Léon GRILLET
WETENSCHAPPELIJK HOEKJE
EEN CARVE VAN
WETENSWAARDIGHEDEN
Komt te verschijnen
SNOECK'S ALMANAK
voor 1941
Te koop ten bureele dezer,
Boterstraat, 34.
Verordening van 12 November 1940,
houdende politiemaatregelen in
bepaalde gebieden van België
en Noord-Frankrijk
19 Meenenstraat 19
Y P E R
TITELS KOEPONS
BEURSORDERS
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
Afscherming van het licht
der voertuigen
Vanwaar komt het begrip der paardekracht
P. K. paardekracht, ook bekend als HP horse
power is de eenheid van arbeidsefïect (arbeids
vermogen) waarmede men een stoommachine,
een gasmotor of eender welke andere machine be
oordeelt.
James Watt, de Engelsche werktuigkundige,
die leefde van 1736 tot 1819 en die de stoomma
chine voor practisch gebruik geschikt maakte,
zou de eerste zijn die dezen maatstaf gebruikte.
Nadat zijn nieuwe uitvinding van verbetering
der stoommachine wereldkundig was geworden,
werd hij door de bekende Engelsche brouwerij
Whitbread verzocht, een machine te bouwen en
te komen installeeren.
Voor haar watergebruik had deze brouwerij
namelijk een put, waaruit het water moest wor
den opgehaald. Dit geschiedde door paarden, die,
in een kring rondgaande, bak na bak ophaalden.
Om nu vast te stellen, welke kracht voor deze
toepassing van de nieuwe machine zou worden
geëischt, liet de brouwer zijn krachtigste paard
acht uren werken. Dit paard verzette dien dag
uitzonderlijk veel werk, het bracht namelijk
212.000 kgr. tien meter hoog of wat hiermede
overeenkomt 2.120.000 kg. één meter hoog wat
per seconde 73,61 kg. was.
Hieruit werd dan de practische eenheid van
arbeidseffect vastgesteld. Een machine van één
paardekracht is een machine die bekwaam is 75
kg., één meter hoog te heffen, in één seconde.
Te bemerken is, dat een paard gemiddeld het
slechts tot 50 kg. brengt.
Er bestaan nog andere eenheden van arbeids
effect en namelijk de watt (naar James Watt),
deze komt overeen met ongeveer l/736e van één
p. k. Ook bestaat de kilowatt, dus iets meer dan
een paardekracht.
DE ONTDEKKERS VAN VITAMINEN
Men hoort wel eens vertellen dat het de ge
leerde Lunin is, die in 1888 het bestaan van de
vitaminen ontdekte. Dit is echter onjuist. De eer
van deze ontdekking komt toe aan de Nederlan
ders Eykman en Grijns.
Wel deed Lunin een belangrijken stap in die
richting, toen hij in een wetenschappelijk tijd
schrift wees op de mogelijkheid van het bestaan
van bijkomstige stoffen, die naar de bekende
grondelementen van onze voeding een rol bij de
stofwisseling zouden spelen. In 1881 had Lunin
proefnemingen gedaan op muizen. Bij gewone
melkvoeding bleven de diertjes goed leven, ter
wijl zij snel achteruitgingen wanneer zij uit
sluitend werden gevoed met de toenmalige be
kende bestanddeelen van melk, eiwit, vet, kool
hydraten, zouten en water. Op grond hiervan be
sloot Lunin dat natuurlijke melk nog andere stof
fen moest bevatten.
Wat deze andere stoffen, namelijk vitaminen
waren, hebben de twee hoogervermelde Neder
landers ontdekt.
VIJFTIG DUIZEND OMWENTELINGEN
PER MINUUT.
Op de tentoonstelling Werkstoff und Chimie
te Breslau, was een ultra-centrifuge te zien, die
draaide met de duizelingwekkende snelheid van
50.000 toeren per minuut en 1800 km. per uur aan
de periferie. Zij diende voor het scheiden van
eiwitstoffen, virussen, enz. Ter vermijding van
den hoogen luchtweerstand liep de centrifuge in
het luchtledige, terwijl de beweging door lucht
kon geremd worden. In het luchtledige bleef de
trommel nog acht uren loopen nadat de drijf
kracht was afgesneden.
