WETENSCHAPPELIJK HOEKJE
DE BLAUWE KLEUR VAN
DEN OCEAAN
Gediplomeerde Vroedvrouwen
De zusters Anna en Marie-|osé LATON,
te IEPER, D"k«n Doherestraat, Nr 3.
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
GROOTE FIGUREN DER WEEK
De rantsoeneering van textielwaren
en schoenen
D° bur?fl'l"ke opnïschingen
0
(Vervolg en slot)
Troebelingen in het water hebben natuurlijk
groeten invloed op de helderheid. Op ondiepe
plaatsen kan bv. fijn zand na hevige stormen en
bij zwaren zeegang van den bodem opgewoeld
worden wolken van klei of leem worden door
reusachtige rivieren als Congo en Amazone tien
tallen van mijlen in zee gevoerd en verkleuren
den blauwen Oceaan. Maar in volle zee, waar in
vloed van den bodem of van nabije kusten niet
in aanmerking komt, zijn het kleine zwevende
wezentjes, dieren zoowel als planten, alles bij el
kaar onder den naam plankton samengevat, die
aan het water een groene tint kunnen geven,
wanneer zij slechts in grcoten getale aanwezig
zijn. Het zijn vooral de Diatomeeën, eencellige
kiezelalgen van meest groenachtige bruine kleur,
<0e grooten invloed uitoefenen ongetelde mil-
liarden van zulke Diatomeeën komen vooral in
gematigde en koudere kustwateren voor, waar
zij, zooals algemeen bekend is, het oervoedsel der
zee uitmaken. Hun kleine lichamen werken als
o»YoIkomen spiegels, die het licht, dat daarop
vult, terugkaatsen.
Belichting, diepte en helderheid van het water,
dit zijn dus de voornaamste factoren, die de kleur
van het zeewater, zooals wij het zien, bepalen.
Volkomen zuiver water van voldoende diepte zou
voor ons oog volkomen zwart schijnen, daar alle
invallende lichtstralen eenvoudig geabsorbeerd
zouden wordenzulk water komt in de natuur
niet voor. Maar hoe armer de zee aan plankton
is, aooals in den open Oceaan, des te intenser is
de blauwe kleur.
Be Blauwe Zeezou een pleonasme zijn.
Maar wij hebben toch wel een Roode, een Gele,
een Zwarte en een Witte Zee. Het laatste is ge
makkelijk te begrijpen (sneeuw en ijs). Maar
die andere benamingen hoe zijn die cntstaan
De Roode Zee schijnt haar naam, die uit oude
tijden dagteekent, te danken te hebben aan het
optreden van een rood draadwier, dat hier in on
noemelijke hoeveelheid tot bundels vereenigd,
aan het water een karakteristieke kleur verleent.
Misschien heeft bij de benaming de roode tint
▼an het woestijnzand en van de rotsen langs de
kwt eveneens een rol gespeeld. De Gele Zee
is genoemd naar de wolken van löss, een kalk
achtige leemsoort van lichtbruine of okkergele
kleur, die door de Hoang-Ho tot ver in zee wor
den gestuurd. Met de «Zwarte Zee» is het eenigs-
mbs anders gesteld. Deze is natuurlijk niet zwart.
Be benaming schijnt afkomstig te zijn van de
oudste Grieksche zeevaarders, die haar Pontus
axeros ongastvrije zee noemden. Want die
eigenschap trad wel zeer op den voorgrond. Wei
nig of geen havens waren er aan de rotsachtige
kast van Klein-Azië, zoodat een toevlucht moei
lijk was te vinden en rondom woonden wilde,
barhaarsche volksstammen.
