Léon GRILLET
WETENSCHAPPELIJK HOEKJE
TREKKINGEN
Leening van Oorlogsschade T92I
Lotenleening 1933
Leening Verwoeste Gewesten 1923
19 Meenenstraat 19
Y P E R
TITELS KOEPONS
BEURSORDERS
Bericht aan de familieleden
der arbeiders
die in Noord-Frankrijk werken
9
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
GROOTE FIGUREN DER WEEK
HET POOLLICHT
Op 25 Januari zal het drie jaar geleden zijn
dat we in onze streken een prachtig natuurver
schijnsel, genaamd het Noorderlicht, op een bui
tengewone wijze konden waarnemen. Niet dat dit
verschijnsel zoo raar is, maar in ons land werd
het zelden zoo duidelijk opgemerkt.
Mogen we de lezers, die toen het luchtspektakel
waarnamen en ook deze die het niet zagen, een
paar woordjes hierover vertellen.
Het Poollicht, meer bekend als Noorderlicht,
is een lichtverschijnsel dat speciaal waargeno
men wordt bij de polen, zoowel op het noorde
lijk (aurora borealis) als op het zuidelijk half
rond (aurora australis). De met den naam pool
licht aangeduide verschijnselen zijn in uiterlij-
ken vorm van groote verscheidenheid, zoodat
een eenigszins volledige beschrijving niet goed
mogelijk is.
Hoe doet het verschijnsel zich voor
1. Het is een schijnsel boven den horizon.
2. Het is alleen zichtbaar bij onbewolkte
lucht.
3. Het bestaat uit een zwak gebogen licht
strook, dicht boven den horizon, de bolle kant is
naar boven gekeerd. Tusschen de lichtstrook en
den horizon is een donker segment, de kleur is
moeilijk te beschrijvenzelfs een mode-expert
zou er geen woorden voor weten te vinden. De
kleur zweemt naar het groen, geelgroen, doch er
is ook een grijze, zilverachtige nuance in te be
speuren.
4. Soms ontwikkelen zich lichtstrepen van
dezelfde kleur, die zich waaiervormig over den
hemel verspreiden tot ongeveer 50 graden van
den zooeven beschreven lichtboog. De strepen
zijn vale strepenparen, of gestreepte banden ze
verschijnen en verdwijnen, hun lichtsterkte en
hun lichtschakeering veranderen voortdurend.
5. In zeldzame gevallen ontwikkelen zich
nog hooger aan den hemel rose tot dieprose licht-
sluiers. Deze verleenen het schouwspel een bij
zonder groote bekoring. Het roode poollicht kan
zich tot boven Uw hoofd en voorbij het zenith
uitstrekken.
6. Het kan verscheidene vormen aannemen,
zooals de gordijnen- en draperievorm, soms ook
wel, maar dan bij rustige verschijnselen, gelijkt
het op een nevel.
Het poollicht komt het meest voor in de zone,
welke op een afstand van 15 graden van de
magnetische polen verwijderd is, daar kan men
het zelfs meer dan 100 dagen per jaar waarne
men. Daar de weersomstandigheden voor waar
neming niet altijd gunstig zijn, is het waar
schijnlijk, dat het in werkelijkheid nog vaker
optreedt. In Zuid-Duitschland is het soms één
maal per jaar zichtbaar, terwijl het in Neder
land meer dan tienmaal 's jaars zichtbaar is. Bij
ons, zooals we reeds hooger zagen is het als een
uitzondering te beschouwen.
Het Noorderlicht dat waargenomen werd in
1938 is een der schoonste die hier ooit zijn gezien
geweest. Dien dag was het zelfs zichtbaar in Ma
rokko. In het algemeen dachten de menschen aan
een brand van reusachtige afmetingen en ver
scheidene pompierposten werden opgebeld o. a.
al deze van Londen.
