Frankrijk's Premier
Steeds Beter
Weekkalender
3
WAT WIJ LEZEN
EDOUARD DALADIER
Ervaren politicus
bekwaam staatsman
Naamdagen.
Zon
Maan.
Maanstanden.
Herdenkingen.
In het Fransche departement "Vaucluse, dat o. ahet
vorstendom Orange omvat, ligt het plaatsje Carpen-
tras, waar 18 Juni 1884 Edouard Daladier, de man die
later in de politiek van zijn land een zoo groote rol zou
spelen, het levenslicht aanschouwde.
Reeds bijna twintig jaren staat hij thans in de voor
ste gelederen der leidende Fransche politici. De in
woners van Carpentras zullen nooit hebben geloofd
dat de stille, kalme jongen, die in de straten van hun
stadje met zijn vriendjes speelde, eens zou worden
geroepen om zijn land onder de moeilijkste omstandig
heden, zoowel op binnen- als op buitenlandsch poli
tiek terrein, uit de impasse te redden, waarin het was
geraakt.
Na het beëindigen van zijn studiën werd Edouard
Daladier burgemeester van zijn geboorteplaats, waar
men weldra was gaan inzien, dat de jonge Daladier,
iemand was, die heel wat in zijn mars had.
Zooals met velen uit de Fransche provincie het ge
val isDaladier voelde zich aangetrokken tot de mach
tige ville lumière, daar, waar het hart van Frankrijk
klopt. En zoo zien we eenige jaren later Daladier, die
zeer bevriend was met den bekenden dichter uit zijn
streek. Frédéric Mistral, terug te Parijs, waar hij als
docent optreedt aan de universiteit.
Het duurde niet lang of de politiek had zijn volle
aandacht en in 1919 deed hij zijn intrede in de Kamer
als radicaal socialist. Weldra was hij de rechterhand
van den leider der radicalen, Herriot, Lyon's burge
meester. Met hem maakte hij dan ook een groote
studiereis naar Sowjet Ruslandeen reis, waarover
indertijd heel wat is te doen geweest.
In Juni 1924 nam Herriot Daladier op in zijn kabi
net als minister van koloniën.
In het volgende kabinet, dat onder leiding stond van
Painlevé (April 1925) had Daladier geen zitting, daa
rentegen was hij in het gereconstrueerde kabinet-Pain-
levé, dat slechts zeer korten tijd aan het bewind bleef,
minister van oorlog (November 1925). Nog in dezelfde
maand nam hij in het kabinet-Briand de portefeuille
van onderwijs voor zijn rekening.
Bij de wijziging van het kabinet werd hij echter in
Maart 1926 gepasseerd, naar verluidt tot zijn groote
ergernis.
Het congres der radicaal socialistische partij koos
hem in het laatst van October 1927 tot president der
partij. Met name Caillaux, die zeer bevriend is met
Daladier. ondersteunde diens candidatuur voor het
partijleiderschap.
Het leven van een politicus kent ook maar al te
vaak avonturen, Zoo werd Daladier, toen hij op 25
Februari 1929 te Straatsburg zou spreken op een be
tooging van de radicalen in den Elzas, van Zabern
door fascisten, uit den Elzas ontvoerd en in een afge
legen. eenzame streek aan zijn lot overgelaten. Dala
dier was echter voor geen kleintje vervaard en slaagde
er in nog denzelfden dag Straatsburg te bereiken en
er zijn aangekondigde rede uit te spreken.
In den zomer van 1929 stichtte hij te Parijs een nieuw
dagblad met links-radicale strekking, welk blad hij La
République noemde. In dit blad publiceerde hij den
4" November 1930 een zeer opmerkelijk artikel, waarin
hij pleitte voor een Duitsch-Fransche toenadering en
waarin hij met name een lans er voor brak, dat
Frankrijk zijn kapitaal zou gebruiken om de econo
mische crisis in Duitschland te bestrijden.
Zeer de aandacht trok tevens Daladiers critiek op het
boek. dat de Duitsche opperbevelhebber, generaal Von
Seeckt. had geschreven over de landsverdediging, welk
boek den Franschen de schrik om het hart had doen
slaan. In scherpe bewoordingen gaf Daladier 21
Augustus 1930 uiting aan zijn meening te dien aanzien
in La République.
Na den val van het kabinet Briand in October 1929
werd Daladier op Briands voorstel belast met de vor
ming van het nieuwe kabinet. Daladier gaf echter den
29° October zijn opdracht terug aan den president der
WWW BWWWWUWWWIW ffJgMUPWPWUIWW»
ZONDAG
De man, die het volkomenst zijn eigen
ijdelheid vergeet en ook in zekeren zin zijn
eigen succes bij de vervulling van zijn
werk, die zichzelf met den arbeid vereen
zelvigt, zal zich in het eind de hoogste per
soonlijke voordeelen van dat werk verze
keren, omdat hij door zijn geheele zelfver
loochening zich maakt tot een meester in
zijn beroep.
