PACHA
Ei TOCH is
Cichorei
NOG de beste
114DE Verjaring
Taxi Tel. 295
Verwarmde Auto
DENTISTE
M e Vandendriessche
2
jules TIMPERMAN
Markt, 24, IEPER
7, DE STUERSSTRAAT, IEPER
Tel. Bil
is open den DONDERDAG, VRIJDAG
en ZATERDAG van iedere week.
Bijzonderheid van Kunstgebitten
Henegouwsche te wijzigen en onze provincie van
het voordeel van den doortocht dezer schepen te
berooven. Immers, eens ter hoogte van de Spiere
gekomen, dan zullen de schepen niet meer op Ou
denaarde, Gent varen, maar de nieuwe vaart
van Roubaix ontleenen om zoo, langs de reeds
aangepaste en verdiepte binnenwateren van
Frankrijk, hun bestemming te bereiken, en deze
die toch nog den ouden weg langs onze wateren
zouden volgen, zullen bij hun binnenvaren in
Frankrijk met prohibitieve rechten belast wor
den. Door de ontwerpers der Spierevaart werden
alle middelen, zelfs de omkooperij, aangewend
om tot hun doel te geraken. Zij verbonden zich
eenerzijdg de verbindingsvaart vanaf de belgi-
sche grens tot aan de Spiere op hun kosten te
graven, terwijl hun agenten anderzijds aan de
tegenstanders kosteloos kapitaalaandeelen aan
boden om hun stilzwijgen af te koopen. Indien
enkelen zich door deze lage aanboden lieten ver
leiden, andere medeburgers integendeel gaven er
geen gehoor aan en de onbaatzuchtigheid van
enkele bijzonderen deed deze nadeelige ontwer
pen twintig jaar lang schipbreuk lijden. Te ver
geefs werd gepoogd de regeering voor hun op
zet te winnen, de doorzichtigheid van den Hol-
landschen vorst, die hun ontwerp als antinatio
naal bestempelde, verijdelde al hun kuiperijen.
Ook na de omwenteling werd onze eerste Koning
met dit ontwerp lastig gevallen, doch de prins,
ingelicht over de ware toedracht der zaak, wei
gerde er op in te gaan. Men mocht er zich dus
aan verwachten dat de actionarissen der Spiere
vaart tegenover zooveel verzet van hun ontwerp
zouden afzien, doch daar kwam niets van. In
tegendeel, zij hernieuwden hun pogingen, wend
den nieuwe middelen aan, gelukten er in enkele
fransche overheden voor hun doel te winnen en,
geholpen door dezen machtigen invloed en be
scherming, wisten zij de ministers van den Ko
ning te overtuigen. Intusschen had een onzer
medeburgers, M. Verrue-Lafrancq, aan de regee
ring de vergunning van het kanaal van Bossuyt
gevraagd en was er nog een andere vraag voor
den dag gekomen om de Schelde met de Leie
te verbinden ter hoogte van Eecke en van Deyn-
ze-Peteghem. Een onderzoek ging over deze aan
vragen van vergunning geopend worden en, on
der een vaag voorwendsel van samenhoorigheid,
voegde men er de Spierevaart bij, alsof fransche
belangen op dezelfde lijn moesten gesteld wor
den met de belgische belangen. De uitslag van
dit onderzoek was nogmaals geheel en gansch
ten gunste der belangen van ons land, vertegen
woordigd door het kanaal van Bossuyt. Men ver
wachtte dus de vergunning dezer vaart, met uit
sluiting der Spierevaart, alswanneer de fransche
bladen aankondigden dat, ter gelegenheid der
aankomst te Parijs van den Koning der Belgen,
de zoo lang betwiste zaak der vaart van Roubaix
eindelijk een gunstige oplossing ging bekomen.
