Hoe de anderen Nieuwjaar vieren
Weekkalender
Film-Sterren
3
WAT WIJ LEZEN
FILM-NIEUWS
AMUSEMENTHOEKJE
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
Herdenkingen.
Mieuwjaarsgebruiken uit alle tijden en streken.
Bijna geen enkel tijdstip vervult de menschen zoo
met bijgeloovigen schrik, als de wisseling van een jaar.
Het oude, was het goed of slecht, is voorbij en geheim-
nisvol, met spanning tegemoetgezien. daagt het nieuwe
jaar op.
De menschen, staande op de grens eener nieuwe tijds-
rekening. lijken wel kinderen, die in een donkere, on-
oekende kamer treden. Zooals kinderen pompen zij zich
moed in door veel lawaai en geschreeuw of zij raad
plegen de onmogelijkste orakels om te vernemen wat
hen gedurende deze nieuwe tijdspanne huns levens te
wachten staat.
Oeroude, heidensche geplogenheden zijn zoodanig met
het meest krasse bijgeloof tot rare gebruiken vermengd,
dat zij waarlijk met allen vooruitgang den spot drijven
en nog eens het bewijs leveren der taaiheid, waarmede
tradities van stad en land zich in het volksbewustzijn
ankeren.
Indien wij de geschiedenisboeken doorsnuffelen, dan
bemerken wij dat dit alles in wezen is gebleven zooals
het was gedurende eeuwen, ja, gedurende duizenden
van jaren. Reeds in het oude Egypte, 3000 jaar her.
ging men de wisseling van het jaar niet voorbij, zon
der het te hebben begroet en offers te hebben gebracht.
Het egyptiologisch museum te Berlijn bezit onder zijn
vele merkwaardigheden een soort flesch. zooals men
zich deze toenmaals ten geschenke bood. Buiten hun
inhoud bezaten deze flesschen een opschrift, waardoor
een der vele goden aanroepen werd den beschonken
(wellicht in beide beteekenissen) bezitter te behoeden
gedurende het nieuwe jaar.
in het Romeinsche Rijk viel Nieuwjaarsdag op lu
Maart. Doch het begin van een jaar werd niet zoozeer
volgens het kalender gerekend, dan wel naar het ambts-
begin der consules dewelke hun ambt meer en meer
regelmatig op 1 Januari aanvatten en aldus dezen da
tum op den voorgrond stelden. Als Caesar bij kalender-
vernieuwing Nieuwjaarsdag op 1 Januari brengt, wordt
hij weldra symbool van 't nieuwe jaarUit vele
oud-Romeinsche steden zijn ons nu nog Nieuwjaars
feesten overgeleverd, welke een vrij overdadig verloop
kenden. Alle standen der bevolking namen er aan deel
en zooals nu had het feest een politieke, godsdienstige
en amusements zijde.
Op den voorgrond stond de inhuldigingsplechtigheid
der nieuwe konsuls die reeds van in den vroegen mor
gen de gelukwenschen hunner vrienden in ontvangst
hadden te nemen. Tezelfder tijd vierden de priesters
het nieuwe jaar door het plengen van offers en gebeden.
Bij het volk zelf was Nieuwjaarsdag een dag van al-
gemeene vreugde en stond reeds toen zooals nog
in het teeken der vroolijkheid en opgeruimdheid (om
geen sterker termen te gebruiken). De geheele stad was
feestelijk opgesmukt en bij de afzonderlijke feest
maaltijden ging het er leutig aan toe. Als gift was het
geld zeer gegeerd en zelfs keizer Caligula zou eens de
hand hebben uitgestrekt om van zijn onderdanen
fooitjes in ontvangst te nemen.
Christus' Kerk snoeide in deze heidensche zeden en
veranderde er de beteekenis van.
Overigens uit dien vroeg-kristelijken tijd is het be
grip Sylvester tot ons gekomen, woord waarvan aan
velen de echte beteekenis wellicht ontgaat. Sylvester I
was in de 4e eeuw n. Ch. bisschop van Rome. Hij was
het, die de basis vormde voor het wereldlijk gezag der
Kerk en bij zijn dood in het jaar 335 den 31 December,
werd hem deze dag als hulde toegewijd, als aandenken
aan den strijd, welke hij ter bekeering van velen tot
het Kristendom voerde.
