André SEDEYN
H ERSTELLEN
ALLE RADIO S
WETGN/CHAPPgÜjk r-
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
Blauw licht
De feiling der nijverheid
HUIS
2, Rijsselsfraaf (Groote Markt)
Y P E R
RADIO S - PICK - UP S
PHONO - PLATEN NAALDEN
Kontant en Krediet
MET WAARBORG
Aankoop van oude Platen aan de
hoogste prijzen.
Binnenlandsche Premieleening 1932
HET YPERSCHE 31-10 -1941
DYNAMIET
Dynamiet is een ontplofbare stof, die uit een
mengsel van nitroglycerine en infusoriënaarde
bestaat.
a) NITROGLYCERINE werd voor het eerst in
1846 door Ascanio Sobrero te Turijn verkregen
door inwerking van sterk salpeterzuur (en zwa
velzuur vitriol) op glycerine, terwijl de tem
peratuur zoo laag mogelijk gehouden wordt. Aan
vankelijk werd deze stof alleen in de genees
kunde gebruikt tegen hoofdpijn, maar zij werd in
1866 door Alfred Nobel, in Zweden, na jarenlan-
gen, moeitevollen arbeid, geschikt gemaakt als
springstof in den vorm van dynamiet.
Nitroglycerine is feitelijk een onjuiste bena
ming, juister is glycerinetrinitraat daar het geen
echte nitroverbinding is. Het is nl. de neutrale
salpeterzure aether van glycerine het zwavel
zuur, dat bij de bereiding gebruikt wordt, speelt
eigenlijk een secondaire rol, het dient slechts om
het ontstane water te binden. Het is een buiten
gewoon gevaarlijke olieachtige, dikvloeibare,
reuklooze en kleurlooze (ofwel zacht geelge-
„kleurde) vloeistof die tot ontploffing komt bij
een redelijken slag of stoot en dus op zichzelf
bijna onbruikbaar is. 1 liter nitroglycerine levert
1298 1. gas, die op het oogenblik der ontploffing
tot 10400 1. uitgezet worden.
Nobel vond in 1864 een eerste middel om deze
bijna onbruikbare vloeistof te vervoeren, door
haar in houtgeest (methylalcohol) op te lossen.
Deze oplossing is ongevoelig voor een slag of een
stoot aangestoken, brandt zij rustig zonder ont
ploffing. Om haar te gebruiken moet zij terug
van de houtgeest afgescheiden worden, dit ge
schiedt door haar te schudden met 6 a 8 maal
haar volume water.
Als springmiddel had deze stof nog vele bezwa
ren. Daarop vond Nobel in 1866 het reeds aange
haalde mengsel van nitroglycerine met infuso
riënaarde. daarover vertellen we verder.
De vloeibare nitroglycerine vindt als zoodanig
nog een toepassing in de industrie, nl. om petro-
leumbronnen, die het dreigen op te geven, tot
nieuwe activiteit te wekken. Anton Zischka ver
telt hierover in zijn werk Wereldverdwazing
belangwekkende bijzonderheden
«In de petroleumstaten, zooals Pennsylvanië,
Oklahowa en Texas zijn nog talrijke betrekkin
gen vacant, die 500 dollar per maand opleveren
en soms zelfs meer. Bijzondere kennis is daar niet
voor noodig men behoeft alleen maar rustigjes
een vrachtauto te kunnen besturen langs stille
wegen. Maar men moet niet te veel gehecht zijn
aan het leven, want ieder oogenblik kan men in
de lucht vliegen en in duizend stukken gereten
worden. Die vrachtauto's, waarvoor chauffeurs
gezocht worden, vervoeren soupd.w.z. nitro
glycerine, de gevaarlijkste stof die er bestaat.
Voor het vervoer ervan heeft men bijzondere
vrachtauto's vervaardigd. De wagens rijden al
leen 's nachts, voorts heel langzaam en langs
stille wegen, ten einde zooveel mogelijk aanrij
ding te voorkomen. Die vrachtwagens zijn hel
rood geverfd en boezemen meer schrik in dan de
pest. De politie van iedere plaats, welke ze door
zullen trekken, moet vooraf gewaarschuwd wor
den. De auto's mogen niet binnen de kom der ge
meente stationneeren en alleen in bepaalde ga
rages ondergebracht worden. De steden van eenig
belang loopen geen gevaar, want daar mogen ze
niet binnengaan.
