Cinema «Oud Yper»
DE PATRIOT
APACHENLEVEN
3
KUNSTSCHILDER LOUIS DE!
BEKE EN DE DELBEKE-ZAAL
len en het toezicht op de Baltische zee.
De communistische politiek, is er eene die door
trokken is van een persoonlijk eigenbelang. In
het volle daglicht geplaatst, stuurt zij er enkel op
aan om de rust te verstoren de uitroeiing van
den godsdiensthet verwekken van internatio
nale verwikkelingen de oorlog intenser te doen
oplaaien waar deze woedtde strijdenden te ver
zwakken, om ten slotte het gunstige oogenblik af
te wachten, dat de Russen toelaten moet me ijze
ren hand tusschen de verzwakte oorlogsvoeren
den op te treden. Deze toestand moet dan zoo be
hendig mogelijk uitgebuit worden, dat het leeu
wenaandeel hun te beurt valt en hun communis
tisch leerstelsel dan onverwijld wordt verspreid.
De hulp die de Russen aan Duitschland hebben
geschonken, werd dan ook met goud betaald. Had
Rusland er geen voordeel kunnen bij vinden,
nooit zou het een dergelijke onvoorzichtigheid
hebben begaan. Finland en Polen oefenden een
groote aantrekkingskracht uit op beide landen.
Een tijdelijke samenwerking was broodnoodig.
Doch hun politiek spel bracht naast voordeelen
ook nadeelen bij. Voornamelijk Duitschland kan
zulks nu getuigen.
Twee feiten dienen eventjes aangehaald De
Duitsche inval in Polen had geen plaats gehad
moest Rusland aan Hitier zijn hulp niet hebben
toegezegd. Evenmin zou Stalin het heldhaftige
Finland niet hebben aangevallen had hij op de
medewerking van Duitschland niet kunnen bui-
gen.
UIT DE OUDE DOOS.
Hebben wij hierboven reeds twee redens aan
gegeven waarom het Kremlin niet t'akkoord gaat
met de Berlijnsche politiek, hierbij komt dan ook
als tegengewicht het Russische verlangen om op
nieuw handelsbetrekkingen aan te knoopen met
Engeland. Tevens werpt Stalin een vriendelijken
blik naar Joegoslavië, waarmede hij eveneens
een handelsaccoord wil afsluiten. Wat zal Italië
hier over denken
In alle geval de Sowjet-republiek heeft het
duidelijk ingezien, dat ze evenveel van de Duit-
schers als van de verbondenen ernstig bedreigd
kan worden.
Ondanks de pogingen van de Hitleriaansche
leiders, acht het Kremlin een verdere samenwer
king met Duitschland onnoodig. Het wenscht een
strikte onzijdigheid te handhaven... Dat is de
eenigste verontschuldiging. Maar welke is ten
slotte de bijbedoeling
Of deze houding tegenover Duitschland welge
meend en gegrond is, zullen we niet verder on
derzoeken. Of geldt het hier een daad, een fijnen,
diplomatischen zet, opdat Hitler Stalin opnieuw
naar zich zou tpewenken en diens verlangde me
dewerking nogmaals met goud zou vergelden.
Geen voorspellingen...
De feiten, de gebeurtenissen van de eerstko
mende dagen zullen ongetwijfeld een klare taal
spreken. Dan zullen wij de waarheid van de leu
gen kunnen onderscheiden in de nieuwe Italiaan-
sche politiek, die meer dan ooit de algemeene
aandacht opeischt. O. O.
VRIJDAG 3, ZATERDAG 4 en MAANDAG 6 MEI
te 8 uur
ZONDAG 5 MEI, te 2 en 3 uur idoorloopend)
Avondvertooning te 8 uur
De groote fransehe superproductie
Groote franschsprekende film
Het meesterwek van Maurice Tourneur. met de meest
beroemde acteurs der wereld Harry Baur, in de rol
van Tzar Paul l1" Pierre Renoir, als Chancelier
Pahlen Colette Darfeuil, als de favorite la Laupou-
chine Josette Day, als Nadia Gerard Landry, als
de Tzarevitch.
