WCTEN/CWAPPELÜK
GROOTE Fi&UREN
Léon GRILLET
Naamdagen.
Maan. Opgang Ondergang
Maanstanden.
Loten Gemeentekrediet 1938
Lotenleening 1938
1 9 Meenenstraat 1 9
Y P E R
TITELS KOEPONS
BEURSORDERS
Leest en verspreidt HET YPERSCHE
HET YPERSCHE 9 - 5 - 1941
ROBERT KOCH
(Vervolg)
C. HET MILTVUUR
Een venijnige veeziekte breekt uit, zij legt run
deren en schapen neer en niets of niemand kan
ze beschermen. Men noemt haar, naar de zwarte
kleur van de gezwollen milt, miltvuur. Koch wil
dit geheim ontsluieren. In die jaren geloofde men
nog niet dat bacteriën de oorzaak waren van de
besmettelijke ziekten, met uitzondering van Pas
teur, Lister, Davaine, Rayer en Henle. Doch Koch
wist maar weinig van deze menschen af. Hij on
derzoekt het bloed der gestorven dieren en ziet
overal kleine slierten groene bolletjes met staaf
jes daartusschen. Bij gezond bloed zijn deze we
zentjes niet te ontdekken. Muizen worden met
het besmette bloed ingespoten, allen sterven en
de milt is zwart en gezwollen en daarin krioelen
millioenen staafjes. Maar deze moeten leven en
zich buitengewoon snel vermenigvuldigen be
denkt Koch. Hij voedt zijn geheimzinnige wezens
met den inhoud van een muizenlichaam, vindt
middel om ze af te zonderen in hangende drup
pels (wat buitengewoon geniaal is) en ziet
in zijn microscoop de staafjes zich verdeelen en
na een paar uur liggen de restjes van het mui
zenlichaam bijna verscholen onder de ontelbare
wezentjes. Met de alzoo door hem gekweekte bac
teriën worden nieuwe muizen ingespoten en ook
zij sterven reeds na een dag, en in hun milt zijn
weerom myriaden bacteriën te bespeuren.
Het eerst van allen, ook vóór Pasteur, den groo-
ten baanbreker, heeft Koch aangetoond en on
weerlegbaar bewezen, dat één bepaalde soort van
microbe één bepaalde ziekte teweegbrengt.
Hij vindt echter nog meer, nl. het antwoord op
de vraag Hoe krijgen die kleine wezentjes het
gedaan, in de natuur hun weg te vinden van zieke
dieren naar gezonde dieren en dit antwoord
luidtde bacillen veranderen in kralen (de
slierten), die anders niets zijn dan de sporen van
de microben, de verdroogde vormen van dezelfde
individuen; onder dezen vorm doorstaan ze kou
en hitte en als de gunstige tijd is aangebroken
worden deze vreemde kraaltjes weer gewone ba
cillen.
Het miltvuur kon nu overwonnen worden
Koch zendt zijn werk naar professor Cohn, deze
is enthousiast over de ontdekking en roept den
34 jarigen geleerde naar Breslau. De kleine plat
telandsdokter verbaast er door zijn uiteenzetting
de meest vooraanstaande mannen der medische
faculteit.
Cohn en prof. Cohnheim bezorgen hem een be
trekking te Breslau, doch niettegenstaande zijn
naam nu gekend is, komen de klanten niet aan
zijn deur bellen. Hij bekomt een uitnoodiging
zich naar Berlijn te begeven. Hier krijgt hij een
flinke Staatswedde, een goed ingericht laborato
rium en twee ijverige assistenten Löffler en
Gaffky.
Dit alles heeft een paar jaren tijd gevergd en
intusschen is Koch niet inactief gebleven en
vindt onder meèr een methode om bacteriën te
«onserveeren, te fotografeeren en te kleuren.
In het Kaiserliche Gesundheitsamt (te Ber
lijn) verricht de nieuwe Regierungsrat Koch
baanbrekend werk op het gebied der desinfectie
en voedingsbodems (methode om zuivere cultu
res te verkrijgen van alle soorten microben, zon
der bijmengsels), doch zijn hoofddoel wordt wel
dra de venijnigste vijand van het menschelijk ge.
nlacht op te sporen den verwekker der tuber
culose, die regelmatig een zevende der mensch-
beid vernietigde.
D. DE TUBERCULOSE
Het zoeken naar en het vinden van de tuber-
culbacil is een wonder van geduld en uithou
dingsvermogen. Zonder te spreken van het be
stendig gevaar dat den zoeker steeds dreigt.
Hij begint met de longen van een aan vliegende
tering gestorven man te onderzoeken en snuit ko
nijnen en cavia's met de gewreven zieke weef
sels in. Lang en geduldig moet hij wachten tot
aijn ongelukkige proefdieren willen ziek worden,
doch intusschen onderzoekt hij honderden pre
paraten van zieke weefsels zonder iets te vmden
en reeds begint hij te vreezen dat de tuhercu-
losebacil zoo miniem is dat ze door een micros
coop nooit te zien zou zijn.