Terecht verontrust door deze nieuwstijding, zond
de Handelskamer van Kortrijk aan den Koning,
bij dezes terugkeer in België, een afvaardiging
waarvan de Heer gouverneur der provincie het
voorzitterschap wel had willen aanvaarden. Deze
afvaardiging moest met spijt vaststellen dat de
Koning geheel gewonnen was ten voordeele der
Spierevaart. De Heer gouverneur en de andere
leden der afvaardiging spanden al hun pogingen
in om den Koning van gedacht te doen veran
deren door hem de ware belangen van het land,
zoo verschillend bij deze der Spierevaart, voor
oogen te leggen. Zij slaagden erin zooniet den
vorst te overtuigen, maar wel den twijfel in hem
te doen ontstaan en zij verkregen de belofte dat
hij niet teekenen zou alvorens hen een tweede
maal te hebben gehoord. Middelerwijl namen en
kele bladen van 't land, die ten dienste staan
der fransche belangen in België, met zeker ge
noegen een artikel over van den Parijschen Mo-
niteur, waarin gezegd werd dat de fransche re
geering een moeilijkheid kwam op te lossen die
ten zeerste het departement van het Noorden
aanbelangde. Volgens dit bericht had de belgische
regeering zich verbonden toelating te geven tot
het graven der Spierevaart, voor doel hebbende
een gemakkelijke en goedkocpe verbinding te
verzekeren tusschen Rijsel, Roubaix en Bergen
en de andere steden van het Henegouwsche
Stelt ter beschikking zijner klanten ('s winters)
een MODERN
(1157)
was het verdrag zoo juist onderteeke«d gewor
den door den Minister van Buitenlandsche Za
ken van Frankrijk en den bijzonderen afgevaar
digde van den Koning dér Belgen, en zou het
niet lang meer duren eer dit verdrag door beide
regeeringen bekrachtigd werd. Bij het vernemen
dezer bedroevende berichten, ontstond er een al-
gemeene werking om het onheil, dat ons door de
fransche geestdrift bedreigde, van ons af te we
ren. De steden Kortrijk, Meenen, Poperinghe,
Rousbrugge, Veurne, Dixmude en Nieuwpoort
zonden aan den Koning protestbrieven tegen de
uitvoering der Spierevaart. Het meerendeel dezer
steden zonden zelfs afvaardigingen naar Brus
sel om de smeekschriften nog door persoonlijke
voetstappen te ondersteunen. Ook de Handels
kamers van Yper en Kortrijk voegden zich bij
de gedane pogingen en verdedigden krachtdadig
het algemeen belang der streek. Deze edelmoe
dige burgers aarzelden niet aan Zijne Majesteit
te zeggen Sire, uw verraste goede wil is op
het punt een daad te bekrachtigen die aan den
bloei van ons land een doodelijken slag moet toe
brengen. De uitvoering van de Spierevaart ware
voor de Vlaanderens een onheil dat de regee
ring van Uwe Majesteit voor altijd de volks
gunst zou doen derven. De Hollandsche vorst,
Uw voorganger, heeft zich gedurende vijftien
jaar verzet tegen diezelfde vraag aan dewelke
men U thans zou willen zien toegeven. De kwes
tie der Spierevaart, ontdaan van alle oogenver
blinding waarmede men ze omringd heeft om
Uwe Majesteit te bedriegen, is niet anders dan
de vergunning aan Frankrijk van een jaarlijksch
inkomen van 400.000 fr. en dit ten nadeele der
werkende klas van België. Sire, in andere landen
zouden dergelijke vergunningen een geweldige
reden zijn tot aanwakkering van den opstands
geest, die hier bij onze werkzame bevolking ge-
lukkiglijk nog niet gekend is. Te vergeefs zal
men U zeggen, Sire, dat er waarborgen ten voor
deele van onze belangen voorzien zijn, de waar
borgen van Frankrijk boezemen ons niet het
minste vertrouwen in, zij zullen heenvlieden sa
men met de wateren der vaart van zoodra deze
zal gegraven worden. Wij meeken U, Sire, in
naam der liefde die wij aan Uwe koninklijke
hoogheid toedragen, het ongeluk niet te voltrek
ken van het land dat U zijn lotsbestemming toe
vertrouwde en wij durven van de vaderlijke be
zorgdheid Uwer Majesteit verwachten dat zij on
ze belangen boven die onzer geburen zal ver
kiezen.
De stad Yper bleef niet ten achter in de ver
dediging der nationale belangen. In uwe zitting
van 7n dezer maand werd besloten een verzoek
schrift te sturen aan den Koning om Hem op
eerbiedige maar tevens krachtdadige wijze de
impopulariteit der Spierevaart te bevestigen.
Den volgenden dag reeds trok het schepencollege
naar Brussel om aan Zijne Majesteit de gevoelens
van den gemeenteraad te vertolken, doch de ge
ruststellende woorden welke deze afvaardiging
van het staatshoofd ontving, miek de afgifte van
het smeekschrift overbodig. Zijne Majesteit ver
zekerde ons dat hij, in zijne koninklijke bezorgd
heid, naar de middelen gezocht had om de belan
gen van het land te verzoenen met hetgeen ze
kere welvoeglijkheden van ons in het buitenland
vereischten. In een woord de kwestie der Spiere
vaart zou onderworpen worden aan het toeken
nen der noodige kredieten om de vaarten van
Bossuyt en van Yper te maken. Ongelukkiglijk
werd deze troostende belofte ons niet bevestigd
door den Heer Minister van Openbare Werken
die ons zonder omwegen verklaarde dat de be
krachtiging van het verdrag der Spiere niet zou
verdaagd noch aan het maken van andere vaar
ten onderworpen worden. In deze moeilijke om
standigheden hebt gij tegen de beslissing van den
Minister beroep aangeteekend bij dén Koning en
wij verwachten, niet zonder zekeren angst, den
uitslag dezer klacht.
Het is opmerkenswaardig hoe in den loop der
jaren de verklaringen en vooruitzichten van dit
verslag, dat nu juist een eeuw geleden geschreven
werd, bevestigd zijn geworden. Daarin wordt im
mers beweerd dat het delven der Spierevaart het
Noorderdepartement zou verrijken ten nadeele
van onze streek.
