Het opdoen van een voorraad
late aardappelen
10.
Krijgen wij B00 gram brood
HET YPERSCHE 14-8-1941
Waarom de oogst van vroege aardappelen
ontoereikend was.
Het ministerie van Landbouw en Voedselvoorziening
deelt mede
In den loop der jongste weken, werden fantastische
geruchten tn omloop gebracht. Zoo vertelde men dat
het besluit van 5 Juli 1941, betreffende den oogst der
late aardappelen, gewijzigd, ja zelfs ingetrokken zou
worden.
Men ging zelfs zoover te doen gelooven dat de leden
van het Werk van den Akker en de personen die met
landbouwers een kontrakt of een overeenkomst hebben
afgesloten het recht niet zouden hebben hun oogst bin
nen te halen en dat zij zouden verplicht zijn hun ge-
heele opbrengst aan de aardappelcentrale te leveren.
Verder zegde men dat het streng verboden zou zijn
voorraad op-te doen.
Het is volstrekt noodzakelijk, dat de bevolking op-
houde eenig geloof te hechten aan geruchten van dien
aard, daar deze heelemaal ongegrond zijn en alleen tot
doel hebben een paniek te zaaien die zou kunnen leiden
tot een wanordelijken toestand, welke iedereen schaden
zou.
In werkelijkheid, laat alles onderstellen dat de
bevoorrading in late aardappelen geen last lijden zal.
Het feit dat de oogst der vroege aardappelen ontoe
reikend geweest is, om een behoorlijk rantsoen aan de
bevolking uit te deelen, beduidt geenszins dat hetzelfde
zich zal voordoen wat den oogst der late aardappelen
betreft.
Er is gezegd en herhaald geworden dat de geringe
oogst inzake vroege aardappelen uitsluitend te wijten
is aan het feit dat het onmogelijk is geweest, op het
tijdstip der aanplantingen, uit Nederland voldoende
hoeveelheden vroege plantaardappelen in te voeren.
Wij hebben derhalve, voor de uitdeeling, slechts over
eert hoeveelheid van 20.000 ton vroege aardappelen
kunnen beschikken, in de plaats van de 70.000 tot
80.000 ton die wij in normalen tijd oogstten, buiten den
rechtstreekschen invoer waartoe wij, vóór den oorlog,
onze toevlucht namen, om de aansluiting met onzen
Herfstoogst tot stand te brengen.
Wat dezen laatste betreft, doet de toestand zich hee
lemaal anders voor.
Iedereen zal vrij zijn voorraad late aardappelen
kunnen opdoen.
Twee essentieele faktoren kenmerken dezen toestand:
de eerste, de stand van den oogst, waarvan alles een
betere opbrengst op een grootere oppervlakte laat ver
wachten, de tweede, de zeer strenge kontrole die op
zijn benuttiging zal worden uitgeoefend, dank zij een
nauwkeurige komptabiliteit die, door middel van pro-
duktiekaarten door de gemeentebesturen zal worden
bijgehouden.
Het is dan ook wegens deze voorwaar veel gunstiger
vooruitzichten dat beslist werd de toepassing der prin
cipes die totnogtoe bij onze bevoorrading in regel gol
den merkelijk leniger te maken.
De reglementeering betreffende de late aardappelen
voorziet wat er dient te worden gedaan voor de vier
kategoriën rechthebbenden die zich kunnen voordoen
1. Zij speclfieert eerst en vooral dat de producenten
-waaronder de leden van het Werk van den Akker
dienen te worden gerekend voor de voeding van hun
huishouden een rantsoen van 750 gr. per persoon en
per dag op him oogst mogen voorafnemen.
2. Zij verklaart vervolgens duidelijk dat de personen
welke met landbouwers een contract hebben afgesloten,
waarvan aangifte werd gedaan bij de telling van 15
Mei 1941, van 4 September 1941 af, een voorraad over
eenstemmende met de 10 maandelijksche rantsoenen,
't is te zeggen 150 kg. per persoon, mogen opdoen.