Het is waar, dat er geen Blauwe Zee bestaat
maar de groote zeestroom van JaDan naar Cali-
förnië wordt Kuro-Shiwo genoemd, hetgeen
«blauw zout» schijnt te beduiden. Inderdaad
kenmerkt deze zeestrooming, evenals de Golf
stroom in den Atlantischen Oceaan, zich door een
diepblauwe kleur, die vooral onvalt als con
trast-werking, wanneer b.v. de Golfstroom aan
de randen van de New-Fcundlandbank rechthoe
kig stoot op de koude, groene wateren van den
ïiabradorstroom en in rafels uiteenvalt. Het hoo-
gere zoutgehalte van het warmere water kan op
de kleur eemvszins invloed hebben maar groo-
ter is zeker de rol der plankton organ ismen, die
in mvriaden in het water van lagere temperatuur
leven, terwiil in den Golfstroom het plankton
▼eel schaarscher. hoewel in soorten meer geva
rieerd is. Zoo zijn ook hier, in d? betrekkelijke
nabijheid van nevelige en gevaarliike kusten, en
in een gebied, waar gevaar van ijsbergen dreigt,
groene slierten in het donkerblauwe water, voor
den zeeman een aanwijzing. Het grcene. niet
Wet blauwe water, blijkt uit deze uiteenzetting
tevens het meer belangrijke, het vruchtbare ge
bied voor het eisen leven der zee te zijn. En wij
kunnen dit anders niet juister en korter uitdruk
ken dan met de wcorden van Schütt. den deel
nemer aan de Duitsche plankton-expeditie, on
geveer vijftis iaar geledenBlauw is de woes-
-tjinVTpur der Oceanen.
gediolrmeerde vroedvrouwen, maken
bekend aan het geacht publiek van
lener en omliggende gemeenten, dat
zich zich komen te vestigen
Telefoon 518. (2380)
HET YPERSCHE 10 -1 -1941
.Zondag 12 Januari Cesaria, Arcadius.
Maandag 13 Januari Veronica, Adhemar.
Dinsdag 14 Janua:i Hilarius, Felix.
Woensdag 15 Januari Paulus, Mauritius.
Donderdag 16 Januari Marcel, Honoratus.
Vrijdag 17 Januari Antonius.
Zaterdag 18 Januari St Pletersstoel te Rome.
Zondag 12 Januari
Maandag 13 Januari
Dinsdag 14 Januari
Woensdag 15 Januari
Donderdag 16 Januari
Vrijdag 17 Januari
Zaterdag 18 Januari
Zondag 12 Januari
Maandag 13 Januari
Dinsdag 14 Januari
Woensdag 15 Januari
Donderdag 16 Januari
Vrijdag 17 Januari
Zate: dag 18 Januari
Volle maan 13 Januari, te 13 u. 4.
Laatste kwartier 20 Januari, te 12 u. 1.
Nieuwe maan 27 Januari, te 13 u. 3.
Eerste kwartier 4 Februari, te 13 u. 42.
De lichtverduistering begint met den
zonsondergang en eindigt met den zons
opgang.
DELIBES
Léo Delibes werd geboren in 1836 te St Ger
main du Val. Na studie aan het Conservatorium
(Le Couppey, Bazin, Adam, Benoist) werd hij
accompagnateur aan het Théatre Lyrique ën or
ganist. Reeds zijn eerste operette, Deux sous
de Charbon trok de aandacht, en de volgenden,
waaruit steeds meer de begaving van Delibes
sprak voor lustig-melodieuze, innemende muziek,
bevestigden zijn reputatie meer en meer. Zijn
grootste succes behaalde hij met het ballet Cop-
pélia Dit, de opera le Roi l'a dithet ballet
Sylvia en de opera Lakmé zijn zijn voor
naamste werken. Zij veroverden dan ook de too-
neelen van gansch de wereld. Delibes schreef ook
muziek bij een aantal tooneelstukken, o. a. bij
Le Roi s'amuse Hij werd in 1881 tot leeraar
in de compositie aan hetConservatorium be
noemd en in 1884 opgenomen in de Academie.
Hij overleed te Parijs op 16 Januari 1891, dus
juist 50 jaar geleden.
BENJAMIN FRANKLIN
Deze groote staatsman en tevens natuurkundige
werd op 17 Januari 1706 te Boston geboren. Hij
is een van die vele beroemde Amerikanen die van
niets vertrekkende tot de hoogste toppen van den
roem klommen. Hij was van eenvoudige afkomst,
ging in de leer cp een drukkerij en kocht reeds
op 23 jarigen leeftijd de Pennsylvania Gazette
en ffaf 3 jaar later de Poor Richard's Almanac
uit. Op wetenschappelijk gebied is zijn bliksem
afleider algemeen bekend, ook bestudeerde hij den
Golfstroom en de winden van Noord Amerika.
Bekend is zijn beroemde vliegerproefhij liet
een door naalden voorziene vlieger cnder een
onweerswolk op, en verkreeg langs het vochtige
touw als geleider uit een daaraan opgehangen bos
sleutels vonken, die juist dezelfde waren als deze
uit een electriseermachine verkregen. Daarmede
had hij de eerste de electrische natuur van den
bliksem aangetoond.