MAANDAG
Niet wat voor werk wij doen bepaalt onze
waarde, maar hoe wij het doen.
DINSDAG
Wees liever onbeleefd, dan onoprecht.
WOENSDAG
Tegenover ondergeschikten moet men be
leefd zijn, zonder familiaar te zijn.
DONDERDAG
.Vorder niet, dat hetgeen gebeurt, gebeurt
zooals gij wilt, maar wil he't gebeurende
zooals het gebeurt, en gij zult kalm leven.
VRIJDAG
Tact en handigheid zijn de voelhorens
van den beschaafden mensch.
ZATERDAG
God moet het eenvoudige, gewone, arme
volk wel bijzonder liefhebben, omdat hij er
zoo'n grooten hoop van geschapen heeft.
(Amerikaansche spreekwijze).
republiek, waarop deze Tardieu belastte met de kabi
netsformatie.
In Januari 1930 trad Daladier af als voorzitter van
de Kamerfractie zijner partij. Hij werd vervangen door
Chautemps, die hem in zijn kabinet (21-25 Maart 1930)
als minister van openbare werken koos. Dezelfde por
tefeuille had Daladier in het ministerie Steeg van 13
December 1930 tot 22 Januari 1931
Den 28 Januari 1932 greep Daladier wederom de pen
om in La République scherpe critiek te oefenen op de
regeering en Tardieu, die vroeger had beweerd dat
Frankrijk op het gebied der ontwapening alle andere
landen ver voor was. Daladier betoogde daartegenover,
dat Frankrijk van 1923 tot 1931 niet de geringste ver
mindering op bewapeningsgebied had toegepast, dat
veeleer de credieten voor de bewapening jaarlijks met
ca. 400 milioen gouden franks waren verhoogd.
Den 4 Juni 1932 trad Daladier als minister van open
bare werken op in het nieuw gevormde kabinet Herriot,
den 18 December van hetzelfde jaar trad hij op als
minister van oorlog in het kabinet Paul Boncour. na
welks val Daladier 31 Januari 1938 zelf een ministerie
vormde, waarvan hij premier werd en de portefeuille
van oorlog behield. Nog hetzelfde jaar, 24 October 1933,
werd het kabinet Daladier bij de stemming over de fi-
nancieele voorstellen der regeering met' 329 tegen 241
stemmen ten val gebracht. In het nieuw gevormde ka-
binet-Sarraut, dat 27 October zijn werkzaamheden be
gon, behield Daladier de portefeuille van oorlog, evenals
in het kabinet-Chautemps. dat 27 November 1933 aan
het bewind kwam.
Toen het kabinet-Chautemps tengevolge van de Sta-
visky-affaire ten val werd gebracht, werd Daladier daar
hij met de zaak niets uit te staan had, belast met de
vorming eener nieuwe regeering. Den 30 Januari 1934
had hij zijn ministerie bijeen, er zaten eenige geheel
nieuwe figuren in. De tot kookpunt gestegen opwinding
te Parijs leidde er echter toe. dat reeds op 4 Februari
het kabinet begon af te brokkelen en drie dagen later
was er geen houden meer aan. Het tweede kabinet-
Daladier moest plaats maken voor een ander ministerie.
Niet door het Parlement, doch door de straat was Dala
dier ten val gebracht.
Voorloopig verdween deze invloedrijke bekwame
staatsman nu van het tooneel. Hij trok zich terug uit
de hoofdstad en begon in de provincie een actie der ver
gelding te organiseeren. Als voorzitter der radicaal
socialistische partij voerde hij deze bewust in de ge
lederen van het volksfront. Toen Blum 4 Juni 1936
dan ook zijn ministerie vormde keerde Daladier in
de regeering terug en wel als minister van landsver
dediging en oorlog, terwijl hij tevens de functie van
plaatsvervangend premier kreeg.
Het was een moeilijke tijd, waarin het ministerie-
Blum (soc.) optrad, doch langer dan men verwachtte,
heeft het zich weten te handhaven. De uitgaven stegen
tot ongekende hoogte, in de bedrijven wist de regee
ring niet de rust en de orde terug te doen keeren,
die noodig waren voor een goeden gang van zaken.