3. Zij bepaalt anderzijds dat al wie geen kontract
heeft afgesloten of van wiens kontrakt geen aangifte
werd gedaan bij de telling van 15 Mei 1941 insgelijks,
in dezelfde mate. een voorraad van 150 kg. per persoon
mag opdoen, onder voorwaarde nochtans zich dezen
bij een landbouwer van zijn arrondissement aan te
schaffen.
4. Zij voorziet ten slotte de fundamenteele schikkin
gen die het zullen mogelijk maken de regelmatige be
voorrading te verzekeren van de personen die geen ge
bruik zouden maken van het recht dat hun werd ver
leend zich rechtstreeks bij den producent te bevoor
raden.
Aanleggen van een algemeene reserve.
Krachtens het uitvoeringsbesluit van 31 Juli 1941, zal
er een zeer aanzienlijke algemeene reserve worden
aangelegd. Deze wettelijke beschikking bepaalt inder
daad dat elk producent met meer dan 20 aren aard
appelen ertoe gehouden is, bij voorrang, een hoeveel
heid van 5.000 tot 6500 kg. aardappelen per hectare,
volgens de streek, ter beschikking van de aardappel-
centrale te stellen. Dank zij dezen maatregel zal men,
in de verschillende streken van het land, een voorraad
van 400.000 450.000 ton aardappelen kunnen bijeen
brengen, ten voordeele van de bevolking der groote
industrieele en stedelijke agglomeraties.
Deze hoeveelheden die. zooals iedereen het kan na
gaan, in breede mate toereikend zijn om aan al de aan
vragen te voldoen, zullen, door toedoen van den regel-
matlgen handel, ter beschikking der verbruikers wor
den gesteld.
Welke formaliteiten dienen vervuld.
Wellicht is het niet zonder nut nader te bepalen
welke formaliteiten te vervullen zijn in de verschillen
de gevallen die zich kunnen voordoen
1® Geval van den partikulier die met een landbouwer
kontrakt heeft afgesloten waarvan aangifte werd
an bij de telling van 15 Mei 1941
leze partikulier .mag zich, van 4 September 1941 af.
r het gemeentebestuur zijner woonplaats begeven
er een machtiging tot levering en vervoer vragen
de hoeveelheid aardappelen welke hij als voor-
wenscht op te doen. Dit dokument zal hem wor
den afgeleverd, in ruil van met deze hoeveelheid over-
a a rd appel koe pons. De aardappelkaarten
aardappel koepons. die elk een maande-
15 kgr. vertegenwoordigen, de
kaart geeft recht op het
vervoer van een hoeveelheid van 150 kg. aardappelen.
De machtiging tot vervoer, die door het gemeente
bestuur in drie exemplaren wordt afgeleverd, wordt
door den partikulier aan het gemeentebestuur van den
zetel der exploitatie van den producent - verkooper
voorgelegd. Dit laatste bestuur schrijft er de vereischte
aanduidingen in en zet er het gemeentezegel op. Een
der exemplaren wordt door het gemeentebestuur van
den producent bewaardeen tweede wordt aan den
producent zelf afgegeven en dient voor hem als recht
vaardiging voor de regelmatige levering van zijn oogst;
het derde eindelijk, vergezelt de koopwaar gedurende
het vervoer en geldt slechts voor den datum voor den
welken het vervoer werd vastgesteld. Het gebruik der
machtigingen tot vervoer zal natuurlijk gekontroleerd
en eventueel bestraft worden met de verbeurdverkla
ring van de onregelmatig vervoerde koopwaar.
2° Geval van den partikulier die geen kontrakt heeft
afgesloten of wiens kontrakt bij de telling van 15 Mei
1941 niet werd aangegeven
Het staat dien partikulier vrij met een landbouwer,
die binnen de grenzen van hetzelfde arrondissement
woont, een overeenkomst te sluiten betreffende de le
vering van zijn heelen of gedeeltelijken voorraad aard
appelen waarop hij volgens zijn kaarten recht heeft
Hij vervult dezelfde formaliteiten als deze hierboven
uiteengezet. Het gemeentebestuur van de woonplaats
van den producent-verkooper moet, op het oogenblik
dat de machtiging tot levering en vervoer voor goed
keuring wordt voorgelegd, er zich van vergewissen of
de woonplaats van den kooper wel binnen de grenzen
van hetzelfde arrondissement is gelegen.