Door eenzelfde poollichtverschijnsel van ver
schillende plaatsen uit te fotografeeren en daar
bij de sterren als vergelijkingsobjecten te gebrui
ken, heeft men de hoogte kunnen bepalen van die
plaatsen der atmosfeer, waar het poollicht wordt
uitgezonden. Men vindt hierdoor verrassend
groote hoogten. Beneden 90 km. hoogte is het
poollicht zeldzaamhet kan, hoewel ook zelden,
hoogten van meer dan 500 km. bereiken, ja zelfs
tot 1000 km. Als gemiddelde hoogte wordt onge
veer 110 km. opgegeven.
Steeds gaat het poollicht gepaard met andere
natuurverschijnselen verscheidene uren voor
het verschijnen van het poollicht bespeurt men
onregelmatige bewegingen van de magneetnaald.
Hare afwijking naar het Westen neemt geduren
de dien tijd aanmerkelijk toe. Klassieke gevolgen
zijn eveneens het stopvallen van de telefonische
en telegrafische verbindingen en van de radio
uitzendingen ook dit gebeurde voor drie jaar.
Wat we over het Noorderlicht weten, hebben
we vooral te danken aan de waarnemingen uitge
voerd door het Noorderlicht-Observatorium van
Tromsoë in Noorwegen. Het zou te wijten zijn
aan negatief-electrische stralingenelectronen)
die door de zon, en vooral door de zonnevlekken,
in de ruimte worden gezonden. Wanneer deze
stralen in de buurt komen van de magnetische
pool (of in de omgeving van het is eender welk
sterk magnetisch veld) dan worden ze ofwel aan
getrokken, ofwel afgestooten, zij treffen de bo
venste lagen der atmosfeer en daardoor zenden
deze lagen licht uit.
Door Birkeland zijn interessante proeven ge
nomen, door in het klein na te bootsen, wat in
•de natuur op groote schaal plaats vindt. Een bol
HET YPERSCHE 24 -1-1941
met een ijzeren kern er in, die gemagnetiseerd
kon worden, werd in een bundel kathodestralen
(electronenstralen) geplaatst. Was de kern niet
gemagnetiseerd dan werd de eene helft van den
bol getroffen, bij gemagnetiseerde kern werd een
concentratie der stralen bij de polen waargeno
men.
Een wiskundige theorie van het poollicht werd
door Störmer gegeven.
Trekking van 15 Januari
Serie 189.806 Nr 1 wint een let van 1 miljoen frank.
Al de andere obl. van deze serie zijn terugbetaalbaar
met 250 frank.
Trekking van 18 Januari 1941
Een lot van 500.000 fr. is toegekend aan de serie
343.284.
45 loten van 25.000 fr. worden toegekend aan de vol
gende series
377.965 105.064 136.441
255.160 292.361 204.674
243.988 244.539 276.342
190.858 151.133 139.168
191.886 194.100 155.636
246.760 212.291 250.112
140.551 144.937 313.160
377.860 382.017 382.666
De uitgelote obligaties zijn terugbetaalbaar vanaf
den 1 Oktober 1941.
Trekking van 20 Januari
Een lot van 100.000 fr. is toegekend aan serie 221.149
Nr 2 en aan serie 357.217 Nr 3.
Een lot van 50.000 fr. is toegekend aan de series
69.645 Nr 5, 223.600 Nr 1 en 352.226 Nr 1.
Een lot van 10.000 fr. is toegekend aan de volgende
series:
37554 Nr 3 60348 Nr 579154 Nr 3 84998 Nr 1
100053 Nr 5 176040 Nr 4 178939 Nr 4 205626 Nr 3
230885 Nr 2 233467 Nr 2238023 Nr 5 240972 Nr 1
285613 Nr 5 342290 Nr 5396660 Nr 1.
De obligaties van al de aangeduide series waaraan
geen lot is toegekend, zijn terugbetaalbaar met 575 of
550 fr. volgens dat ze al dan niet werden omgezet.