Er rees verzet in vele kringen en Blum moest dan
ook zijn plaats afstaan aan Chautemps, een veel ge
matigder figuur, die Blum echter als minister hand
haafde. Ook Chautemps kon geen bevredigende op
lossing vinden voor de vele bestaande moeilijkheden.
Hij werd genoodzaakt af te treden en opnieuw trad
Blum op als premier.
De toenemende spanning, zoowel op het gebied der
binnenlandsche als op dat der buitenlandsche politiek,
schudde het Fransche volk wakker. Men voelde zich
niet langer veilig onder de leiding van den socialist
Blum.
Velen eischten de vorming eener nationale regeering.
Het experimenteeren was men meer dan moe, vooral
daar de resultaten steeds negatief waren geweest.
De financieele voorstellen, die Blum aan het Parle
ment deed, verwierven nog juist den steun van de
Kamer. De Senaat verwierp ze echter. Blum moest in
weerwil van zijn gloedvolle verdediging der finan
cieele regeeringsvoorstellen het ontslag van zijn kabi
net aan den president aanbieden.
Wie zou hem opvolgen
Er werden vele namen genoemd, o. a. die van den
grijzen maarschalk Pétain, onder wiens leiding het
heele Fransche volk zich veilig zou voelen.
Doch president Lebrun gaf blijkbaar de voorkeur
aan den politicus en noodigde Daladier uit zich te
willen belasten met de vorming van een nieuw kabinet.
Daladier nam de vereerende opdracht aan en slaagde.
Een gemakkelijke taak wachtte hem niet, dat wist hij
van tevoren.
Hij heeft zich echter niet laten ontmoedigen, doch
gevolg gegeven aan de roepstem van zijn volk.
Vooral de financiën baarden zorg. Zoo ging het niet
langer, de frank is dan ook gedevalueerd, doch een
van Daladier's eerste daden daarna was de stabilisatie
van het betaalmiddel, zij het op een lager koerspeil
dan velen zullen hebben gehoopt. Nog is Daladier aan
het bewind, nog heeft hij een meerderheid in het Par
lement, doch wij leven in een veelbewogen tijd en
het Fransche volk is op politiek gebied wispelturig,
zoodat de vraaghoe lang nog zeer zeker gerecht
vaardigd is. (Uit: Duizend en Een Holland).
1793 Lepelletier overlijdt. Werd te Parijs geboren
in 1760
1813C. M. Wieland overlijdt te Weimar. Was
dichter en wijsgeer van beteekenis. Geboren in 1733.
Schreef o. m. De Duitsche Vrijwilliger
1875Dood van F. Millet.
1900Dood van Ruskin.
1938 Huwelijk van Farouk, koning van Egypte.
21 Januari 1661Molière neemt te Parijs bezit van het
Theater Palais-Royal. Hij herneemt Le Dépit amou-
reux en Sganarelle
1793Lodewijk XVI wordt onthoofd. Geboren in
1754. Koning sedert 1774. Laatste koning van Frankrijk.
1814Overlijden van Bernardin de Saint Pierre,
auteur van Paul et Virginie
1924 Dood van Lenin.
1937 Parijs krijgt zijn Place de la Reine Astrid
F 3
van 15 a 21 Januari 1939
Zondag 15 JanuariMaurus.
Maandag 16 JanuariMarcel
Dinsdag 17 JanuariAntoon.
Woensdag 18 JanuariPrisca.
Donderdag 19 JanuariSulpicius.
Vrijdag 20 JanuariSebastiaan
Zaterdag 21 Januari: Agnès.
Zondag 15 Januari
Maandag 16 Januari
Dinsdag 17 Januari
Woensdag 18 Januari
Donderdag 19 Januari
Vrijdag 20 Januari
Zaterdag 21 Januari
Opgang
7 u. 42
u. 41
u. 40
u. 39
u. 38
u 37
u. 36
Ondergang
16 u. 19
16 u. 20
16 v. 22
16 u. 23
16 u. 25
16 u. 26
16 u. 28
Opgang
Ondergang
Zondag 15 Januari
3 u. 15
12 u. 29
Maandag 16 Januari
4 u. 13
13 u. 12
Dinsdag 17 Januari
5 u. 05
14 u. 00
Woensdag 18 Januari
5 u. 51
14 u. 53
Donderdag 19 Januari
6 u. 31
15 u. 50
Vrijdag 20 Januari
7 u. 05
16 u. 50
Zaterdag 21 Januari
7 u. 35
17 u. 51
Laatste Kwartier12 Januari te 13 u. 10 m.
Nieuwe Maan20 Januari te J3 u 27 m.
Eerste Kwartier28 Januari te 15 u.
Volle Maan4 Februari te 7 u. 55 m.