De microbe verven, denkt hij, zal deze tegen de
omgeving doen afsteken en 200 preparaten wor
den gekl.eurd op allerlei wijze. Gekromde staafjes
van ongeveer een zeshonderdste van een millime
ter worden eindelijk ontdekt in het 110* prepa
raat I
Zijn ingespoten konijnen en cavia's sterven ein
delijk en ook hier zijn de gebogen stokjes te be
speuren. Koch stelt zich hier niet mede tevreden
en zet zijn experimenten Voort met honderden
verschillende dieren: konijnen, honden, katten,
marmotten, muizen, tot schildpadden, kikvor-
schen en... goudvisschen toe. De meeste dezer
martelaars laten hun leven terwille van de lij
dende menschheid. En wat is het resultaat? Al
de dieren die in de vrije natuur nooit tuberco-
lose krijgen blijven in leven, de andere gaan dood.
Nu een laatste stap. Hij sluit enkele dieren op
in een kot en blaast er besmette lucht in. Ook zij
sterven
Thans geeft hij er officieel van kennis aan de
geleerde wereld en dit op 24 Maart 1882. Koch is
nu wereldberoemd, hij is 39 jaar oud.
Op de ontdekking van den tuberculbacil volgde
in hetzelfde jaar deze van den diphteriebacil door
Löffler en deze van den verwekker van den ab-
dominaaltyphus door Gaffky. (Slot volgt).
van 11 lot 17 Mei 1941
Zondag 11 Mei Mamertus, Franciscus. Tiburtius.
Walburgis, Aufridus.
Maandag 12 Mei Achilleus, Nereus, Domitilla, Pan-
cratius.
Dinsdag 13 Mei Robertus, Servatius, Bellarminus.
Woensdag 14 Mei Aglaé, Pacomius, Bonifatius.
Donderdag 15 Mei Dymphna, Joannes-Baptista de la
Salie.
Vrijdag 16 Mei Joannes Nepocumenus, Ubaldus.
Zaterdag 17 Mei Pascalis Baylon.
Zon. Opgang Ondergang
Zondag 11 Mei 6 u. 00 21 u. 18
Maandag 12 Mei 5 u. 59 21 u. 20
Dinsdag 13 Mei 5 u. 57 21 u. 21
Woensdag 14 Mei 5 u. 56 21 u. 23
Donderdag 15 Mei 5 u. 54 21 u. 24
Vrijdag 16 Mei 5 u. 53 21 u. 26
Zaterdag 17 Mei 5 u. 52 21 u. 27
Zondag 11 Mei 21 u. 42 6 u. 27
Maandag 12 Mei 22 u. 55 7 u. 12
Dinsdag 13 Mei 23 u. 59 8 u. 04
Woensdag 14 Mei 0 u. 53 9 u. 03
Donderdag 15 Mei 1 u. 37 10 u. 07
Vrijdag 16 Mei 2 u. 00 11 u. 15
Zaterdag 17 Mei 2 u. 14 12 u. 21
Volle maan 11 Mei, te 7 u. 15.
Laatste kwartier 18 Mei te 3 u. 17.
Nieuwe maan 26 Mei, te 7 u. 18.
Eerste kwartier 2 Juni, te 23 u. 56.
30< trekking van 5 Mei 1941
Series 146,323 en 193 829 zijn terugbetaalbaar met
100.000 fr. Series 172.928 236.441, 275.636, 310.630 zijn
terugbetaalbaar met 25.000 frank.
De volgende series zijn terugbetaalbaar met 10.000 fr.:
100464 101670 115786 119528 126535 142767
145407 149529 189177 194324 197538 198638
200325 205154 217191 231468 276397 278039
280864 291011 296749 302876 306440 313418
318405 318643 328848 332554 335305 337713
31® trekking van 5 Mei 1941
Het lot van 2 miljoen frank is toegekend aan serie
215.728.
De: tig loten van 25.000 fr. zijn toegekend aan de vol
gende series
110212 110700 117072 146393 152855 158691
160290 167080 177328 182811 188638 189021
193748 204674 212282 220198 220411 225913
226108 229691 233110 254811 255525 256228
264468 264929 271825 278824 281963 297329
Wisselagent - Correspondent
bij de Beurs van Brussel.
(Wettelijke borgsom nedergelegd
bij de Nationale Bank van België).
Aanbevolen geldplaatsingen
Kasbons op EEN JAAR van het Gemeentekrediet
van België 3,60 netto.
Tienjaarlijksche Schatkistobligaties 4
uitgegeven aan 97.50
Kostelooze Financieele Inlichtingen
Stipte geheimhouding.