Groote en boeiende sprekende film die zich afrolt in
de achterbuurten van Parijs, naar den beroemden
roman DE RAT
ECLAIR JOURNAL Kinderen niet toegelaten.
een speciale commissie de ontwerpen voor de
versiering van de westelijke zaal zal onderzoe
ken. Dit geschiedde nadat de Raad in betrekking
gekomen was met een groep kunstenaars uit
Brussel, die de vraag van Louis Delbeke uit alle
kracht steunden. Ook de Koninklijke Commis
sie voor Monumenten had de kwestie onderzocht
en deze had als hare meening doen kennen dat
1) men geen vensters aan den noordelijken
kant van de zaal mocht toemetselen 2) dat de
versiering niet zou bestaan uit tableau's als die
van Pauwels, daar het licht, van twee zijden ko
mende, de tableau's niet tot hun volle recht zou
laten komen 3) dat men niet zijn toevlucht zou
nemen tot beeldhouwwerk4) dat een decoratie
in den zin van den vloer van de kathedraal van
Siena hier een goed effect zou maken. Zoo'n ver
siering kwam neer op het maken van groote sil-
houettenfiguren in effen toon. uitgevoerd in mar
meren platen, omlijst door duidelijke contouren
en koperen banden.
b. De opdracht aan L. Delbeke
voor 2 paneelen 1884-1886
Een maand nadien komen Delbeke en het Col
lege akkoord om twee composities in dien aard,
ten titel van proef, voor 2500 fr. stuk uit te voe
ren. Merkwaardig is dat kunstschilder Pauwels
rond dit tijdstip aan den Raad schrijft dat hij de
overtuiging heeft dat deze schilderijen naar ïta-
liaansch model geen goed effect zullen maken
hij meent dat het wijs zou zijn, de muurschilde
ring in den zelfden trant als de vorige zaal voort
te zetten
Toch is de Raad van oordeel ook waarschijn
lijk door het aandringen van een groep kunste
naars Van Camp, Roffiaen, Serruys, Merkelbach,
Verhas en Verwée, dat twee paneelen mogen
uitgewerkt worden.
Hiermede is Delbeke echter nog niet aan het
werk
Inderdaad Want slechts op 25 April 1885 laat
de Commissie voor Monumenten weten dat een
bijzondere commissie het atelier van Delbeke te
Schaarbeek heeft bezocht en er het project op
uitvoeringsgrootte heeft onderzocht. Ziehier
haar oordeel
Le carton est un dessin plein de caractère, qui
a droit a des éloges; mais, a l'égard du procédé, il
y aura lieu de faire de nouveaux essais. Un mé
lange de chaux et de couleur a eau est infaillible-
ment destiné a se décomposer a bref délai et on
ne peut songer, a moins d'une dépense excessive,
a reproduire le procédé siennois, c'est-a-dire les
incrustations de marbre de différentes couleurs.»
Wat er ook van zij, de schilder besluit waar
schijnlijk den Italiaanschen trant te volgen
hij deed intusschen een studiereis naar Italië
maar niet met het eerst voorziene materiaal,
want in zijn brief van 30 Mei laat de Minister
aan den Ieperschen Raad weten dat de Commis
sie voor Monumenten de schetsen en cartons van
Delbeke heeft goedgekeurd. In zitting van 13Jqni
deelt de h. Burgemeester Van Heule aan de
raadsleden mede dat zij de ontwerpen op het
sekretariaat kunnen bezichtigen. Op 1 Augustus
daaropvolgende interpelleert dhr Brunfaut den
burgemeester over het feit dat tot nog toe de
ontwerpen niet werden tentoongesteld in het se
kretariaat
Rond dezen tijd 1 Aug. 1885 moeten wij
den aanvang plaatsen van de muurschildering in
den westelijken hallevleugel. Een juiste begin
datum konden wij nergens vinden. Ongeveer een
jaar nadien zijn de 2 paneelen af. De meeningen
over deze schilderijen verschillen zoo grondig dat
er zich stilaan twee groepen vormen de eenen
de minderheid houden het met den schil
der, terwijl de anderen de meerderheid het
werk van Delbeke afbreken, criticeeren, mis
schien wel zonder de noodige bevoegdheid, zoo
als het helaas maar al te dikwijls, ook nu nog,
geschiedt.