In 1737 werd hij postmeester, verkreeg enkele
jaren later zitting in de vertegenwoordiging van
Pennsylvanië, ijverde voor het tot stand bren
gen van samenwerking tusschen de verschillen
de Engelsche kolonies in Amerika, reisde naar
Engeland voor staatszaken, en werd in 1776 een
der vijf mannen, die de Declaration of Indepen
dence opstelden. Hij werd dan met twee anderen
uitgezonden om voor de jonge republiek de hulp
van Frankrijk in te roepen en de sympathie van
Europa.Zijn succes in Frankrijk was groot; in 1778
sloot dit land een verbond met de Amerikaan-
sche republiek en kree'g «le grand Franklin»
een subside van 26.000.000 francs voor zijn land.
Nog enkele jaren bleef hij gezant in Frankrijk.
Na zijn terugkeer werd hij lid. weldra voorzitter
van den stedelijken raad van Philadelphia, kort
daarna gouverneur van Pennsylvanië en lid der
conventie die de grondwet ontwierp. Verder nam
hij een werkzaam aandeel in de beweging tegen
de slavernij. Hij overleed in 1790.
MONTESQUIEU
Charles de Secondat, baron de la Bréde, gebo
ren cp 18 Januari 1689 was een der groote philo.
soDhes van de 18° eeuw. Zijn eerste geschriften
waren raDporten over natuurkundige «n natuur
historische onderwerpen. In 1721 verschenen zijn
«Lettres persanes». Eenige jaren later verkocht
hij zijn ambt van president van het Parlement
9
van Guienne om zich vrij aan de studie te kur.
nen wijden. Hij werd lid van de Academie en
ondernam een jstudiereis door Europa, waar hij
gedurende twee jaar een menigte gegevens ver
zamelde betreffende de regeering, de wetten en
de zeden der bezochte landen. In 1734 verschenen
les Considérations sur les causes de la grandeui
des Romains et de leur décadence die eigenlijk
slechts een hoofdstuk zijn van 't werk, dat hem
het grootste deel van zijn leven bezighield nl
l'Esprit des lois» (1748). Hij overleed, in 1755.
In de Lettres persanes een verzameling
brieven, die twee Perzen elkaar schrijven, vindt
men den geest van het Regentschap terug. Zij
bevatten een geestige kritiek op de Parijsche sa
menleving van dien tijd, die voortdurend verge
leken wordt met de Oostersche, en tal van ka
rakterschetsen, waardoor de brieven eenige over
eenkomst krijgen met La Bruyère's Caractères.
maar La Bruyère is oneindig veel dieper.
Het Ministerie van Economische Zaken deelt het vol
gende mede betreffende de rantsoeneering van textie.
waren en schoenen
In verband met de nieuwe reglementeering waarbij
de textielproducten en schoenwaren aan rantsoenee
ring werden onderworpen, wordt de aandacht er op
gevestigd dat degenen die de wettelijke bepalingen be
treffende de rantsoeneering niet zouden nakomen, zich
niet alleen bloot stellen aan de voorziene straffen, maar
bovendien gevaar loopen hun eigen bevoorrading niet
te kunnen hernieuwen. Nieuwe bevoorradingen im
mers zullen alleen mogelijk zlin met behulp van de
machtigingen voorzien bij het besluit.
De verbruikers waarvan de voorraden in textielpro
ducten of schoenwaren beneden den normalen voorraad
blijven, voorzien bij het besluit van 25 December, kun
nen bij de gemeentediensten een machtiging tot be
voorrading ontvangen voor de gerantsoeneerde pro
ducten (textiel- of schoenwaren) welke zij noodlg heb
ben.
Met deze machtiging, door den gemeentedienst afge
leverd, kan de verbruiker zich dan richten tot een
kleinhandelaar die hem, tegen de afgifte van de mach
tiging tot bevoorrading, de gerantsoeneerde waren kr.n
afleveren, op deze machtiging vermeld.
In ruil voor de machtigingen tot bevoorrading, die de
k'etnhandelaren van hun klienten hebben ontvangen,
zal het gemeentebestuur hun één of meerdere machti
gingen A per product of categorie van producten,
afleveren. De kleinhandelaars zenden dan hun mach
tigingen A naar de groothar de'aars hunner keuze,
zulks tot slaving van hun bestellingen.