15 Januari 1673 Geboorte van Molière te Parijs.
1800Heropening der kerken in Vlaanderen.
1809 Geboorte van Proudhon.
1812Een dekreet van Napoleon regelt de fabri-
katie in Frankrijk van suiker uit beeten.
1856 Louis-Bertrand geboren.
1858Eerste vertooning te Parijs van Médecin
malgré luivan Molière op muziek van Gounod.
1908De bestuurbare ballon Ville de Paris
wordt door M. H. Deutsch de la Meurthe aan de Fran
sche regeering aangeboden.
1919Liebknecht en Rosa Luxemburg vermoord.
1935Het Aloïsi-komiteit van den Volkenbond
wijst het Saargebied aan Duitschland toe.
1937 De lijkplechtigheden hebben plaats van Ba
ron de Borchgrave, die in Spanje vermoord werd.
Een Fransche officieele statistiek deelt mede dat
er 2.500.000 vreemdelingen in Frankrijk wonen, gedu
rende 1936.
16 Januari 1305 Er wordt een overeenkomst geslo
ten tusschen Filips De Schoone en de Vlamingen. Deze
overeenkomst wordt door het Vlaamsche Volk genoemd
Het Verdrag der Ongerechtigheid
1599 Edm. Spenser overlijdt te Londen. Geboren
in 1552. Dichter.
1774Geboorte van Thérèse Figueur te Talmay
(Goudkust), genoemd Sans Gêne».
1809Strijd van Corogne (Spanje) waarin de
veldheer Soult de Engelschen in zee terugdrijft.
1844 Paul Singer geboren.
1891Overlijden te Parijs van den toondichter Léo
Delibes, geboren in 1836 te Saint-Germain-du-Val.
1906Internationale konferentie voor de Marok-
kaansche kwestie.
1920Alkoholverbod in Noord-Amerika.
1922Ernest Shackleton overleden.
1935Mussolini neemt de portefeuille van koloniën
in eigen handen. De koloniale minister, Generaal de
Bono, wordt tot hooge Commissaris van de beide Ita-
liaansche bezittingen Eritrea en Somaliland benoemd.
17 Januari 1169Dood van Diderik van Elzas, graaf
van Vlaanderen.
1706Franklin wordt te Boston geboren. Gestorven
in 1790.
1793Lodewijk XVI wordt ter dood veroordeeld.
1801Bonaparte beveelt Generaal Turreau de
Simplon-baan te maken.
1891De historicus Georges Bancroft overlijdt te
Washington. Was geboren in 1800. Schreef de Geschie
denis der Vereenigde Staten.
1906Armand Fallières wordt tot president van de
Fransche Republiek verkozen
18 Januari 1100: Dood van Godfried van Bouillon,
hertog van Lotherijk.
1547 Kardinaal Pierre Bembo overlijdt te Venetië.
Geboren in 1740.
1689 Geboorte van Montesquieu bij Bordeaux. Ge
storven in 1755.
1803Overlijden van Mejuffrouw Clairon, befaam
de tooneelspeelster, die ten tijde van Voltaire in het
treurspel uitmuntte.
1871Overlijden van de eerste prinses Joséphine,
dochter van den Graaf van Vlaanderen.
Het Duitsche Keizerrijk wordt te Versailles ge
sticht.
1909Dokter Sven Hedin, belast met het onder
zoek van de onbekende streken van Tibet, komt te
Stockholm aan.
v 1937 In Spanje wordt door het kabinet Largo
Caballero een dekreet uitgevaardigd waardoor al de
buitenlandsche vrijwilligers, die in de regeeringsrangen
strijden, automatisch .tot de Spaansche Nationaliteit
genaturaliseerd worden
19 Januari 1526Isabella van Oostenrijk sterft te
Gent.
1736: James Walt wordt geboren.
1798Geboorte te Montpellier van den mathema
ticus en wijsgeer Aug. Comte. Gestorven in 1853.
1857 Te Parijs wordt voor het eerst Rigoletto ver
toond, opera van Verdi en Piavé. naar Hugo's Le Roi
s'amuse
1865 Proudhon gestorven. In 1809 geboren.
1880Overlijden van Jules Favre. Geboren te
Lyon in 1809. Was staatsman, en minister in 1870.
1937Men komt tot een akkoord in den arbeids
duur in de Belgische mijnen die per week op 45 uren
gebracht wordt.
1939Nationale Feestdag te Honduras.
20 Januari 1256: Het Engelsche Lagerhuis komt voor
het eerst bijeen.
1775A. M. Ampère wordt te Lyon geboren.
1783 Onafhankelijkheid der Vereenigde Staten.
(Zie vervolg: onderaan vorig:e kolom).