Wisselagent - Correspondent
bij de Beurs van Brussel.
(Wettelijke borgsom nedergelegd
bij de Nationale Bank van België).
Aanbevolen geldplaatsingen
Kasbons op EEN JAAR van het Gemeentekrediet
van België3,60 netto.
Obligatiën van 5 tot 10 JAAR, Grondkrediet van
België4,50 netto.
Kostelooze Financieele Inlichtingen
Stipte geheimhouding.
De familieleden der arbeiders die in Noord-Frank
rijk door bemiddeling van den Nationalen Dienst voor
Arbeidsbemiddeling en Toezicht zijn te werk gesteld
bij de Organisation Todt kunnen briefwisselen met
de arbeiders in Frankrijk, wanneer de volgende rege
len stipt in acht worden genomen
De omslag moet vermelden naam en voornaam van
den arbeider, naam van de firma waarbij hij in Frank
rijk is te werk gesteld.
Deze brieven moeten portvrij bezorgd worden
Voor Oost-Vlaanderen Gewestelijk Bureel voor Ar
beidsbemiddeling en Toezicht, Recolletenlei, 8, te Gent.
Voor West-Vlaanderen Gewestelijk Bureel voor Ar
beidsbemiddeling en Toezicht, Pieter Tacklaan, 51, te
Kortrijk.
De arbeiders in Frankrijk te werk gesteld kunnen
ook brieven en kaarten naar hun familieleden zenden.
De briefwisseling zal door bemiddeling van hooger-
vermelde diensten aan de familieleden worden bezorgd.
eerst een knaap de koepokken in en daarna de
kinderpokken, met het resultaat dat de laatsten
geenerlei uitwerking hadden. In het begin vond
Jenner's ontdekking hevige tegenkanting, doch
weldra overwon de wetenschap en zijn ontdek
king werd in haar waarde erkend. Hij ontving in
1802, als nationale belooning van het Engelsche
volk, een ingezameld bedrag van 10.000 pond ster
ling, in 1807 gevolgd door een bedrag van 20.000
pond. Hij overleed op 26 Januari 1823 in zijn ge
boortestad Berkeley.
HET NATIONAAL SOCIALISME
30 Januari 1933. Men viert den dag waarop
het Nationaal-Socialisme de macht in handen
nam. Hitier wordt tot kanselier bevorderd.
30 Januari 1937. Kanselier Hitier verbreekt
plechtig het Verdrag van Versailles, dat hij als
onwaardig voor de Duitsche Natie beschouwt.
van 26 Januari tot 1 Februari 1941
Zondag 26 Januari Marcus, Polycarpus.
Maandag 27 Januari Joannes Chrys., Julianu
Dinsdag 28 Januari Karei de Groote.
Woensdag 29 Januari Franciscus van Sales.
Donderdag 30 Januari Aldegundis.
Vrijdag 31 JanuariEudoxia, Jean Bosco.
Zaterdag 1 Februari Eubertus. Ignatius.
Opgang
Ondergang
Zondag 26 Januari
9 u. 29
18 u. 23
Maandag 27 Januari
9 u. 27
18 u. 24
Dinsdag 28 Januari
9 u. 25
18 u. 26
Woensdag 29 Januari
9 u. 24
18 u. 28
Donderdag 30 Januari
9 u. 22
18 u. 30
Vrijdag 31 Januari
9 u. 21
18 u. 32
Zaterdag 1 Februari
9 u. 20
18 u. 33
Opgang
Ondergang
Zondag 26 Januari
8 u. 22
17 u. 44
Maandag 27 Januari
9 u. 1
18 u. 50
Dinsdag 28 Januari
9 u. 35
19 u. 57
Woensdag 29 Januari
10 u. 4
21 u. 4
Donderdag 30 Januari
10 u. 30
22 u. 9
Vrijdag 31 Januari
10 u. 54
23 u. 12
Zaterdag 1 Februari
11 u. 18
0 u. 15
Nieuwe maan 27 Januari, te 13 u. 3.