ONZE NAASTE BUREN.
De maan is in het heelal onze naaste buur, ook
al staat ze dan nog altijd ongeveer 400.000 km.
van ons vandaan. Sedert de studie van de astro
nomie werd begonnen, heeft men geen enkel
astronomisch lichaam waargenomen dat ook maar
in de buurt van dien afstand kwam. Toch kun
nen sommige hemellichamen vrij dicht bij de
aarde komen. Het record op dit gebied vormde
tot voor kort een komeet, die in de achttiende
eeuw gezien werd en tot op 2,25 millioen kilo
meter van de aarde kwam. Sommige van de aste
roïden, de zeer kleine planeten, die de ruimte
tusschen Mars en Jupiter spaarzaam vullen, be
wegen zich ver buiten de gemiddelde baan van
hun soortgenooten en kunnen vrij dicht bij de
aarde komen. Een van hen, Amor, ontdekt in
1932, kwam op iets meer dan 8 millioen kilome
ter maar alle records op dit gebied werden ge
broken door een kleine planeet die slechts op
2,21 millioen kilometer van ons verwijderd was.
Het gevaar dat een dergelijk voorwerp eens op
onzen aardbol zou vallen is niet geheel denkbeel-
HET YPERSCHE 29 -11 -1946
dig. Dit zou een ramp veroorzaken van den om
vang van den grooten meteoorval in Siberië,
waar al het bosch, over een cirkel van eenige hon
derden kilometers middellijn, (dus een opper
vlakte, grooter dan ons land) verbrandde, toen
een meteoor van zeer grooten omvang omlaag
kwam.
Op grond van de mij door den Opperbevelhebber
van het Leger verleende volmacht, verorden ik voor
de bezette gebieden van België en Noord-Frankrijk, het
hiernavolgende
I. Geldigheidsgebied
De voorschriften van deze verordening gelden voor
de Belgische provincies Oost- en West-Vlaanderen en
voor het arondissement Antwerpen.
II. Persoonlijke aanmeldingsverplichting
en verplichte identiteitskaart.
Alle personen boven 15 jaar, die hun woon- of ver
blijfplaats in genoemde Belgische provincies hebben,
moeten in de bevolkingsregisters van hun gemeente in
geschreven en in het bezit van een identiteitskaart
zijn.
De voorschriften van het Koninklijk Besluit van 6
Februari 1919, betreffende de aflevering van een iden
titeitskaart door de gemeentebesturen en de inschrij
ving in de bevolkingsregisters, en de voorschriften van
het Koninklijk Besluit van 14 Augustus 1933 betreffende
de vreemdelingenpolitie, moeten stipt worden uitge
voerd.
(2) Wie uit een gemeente verhuist, moet zich binnen
24 uren afmelden. Wie zich in een gemeente komt ves
tigen, moet zich aldaar binnen denzelfden termijn aan
melden.
(3) De voorschriften betreffende de verplichte in
schrijving in inrichtingen van het hotelbedrijf en het
voor bepaalde gemeenten uitgevaardigd reglement,
waarbij de inwoners verbod wordt opgelegd zich in om
het even welke richting meer dan 5 km. van hun woon
plaats te verwijderen, moeten stipt worden nageleefd.
III. Verblijfsbeperking.
De Kommandanturen zijn bevoegd cm zekere per
sonen een verblijfbeperking of de verplichting zich op
bepaalde tijdstippen te komen melden, op te leggen.
IV. Vent- en Jeurverbod.
Het is verboden te venten en te leuren. Onder venten
en leuren dient te worden verstaan iedere handelsbe
drijvigheid. uitgeoefend buiten de gemeente, die den
handeldrijvenden persoon de identiteitskaart heeft af
geleverd, indien bedoelde handel, zonder ter plaats te
zijn gevestigd, van deur tot deur of in het openbaar,
in straten en op pleinen wordt gedreven. (Artikel I,
cijfers 1 en 2 van het Koninklijk Besluit van 13 Januari
1935, houdende regeling van het ventersbedrijf).