LIEBIG
Justus, baron von Liebig werd op 12 Juni 1803 te
Darmstadt geboren en was een der beroemdste
scheikundigen der 19' eeuw. Hij studeerde te
Bonn, Erlangen en Parijs en was van 1824 tot 1852
hoogleeraar in de chemie te Giessen (Zuid-Prui
sen), vervolgens te München waar hij zich meet
uitsluitend aan zijn studie kon wijden. Hij was
het, die het eerst systematisch onderwijs in de
chemie heeft gegeven en door het stichten van
een laboratorium het practisch onderwijs op den
voorgrond heeft gebracht.
Hij gaf Chemische Briefeuit, die in vele
talen werden vertaald.
Als onderzoeker heeft Liebig vooral op het ge
bied der organische chemie menig belangrijk pro
bleem tot oplossing gebracht, terwijl de industrie,
de landbouw en de hygiëne op ongekende wijze
door zijn scheikundigen arbeid werden bevor
derd. Hij ontdekte het formaldehyde (kleurloos
gas waarvan de waterige oplossing formaline of
formol heet, wordt o. a. gebruikt als desinfectie-
middel, voor het harden van gelatine voor
films en van caseïne voor de bereiding van kunst-
hoorn. Ook het conserveeren van natuurhisto
rische preparaten geschiedt met formol.), het
chloral (een vergift, ontleed door basen ontstaat
chloroform), het chloroform (een kleurlooze
vloeistof waarvan de damp een zoetigen reuk
heeft, het brengt bij inademing bedwelming te
weeg, vandaar het gebruik als narcose in de heel
kunde), en talrijke andere organische verbindin
gen. De kennis der cyaanderivaten is op hem te
rug te voeren. Het belang van kali, phosfor, stik
stof, vocht en warmte voor de voeding der plant
is door hem het eerst beschreven. Hij moet dan
ook worden beschouwd als de grondlegger van de
landbouwchemie.
Hij overleed te München in 1873.
STANLEY
Henry Morton Stanley is de aangenomen naam
van J. Rowlands. Hij werd geboren in 1841 te
Denbigh in Wales. Op 17 jarigen leeftijd liep hij
naar Liverpool en zag kans vandaar naar New-
Orléans te komen, waar hij in dienst trad bij
Henry Morton Stanley en na den vroegtijdigen
dood van zijn weldoener nam Rowlands diens
naam aan. Nadat hij eenigen tijd in den Ameri-
kaanschen burgeroorlog had meegevochten, be
gon hij zijn journalistieke carrière bij den New-
York Herald in 1867 als correspondent, tijdens de
Engelsche expeditie naar Abessinië. In 1869 kreeg
hij van den New-York Herald en de Daily Tele
graph opdracht om Livingstone, van wien men
sinds 1866 niets meer had gehoord, te zoeken.
Nadat hij de opening van het Suezkanaal had bij
gewoond en een reis over land naar Britsch Indië
had gedaan, kwam hij in 1871 te Zanzibar en trok
vandaar met een karavaan naar Ujiji, waar Li
vingstone juist 19 dagen voor hem was a^reko-
men. Samen deden zij toen een reis over h^ifcan-
ganykameer, waarop Stanley naar Engeland te
rugkeerde, door zijn tocht een beroemd man ge-
worden. In 1873 was hij verslaggever van de mili.
taire operaties in Ashanti; in 1874 begon hij zijn
grooten tocht over het Tanganyika- en Albert
Edwardmeer; in November 1876 scheepte hij zich
op de Lualabarivier in, welke hij afvoer, waar
door hij op de Congo kwam, tot hij in 1877 bij
Boma de kust van den Atlantischen Oceaan be
reikte.
Hierdoor toonde Stanley aan, dat de Lualaba
en Congo dezelfde rivieren waren. Onder voor
zitterschap van Leopold II was het «Comité d"E-
tudes du Haut-Congo opgericht. Van 1879 tot
1884 heeft Stanley daarvoor nogmaals in dat ge
bied reizen ondernomen, die geleid hebben tot de
stichting van den Onafhankelijken Congostaat.
Een vierde tocht in Oost-Afrika had de bevrij
ding van Emin Pacha ten doel. In 1888 vond Stan
ley Emin Pacha aan het Albertmeer en nam hem
mee naar de Oostkust. Stanley was een energiek
reiziger, die met buitengewone volharding zijn
doel nastreefde, soms ten koste van veel men-
schenlevens.
Uit wetenschappelijk oogpunt hebben zijn rei
zen hoogstens de beteekenis van verkennings
tochten, zijn geringschatting van het wetenschap
pelijk onderzoek blijkt duidelijk uit zijn reis
beschrijvingen, waarvan enkele ook in het Ne-
derlandsch zijn vertaald.
Hij overleed te Londen op 12 Mei 1904.