Tegenover de meeste Nieuwjaarsgebruiken stond ech
ter ook de Kerk onmachtigzoo bleef het in de
meeste romaansche landen gewoonte geschenken aan
te bieden.
Vooral in Frankrijk bleef dit het geval, waar boven
dien Nieuwjaar in het teeken staat van den marentak.
Het blijkt een oude overlevering uit den tijd der Gal
liërs, welke den marentak groote kracht toedachten
en waarvan zij dachten dat hij het vee in den loop van
het komende jaar tegen onvruchtbaarheid en ziekte zou
behoeden.
De tijd van Lodewijk XIV kende Nieuwjaarsgeschen
ken van ongemeene pracht. Zoo kreeg de hertog van
Maine een vergulde poppenkamer, waarvan de wassen»
beelden-poppen de hoogwaardigheidsbekleeders en be
roemdste dichters van dien tijd voorstelden.
Zelfs de bittere tijden onder Napoleon deden aan deze
gewoonte geen afbreuk, en vooral het schenken van
zoetigheden was toen geliefd, zoodat de afzet der sui
kerbakkers uit een middelmatige stad in enkele dagen
soms ettelijke millioenen ponden bereikte.
De vorm der feestelijkheden heeft zich tot op heden
meermaals veranderd onveranderd zijn echter geble
ven de vroolijkheid en opgeruimdheid met dewelke over
de gansche' wereld Nieuwjaarsdag wordt gevierd afge
zien het feit dat deze dag bij alle volken niet op 1 Ja
nuari valt. Een gansch bijzondere plaats neemt hier
Japan in. Reeds dagen op voorhand heerscht op de
markten leven en bedrijvigheid. Lampions, snuisterijen,
beukentwijgen en de onmisbare strikken worden daar
aangeboden, want reeds begint de ritueele versiering
der huizen en gebouwen. Aan beide zijden der huis
deur worden wilde pijnboomen en bamboestaven ge
plant en met strooguirlandes omslingerd. Evenals de
strikken moeten zij voor het komende jaar geluk en ge
zondheid verzekeren. Een eigenaardig onderdeel van
het Japansche Nieuwjaar vormt de betaling der schul
den, want geen Japansch zakenman zou met schulden
beladen het nieuwe jaar willen ingaan. Reeds weken
op voorhand werken de bureelen aller firma's aan het
opmaken der rekeningen en met Sylvesterdag zelf zijn
in Japan duizenden onder weg om geld te trekken.
Daar echter in Japan het betalen van schulden even on
gaarne gebeurt als elders, gebeurt het wel dat de
schuldenaar zijn heil zoekt op de straat om aldus aan
deae verplichting te ontsnappen.
Meestal echter ontvangt de heer des huizes deze geld-
gezanten aan de huisdeur en voldoet zijn schulden,
daar hij van kindsbeen zulks heeft zien gebeuren. Die
betaling beslaat vaak heel wat tijd. daar de boden tot
aat in den nacht onderweg Zijn. Den volgenden mor
gen begint dan het eigenlijke feest, 't walk als de
i levensdag geldt voor al de familieleden, want ieder
wordt op dien dag werkelijk een jaar ouder. Het ver
ent jaar sluit ook een levensjaar af.
China viert dezen dag door het afsteken van bont vuur
werk, doch ook door optochten, waarin wanstaltige dra
ken worden meegevoerd.
In Indië valt het jaarbegin samen met den oogsttijd.
Het dorpshoofd roept op dezen dag met luider stemme
allen tot den arbeid, want wie wil eten. moet ook ar
beiden.
De Amerikanen tenslotte houden, zooals vele andere
volken, van lawaai en hun Broadway is dan ook gedu
rende den Sylvesternacht een echte heksenketel. Dui
zenden koeienbellen tampen, daartusschen schetteren
blikken trompetten en wanneer het middernacht slaat,
knallen revolverschoten door de duisternis. Het hoogte
punt van het feest is dan bereikt.
Zoo schemert door al deze gebruiken een gelijke
angst der menschen voor de ongewisse toekomst. Wat
ook de mensch onderneemt om het mogelijke onheil te
bannen, hem rest slechts dit eeneGeduldig te wachten
op wat het nieuwe jaar aan vreugd en leed hem bren
gen zal.
(Uit: De Schelde 1936).