Onderrichtingen aan de gemeentebesturen.
Ziedaar de samenvatting van de genomen schikkin
gen.
Nauwkeurige onderrichtingen zullen aan de gemeen
ten worden gegeven om precies te regelen hoe er in elk
bijzonder geval dient te werk gegaan.
Wij meenen, dat deze regeling aan elkeen voldoening
zal schenken. Zij geeft aan elkeen de verzekering, dat
er een goede oogst voorhanden is en dat het noodige
werd gedaan om te zorgen dat hij heelemaal aan den
man kome.
Er dient nochtans nadruk op gelegd, dat ieder van
ons een rol te spelen heeft bij de uitvoering van de
maatregelen genomen om de voedselvoorziening van
gansch de bevolking te verzekeren.
Het ware natuurlijk niet verstandig zich door een niet
te rechtvaardigen overhaasting te laten aangrijpen.
Vermits de regeling nagenoeg overeenstemt met het
geen er in vredestijd werd gedaan, beschikken wij fei
telijk over meer tijd dan noodig is om ons met de
voortbrengers in verbinding te stellen en daarna het
vervoer van onzen voorraad te verzekeren, zoodra de
oogst rijp en goed om te bewaren zal zijn.
Gaan wij dus te werk, zooals in gewonen tijd, metho
disch en kalm. Zoo zullen wij dan, vermits de oogst toe
reikend is, de voldoening hebben gedurende de komen
de maanden over ons volle rantsoen te kunnen beschik
ken.
Voortbrengers, die mogen voorafnemen
voor gezin en plantgoed.
Volgende nadere 'beschikking over de bevoorrading
van aardappelen verscheen in het Staatsblad
Vallen onder de toepassing van dit besluit alle produ
centen van één are en meer niet vroege aardappelen,
om het even of zij al dan niet bij de telling van 15 Mei
een aangifte hebben gedaan. De personen aangesloten
bij het Werk van den Akker of bij een tuinbouwkring,
die zelf hun land 'bebouwen en als dusdanig bij de tel
ling van 15 Mei 1941 ten minste één are aardappelen
hebben aangegeven, worden, luidens het besluit, als pro
ducenten aangezien. Ze hebben dus al de verplichtingen
van de producenten en moeten hun plantgoed vooraf
nemen, doch zij genieten dezelfde voordeelen onder
meer wat betreft het op hun oogst vooraf te nemen
rantsoen.
In geen geval mag een particulier, die met een land
bouwer een overeenkomst heeft afgesloten of die een
stuk grond in huur heeft genomen doch het zelf niet
heeft bewerkt, als producent worden aanzien, zelfs in
dien hij bij de telling van 15 Mei een aangifte heeft
gedaan.
Na aftrek van de toegelaten of verplichte voorafne
mingen is de voortbrenger tegenover den Staat verant
woordelijk voor zijn geheelen oogst, dus niet alleen voor
de hoeveelheid die op zijn kaart staat vermeld, want
deze hoeveelheid is slechts een minimum. Hij moet dus
zijn geheelen oogst leveren, hetzij aan de verbruikers,
die houder zijn van een geldige machtiging tot leve
ring en vervoer, hetzij aan de opkoopers die daartoe
door de Centrale Aardappelen zijn aangesteld,
Recht van voorrang.
Een recht van voorrang wordt verleend aan de ver
bruikers die vóór 15 Mei een teeltcontract met een
landbouwer hebben afgesloten of die een stuk grond
hebben gehuurd om er aardappelen op te verbouwen.
Noch het gemeentebestuur, noch de Centrale Aard
appelen mogen zich verzetten tegen de uitvoering van
deze contracten. De landbouwer moet dus aan de mede-
contracteerende partijen de hoeveelheid aardappelen
leveren, welke op hun machtiging tot levering of ver
voer is opgegeven, met een maximum van 150 kg. per
persoon.