En wat zien wij heden ten dage Onze arbei
dersbevolking, eens dat het werk ten huize be
gon te vervallen en de nijverheid zich begon te
mechaniseeren, zag zich verplicht werk te gaan
zoeken in het Noorden van Frankrijk waar, dank
zij de verbinding met de Schelde door de Spiere
vaart, spoedig de eene fabriek na de andere opge
richt werd en de nijverheid een machtige uit
breiding nam. Tourcoing en Roubaix te zamen
hadden toen te dien tijde minder inwoners dan
Yper. Tourcoing was maar een klein dorpje en
Roubaix telde amper 12.000 zielen, terwijl Tour
coing nu reeds 82.000 en Roubaix 118.000 inwoners
hebben, 't zij samen 200.000 zielen. Ook Rijsel
telde vroeger slechts van 40 tot 50.000 inwoners
en is nu een stad geworden van meer dan 200.000
zielen.
Stellen wij daartegenover de stad Yper, die in
1839 een bevolking van 15.455 zielen telde en nu
op einde December 1937, 't zij bijna honderd jaar
later, nog maar 16.137 inwoners heeft. Zonder te
gewagen van het garnizoen, de rijschool, het wel
dadigheidsgesticht en andere inrichtingen die ons
na den oorlog ontstolen werden, bestatigen wij
alleen dat het uit de vroegere jaarverslagen blijkt
dat Yper over honderd jaar tal van kleine nij
verheden bezat, zooals garenspinnerijen, vijf lin
tenweverijen, talrijke brouwerijen, vier leerlooie
rijen, kaarsengieterijen, vijf zeepziederijen, enz.
en onder meer nog de vermaarde kantennijver
heid die toen aan meer dan 4000 personen een
winstgevende bezigheid verschafte. En wat is er
ons thans van dit alles overgebleven
Mogen wij dan niet besluiten dat onze voor
ouders, onze vroegere gemeentebesturen en han
delskamers overschot van gelijk hadden en blijk
gaven van een klaar doorzicht wanneer zij met
zooveel hardnekkigheid aandrongen om de ver
binding van de Leie met de vaart van Yper te
bekomen En is het niet klaarblijkend dat, had
de vaart Yper-Komen toen gegraven geweest, de
stad Yper sedert lang reeds ook haar bevolking
aanzienlijk had zien stijgen en dat talrijke en
machtige nijverheden hier den bloei van stad en
streek hadden verzekerd
Uit die verslagen blijkt ook dat, had België een
tijd langer onder het Hollandsch regiem geble
ven, de vaart Yper-Komen reeds lang verwezèn-
lijkt zou geweest zijndat zelfs onze eerste ko
ning de ontwerpen der vaarten Bossuyt-Kortrijk
en Yper-Komen voorstond en deze verkoos bo
ven de voor ons zoo fatale Spierevaart, doch la
ter, door zijn huwelijk met de fransche prinses
Louise van Orléans, en onder den drang van den
alzoo grooter geworden franschen invloed, van
gedacht veranderde dat het is sedert het ont
staan der Spierevaart en door die verbinding dat
de steden Tourcoing, Roubaix en Rijsel zoo een
groote uitbreiding kenden, zooals gansch het
Noorderdepartement zijn bloei en rijkdom aan
zijn uitstekend net van zestien kanalen en aan
de bevaarbaarheid van al zijne rivieren te dan
ken heeft, terwijl de toestand van Yper en van
gansch de streek, bij gebrek aan de onmisbare
verbinding met de Leie, sedert honderd jaar
schier onveranderd is gebleven.
De les der Spierevaart, de nu nog gehandhaafde
politiek der waterwegen die in alle landen steeds
met succes gevoerd wordt, en de verzekering dat
de verbinding Yzer-Leie thans nog steeds de
zelfde diensten zal bewijzen als deze welke onze
voorouders ervan verwachtten, moeten voor ons
een aansporing zijn om met vernieuwden moed
voor het herstel der vaart Yper-Komen te ijve
ren. Het is dan ook met voldoening dat wij besta
tigen dat onze Handelskamers, getrouw aan de
tradities haar door haar voorgangsters overge
leverd, nog steeds met evenveel ijver hetzelfde
doel betrachten en de pogingen van onze man
datarissen en gemeentebesturen, die van het
nut dier vaart overtuigd zijn en het met de be
langen onzer streek goed meenen, met al haar
macht en invloed ondersteunen. Die samenwer
king moet ons ten slotte naar het beoogde doel
brengen.
Wij wenschen de afvaardigingen van Dixmude,
Nieuwpoort en Veurne van harte welkom in onze
stad en mocht die verbroederingsdag der Han
delskamers, die hier morgen plaats heeft, ons
een stap nader tot de eindoverwinning leiden
Het tandheelkundig kabinet van