HET YPERSCHE
LA REGION D'YPRES
21" Jaar, N 28 2 November 1940
21 Année, N 28 2 Novembre 1940
BIJVOEGSEL
WETENSCHAPPELIJK HOEKJE
DE SAMENSTELLING DER STOF
EIGEN WAAR IN EIGEN STREEK
Naamdagen
Zon
Maan
Maanstanden
Burgerlijke Ooriogspensioenen
SUPPLÉMENT
(Vervolg)
C. DE BOUW VAN HET ATOOM.
Het was op het einde der vorige eeuw dat
Crsokes en vooral Thomson het eerst het atoom
begonnen af te breken. Rutherford zette in 1911
een eerste hypothese vooruit. Deze werd door
Niels Bohr (Deen) verbeterd en aangevuld.
Ieder atoom vormt een planeetstelsel in minia
tuur, bestaande uit een centralen kern waar één
of meer electronen in groote snelheid rond
draaien. Deze electronen zijn electrisch negatief
geladen zij zijn alle identiek en hebben alle de
zelfde lading.
De kern is positief geladen en draagt juist zoo
veel positieve lading als het geheel negatieve
electronenlading, zoodat het atoom, in zijn ge
heel electrisch neutraal is.
Hoe ziet er een atoom uit
Stellen wij ons de kern van een atoom voor als
een speldekop, dan moeten wij ons het electron
inbeelden als een zeepbel van 228 liter inhoud,
die evenwel 1840 maal lichter weegt dan den
speldekop. Aldus vergroot zou het atoom zelf
ongeveer de oppervlakte van gansch België heb
ben.
Er is dus in het waterstofatoom heel wat meer
ledige ruimte dan wel vaste stof. Eddington
maakt volgende bedenking beschouwen we het
menschelijk lichaam en verwijderen we in ge
dachte al de ledige ruimten indien we dan al
de kernen en de electronen samenbrengen in een
compacte massa, dan ware de mensch slechts
een klein stofdeeltje meer, zonder dat hij daar
om zou ophouden 60 of 80 kg. te wegen. Carl
Störmer in zijn boek Van de Ruimte tot het
Atoom vertelt ons dat op sommige hemellicha
men bv. de satelliet van Sirius, de stof samen
geperst is tot een dichtheid die wel 50.000 maal
grooter is dan de dichtheid van water op de aar
de. Een ton dezer stof zou gemakkelijk in een
lucifersdoosje kunnen geborgen worden.
Het aantal electronen die in het atoom om de
kern vliegen, noemt men het atoomnummer
Men heeft de atomen van alle nummers van 1 tot
92 gevonden. Het atoom n° 1 is het eenvoudigste.
Het is dit van waterstof, waarin één electron om
de kern loopt. Dan komt helium met het atoom
nummer 2, waarin 2 electronen loopen om de
kern. En zoo gaat het voort totdat we bij het ra
dium komen met 92 electronen om de kern.
D. DE ELECTRONEN.
Honderd jaar geleden stelde Faraday vast dat
de electriciteit, evenals de stof, bestond uit deel
tjes van een buitengewone kleinte. Het negatief
electriciteit deeltje werd voor de eerste maal
door den Duitscher Hittorf uitgevonden (1869),
zonder zelfs dat deze er zich werkelijk reken
schap van gaf't is de Engelschman Stoney, die
in 1891 den naam electron gaf, doch alvorens het
electron een experimenteele werkelijkheid werd
moet men wachten naar de werken van den
Franschman Perrin (1895) en den Engelschman
Thomson (1897).
Er bestaat maar een enkele soort electron,
waarvan het getal bestaande exemplaren enorm
is, een getal dat alle grenzen der menschelijke
verbeelding te boven gaathet heelal bevat
'n aantal electronen, voorgesteld door 1 gevolgd
door 78 nullen.
De electronen kunnen zich verplaatsen, voor
al in metalen. Dat is hetgene we sedert Volta
kennen onder den naam van electrischen
stroomEen electrische stroom is dus anders
niets dan een stroom van ontelbare electronen.
Met een snelheid die deze van het licht benadert
(tot 297.000 km. per seconde) vliegen ze door de
draden van de lampen zoodat ze deze aan het
gloeien brengen. De vrije electronen zijn niet
zoo snel, zij bereiken slechts30.000 a 100.000
km. per seconde.
E. DE ATOOMKERNEN.
Slechts een tiental jaren geleden heeft men ge
vonden dat ook de kern van het atoom nog deel
baar was. Wij gaan hier enkel de bouwsteenen
aanhalen zender verder het onderwerp in te stu
deer en.