(2) Het vent- en leurverbod is niet van toepassing op
den handel op openbare markten (Artikel I, cijfer 3
van het Koninklijk Besluit van 3 Januari 1935).
(3) De Feld- en Ortskommandanturen kunnen, in af
zonderlijke gevallen, wanneer daartoe ernstige reden
aanwezig zijn, uitzonderingen op bedoeld verbod toe
staan.
V. Fotografeerverbod.
Het is verboden te fotografeeren en fotografietoe
stellen mede te nemen in het onder par. 2 bedoeld ge
bied. evenals binnen een daaraan grenzende zeestrook,
ter breedte van 15 km. langs de kust.
VI. Strafbepalingen.
(1) Alwie ontruimde woningen plundert wordt met
de doodstraf gestraft.
(2) Alwie in strijd handelt met de bepalingen van
deze verordening, wordt met dwangarbeid gestraft. In
minder ernstige gevallen kan een gevangenisstraf en
een geldboete of slechts een dezer straffen worden op
gelegd.
VII. Slotbepalingen.
(1) Deze verordening treedt in werking op den dag
van haar afkondiging.
(2) De Oberfeldkommandant te Rijsel zal de over
eenkomstige bepalingen uitvaardigen voor de Fransche
arrondissementen Duinkerken, Rijsel, Sint-Omaars,
Boonen, Montreuil, Béthune en Atrecht.
De Militaire Bevelhebber,
in België en Noord-Frankrijk.
iMMftnnnnnMnnHnnnnnMfw**)***
Wisselagent - Correspondent
bij de Beurs van Brussel.
(Wettelijke borgsom nedergelegd
bij de Nationale Bank van België).
Aanbevolen geldplaatsingen
Kasbons op EEN JAAR van het Gemeentekrediet
van België3,60 netto.
Obligatiën van 5 tot 10 JAAR, Grondkrediet van
België 4,50 netto.
Kostelooze Financieele Inlichtingea
Stipte geheimhouding.
9
Van 1 tot 7 December 1940.
Zondag 1 DecemberEligius.
Maandag 2 December Bibiana, Zalige Joannes Ruus-
broec, Paulina.
Dinsdag 3 December Franciscus Xaverius.
Woensdag 4 December Petrus Chrysologus. Barbara
Donderdag 5 DecemberSabbas.
Vrijdag 6 December: Nicolaas.
Zaterdag 7 DecemberAmbrosius.
1 December: I'1 Zondag van den Advent.
Opgang
Ondergang
Zondag 1 December
9 u. 22
17 u. 41
Maandag 2 December
9 u. 24
17 u. 40
Dinsdag 3 December
9 u. 25
17 u. 39
Woensdag 4 December
9 u. 26
17 u. 39
Donderdag 5 December
9 u. 27
17 u. 39
Vrijdag 6 December
9 u. 29
17 u. 38
Zaterdag 7 December
9 u. 30
17 u. 38
Opgang
Ondergang
Zondag 1 December
11 u. 06
20 u. 12
Maandag 2 December
11 u. 54
21 u. 17
Dinsdag 3 December
12 u. 33
22 u. 23
Woensdag 4 December
13 u. 06
23 u. 28
Donderdag 5 December
13 u. 34
0 u. 33
Vrijdag 6 December
14 u. 00
1 u. 37
Zaterdag 7 December
14 u. 23
2 u. 00
Eerste kwartier6 December, te 18 u. 1.
Volle maan 14 December, te 21 u. 38.
Laatste kwartier22 December, te 3 u. 45.
Nieuwe maan 28 December, te 22 u. 56.
Het Staatsblad heeft de hiernavolgende bepalingen
bekend gemaakt betreffende niet op rails loopende
voertuigen die zich, tusschen het vallen van den avond
en het aanbreken van den dag, op den openbaren weg
bevinden.