De machtigingen A in het bezit van groothande
laars moeten door dezen aan het Ministerie worden af
geleverd. zulks tot staving van machtigingsaanvragen
B die hun door het Departement van Economische
Zaken. Dienst voor de Verdeeling en de Voorraden,
36a, Nijverheidsplaats te Brussel, zullen worden gezon
den. Met behulp van deze machtigingen B zal de
groothandelaar zich kunnen "nerbevoorraden bij den fa
brikant.
Uit het voorgaande stelsel volgt dat de groot- en
kleinhandelaren, die van hun klienten bij levering van
textielproducten of schoenwaren, de noodfge machti
gingen niet zouden aanvragen, ernstig gevaar lcopen
zich niet te kunnen herbevoorraden.
De handelaren hebben er dus zelf alle belang bij de
wettelijke bepalingen met betrekking tot de rantsoenee
ring met de grootste nauwgezetheid na te komen.
- Verder gelieve men op te merken dat ook de leverin
gen aan Duitsche militairen en burgers slechts kunnen
worden gedaan na voorlegging van een Bezugschein
regelmatig onderteekend en van het zegel van den mi
litairen dienst voorzien. Men lette er ook op dat bij de
aflevering van textiel produc'en of schoenwaren, de
aankoopers (zoowel Belgen als Duitschers) ontvangst
er van moeten melden op de rugzijde van de machti
ging. De machtigingen die niet voorzien zijn van de
ontvangstberichten, worden als ongeldig beschouwd en
kunnen geen aanleiding geven tot herbevoorrading.
Een besluit van 30 December betreffende de burger
lijke opeischingen luidt
Artikel 1. De bepalingen der wet van 5 Maart 1935,
be'reffende de Staatsburgers die. bij vrijwillige dienst
neming of bij opeisching, in oorlogstijd de werking der
openbare diensten moeten verzekeren, alsmede de be
palingen van het reglement op de burgerlijke opeischin
gen gevoegd bij het koninklijk besluit d.d. 1 Februari
1938 vinden toepassing op de vorder ing van onbezette
onroerende goederen of gedeelten van onroerende goe
deren, wanneer daaraan ten doe! ligt het tijdelijk voor
zien in de huisvesting van personen die, ten gevolge
van oorlogsfeiten, vordering en al of niet verplichte
evacuatie, van woongelegenheid verstoken zijn.
Het bepaalde in het eerste lid geldt Insgeli'ks ten
aarzien van het veebeslag en de losse voorraden der
landbouwondernemingen waarvoor, ten gevolge van
feiten of maatregelen als bedoeld in vorengenoemd lid,
gelegenheid tot onderbrenging gemist wordt.
Art. 2. Het vorderingsrecht wordt uitgeoefend door
de gemeentebesturen of, bij dezer ontstentenis, door de
provinciale commissarissen voor 's Lands wederop
bouw in een en ander geval worden de aan de pres-
tatieplichtigen verschuldigde bedragen uitbetaald door
de gemeentebesturen, voor rekening van den Staat.
Art. 3. Zij ten behoeve van wie vorderingen wor
den gedaan, moe'en aan den Staat het uitgegeven be
drag terugbetalen.
Art. 4. Niettegenstaande alle verzet, mag he» on
roerend goed in bezit genomen worden onmiddellijk
na het opmaken der plaatsbeschrijving, tot dewelke,
voor wat de gebouwen en lokalen en de gronden be
treft zal overgegaan worden.
Art. 5. Artikel 45 van gezegd reglement, luidens
hetwelk de vroeeere eigenaars de ooeeëlsebte e^e-'eren
moeen terugvorderen wanneer het leger op vredesvoet
Is teruggebracht, zal niet toepasselijk zijn telkens wan
neer een rechtsvordering tot onteigening der opge-
ëischte immobiliën begonnen is j in dat géval zal de
opeisching voortduren tot de onteigeningsvergoeding
gestort is.
Opgang
9 u. 41
9 u. 41
9 u. 40
9 u. 39
9 u. 38
9 u. 37
9 u. 37
Opgang
17 u. 35
18 u. 39
19 u. 48
21 u. 00
22 u. 14
23 u. 29
24 u. 44
Ondergang
18 u. 01
18 u. 02
18 u. 03
18 u. 04
18 u. 06
18 u. 08
18 u. 10
Ondergang
8 u. 19
9 u. 05
9 u. 46
10 u. 22
10 u. 53
11 u. 23
11 u. 52