De protonen worden geacht identiek te zijn
met de kern van het waterstofatoom. Hun massa
is 1840 maal zoo groot als deze van het. electron.
De neutronen (Chadwick en Joliot-Curie) zijn
electrisch neutrale deeltjes met dezelfde massa
en dezelfde grootte als het proton.
De positronen (Anderson) zijn positieve deel
tjes wier lading en massa van dezelfde grootheid
zijn als deze van de electronen. De lading is ech-
ter positief, daarom spreekt men ook wel van
i positief electron.
Hoe nu juist de kern samengesteld is dat is
een andere geschiedenis die we maar onaange
roerd zullen laten.
De alchimisten kenden vier elementen waar
uit ze de wereld opgebouwd dachtenvuur,
lucht, water en aarde. In de moderne wetenschap
zou men eveneens van vier oerelementen kunnen
gewagen het neutron, het proton, het electron
en het positron.
Volgende week geven we de levensschets van
Lord Rutherford, de man die het atoom binnen
drong.
Waarom nog langer verzekerd blijven aan
Maatschappijen vreemd aan uw streek
In deze tijdsomstandigheden weet elke verze
kerde der Naamlooze Maatschappij
De Kortrijksche Onderlinge
het best hoe voordeelig het is bij haar verzekerd
te zijn.
In geval van ramp bekomt ieder een spoedige
en billijke regeling zonder eenige moeite.
De volledigste waarborgen aan de voordeeligste
premiën.
Deel in de winsten.
Voor alle inlichtingen wende men zich tot het
Bijkantoor te leper, Paterstraat, 8.
Algemeene Opziener Omer ROBIJN.
Alle makelaars in verzekeringen hebben heden
meer dan ooit groot belang en voordeel met onze
instelling te werken. Vraagt ons dus verdere
voorwaarden en tarief. (2200)
van 3 tot 9 November 1940.
Zondag 3 November Hubertus.
Maandag 4 NovemberCarolus Borromeus.
Dinsdag 5 November Zacharius.
Woensdag 6 November Leonardus.
Donderdag 7 November Willibrordus, Ernestus
Vrijdag 8 November Godfried.
Zaterdag 9 November Theodorus, Estella.
3 November 25'' Zondag na Pinksteren.
Opgang
Ondergang
Zendag 3 November
8
u.
37
18
u.
15
Maandag 4 November
8
u.
39
18
u.
13
Dinsdag 5 November
S
u.
41
18
u.
12
Woensdag 6 November
8
u.
42
18
u.
10
Donderdag 7 November
8
11.
44
18
u.
08
Vrijdag 8 November
8
u.
46
18
u.
05
Zaterdag 9 November
8
u.
48
18
u.
05
Opgang Ondergans
Zondag 3 November 12 u. 27 21 u. 30
Maandag 4 November 13 u. 18 22 u. 32
Dinsdag 5 November 14 u. 00 23 u. 36
Woensdag 6 November 14 u. 35 0 u. 40
Donderdag 7 November 15 u. 05 1 u. 44
Vrijdag 8 November 15 u. 31 2 u. 00
Zaterdag 9 November 15 u. 55 2 u. 46
Eerste kwartier 6 November, te 23 u. 8.
Volle maan 15 November, te 4 u. 23.
Laatste kwartier 22 November, te 18 u. 36.
Nieuwe maan 29 November, te 10 u. 42.
Het Besluit van 20 September 1940 regelt de
kwestie der burgerlijke oorlogspensioenen door
eenvoudig te bepalen dat, onder enkele kleine
wijzigingen van ondergeschikten aard, onder
meer voor wat betreft het indienen der aanvra
gen en het aanteekenen van beroep tegen de ge
nomen beslissing, de vorige wetgeving, betref
fende de vergoedingen toe te kennen aan de bur
gerlijke slachtoffers van den oorlog 1914-1918, ook
toepasselijk blijft op de burgerlijke slachtoffers
van den tegenwoordigen oorlog.
Opdat iedereen en vooral de belanghebbenden
zouden weten waaraan zich te houden, deelen
wij hieronder dienaangaande enkele zeer nut
tige inlichtingen mede.
Welke personen worden als burgerlijke oor
logsinvaliden aanzien
Alle burgers die, niet in militairen dienst zijn
de, kwetsuren en ziekten opgeloopen hebben,
welke veroorzaakt werden door bombardemen
ten, ontploffingen, geschut en alle maatregelen
door de militaire overheid genomen.