De bij artikelen 85 en 88 van het algemeen verkeers
reglement bedoelde witte of geelachtige lichten der
weg-, kruisings- en noodschijnwerpers, moeten afge
schermd worden docr middel van een ondoorschijnende
kap, voorzien van een horizontale spleet en van een
stijve ondoorzicdtbare klep, zoodat een enkel naar
voren uitstralend, niet-verblindend licht verkregen
wordt, dat zichtbaar is op een afstand van niet minder
dan 100 meter en van niet meer dan 500 meter.
De niet in de lantaarnen der weg- of kruisingsschijn
werpers geplaatste standlichten, de roode lichten aan
den achterkant der voertuigen en de zijlichten der aan
hangwagens, vermeld in litteras A en B van artikel 85
van het algemeen verkeersreglement, alsmede de lich
ten der richtings- en snelheidsteekens waarvan res
pectievelijk sprake is in artikelen 97 en 98 van bedoeld
algemeen verkeersreglement, moeten derwijze inge
richt worden dat zij zichtbaar zijn van op een afstand
die niet minder dan 100 meter noch meer dan 500 me
ter mag bedragen. Daartoe moet desnoods de opper
vlakte van die lichten beperkt worden door het aan
brengen van een ondoorschijnende laag zwarte verf.
Ter aanvulling van de bepalingen uit artikel 89 van
voormeld algemeen verkeersreglement, moeten maat
regelen getroffen worden, desnoods door middel van
kleppen, opdat de verlichting van het inschrijvings
nummer zich niet verder dan tot de nummerplaat uit-
strekke.
Het bij artikel 85, C, van het algemeen verkeers
reglement voorzien wit of geelachtig licht der motor-
looze rijwielen moet afgeschermd worden door middel
van een ondoorschijnende kap, voorzien van een hori
zontale spleet en van een stijve ondoorschijnende klep,
zoodat een enkel naar voren uitstralend, niet-verblin
dend licht verkregen wordt, dat zichtbaar is op eert af
stand van niet minder dan 100 meter en niet meer dan
500 meter.
De bij litteras D en E van artikel 85 van bedoeld al
gemeen verkeersreglement vermelde witte of geelach
tige lichten moeten door middel van een laag blauwe
verf afgeschermd worden derwijze dat ze zichtbaar
zijn op een afstand die niet minder dan 100 meter en
niet meer dan 500 meter mag bedragen.
De op den achterkant der motorlooze rijwielen en
der voertuigen met dierlijke trekkracht aangebrachte
roode lichten moeten derwijze ingericht worden dat
zij zichtbaar zijn op een afstand van niet minder dan
100 meter en niet meer dan 500 meter. Daartoe moet
desnoods de oppervlakte dezer lichten beperkt worden
door middel van een ondoorschijnende laag zwarte verf.
Alle andere lichten op de voertuigen zijn verboden.
Wanneer het echter voertuigen geldt tot gezamenlijk
personenvervoer, mogen ze van binnen verlicht zijn op
voorwaarde dat deze binnenlichten afgeschermd zijn
door middel van blauwe verf of van ondoorschijnende
schermen, derwijze dat van buiten het voertuig geen
enkele rechtstreeksche of weerkaatste lichtstraal zicht
baar zij.
De bepalingen van het algemeen verkeersreglement
betreffende de verlichting der voertuigen, die strijdig
zijn met de hoogervermelde voorschriften, worden in
getrokken.
Onverminderd de bepalingen van het bovenvermeld
algemeen verkeersreglement betreffende de maximum
snelheid der voertuigen, mogen deze, tusschen het val
len van den avond en het aanbreken van den dag,
niet sneller rijden dan 25 km. per uur binnen de be
bouwde kommen en 40 kilometer per uur buiten de be
bouwde kommen.
Zoodra een alarm wordt aangekondigd en zoolang
het duurt, moeten de bestuurders hun voertuigen, waar
van alle lichten dienen gedoofd te worden, langs den
rechterkant van den rijweg stilzetten, op ten minste
20 meter van de kruisingen.
De paarden moeten uitgespannen worden en aan den
achterkant van de voertuigen vastgemaakt.
Onderhavig besluit wordt van kracht daags na de
bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad.