Op 4 December 1886, bij de bespreking van de
begrooting voor 1887 breekt het onweer los
(Vervolg aanstaande week). R. van Ipre.
Naar aanleiding van de nieuwe aanwinst der
schetsen voor de decoratie van de Delbeke-zaal
(groote zaal van den zuid-westelijken hallevleu
gel), door het museum van onze stad, hebben
wij een korte studie gemaakt over deze schetsen
en den lijdensweg verteld van de uitvoering de
zer schilderijen, die heel wat stof hebben opge
jaagd in de jaren 1881 tot en met 1887. Daar wij
over te weinig tijd beschikten is onze studie
uiteraard onvolledig en verontschuldigen wij
ons voor mogelijke onjuistheden. Toch zal het
den belangstellenden lezer wel eenigszins kun
nen interesseeren, vooral nu de Commissie van
het stadsmuseum de gelukkige gedachte heeft
gehad deze ontwerpen op a. s. PINKSTEREN
te exposeeren. R. v. I.
1. LOUIS DELBEKE (1821-1891)
Louis, Auguste, Cornil DELBEKE werd gebo
ren te Poperinge (1) op 9 Februari 1821. Zijn
vader. Jean, Hubert, Benoit Delbeke was een ge
boren Teperling, maar zijn moeder. Antoinette,
Louise Vangheluwen was een Poperingsche.
Daardoor kwam het hoogst waarschijnlijk dat
Delbeke te Poperinge werd geboren.
Wij weten ongelukkig nog niet veel van de car
rière van dezen schilder, die echter een zeer ei
genaardig, maar ontwikkeld en geleerd mensch
was. Hij schreef verscheidene werken in het
Fransch, o. m. een studie over Indische verzen
bundels, de Veda's, de Ramayana, e. a. in betrek
king tot de kunst.
Een deel van dit werk, dat door Delbeke zelf
werd uitgegeven, berust in onze stadsbibliotheek
en draagt als titelHarmonie universelle et
omniverselle ou L'AbsoluDaaruit blijkt dat
Delbeke, zooniet een zonderling was, dan toch
een zoeker was, die met de oude Indische lite
ratuur bezig was.
Delbeke stond als kunstschilder bekend bij heel
wat voorname personaliteiten uit de kunstenaars
wereld, zooals blijkt uit de brieven vol lofbetui-
gingen welke door zijn collega's naar het Ieper-
sche stadsbestuur werden geschreven om dit te
bewegen de decoratie van den westelijken halle
vleugel aan hem toe te vertrouwen.
Hij kende de geschiedenis van leper buitenge
woon goed en dit heeft hem toegelaten in zijn
ontwerpen en later in zijn schilderijen on
derwerpen te behandelen buiten het gewone om
en die als het ware de hoogtepunten zijn in het
geestelijk leven (niet te verwarren met het gods
dienstige leven van onze stad. Inderdaad, waar
Ferdinand Pauwels bij de decoratie van de ooste
lijke hallezaal hoofdzakelijk onderwerpen van
militairen aard behandelde, koos Delbeke deze
gebeurtenissen welke ofwel met den economi-
schen bloei of met de geestelijke waarden in ver
band stonden.
Naast de muurschilderijen in de Halle, welke
wij aan het einde van deze studie behandelen,
stippen wij nog aan, dat het stadsmuseum voor
den oorlog van hem bezat
a) twee tableau's1. Karei dè Goede staat de
ongelukkigen van leper bij. 2. Ezzelino di Ro
mano's impenitente dood.
b) negen teekeningen, de eerste projecten van
de versiering der Delbeke-zaal. (2) Nu is er nog
een portret van de familie Edw. Vande Vyver
(geteekend Ls Delbeke 1846 f').