De nitroglycerine ontploft door een tamelijk
hevigen schok. Dus een steen op den grond, een
gat in den weg... een ontzettende knal en daar
waar zooeven een roode vrachtauto reed, gaapt
een reusachtig gat in trechtervorm. Onlangs is
-dat gebeurd te Fort Worth in Texas. Een wagen
volgeladen met soup stootte tegen een brug
leuning en werd op hetzelfde oogenblik met
helsch lawaai letterlijk versplinterd. Van den
chauffeur en de vrachtauto was geen spoor meer
te vinden alleen ontdekte men 500 m. verdei
eenige verwrongen platen
In vroeger jaren geschiedde dit vervoer met
paard en kar, het gevaar was er des te grooter
om. Een vrachtwagen vervoert ongeveer 600 liter
nitroglycerine. Bij den petroleumput aangeko
men die moet gekitteld worden, worden tor
pedo's van 2 a 3 m. lang met 100 a 300 1. soup
volgegoten en voorzichtig naar beneden gelaten,
zij zijn meestal voorzien van tijd-ontstekers.
van 2 tot 8 November 1941.
Zondag 2 November Allerzielen, Victorious.
Maandag 3 November Hubertus.
Dinsdag 4 November: Karei Borromeus, Vitalis.
Woensdag 5 November: Odrada. Zachanas.
Donderdag 6 NovemberLeonardus, Foillanus.
Vrijdag 7 November Florent, Ernest. Willibrordus.
Zaterdag 8 NovemberVier Gekroonde Martelaren
Godfried.
Opgang
Ondergang
Zondag 2 November
8
U-
35
18
u.
17
Maandag 3 November
8
u.
37
18
u.
15
Dinsdag 4 November
8
u.
38
18
u.
13
Woensdag 5 November
8
u.
40
18
u.
12
Donderdag 6 November
8
u.
42
18
u.
10
Vrijdag 7 November
8
li.
44
18
u.
8
Zaterdag 8 November
8
u.
45
18
u.
7
Opgang
Ondergang
Zondag 2 November
17
u.
59
6
u.
34
Maandag 3 November
18
u.
24
7
u.
36
Dinsdag 4 November
18
u.
53
8
u.
38
Woensdag 5 November
19
u.
25
9
u.
38
Donderdag 6 November
20
u.
1
10
u.
36
Vrijdag 7 November
20
u.
43
11
u.
30
Zaterdag 8 November
21
Ut
31
12
u.
20
Volle maan 4 November, te 4 u.
Laatste kwartier 12 November, te 6 u. 53.
Nieuwe maan 19 November, te 2 u. 4.
Eerste kwartier 25 November, te 19 u. 52.
De llchtverduistering begint met den
zonsondergang en eindigt met den zons
opgang.
Voortaan zal moeten gebruik gemaakt worden van
blauw licht a) voor alle plaatsen, waarvan de uit
gangen rechtstreeks uitgeven in de open lucht (voor
portalen. vestibules, huisingangen, portieken, gangen,
lichtsluizen, enz.) b) voor binnenkamers waarvan de
vensters en buitendeuren weliswaar lichtvrij zijn af
geschermd, maar bij gelegenheid nog bij een zwakke
verlichting geopend worden (b.v. plaatsen in zieken
huizen, slaapkamers). In dergelijke plaatsen dient naast
de normale verlichting ook een blauwe verlichting aan
gebracht te worden die in de plaats van de normale
belichting moet aangedraaid worden, telkens de af
scherming van de vensters en buitendeuren op het
punt staat haar effect te verliezen.
De Centrale Dienst voor Statistiek deelt mede
Nogmaals wordt er aan herinnerd dat krachtens het
besluit van 23 Augustus jl, (Staatsblad van 29 Augus
tus) de nijveraars die thans minstens 10 werklieden
te werk stellen of die er ten minste 10 te werk gesteld
hebben, wanneer zij ten volle werkten, zich onverwijld
moeten bekend maken bij den Centralen Dienst voor
de Statistiek. 68, Koninklijke straat, te Brussel. Boven
dien moeten zij elke maand de formulieren betreffende
de nijverheidsstatistiek invullen.
De bij vorenvermeld besluit voorziene straffen zijn
vanaf heden op de overtreders toepasselijk.
Zijn eveneens onderworpen aan dit besluit niet en
kel de eigenlijke nijveraars maar ook al de onderne-
mingshoofden van allerhande werken (openbare of par
ticuliere werken, installatievverken, herstellings-of on
derhoudswerken van allerhanden aard) en de vervoer-
ondernemingen (personen of goederen).
Het minimum van 10 werklieden is vastgesteld voor
de gezamenlijke onderneming en niet per plaats waar
gewerkt wordt of per categorie van beoogde nijver
heid de huisarbeiders komen niet in aanmerking bij
het bepalen van het aantal werklieden.