Verkoop aan particulieren.
In verband met het recht dat aan de verbruikers
gegeven wordt om tusschen 4 September en 15 Novem
ber een voorraad aardappelen rechtstreeks bij den
voortbrenger aan te koopen, voorziet de omzendbrief
dat koopers, die op den algemeenen slechten wil van
voortbrengers zouden stuiten, die zouden weigeren hun
beschikbare hoeveelheden aardappelen te verkoopen of
een hoogeren dan den officieel vastgestelden prijs zou
den eischen, bij den plaatselijken controleur van de
ravitailleering een klacht kunnen indienen. Deze laat
ste zal een onderzoek instellen, daarover verslag uit
brengen bij de Centrale Aardappelen die in overleg
met het departement, zich heel het beschikbare saldo
van de gemeente zal kunnen voorbehouden, en aan deze
gemeente verbod zal kunnen opleggen andere mach
tigingen tot levering en vervoer goed te keuren, dan deze
welke verbonden zijn aan een bij de telling van 15 Mei
1941 aangegeven contract.
Machtigingen tot levering en vervoer.
Zooals we herhaalde malen reeds mededeelden, zal
elke verbruiker, die een voorraad aardappelen wil aan-
koopen, een machtiging tot levering en vervoer bij zijn
gemeentebestuur moeten aanvragen.
De afgifte aan de verbruikers van deze machtigingen
tot levering en vervoer mag niet geschieden vóór 4
September 1941.
De gemeentebesturen mogen evenwel, van 16 Augus
tus af, de aanvragen van machtigingen tot levering en
vervoer aannemen. De aanzoekers zullen hun aard-
appelkaart overhandigen in ruil voor een bewijs van
ontvangst, dat hun naam en adres zal vermelden, als
mede de hoeveelheid aardappelen waarvoor de mach
tiging wordt gevraagd. De machtigingen zullen van
4 September af aan de belanghebbenden worden afge
geven tegen inlevering van het bewijs van ontvangst,
waarvan hierboven sprake. Zij zullen na 15 November
waardeloos zijn.
De verbruiker moet niet al zijn aardappelen
in eenmaal koopen.
Het staat den verbruiker vrij zijn rantsoen van 158
kgr. voor 10 maanden ineens of met gedeelten te koo
pen.
Nochtans zullen de gemeentebesturen de machtigin
gen tot levering en vervoer slechts mogen afleveren,
indien de aangeboden coepons nog vastgehecht zijn aan
de aardappelkaart van den aanvrager dit om alle be
drog terzake te vermijden. Met de van de kaart losge
maakte coepons kan men dus geen machtiging tot leve
ring en vervoer bekomen.
Bevoorrading in de maand September.
Sommige verbruikers zullen hun aardappelen voor
de maand September van de algemeene bevoorrading
willen, dit is volgens het thans bestaand stelsel
alhoewel zij van zin zijn een machtiging tot levering
en vervoer te vragen, met het oog op den aankoop van
hun voorraad voor de volgende maanden. Met dat doel
zijn zij er toe gemachtigd de coepon Septembervan
hun kaart voor tien maanden te scheuren. Zij zullen
een maandelijksch blad van deelzegels in ruil ontvan
gen.
In Volk en Bodem het orgaan van de Nationale
Landbouw- en Voedingscorporatie, is van de hand van
den Heer Le Clercq, voorzitter van de hoofdgroepee-
ring Granen een artikel verschenen waarin de hoop
wordt uitgedrukt dat na den oogst van dit jaar het da-
gelijksch rantsoen brood van 225 gram tot op 300 gram
zal kunnen verhoogd worden. Moest zulks zich kunnen
verwezenlijken, dan zou dit bij gansch onze bevolking,
wier rantsoen brood thans werkelijk ontoereikend is,
ten zeerste welkom zijn en in ruime mate bijdragen
om onze bevoorrading te verbeteren en daarbij ook
nog om den thans zoo welig bloeienden woekerhandel
te verminderen.