(1) En niet te leper, zooals de gids van leper door
Dedeyne vermeldt:... Delbeke était Yproisil aimait
sa ville natale.
In het stadhuis zijn thans nog van de hand van
Delbeke drie portretten aanwezig
1. Portret van den Hertog van Brabant (Leo
pold II).
2. Portret van den Graaf van Vlaanderenva
der van Albert I).
3. Portret van Burgemeester Vander Stichelen
de Maubus.
Ten tijde van de decoratie van de Delbeke-zaal
woonde de schilder te leper op de Veemarkt,
Nr 17 Dit was het Handelshuis, waar enkele ja
ren geleden de heer Spilliaert woonde. Zijn ge
wone verblijfplaats was echter te Schaarbeek,
waar hij overleed op den 25 Februari 1891. in
den ouderdom van 70 jaar.
Na zijn dood is er van hem te leper bijna geen
sprake meer. Zijn weduwe, geboren Joséphine,
Virginie Calmeyn, bleef nog tot aan haar dood
in hetzelfde huis op de Veemarkt wonen.
Wat de geschiedenis echter betreft van de zoo
lastig tot stand gekomen Delbeke-zaal moge hier
na de uiteenzetting van volgen.
2. DE LIJDENSGESCHIEDENIS DER
DELBEKE-ZAAL.
a. De algemeene besprekingen over de versiering
van de Z. W. zaal 1881-1884.
Naar aanleiding van den terugkeer van de ont
werpen voor de versiering van de Delbeke-zaal
van de Halle, past het even te blijven stilstaan
bij de verschillende wederwaardigheden omtrent
deze schilderijen. Zooals de ouderen zich nog her
inneren waren de muurschilderingen van de
groote zaal (le verdieping) van den zuid-weste
lijken hallevleugel op één na uitgevoerd door den
schilder Louis Delbeke, wiens dood. op 25 Fe
bruari 1891, het werk kwam onderbreken.
Na de voltooiing van de schilderijen in de zaal
van den zuid-oostelijken hallevleugel door den
kunstschilder Ferdinand Pauwels, in 1879, be*
sliste de Iepersche gemeenteraad, op 24 Septem
ber 1881, in principe, onder den belforttoren en
in den westelijken vleugel muurschilderingen te
laten uitvoeren. Reeds een maand nadien vraagt
de minister hoe de gemeenteraad deze decoratie
opvat en verzoekt den raad de noodige studies
te willen ondernemen over den aard dezer ver
siering. Men bedenke dat hier gansch andere
problemen werden gesteld dan in de Pauwels-
zaal, waar de schilder over groote wanden zonder
vensters beschikte om zijn paneelen uit te voe
ren.
Kunstschilder L. Delbeke had intusschen gele
genheid om in betrekking te komen met het ste
delijk magistraat en in een brief van 25 Septem
ber 1883 drukt hij de hoop uit dat hem opdracht
zal gegeven worden om de versiering van de
groote zaal uit te voeren. Nog hetzelfde jaar ver
nemen wij dat Delbeke aan het stadsbestuur 9
schetsen van schilderijen overmaakt, met de noo
dige toelichting.
Zeer traag gaan de onderhandelingen hun gang,
want pas op 2 Aug. 1884 dus 3 jaar na de prin-
cipieele beslissing besluit de gemeenteraad dat
(2) Deze teekeningen werden na den dood van den
schilder op een verkoopdag voor de som van 132.00 fr.
aangekocht voor de stad. Het zijn 9 potloodschetsen
welke de volgende onderwerpen behandelden
1. Gemeentevrijheid2. Bloei van den Handel3.
Monopolium der lakennijverheid 4. Stichting der Hos-
picen; 5. Rederijkerswedstrijd; 6. Rechterlijke actie van
den Besant; 7. Karei van leper terugkeerend uit Rome;
8. Jan Thomas, de Jongere, in het atelier van Rubens
9. Claudius de Clerck. improvisator.