Trouwt Clark Gable voor den derden keer. De
Hollywoodsche filmkunstenaar Clark Gable heeft een
echtscheidingsproces ingespannen tegen zijn tweede
vrouw, geboren Rhea Langham van wie hij sedert drie
jaren gescheiden leeft. Clark Gable die thans 37 jaar
oud is, zou namelijk zijn derde huwelijk willen aan
gaan In 1931 trouwde hij immers met zekere Josephine
Dillon van wie hij zich vrij spoedig liet scheiden om in
den echt te treden met Rhea Langham.
De nieuwe vlam van Clark Gable is de bekoorlijke
Carole Lombard, die voor de trouwe bezoekers van het
witte doek geen onbekende is. Carole Lombard is harer
zijds de gewezen echtgenoote van den niet minder be
roemden filmspeler. William Powell.
Een onderscheiding voor Ferdinand Gravey. Deze
beroemde Fransche filmkunstenaar is dezer dagen een
belangrijke onderscheiding te beurt gevallen. Toen hij
zich te Hollywood bevond om er de Groote Wals te
draaien werd hij benoemd tot eere-luitenant van het
politiekorps van Los Angeles, bij deze plechtigheid
overhandigde 'men hem het diploma van zijne nieuwe
waardigheid. Het is wel een bewijs dat hij in Amerika
al even graag gezien is als bij ons
Een film over de Nazi-Spionage in de V. S. Binnen
kort zal men in de studio's van Hollywood een aanvang
maken met de vervaardiging van een film over de be
drijvigheid van de Nationaal Socialistische spionnen
in de Vereenigde Staten. Het scenario zal ingegeven
zijn door de onhullingen, welke gedaan zijn tijdens het
proces tegen de Duitsche spionnen te New-York. In de
Film zal tevens te zien worden gegeven welke vertak
kingen in het buitenland de inlichtingsdiensten te Ber
lijn bezitten. Verschillende malen zal rijkskanselier
Hitier op het doek verschijnen en wel op een voor hem
weinig vleiende manier. Zoodra hij er kennis van kreeg,
dat een dergelijke film in voorbereiding was, heeft de
Duitsche Konsul te Los Angeles geprotesteerd. Hij
dreigde met tegenmaatregelen tegen alle Amerikaan-
sche films in Duitschland. Deze stap is echter zonder
gevolg gebleven.
Verleden week publiceerden wij de portret-
teekeningen van
3. Bach.
4. Gary Cooper.
KENT U NU OOK DEZE FILMSTERREN
HIERONDER
1 a 7 Januari 1939
Zondag 1 JanuariOsmundus.
Maandag 2 JanuariAdelardus, Concordius.
Dinsdag 3 JanuariFlorentius, Genoveva.
Woensdag 4 JanuariBenedicta. Pharaïldia. Gre-
gorius.
Donderdag 5 JanuariEdward. Telesphorus.
Vrijdag 6 JanuariDriekoningendag.
Zaterdag 7 JanuariCletus, Reynoldus.
Opgang
Ondergang
Zondag 1 Januari
7
u.
46
16 u. 02
Maandag 2 Januari
7
u.
46
16 u. 03
Dinsdag 3 Januari
7
u.
46
16 u. 04
Woensdag 4 Januari
7
u.
46
16 u. 05
Donderdag 5 Januari
7
u.
46
16 u. 06
Vrijdag 6 Januari
7
u.
45
16 u. 07
Zaterdag 7 Januari
7
u.
45
16 u. 09
Opgang
Ondergang
Zondag 1 Januari
12
u.
31
2
u.
28
Maandag 2 Januari
13
u.
11
3
u.
38
Dinsdag 3 Januari
14
u.
01
4
u.
47
Woensdag 4 Januari
15
u.
02
5
u.
52
Donderdag 5 Januari
16
u.
12
6
u.
50
Vrijdag 6 Januari
17
u.
29
7
u.
40
Zaterdag 7 Januari
18
u.
50
8
u.
21
Volle Maan 5 Januari te 21 u. 30 m.
Laatste Kwartier12 Januari te 13 u. 10 m.
Nieuwe Maan20 Januari te 13 u. 27 m.
Eerste Kwartier28 Januari te 15 u. 0 m
1 Januari 1564 Karei IX bepaalt het begin van het
jaar op 1 Januari. Eerst in 1582 werd onze huidige tijd
rekening. den Gregoriaanschen Kalender ingevoerd.
