesi als ziin opvolger aan.
15 December 179?De Fransche Conventie besluit
het revolutionnair bestuur in te richten, waardoor in
België de belastingen voorloopig afgeschaft werden.
1S40Aankomst te Parijs van het stoffelijk over
schot van Napoleon, door prins de Joinville van St-
He'.ena meegebracht.
16 December 1598 Overlijden te Leiden van Marnix
van St. Aldegonde.
1814: Verdrag van Weenen waardoor België met
Holland wordt vereenigd.
1892 Dood van Richard Owen, de Engelsche Cu-
vier. Studies over de vergelijkende anatomie P.B.