RODENBACH (Slot)
Binst het verlof mocht er nie.t geluierikt wor
den. en Berten richtte een studententooneel op,
en ging spelen voor de Vlaamsche boeren. Bij
een bezoek aan Gent hoorde hij op het Belfort
Klokke Roeland luiden, en weer sprak het
verleden tot hem. In het eens zoo trotsche Gent
was het met moeite dat men nog een spoor van
de oude Vlaamsche fierheid ontdekte. Maar hij
vertrouwde op de toekomst Eens zal Vlaanderen
weer Vlaanderen zijn en Roeland zal triomf mo
gen luiden. Zoo ontstond dat alombekende lied.
Als staplied kregen we onder andere van hem
Wij stappen geern zingend langs de baan en
het mooie Blauwvoetlied
Nu kwam het leven van Rodenbach op een
keerpunt, hij zou van z'n lieve makkers moeten
scheiden en hoogstudent worden. In die dagen
schreef hij in z'n dagboek Augustus einde van
't jaar, we overwegen onze toekomst Hij zou
naar Leuven gaan en er studeeren in de letteren
en rechten. En nog steeds was Verriest z'n steun
en vriend van wien hij terecht mocht zeggen
Rodenbach, gij kind van Vlaanderen, kind van
God en kind van mij.
Wanneer hij eens rustig op z'n kamer zat,
kon hij in zuivere gevoelige verzen, de schoon
heid van z'n land bezingen. Zie bijvoorbeeld naar
De Zwane Hij kon hard en geweldig zijn in z'n
strijdliederen, maar hij kon ook week zijn als
een meisje.
ONTSTAAN VAN GUDRUN
Albrecht Rodenbach zocht veel in sagen, en al
dus ontdekte hij de oude Gudrunsage I' Be
drijf Dit handelt over de Oude Belgen aan de
zeekust, die toen zoo lamlendig den invloed der
Romeinen ondergingen, en zelfs hun taal en oor
sprong wilden verloochenen. Gudrun is de doch
ter van Caracisius, een Romeinsch veldheer. Her.
wig, de wilde zeekoning, die met z'n Vikings in
gevecht is gekomen met Ortwin, Gudruns broe
der, en door hem gevangen werd genomen. Gu
drun werd door haar vader voorbestemd aan den
tribunus Allectus, doch zij weigert. En wanneer
zij den gevangen wilden zeekoning ziet, wordt
ze vurig verliefd. Caracisius bevrijdt Herwig om
reden van z'n heldhaftig gedrag. Later als Gu
drun alleen op de duinen wandelt, wil Allectus
haar te lijve gaan, doch Herwig komt en voert
haar met z'n Viking mee.
II" Bedirijf bij de Vikinglegerplaats. Herwig
krijgt een tweestrijd door de komst van Wate,
een oude runenlezer, (1) die hem waarschuwt
voor een vrouw z'n plichten als krijger niet te
verwaarloozen. De Romeinen komen en eischen
Gudrun terug. Caracisius sluit een bondgenoot
schap aan met de Vikings.
In het III' Bedrijf wil Allectus meester spelen
wijl dat Herwig, Ortwin en de Vikings ver weg
zijn. Ook door hem wordt Caracisius laffelijk
vermoord. Gudrun wordt slavin en schandelijk
behandeld, daar ze Allectus blijft weigeren door
haar trouw aan Herwig. Wate begint te wanho
pen over Moerelands lot, en op het oogenblik dat
hij poogt zelfmoord te plegen landen Herwig,
Ortwin en de Vikings. Allectus' paleis wordt
overrompeld en uitgemoord. En stervend roept
de oude Wate uit Uit Houwe Trouw wordt
Moereland herboren Deze woorden evenals
het laatste vers uit Fierheid staan in het voetstuk
van z'n standbeeld gebeiteld.
Overwerkt als hij steeds was, kon hij niet
meer weerstaan aan een zware ziekte. Uit Leuven
werd hij overgebracht naar Roeselare, waar hij
in de Meimaand op 24 jarigen leeftijd stierf. De
kapitein uit De Laatste Storm is als een zin
nebeeld van hemzelf. Bij een bezoek van Hugo
Verriest, toonde hij hem nog een papiertje en
zei zwakjes Kijk hier wat ik nog geschreven
heb Dit zeer mooie gedicht werd gedrukt onder
den titel van Laatste Gedicht van Alb. Roden
bach G. D. B.
(1) Runen: schriftteekens van het Oudgermaansche
geheim- en tooverschrift.
116° trekking van 25 October
De premie van 250.000 frank werd toegekend aan
de reeks 145.300.
Volgende 25 reeksen winnen 25.000 fr. elk
141795 172735 179626 209354 229474 235684
240252 249745 264036 216350 256446 287985
268714 283610 207104 103883 113949 147293
147730 153886 169674 185208 188329 213686
232390.