1783 Stichting te Londen van de Times
1811: Geboorte te Kortrijk 'van Hippoliet J. Va»
Peene, dichter van den Vlaamschen Leeuw Overle
den te Gent, 19 Februari 1864.
2 Januari 918Dood van Boudewijn den Kale, II"
graaf van Vlaanderen. In 880 had hij duchtig te strij
den tegen de Noormannen, zeeschuimers die uit Zwe
den en Noorwegen alhier afgezakt kwamen en zoowel
den Oceaan als de kust onveilig maakten. Zij moord
den en brandden, en deden het volk alom de vlucht
nemen. In 884 sloegen zij hun kamp op langs de Dijle,
alwaar wat later de stad Leuven ontstond. Doch zij
werden verslagen, dank zij voqral de medehulp va»
Hertog Arnold van CorinthiëJe 'jjlater Keizer werd.
Boudewijn overleed te Gentsen g Vbegraven te Sint
Oma ars. stesle
1773Geboorte van frwebut«a Bonaparte te
Ajaccio. Overleden in 1820. ZÊn.o* van Napoleon I.
3 Januari 1356Johanna, oudste dochter van Graaf
Jan III, van Brabant, die in het huwelijk was getreden
met Wenceslaus I, van Luxemburg, werd te Leuven in
gehuldigd. Op dien dag verscheen de eerste akte ge
kend onder den naam BLIJDE INKOMST dit was
een plechtige eedaflegging bij dewelke de hertogen
zwoeren de oude vrijheden van het volk te eerbiedigen.
Daarenboven ging DE BLIJDE INKOMST gewoonlijk
gepaard met het verleenen van nieuwe gunsten.
1875Overlijden van Pierre Larousse, de zeer be
faamde auteur van het groote universeele woorden
boek van de XIX' eeuw.
1923 Te Briska vliegt luitenant Thoret gedurende
7 uur 3 minuten zonder moteur.
4 Januari 1790Keizer Jozef II, zoon en opvolger van
Maria-Theresia, wordt vervallen verklaard van het
graafschap Vlaanderen.
1834Geboorte van Frans De Potter. Vlaamsch
historisch schrijver.
5 Januari 1806 GeDoorte te Maastricht van den Op
voedkundige Hendrik Van Hasselt. Overleden 30 Nov.
1874 te Sint-Joost-ten-Oode. Hij schreef bundels ge
dichten. onder andere Les quatre incarnations du
Christ» (1870) en Ballades-paraboles(1872).
6 JanuariDertiendag, Driekoningendag. Het is de
dertiende dag na Kerstdag. Onze voorouders vierden
rond dien tijd de Janualia of Janusfeesten, welke ge
woonlijk met slemppartijen en buitensporigheden be
sloten werden. Heden ten dage geschiedt op sommige
plaatsen nog de trekking van Koning, tafelknechtea,
schenkers, enz. en wordt er een gezellig pannekoek
en wafelfeest gehouden.
1915 Overlijden te Antwerpen van den historie
schilder Piet Vander Oudera. Geboren te Antwerpen
13 Januari 1841.
7 Jan. 1715: Overlijden van den Franschen schrijver
en opvoedkundige Frangois de la Salignac de la Mothe,
gekend als Fénélon. Hij werd in 1651 op het kasteel van
Fénélon (Périgord) geboren. Werd in 1689 met de op
voeding van den hertog van Bourgondië, den kleinzoo*
van Lodewijk XIV belast. Stierf als aartsbisschop van
Kamerijk Schreef voor zijn leerling O. M. Fables.
Dialogues des Morts, enAventures de Télémaque».
1806: Napoleon Bonaparte, teekent de aanbeste
ding der nieuwe kaaien en muren te Antwerpen.
JANUARI - WIJSHEID
Als nieuwjaarsnacht is stil en klaar.
Beduidt dit vast een heel goed jaar.
In Januari veel regen, weinig snee
Doet bergen, dalen en boomen wee.
Knapt Januari niet van kou.
Men ziet in oogsttijd rouw.
Wast het graan in Januaar
Dan is de zomer in gevaar.
Heeft Januari koude en droge dagen.
In Februari zal de sneeuw u plagen.
Als de vorst in Januari niet komen wil,
Komt hij zeker in Maart of April.
Als de kat in Januari in de zon ligt.
Ligt ze in Februari achter de kachel.
P. B.