Eerste kwartier 4 Februari, te 13 u. 42.
Volle maan 12 Februari, te 2 u. 26.
Laatste kwartier 18 Februari, te 20 u. 7.
De lichtverduistering begint met den
zonsondergang en eindigt met den zons
opgang.
FICHTE
Johann Gottlieb Fichte, Duitsch Professor, gebo
ren in 1762, zoon van een lintwever, studeerde
theologie, werd huisonderwijzer. Geweldig werk
te op hem de philosofie van Kant, met wien hij
ook persoonlijk in aanraking kwam en wiens
genegenheid hij won. In 1794 verkreeg hij een
professoraat te Jena, waar hij, ondanks botsin
gen met collega's en studenten, wier ruwe zeden
hij verbeteren wilde, grooten opgang maakte.
Wegens een opstel van atheïsme aangeklaagd,
kreeg hij ontslag, waarop hij zich naar Berlijn
begaf. In den winter van 1807, toen de stad door
de Franschen was bezet, hield hij zijn beroemde
Reden an die deutsche Nationin welke hij
met geestdrift de hernieuwing der natie door een
geheel veranderde opvoeding eischte. In 1810
werd hij aan de aldaar pas opgerichte Universi
teit professor en een jaar later haar eerste rector.
Hij overleed op 30 Januari 1814.
RACINE
Jean-Baptiste Racine is de grootste treurspel
dichter van Frankrijk. Hij werd geboren in 1639
te La Ferté Milon als oudste zoon van een ambte
naar bij de zoutbelasting. Na verschillende scho
len te hebben doorloopen en onzeker over de toe
komst wilde hij een geestelijke waardigheid
trachten te verkrijgen. Op 20 jarigen leeftijd ver
kreeg 'hij koninklijke toelagen voor een paar
oden, werd door Molière en later door Boileau
voortgeholpen. Zijn eerste stukken waren nog
doortrokken van den geest van Corneille en van
Quinault, maar Andromaque (1667) was het be
gin van zijn roem en tevens ook van de talrijke
aanvallen op zijn werk. Achtereenvolgens gaf hij
zijn wereldsche tragedies, na een blijspelLes
PlaideursBejaretMithridateIphigénie en
Phèdre. Intusschen was hij lid van de Académie
frangaise geworden. Al zijn stukken werden veel
aangevallen, omdat zij indruischten tegen cfen
heerschenden smaak voor Corneille's sterke hel
denfiguren en omdat hij geschiedenis en politiek
in zijn stukken liet achterstaan bij zielsontleding;
hij had ook veel vijanden door zijn spotzieken
geest. Hij was ook eerzuchtig en wilde Lodewijk
XIV behagen. Hij werd door dezen koning tot
officieel geschiedschrijver aangesteld en zoo ge
raakte hij van het theater af. Hij schreef nog, om
Madame de Maintenon aangenaam te zijn, twee
bijbelsche treurspelen Esther en Athalie. Tegen
het einde van zijn leven schijnt hij zich weer
sterker tot het Jansenisme te hebben aangetrok
ken gevoeld. Hij overleed op 29 Januari 1699.
JENNER
Edward Jenner, geboren in 1749, is de ontdek
ker van de beschermende kracht der koepokstof
tegen de pokken. Door een boerin er op opmerk
zaam gemaakt dat de pokken, die zich soms op de
uiers der koeien vertoonen, een voorbehoedmid
del zijn tegen de pokken bij kinderen, wijdde
Jenner hieraan een nader onderzoek, dat de me-
dedeelingen bevestigde. In 1796 entte hij voor het
(Zie vervolg onderaan vorige kolom)
160.080
220.004
385.242
150.257
169.072
254.121
320.515
232.498
246.254
370.897
160.359
204.976
275.537
323.171
244.454
271.625
395.937
189.922
209.277
296.173
328.447