Worden eveneens als burgerlijke oorlogsinva
liden beschouwd de jonge mannen van 16 tot 35
jaar die, gevolg gevend aan het bevel tot uitwij
king naar Frankrijk, aldaar of onderweg kwetsu
ren of ziekten door oorlogsfeiten hebben opge
daan.
Wie heeft recht op vergoeding?
De in hierboven vermelde voorwaarden ge
kwetste of zieke personen, wier werkonbekwaam,
heid uit dien hoofde minstens 10 bedraagt. De
hen verschuldigde vergoeding treedt in vanaf
den dag waarop er werkonbekwaamheid is.
In geval van overlijden van een burgerlijk oor
logsslachtoffer, hebben volgende naastbestaan-
den recht op pensioen
a) Indien het een gehuwd slachtoffer betreft,
de weduwe en desgevallend zelfs de weduwnaar
in geval hij ten laste was van zijn vrouw.
b) De kinderen van het overleden slachtoffer
en zelfs, indien zij te zijnen laste waren, de klein
kinderen tot hun 18 jaar.
c) De ouders en grootouders waarvan de over
ledene de steun was of natuurlijker wijze moest
worden.
d) De broeders en zusters, ten laste van den
overledene, tot hun "16 jaar.
De pleegouders, die bewijzen het oorlogsslacht
offer opgenomen, opgevoed en onderhouden te
hebben en zijn ouders tijdens zijn kinderjaren te
hebben vervangen, krijgen dezelfde rechten als
de ouders, ter uitsluiting dezer laatste. Gewoon
lijk wordt de eisch gesteld dat de pleegouders
het oorlogsslachtoffer hebben opgevoed en onder
houden voordat het 16 jaar oud was en minstens
tot dien leeftijd.
Hoeveel bedraagt het pensioen van een burger
lijk oorlogsinvalide?
Het vast gedeelte van het pensioen der een
voudige slachtoffers van oorlogsgebeurtenissen
bedraagt maximum 2.880 frank 's jaars voor een
invaliditeit van 100 wat overeenstemt met
288 fr. 's jaars per 10 werkonbekwaamheid.
Dit pensioen wordt echter verhoogd door een
veranderlijk gedeelte, groot een tiende van het
hoofdpensioen, 't zij 288 fr. voor een invaliditeit
van 100 Dit bijkomend gedeelte wordt zooveel
maal verleend als het gemiddeld indexcijfer 30
punten bevat boven de 300 punten, met een ma
ximum van 17 tienden. Op dit oogenblik heeft
het indexcijfer dit maximum bereikt, zoodat een
invalide met 100 de som ontvangt van 2.880 fr.
288 fr. x 17 7.776 fr. 's jaars.
In geval de invaliditeit het gevolg was van een
vaderlandlievende daad, en als dusdanig was ook
de wegvoering tot gedwongen werk zonder even
redig loon aanzien, dan was er voor het invalidi
teitspensioen een maximum voorzien van 3.600
frank 's jaars, wat maakt dat met het verander
lijk gedeelte het maximum op dit oogenblik de
som van 9.720 fr. bedraagt.
De verminkten, die moeten geholpen worden
door een derden persoon om noodzakelijke le
vensverrichtingen te vervullen, hebben daardoor
recht op een pensioensverhooging van 500 tot
3.600 fr. In geval deze verhooging slechts voor-
loopig toegestaan is, moet, op straf van verval
van rechten, de vernieuwing ervan aangevraagd
worden tijdens de maand die den vervaldag
voorafgaat.
Bij het eigenlijke pensioen komt dan nog de
kindertoeslag tot beloop van 300 fr. 's jaars en
per kind onder de 18 jaar voor een invaliditeit
van 100 wat 30 fr. per jaar en per kind maakt
voor een invaliditeit van 10
Waar en wanneer moeten de aanvragen inge
diend worden?
De aanvragen moeten, bij aangeteekenden
brief, aan het ministerie van Financiën, Dienst
der burgerlijke oorlogsslachtoffers, 43b, Zege
straat, te Brussel, gestuurd worden.
Alle nieuwe aanvragen moeten vóór 31 Maart
1941 ingediend worden. Na dien datum wordt
geen enkele aanvraag nog aangenomen, behalve
in geval van overlijden of nieuw ocrlogsfeit na
dien datum. In dergelijk geval hebber» de betrok
kenen zelf of de rechthebbenden een termijn van
drie maanden vanaf den datum van dit overlij
den of van dit nieuw oorlogsfeit cm een aanvraag
in te dienen.
Na onderzoek der aanvraag wordt door de be
voegde burgerlijke invaliditeitscommissie van
het ministerie van Financiën erover uitspraak
gedaan. Beide partijen, zoowel de Staat als het