Hieronder laten wij volgen wat Volk en Bodem
over deze kwestie schrijft
De bevolking ziet uit naar wat gebeuren zal. Het is
daarom van belang dat zij, die gelast zijn met de ver
deeling van het allereerste onder de voedingsmiddelen
HET BROOD hun inzichten nopens de bevoorra
ding van het land tijdens de komende maanden laten
kennen.
De met broodgranen beteelde oppervlakten waren
grooter dan vorig jaar de opbrengsten zijn ontegen
sprekelijk zeer bevredigend en de schattingscijfers door
de oogstcommissies vastgelegd kunnen niet anders dan
betrekkelijk hoog zijn. Deze toestand wettigt ten volle
de hoop dat de hoeveelheden graan die op de maalde
rijen zullen terecht komen, het dubbele zullen bereiken
van de hoeveelheden die na vorigen oogst beschikbaar
werden gesteld. Wat nog tekort schiet om aan onze
•behoeften te voldoen, zal langs invoer moeten worden
aangevuld, zooals het de laatste maanden het geval was.
Waar het ons mogelijk was uit Duitschland 255.000
ton rogge en uit Frankrijk 55.000 ton tarwe in te voe
ren, hebben we geen redenen om te twijfelen aan de
zelfde invoermogelijkheden, wanneer we weten dat de
tarweoogst in Europa geschat wordt op 450 millioen
zakken, tegenover 380 millioen zakken in 1940 (de
Sowjet-Unie niet medegerekend).
Maar al deze gegevens en mogelijkheden hebben
geen zin indien onze bevolking er niet van genieten
kan. Niemand zal loochenen dat ons huidig broodrant
soen onvoldoende is, en dat we zeker 300 gram zouden
moeten bereiken. Ziedaar het doel door de Hoofdgroe-
peering GRANENnagestreefd. Ze zal geen middel
onverlet laten om dit doel te bereiken en de aan gang
zijnde onderhandelingen wettigen een gegronde hoop.
Door deze hoop gesterkt en bewust van haar verant
woordelijkheid, doet de Hoofdgroepeering dringend be
roep op al de boeren. ZE BRENGT HUN IN HERIN
NERING DAT IEDER VOORTBRENGER REKEN-
PLICHTIG IS VOOR GANSCH ZIJN OOGST, DAT DE
OPBRENGSTCIJFERS DOOR DE OOGST-COMMIS-
SIES VASTGESTELD, SLECHTS VOORLOOPIG ZIJN,
EN DAT DEZE CIJFERS, OVERAL WAAR ZE
KLAARBLIJKEND NIETS MET DE WERKELIJK
HEID TE MAKEN HEBBEN, ZULLEN VERHOOGD
WORDEN. De talrijke plichtbewuste en eerlijke voort
brengers eischen dat al de boeren, zonder onderscheid,
zich strikt zouden schikken naar de besluiten van 20
Juni.
Vele boeren klagen terecht over den zwarten handel.
De verhooging van het broodrantsoen is het meest af
doende middel tegen den woeker. En het zijn de voort
brengers zelf die dit middel in handen hebben.
DAT IEDEREEN ZIJN GRAANLEVERINGSPLICHT
NAKOME EN DE ANDEREN VERPLICHTEN TE LE
VEREN. Er heerscht onrust en angst onder de wer
kende menschen en er wordt reeds honger geleden. De
boeren, vooral de boeren kunnen deze onrust, dezen
angst en dezen honger wegnemen of milderen.
Dat elkeen, zoowel onder de voortbrengers als de
verdeelers, zijn verantwoordelijkheid opneme, dat el
keen zijn beste krachten bestede aan de verwezen
lijking van ons programma.
De Hoofdgroepeering staat in dienst van al de belang
hebbenden. Ze is bewust van haar taak en zal geen
poging onbenut laten om diegenen te helpen die haar
steunen. Ze zal tevens met onverbiddelijke strengheid
optreden tegen hen die de broodvoorziening van ons
volk zouden dwarsboomen of saboteeren.
